Πάσχα στην Ανδριανούπολη

Ημείς έναν καιρό στην Ανδριανού χαιρούμασταν κι γιορτάζαμι πουλί, όταν έρχονταν Πασχαλιά. Την καρτιρούσαμι κι μητρούσαμι τις μέρες της Σαρακουστής πόσις απόμναν ως την Πασχλιά. Την βδουμάδα που είχι μπρουστά απ την τρανή αυτή βδουμάδα, την ελήγαμι «βδουμάδα της πάστρας». Τότι θα παστρίβαμι όλου του σπιτ, να είνι παστρικό, που θα πιράσ Χριστός να ριξ τα βάγια σ’ όλου του σπίτ. 

Την Κυριακή του Βαγιού, πηιζαμι του προυί στην εκκλησιά μας μοίραζαν βάγια. Χτυπούσαμι η μια την άλλ μι τα βάγια, για την γειροσύν. Τα πιδιά τα χαιδευαμι μι τα βάγια στου πρόσουπου κι έληγαμι  «Βαγια Βαγια του Βαγιό, τρων ψάρι κι κολιό, κι ως την άλλ την  Κυριακή, τρων του κόκκινου  τ αυγό». Του βραδ της Κυριακής του Βαγιού, αφού έτρουγαμι ψαρ κι άλλα φαγιά, έτρουγαμι κατοπ κι απού ένα αυγό, κι έλιγαμι - μι τουαυγού σφαλνουμι τουν στόμα μας, μι του κόκκινου τ αυγό να τουν ανοίξουμι΄. Κι αρχινούσαν απ την Μ. Δευτέρα τα πάθια του Χριστού, που διαβάζουνταν κάθι βραδ  στην ικκλησιά απ τις παπάδις και τις ψαλτάδες. Κάθι βράδ είμασταν για να τ ακούσουμι. 

Την Μ. Τιτ ράδενουν ταν του ειφκέλιου στην Ικκλησια. Πηιζαμιολις, κατοπαπ του μισμέρ για να ακούσουμι τα διαβάσματα κι να ευκειλιαστούμι μι του λαδακ για την γειρουσυν. Τα πιδιά την χαίρουνταν πουλύ αυτήν την μέρα, γιατί άβαζαν κινούργια τα ρούχα τσ  που τ αγόρασαν οι μάνις τους για την Πασκαλιά. 

Την άλλ’  την μέρα -την κόκκινη την  Πεφτ- έβαζαμι παστρικά ρούχα κι πηιζαμι του προυί για να μιταλαβούμι στην ικκλησιά, ημείς οι γυναίκες κι τα πιδιά. Οι αντράδις μας δεν είχαν κιρό-δούλια- θα μηταλάβηναν μι του Χριστός Ανέστη.   

Όταν απολνούσι η ικκλησιά, γυρνούσαμι στου σπίτ, κι καταπιάνουμασταν να βάψουμι κόκκινα  τ αυγά. Έληγαμι και του τραγούδ ‘ Ήρτεις - Ήρτεις Πασκαλιά, μι τα κόκκινα τ αυγά, μι χαρές κι μι τραγούδια κι μι τα πουλλά λουλούδια» Αφού σώνουνταν η δουλειά μι του βάψιμου, χώριζαμι ένα αυγό κι του έβαζάμι στου κουνισματάρ για καλή χρουνιά. Αυτό τ αυγό του κρατούσαμι ως την άλλ την Πασκαλιά στου κουνισματάρ, κι άμα εβριχι κι άστραφτει κι μπουμπούνιζει, του έβγαζαμι όξου στη βρουχή κι παρακαλούσαμι τη βρουχούδα να πιράς καθαρή χουρίς χαλάζ, για να μην πειραχτούν τα σπαρμένα, κι να μη χαλάσουν στα δέντρα τα γημίσια (φρούτα). 

Κατοπ απ’ αυτά, αρχινούσαμι τα τσορέκια. Την μαγιά την επιάναμι απού βραδύς. Φούσκωνει κ ήταν έτοιμη για ζύμουμα. Κι αρχινούυσαμι να  ζυμώνουμι κάμπουσι ώρα. Ύστερα σκέπαζαμι του ζυμάρ μι παστρικά ζιστά σκιπάσματα για να φουσκώς. Όταν εβλέπαμι που φούσκωσει, του πλαθαμι σι φορμάκια, το εβάζαμι στις λαμαρίνις κι τα πηιζαμι στου φούρνου για ψήσιμου. Εκάμαμι κι κάμποσις γκουγκουχτούρις (σε σχήμα πουλιού) για τα πιδιά, τα δικά μας, τ αδηξιμιά, τα ανήψια  κι του μαχαλά που θα έρχουνταν να μας πουν του «Χριστός Ανέστη». Τις χαίρουνταν πουλύ. Του τσουρέκ του έστελναμε στην συντέκνισσα (νονά) ήθελαν να είνι του πιο καλό. Φανταχτηρό, στουλισμένου, καλουκαμωμένου. 

Του βράδ, πηίζαμι πάλι στην ικκλησιά, για να ακούσουμι τα δώδεκα ευαγγέλια. ένουνταν πουλύ καλαμπαλίκ, όλις ήταν εικεί. Ρουτούσαμι η μια την άλλ. «Τα τσουρέκιας τα έκαμις, μου? Φούσκωσαν για, απουκρίνονταν, μια πιθαμή. Να έρτς την Πασκαλιά να κειράσου»  

Προυσκυνάσαμι τουν Σταυρό μι τουν Σταρουμένου Χριστό που τουν έβγαλαν απ του Ιερό, κι έφευγαμι για του σπίτ. 

