Η Μαύρη Βίβλος των βουλγαρικών εγκλημάτων 1941 - 1944 στον τόπο μας (μέρος Α’)

Σήμερα θα αναφερθούμε σε ορισμένα γεγονότα απ' αυτά που πέρασαν πολλοί Ροδοπαίοι κατά τη διάρκεια της Βουλγαρικής Κατοχής από το 1941 μέχρι το 1944. Όλα τα παρακάτω βέβαια τα αναφέρουμε μόνο για να τα θυμηθούν οι παλαιότεροι από ακούσματα που έχουν από συγγενείς και φίλους, καθώς επίσης για να τα γνωρίζουν και οι νεότεροι χωρίς βέβαια να κρατήσει κάποιος μίσος.

Το 1944 όταν αποχώρησαν οι Βούλγαροι από την Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη αμέσως τον επόμενο χρόνο το 1945 έδωσε εντολή η ελληνική κυβέρνηση σε καθηγητές των Πανεπιστημίων Αθηνών και Θεσσαλονίκης να μεταβούν σε όλες τις πόλεις και τα χωριά τους με σκοπό να ερευνήσουν επιτόπου και να καταγράψουν τα, σε βάρος των ακριτικών αυτών περιοχών διαπραχθέντα κακουργήματα.

Επί 35 ημέρες επισκέφθηκαν τις περισσότερες πόλεις και χωριά των επαρχιών αυτών, δηλαδή την Καβάλα, το Δοξάτο, τα Κίργια, τη Δράμα, την Πετρούσα, την Προσοτσάνη, τον Μεγαλόκαμπο, την Αλιστράτη, τον Σταθμό Αγγίστας, τη Βιτάστα, τη Ν. Μπάφρα, την Κορμίστα, την Ξάνθη, την Κομοτηνή, την Αλεξανδρούπολη, τον Άβαντα, την Ελευθερούπολη, τον Ακροπόταμο, τη Ν. Ζίχνη, τις Σέρρες, το Σιδηρόκαστρο, τον Προμαχώνα, το Ν. Σκοπό, την Αγία Ελένη, την Πεπονιά, το Σκούταρι, τη Χρυσούπολη, τον Περιστερεώνα, τη Ν. Καρυά κλπ.

Στην έκθεση τους αυτή αναφέρουν και την προσπάθεια των κατακτητών Βουλγάρων: 1) Για τον εκβουλγαρισμό της ελληνικής εκκλησίας, 2) για τον εκβουλγαρισμό της ελληνικής εκπαίδευσης. 3) Για την απάλειψη από τις πόλεις και τα χωριά κάθε ίχνους που θα δείχνει τον ελληνικό χαρακτήρα τους. 4) Για τον απορφανισμό των Ελλήνων κατοίκων από τους πνευματικούς ηγέτες τους και όλων αυτών που θα μπορούσαν να ασκήσουν επιρροή προσώπων δια της απελάσεως τους στη γερμανοκρατούμενη περιοχή. 5) Για το ψευδοκίνημα τον Σεπτέμβριο του 1941. 6) Για την αποκατάσταση του βουλγαρικού δημοσίου και των Βουλγάρων εποίκων στην οικονομική ζωή του τόπου, περιορισμό εργασίας, βαρύτατη φορολογία, αγγαρεία. 7) Για τον εποικισμό. 8) Για την πείνα και τα επακόλουθα αυτής. 9) για την στρατολόγηση του κατοίκων και ιδίως των νέων προς εκτέλεση καταναγκαστικής εργασίας (ντουρντουβάκια). 10) Για τους εκτοπισμούς στη Βουλγαρία. 11) Για τις διαρπαγές, τις καταστροφές και τις πυρπολήσεις δημοσίων, δημοτικών και ιδιωτικών περιουσιών. 12) Για τις κακώσεις και τους φόνους. 13) Για την συμπεριφορά τους στους σύνοικους μουσουλμάνους. 14) Για τη συμπεριφορά τους προς τους σύνοικους Ισραηλίτες.

Πρέπει να τονίσουμε, ότι οι Βούλγαροι εισήλθαν στις περιοχές αυτές με εντολή των Γερμανών και δεν συνάντησαν πουθενά αντίσταση γιατί η Ελλάδα είχε καταληφθεί ήδη από τους Γερμανούς.

