Ματθαίος Καντακουζηνός: Ο άρχοντας βασιλιάς της Θράκης

Ο Ματθαίος Καντακουζηνός ήταν γιος του αυτοκράτορα της Κωνσταντινούπολης Ιωάννη Καντακουζηνού, γεννήθηκε το 1325 και το 1341 νυμφεύθηκε την Ειρήνη Παλαιολογίνα με την οποία έκανε δύο παιδιά τα οποία πιθανόν γεννήθηκαν στην Γρατινή, τον Δημήτριο Α' Καντακουζηνό γεννημένος το 1343 και την Ελένη Καντακουζηνού. Ο Δημήτριος από το 1380 και ύστερα μαζί με τον πατέρα του ήταν συνάρχοντες του Δεσποτάτου του Μοριά. 

Ο Ματθαίος ήταν κάτοχος άρτιας Παιδείας, έδειξε αξιόλογο συγγραφικό ταλέντο. Έγραψε διάφορα φιλοσοφικά δοκίμια και σχόλια στο Άσμα Ασμάτων. Το 1341, ο Ιωάννης Καντακουζηνός αυτοκράτορας του Βυζαντίου τοποθετεί τον γιό του Ματθαίο ως άρχοντα της Κομοτηνής και της γύρω περιοχής. Ο Ματθαίος όμως διάλεξε και εγκατέστησε ως έδρα του Βασιλείου του την Γρατινή. Το 1348 οι Οθωμανοί επιχείρησαν επιδρομή για να λεηλατήσουν την χώρα του. Ο Ματθαίος όμως τους νίκησε και τους κατέστρεψε. Ανακηρύχθηκε από τον πατέρα του Βασιλιάς και είχε στην εξουσία του όλη την Δυτική Θράκη και την Αδριανούπολη με πρωτεύουσα πάντα την Γρατινή.

Το μικρό αυτό Βασίλειο έμεινε στα χέρια του Ματθαίου μέχρι το 1357 οπότε λόγω του εμφυλίου πολέμου που ξέσπασε μεταξύ Καντακουζηνών και Παλαιολόγων παραδόθηκε στον Ιωάννη Παλαιολόγο μόλις αυτός εμφανίστηκε με τον στρατό του μπροστά στα τείχη της Γρατινής. Οπότε οι δύο άνδρες συμφώνησαν ότι ο Ματθαίος θα παραχωρούσε το βραχύβιο Βασίλειο του στους Παλαιολόγους με αντάλλαγμα να πάρει αυτός το δεσποτάτο του Μοριά στην Πελοπόννησο. Αργότερα το Βασίλειο της Γρατινής το 1361 έπεσε στα χέρια των Οθωμανών.

Το 1380 επειδή απεβίωσε ο αδελφός του Ματθαίου Μανουήλ ο οποίος ήταν δεσπότης του Μυστρά ανέλαβε την Βασιλεία του Μυστρά ο Ματθαίος με συμβασιλέα τον γιο του Δημήτριο Α' Καντακουζηνό. Η κόρη του έγινε δούκισσα των Σαλώνων σημερινής Άμφισσας. Επίσης στην Γρατινή έξω από το φρούριο της τραυματίστηκε στο χέρι ο Βασιλιάς της Θεσσαλονίκης και ένας από τους ηγέτες της Δ' Σταυροφορίας Βονιφάτιος Μομφεράτος σε αψιμαχία του με τους Βουλγάρους. Αυτός πάλι σε μια επιδρομή των Βουλγάρων το 1207 σκοτώθηκε έξω από την Μαξιμιανούπολη και το Κεφάλι του στάλθηκε στον Βούλγαρο τσάρο Καλογιάννη. 

Η σημερινή Γρατινή η αρχαία Γρατιανούπολη ή Γρατζιανού ή Γρατιανού πήρε το όνομά της πιθανόν από τον Ρωμαίο αυτοκράτορα Γρατιανό ο οποίος όμως ποτέ δεν την επισκέφτηκε. Το 1431 η Γρατινή αντιπροσωπεύτηκε στην Ιερή Σύνοδο από τον Επίσκοπο Φιλάδελφο, δεν είναι σίγουρη όμως η ταύτιση εκείνης της Επισκοπής με την Γρατινή.

Πάντως μια και ο Ματθαίος Καντακουζηνός έκανε την Γρατινή για δεκαπέντε περίπου χρόνια πρωτεύουσα της Θράκης και της ευρύτερης περιοχής μέχρι και την Αδριανούπολη θα πρέπει οι Γρατινιώτες, μιας και είναι απόγονοι της Βυζαντινής Γρατιανούπολης να ονομάσουν την πλατεία της Γρατινής "Πλατεία άρχοντα βασιλιά Ματθαίου Καντακουζηνού", τοποθετώντας μάλιστα και την προτομή του. Επίσης, ο Δήμος Κομοτηνής να δώσει το όνομά του σε ανώνυμη οδό, αφού η Γρατινή είναι οικισμός του Δήμου μας, ο δήμαρχός μας μπορεί αυτό να το κάνει με το Δημοτικό Συμβούλιο.

Και τέλος ο περιφερειάρχης κ. Μέτιος επειδή είναι γέννημα θρέμμα Γρατινιώτης θα πρέπει να τοποθετήσει μπροστά στην Περιφέρεια την προτομή του Ματθαίου Καντακουζηνού, μάλιστα μαζί με την προτομή του άξιου και αείμνηστου περιφερειάρχη Γεώργιου Παυλίδη. Ο λαός της Ροδόπης έχει χορτάσει να βλέπει ονόματα οδών και προτομές ξένων ανθρώπων προς τον Νομό μας ή ανίκανων που δεν προσφέρανε τίποτα στον τόπο μας, άλλοι που δεν γνωρίζανε που είναι η Ροδόπη και άλλοι που ωφεληθήκανε οικονομικά από τον τόπο μας. Ο κ. Μέτιος, ο κ. Πετρίδης και οι σύλλογοι της Γρατινής έχουν τον πρώτο λόγο, εμείς θα περιμένουμε.