Την άλλ’ τη μέρα, Μ. Παρασκευή, κατόπιαπ’ του μισημερ’ πήιζαμι πάλι στην ικκλησιά για να προυσκηνήσουμι τουν Αηπιτάφιου. Τα πιδιά πιρνούσαν κα’ απ’ τουν Αηπιτάφιου τρεις φουρές σταυρουτά, για να έχουν γειρουσύν.

Οι ψαλτάδις του βραδ’ έψαλλαν του «Η ζωή εν τάφω», είχαν πουλύ καλές φουνές.  Όταν σκουτίνιαζει, έπιρναν τουν Αηπιτάφιου στα χέρια τεσερις άντροι, οι παπάδις, οι ψαλτάδις, κατοπ’, ψάλλουντας, κι ύστερα, όλους ου κόσμους που ήταν στην ικκλησιά, μι τις αναμμένς τις λαμπάδις, κι τουν λουιρνούσαν σ όλου τουν μαχαλλά. Αντάμωναν  κι μι επιτάφιους που έβγιζαν απού άλλις ικκλησιέες κι έψαλλαν όλις μαζί «Η ζωή εν τάφω» 

Ξυμερούνει Μ. Σαββάτου, κι οι νοικουκυρές μι τιν την πουδιά όλ την μέρα, δεν έβγιναν απ του μαγειργιό. Μαγείρευσαν λουγιό-λουγιό φαγιά για την Πασκαλιά, έκαμναν κι κουραμπιέδις για να κιρνούν. 

Του βραδ του Μ. Σαββάτου, κατά τις 11η ώρα χτυπούσαν γιουρτινά οι καμπάνιες της ικκλησιάς, που θα πουν του Χριστούς Ανέστη. Οι νοικοκυρές, είμασταν πουλύ κουρασμένις, σκουτουμένις, απ τις πιρσές δουλιές. Άμα, έβγαζαμι την πουδιά, έβαζαμι τα καλά μας, για να πάμι στην ικκλησιά μι τις αντράδις κι ταπιδια μας, ν ακούσουμι τουν καλό του Λόγου, του Χριστός Ανέστη κι να τσιγκρούσουμι του κόκκινου αυγό. Κατά τα μισάνυχτα, στις 12, έλιγαν του Χριστούς Ανέστη, έριχναν κι κανιόνιαστουν αέρα, φουτίζουνταν ου ουρανός. Όλις τσουγκρίζαν τα' αυγά που είχαν μάζιτς‘ Έλιγαν «άντε, Χριστός Ανέστη», κι άλλοι αποκρίνουνταν «Αληθώς Ανέστη». Καθούμασταν στη λειτουργία, κι όταν σώνουνταν μι αναμένις τις λαμπάδις, πηίζαμι στου σπίτ.

Προτού τις σβήσουμι, ου αρχηγός του σπιτιού, έκαμνι με την αναμμέν την λαμπάδα, έναν σταυρό στην πόρτα κι σεβηζαμι μέσα. Η νοικουκυρά αρχινούσι να τοιμάζ του πασχαλιάτκου τραπέ . Έναν τσουρμπά για αρχή, ύστερα του μπουμπάρ, ντουλμάδις μι τα φύλλα απ του αμπέλ, κι  άλλα πιρσά καλά. 

Την μέρα της Πασκαλιάς, έκαμναμι βίζιτα. Οι μικροί, πήιζαν στις τρανοί, στις παππούδις κι στις γιαγιάδις, στις νουνοί κι στις νουνές, στουν θειάκα κι στην θειάκα στην μάνα κι στουν μπαμπά (για όσις κάθουνταν χώρια) μι τα τσουρέκια κι τα κόκκινα τ αυγά, για να τις πουν του Χριστούς Ανέστη κι να τις φιλίσουν του χέρ. Κι ικίν τις εδιναν μπαξίσια. Τσορέκ, κι κόκκινα αυγά, κανένα κινούργιου ρούχου που αγόραζα απτουτσαρσί, κι παράδις. 

Τα παλληκάρια, 5-6 μαζί, ανέβαιναν στα παϊτόνι, κι έκαμναν τσάρκις σ’ όλ την Αδριανού, πίνουντας κι τραγουδώντας. 

Αυτή τη μέρα της Πασκαλιάς, είνουνταν κι Κούνιες. Έρχουνταν απού άλλα μέρια κι τις έστηναν ικεί κουντά στου τσάη, σιμιά ανοιχτουσύν. Ολ τη μέρα τα πιδιά ικεί βρσίσκουνταν κι κουνιούνταν. Έδιναν κι παράδις για να κουνηθούν κ. όποιους  δεν είχει έδινει αυγά. 

Τρεις μέρες κρατούσι η γιουρτή της Πασκαλιάς. Κι σαράντα μίρις αντί για καλημέρα - καλησέρα, ελιγαμι τουν καλοό του λγου «Χριστός Ανέστη» κι αποκρίνουνταν «Αληθώς Ανέστη» πουλλά τα έτ, κι του χρόν».