Όταν δε εισήλθαν οι Βούλγαροι στην Ελλάδα έθεσαν αμέσως σε εφαρμογή το πρόγραμμα του εκβουλγαρισμού αυτών των περιοχών. Απέλασαν ή με άλλα μέσα ανάγκασαν να αναχωρήσουν οι νομάρχες, οι διοικητικοί υπάλληλοι, οι δικαστές, οι μητροπολίτες και οι χωροφύλακες.

Αντικατέστησαν επίσης με Βούλγαρους τους Έλληνες ιερείς, στους οποίους εναπομείναντες μεταξύ των οποίων και τους 4 εθνομάρτυρες ιερείς της Ροδόπης, σε όλους αυτούς επέβαλλαν εξευτελισμούς, φυλακίσεις, βασανιστήρια και θάνατο.

Σχεδόν συγχρόνως εστράφησαν κατά της ελληνικής γλώσσας, έκλεισαν τα ελληνικά σχολεία, απάλειψαν τις ελληνικές επιγραφές από τα καταστήματα, τους δρόμους, τις εκκλησίες και επέβαλλαν σε όλους τους τάφους νέους αλλά και παλαιούς να αντικατασταθούν τα ελληνικά με τα βουλγαρικά γράμματα. Όσοι μιλούσαν ελληνικά στους δρόμους διέτρεχαν τον κίνδυνο προστίμου και ξυλοκοπήματος.

Τις απελάσεις επεξέτειναν και σε άλλους σημαίνοντες Έλληνες των οποίων η παραμονή θα μπορούσε να ενισχύσει την κατά του εκβουλγαρισμού αντίσταση των Ελλήνων. Επίσης με απειλές, υποσχέσεις και εκβιασμούς προσπαθούσαν να αναγκάσουν τους Έλληνες να δηλώσουν ότι δέχονται τη βουλγαρική υπηκοότητα.

Όταν είδαν όμως ότι με τα "ήπια" αυτά μέσα δεν επιτύγχαναν τον σκοπό τους, σκηνοθέτησαν ένα κομμουνιστικό ψευδοκίνημα, δίδοντας την αφορμή να εξοντώσουν 15.000 περίπου Έλληνες στη Δράμα και στη γύρω περιοχή.

Τον εκβουλγαρισμό επιχείρησαν να τον συμπληρώσουν με την εγκατάσταση δεκάδων χιλιάδων Βουλγάρων εποίκων. Οι χωρικοί καλλιεργούσαν τα χωράφια τους από τα οποία παρέδιδαν το μεγαλύτερο μέρος στους εποίκους.

Η πείνα φρικτή που αποδεκάτιζε τον πληθυσμό. Συνέχεια γίνονταν έρευνες στα σπίτια για ανεύρεση τροφίμων. Όσοι έφευγαν κρυφά στις γερμανοκρατούμενες περιοχές για ανεύρεση τροφής αν τους συνελάμβαναν τους σκότωναν επιτόπου.

Στους μουσουλμάνους οι Βούλγαροι δεν φέρθηκαν καλύτερα. Μόνο στην Κομοτηνή η θνησιμότητα των μουσουλμάνων από 3-4 θανάτους την εβδομάδα έφθασε τις πρώτες μέρες της Κατοχής το 1941 σε 40 την ημέρα. 

Η τραγωδία των Εβραίων είναι ανεκδιήγητος. Από τις 9.000 ψυχές της Αν. Μακεδονίας και Θράκης, που συνελήφθησαν το βράδυ τις 3 προς 4 Μαρτίου του 1943 και παραδόθηκαν στους Γερμανούς μόνο 70 επέστρεψαν ζωντανοί, από τους οποίους 27 μόνο στην Κομοτηνή.

Το 1944 οι κάτοικοι της Ροδόπης ήταν περί τις 94.554 χιλιάδες και οι βουλγαρικές αρχές συγκέντρωσαν από αυτούς χωρίς να τους πληρώσουν σιτάρι 24.300.000, κριθάρι 8.200.000, καλαμπόκι 4.500.000, σίκαλη 2.000.000, φασόλια 600.000, ρεβίθια 700.000, μαλλιά 2.500.000, άχυρο 25.000.000, χόρτο 26.999.000, βαμβάκι 500.000, σουσάμι 700.000, γάλα 1.800.000, λάδι 25.000, αμύγδαλα και καρύδια 100.000 κιλά.

