Η μαγεία και η άβολη στιγμή της απομυθοποίησης

Ο στρουμπουλός κύριος με την άσπρη  γενειάδα και την κατακόκκινη φορεσιά κάνει την περίοδο των Χριστουγέννων μαγική. Οι παιδικές χριστουγεννιάτικες αναμνήσεις είναι μοναδικές και τελικά αλησμόνητες γιατί οι γονείς επιστρατεύουν όση φαντασία διαθέτουν διασκεδάζοντας εξίσου με τα παιδιά. Ο Άγιος Βασίλης είναι η χρυσόσκονη στην καθημερινότητα μας ωστόσο η στιγμή της αποκάλυψης είναι πάντα άβολη τόσο για τα παιδιά όσο και για τους γονείς. 
Αργά ή γρήγορα λοιπόν, οι ψίθυροι αμφιβολίας για τις μαγικές ικανότητες του Άγιου Βασίλη φέρνουν τους γονείς σε δύσκολη θέση. 

Τι πρέπει να έχουν κατά νου οι γονείς σχετικά με το θέμα αυτό, μας γνωστοποιεί, ο  Δρ. Γιώργος Μικελλίδης, ψυχίατρος MD, MRCPsych, CCT (UK).

Ποιες επιδράσεις έχει στην ψυχολογία των παιδιών η πίστη στον Άγιο Βασίλη; 

Η φαντασία γενικά είναι ένα φυσιολογικό και υγιές μέρος της ανάπτυξης των παιδιών. Τα παιδιά δαπανούν μεγάλο χρονικό διάστημα προσποιούμενοι, ιδίως μεταξύ των πέντε και των οκτώ ετών. Επίσης, εκτίθενται συνεχώς σε μέσα όπου τα ζώα μπορούν να μιλήσουν, οι άνθρωποι μπορούν να πετάξουν και τα αντικείμενα να φαίνονται μαγικά.

Η ιστορία των Χριστουγέννων έχει πολλά ευεργετικά χαρακτηριστικά από τη γενναιοδωρία, στη διάδοση της χαράς και τις ανταμοιβές για καλή συμπεριφορά. Αλλά ταυτόχρονα αυτό δεν πρέπει να γίνεται κατάχρηση απο τους γονείς και να χρησιμοποιείται ως όπλο ελέγχου συμπεριφοράς.

Πότε ξεκινούν τα παιδιά συνήθως να αμφισβητούν την ύπαρξη του Άγιου Βασίλη;

Αν και η μαγική σκέψη μειώνεται μεταξύ των ηλικιών επτά και εννέα (γύρω στην ίδια ηλικία κατά την οποία τα περισσότερα παιδιά εγκαταλείπουν τον μύθο του Άη Βασίλη), δεν εξαφανίζεται για πάντα: Μερικές φορές οι ενήλικες χρειάζονται μια μικρή μαγεία στις ζωές τους, για παράδειγμα οι δεισιδαιμονίες, τα "στοιχειωμένα" σπίτια κλπ.

H έρευνα στο θέμα αυτό υποδεικνύει ότι τα παιδιά έχουν την τάση να καταλαβαίνουν την αλήθεια για τον Άγιο Βάσιλη μόνοι τους γύρω στην ηλικία των επτά στις περισσότερες περιπτώσεις.
Τα παιδιά βασίζονται στη μαρτυρία των γονιών τους επειδή έχουν πολλά να μάθουν για τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί ο κόσμος. Στηρίζονται επίσης σε αποδεικτικά στοιχεία για να υποστηρίξουν αν κάτι είναι γεγονός ή μυθοπλασία. Σε πολύ μικρή ηλικία, όλες οι μαρτυρίες (π.χ. τι λένε οι γονείς) και στοιχεία (π.χ. παιχνίδια κάτω από το δέντρο) δείχνουν την ύπαρξη του Άγιου Βασίλη. 

Κάποια στιγμή, τα παιδιά αρχίζουν να αποκτούν τόσο μαρτυρίες όσο και αποδεικτικά στοιχεία που έρχονται σε αντίθεση με αυτή την πίστη, είτε από τη συζήτηση με τους φίλους τους είτε από την εκμάθηση της φυσικής για το τι είναι δυνατό και αδύνατο. Θα αμφισβητήσουν τα παλιά στοιχεία, θα αναζητήσουν νέα στοιχεία και τελικά θα ανακαλύψουν μόνοι τους ότι ο Άη Βασίλης δεν είναι πραγματικός.
Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς ώστε η εμπιστοσύνη που ανέπτυξαν με τα παιδιά τους να μην κλονιστεί;

Ο Άγιος Βασίλης παραμένει μια αμφιλεγόμενη φιγούρα μεταξύ πολλών επιστημόνων και γονέων. Υπάρχουν αμέτρητα βιβλία σχετικά με το θέμα. Η εκτίμηση της αλήθειας μπορεί να είναι τραυματική για ένα παιδί.
Ωστόσο, οι γονείς καλούνται να επανεξετάσουν τη δεοντολογία του μεγάλου ψέματος του Άγιου Βασίλη, όπως επισημαίνει άρθρο που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Lancet Psychiatry.
Η πιο σκοτεινή πραγματικότητα, λένε οι συγγραφείς είναι ότι το ψέμα σε βάρος των παιδιών, ακόμη και για κάτι διασκεδαστικό θα μπορούσε να υπονομεύσει την εμπιστοσύνη τους στους γονείς τους και να τους αφήσει μια απογοήτευση όταν τελικά ανακαλύψουν ότι η μαγεία δεν είναι πραγματική. Αλλά από ό,τι γνωρίζω δεν υπάρχει καμία έρευνα που να δείχνει ότι ο μύθος του Άγιου Βασίλη είναι επιζήμιος για τα παιδιά.

Είναι μια προσωπική απόφαση των γονέων πως θα χειριστούν το θέμα του  Άγιου Βασίλη, το οποίο συνήθως βασίζεται στις θρησκευτικές και πολιτισμικές πεποιθήσεις των γονέων και κυρίως στη διαίσθησή τους.
Ευχαριστούμε πολύ τον κ. Μικελλίδη για τον χρόνο που μας αφιέρωσε. 

Καλή Πρωτοχρονιά και χαρούμενο το 2018! Και ποιος ξέρει μπορεί φέτος ο Άγιος να κάνει το θαύμα του!