Στη Ροδόπη επιτάχθηκαν από τον βουλγαρικό στρατό και τους εποίκους χωρίς να αποζημιωθούν 2.307 βόδια, 2.658 βουβάλια, 2.864 αγελάδες, 1.422 μοσχάρια, 729 άλογα, ημίονοι και όνοι 695, 36 καμήλες, 114.197 πρόβατα, 34.566 κατσίκια, 2.100 χοίρους και 360.000 κότες. Όσα από τα ζώα ήταν για σφαγή τα πλήρωναν προς το 1/5 της αξίας τους.

Το 1942 ίδρυσαν στην Κομοτηνή Ταμείο Υδρεύσεως και υποχρέωσαν στους κατοίκους να καταβάλουν ως πρώτη δόση το υπέρογκο ποσό των 3.000.000 λέβα. Αν σε κάποια οικογένεια φονεύανε οι Βούλγαροι κάποιον συγγενή, τους επέβαλαν να πληρώσουν 500 λέβα ως αποζημίωση για τη σφαίρα που χρησιμοποιήθηκε για τον φόνο.

Οι κάτοικοι της Ροδόπης καθ' όλη τη διάρκεια της Βουλγαρικής Κατοχής πλήρωσαν για φόρους 1.800.000.000 λέβα ήτοι 19.037 λέβα κατά κάτοικο. Οι 94.554 κάτοικοι της Ροδόπης επίσης κατά τη διάρκεια της Βουλγαρικής Κατοχής 1941-1944 ζημιώθηκαν, από τη δωρεάν απασχόληση τους, από την κατάσχεση των αρότρων και την κάρων στην αγγαρεία συνολικά 5.700.000 λέβα. Σε πρόχειρη απογραφή την 1η Νοεμβρίου 1944, διαπιστώθηκε από τις ελληνικές αρχές ότι φεύγοντας οι Βούλγαροι πήρανε μαζί τους και 19 φορτηγά, 11 λεωφορεία, 16 ταξί, 47 τρακτέρ, 66 άροτρα, 10 πατόζες, 11 μοτοσικλέτες, 305 ποδήλατα, 75 σπαρτικές μηχανές, 40 θεριστικές, 42 τριόρια, 2 ψεκαστήρες σίτου, 70 χορτοδετικές μηχανές, 20 σβάρνες, 36 γραφομηχανές, 28 ραπτομηχανές, 12 γαλακτομηχανές, 127 ραδιόφωνα, 205 γραμμόφωνα, 480 βοϊδάμαξες, 92 ιππάμαξες, 1920 κυνηγετικά όπλα, 32 ψαρόβαρκες, 230.000 χρυσές λίρες. Επίσης η αξία των διαρπαγέντων επίπλων, οικιακών σκευών, τεχνικών εργαλείων, γεωργικών εργαλείων και εμπορευμάτων πάσης φύσεως ανέρχεται στο ποσό των 2.000.000 χρυσών λιρών. Τα έπιπλα και οι βιβλιοθήκες των δημοσίων, δημοτικών και όλων των συλλόγων διαρπαγέντα εστάλησαν στη Βουλγαρία.

Από τα σχολεία διερπάγησαν όλα τα έπιπλα και τα εποπτικά όργανα διδασκαλίας. Από τη διαρπαγή δεν εξαιρέθηκαν ούτε οι ναοί και τα μοναστήρια. Από ναό της Κομοτηνής αφήρεσαν δύο πλήρεις ιερατικές στολές και πολύτιμους τάπητες από τον επίτροπο του μητροπολίτη Φιλιππουπόλεως Μάξιμο. Από το ναό της Κίρκης που ανήκει στην Μητρόπολη μας αφαίρεσαν 5 μεγάλες εικόνες. Από το Αρχαιολογικό Μουσείο Κομοτηνής αφαίρεσαν 30 αρχαιολογικά ευρήματα. Επί δέκα ημέρες κατά το μήνα Οκτώβριο του 1944, μεγάλα φορτηγά φορτωμένα με υποδήματα, ρούχα κλπ από τον κινητό πλούτο των κατοίκων της Ροδόπης μεταφέρθηκαν στη Βουλγαρία.

Στη Ροδόπη κατεδάφισαν ολοσχερώς ή μερικώς αφαιρώντας και τις πόρτες με τα παράθυρα 2.078 σπίτια, 944 καταστήματα, 37 εργοστάσια, πυρπολήθηκαν δε 15 σπίτια με 64 ενοίκους συνολικής αξίας 1.500.000 χρυσές λίρες Αγγλίας. Στη Ροδόπη, στα χωριά Ξυλαγανή, Κόσμιο, Έβρινο, Κρωβύλη, Ασκητές, Ροδίτη, φονεύθηκαν συνολικά 59 άτομα, άγνωστος είναι ο αριθμός αυτών που πέθαναν από πείνα, ξύλο και αρρώστιες.

Όταν μπήκαν οι Βούλγαροι στη Ροδόπη επί τρεις νύχτες λεηλατούσαν όλα τα σπίτια των κατοίκων, οι μουσουλμάνοι όταν έβλεπαν τους Βουλγάρους χτυπούσαν τενεκέδες για να ειδοποιήσουν τους γείτονες τους για να ζητήσουν βοήθεια. Τις τρεις αυτές νύχτες οι μουσουλμάνοι τις ονόμασαν "τενεκέ μπαϊράμ". Τέλος ο Βούλγαρος στρατιωτικός διοικητής κάλεσε τον τέως βουλευτή Γκαλήπ μπέη μαζί και άλλους πρόκριτους μουσουλμάνους για να μάθει δήθεν, τι εσήμαινε αυτός ο θόρυβος, τότε του είπαν την αλήθεια και ο Γκαλήπ μπέης του υπέδειξε έναν αξιωματικό που συμμετείχε στη λεηλασία. Μετά από αυτό σε λίγες μέρες εξόρισαν τον Γκαλήπ μπέη στη Βουλγαρία. Στην επιτροπή των καθηγητών κατέθεσαν ο Στέφανος Κομνηνός, πρώην δήμαρχος Κομοτηνής, ο Γκαλήπ μπέης, πρώην βουλευτής, πρόεδρος μουσουλμανικής κοινότητας ετών 62, Χαφούζ Χασάν Χιλμή, μουφτής Κομοτηνής, Χατζηγρηγορίου Γεώργιος, συμβολαιογράφος ετών 58, Χρυσοχοΐδης Δημ., ζαχαροπλάστης, αντιπρόσωπος συνομοσπονδίας επαγγελματιών, ετών 36, Φεχήπ Οσμανλή, ράπτης πρόεδρος μουσουλμανικής νεολαίας ετών 34, Μαχμούτ Ραήφ έμπορος ετών 48, Δημ. Σγούρας γεωργός εκ. Ξυλαγανής ετών 50, Νικ. Πανόπουλος ιχθυοπώλης ετών 48, Παν. Τσάλας έμπορος ετών 53, Γουδελής Μιχ. γιατρός ετών 56, Εμμ. Παπαμήτσου έμπροος ετών 53, Χρ. Οικονομίδης έμπορος ετών 42, Ειρήνη Μίλιου, Αργυρούλα Παπαδοπούλου, Θεοδώρα Κουτσίδου, από την Ξυλαγανή, Μιχ. Μοσχόπουλος δικηγόρος ετών 68.

Στις 29 Απριλίου 1945 οι Γκαλήπ μπέης κατέθεσε τα εξής: Οι Βούλγαροι όταν εισήλθαν την Κομοτηνή, επί τρεις ημέρες λεηλατούσαν τα μουσουλμανικά σπίτια, στρατιώτες και αξιωματικοί. Στην απόγνωσή τους οι μουσουλμάνοι κτυπούσαν τενεκέδες για να ζητήσουν βοήθεια και να ειδοποιήσουν τους γείτονες. Τις τρεις αυτές νύχτες τις ονόμασαν "τενεκέ - μπαϊράμ". 

Την τέταρτη ημέρα κλήθηκαν στο στρατηγείο ο τότε πρόεδρος της κοινότητας Χαήρ-σολ-παχ, ο Γκαλήπ μπέης, ο Μουσταφά αγά πρώην βουλευτής, ο Χατήπ Γιουσούφ, πρώην βουλευτής, ο Παϊτάρ Μεχμέτ μπέης, πρώην βουλευτής και άλλοι 5 προύχοντες και ρωτήθηκαν, γιατί αυτός ο θόρυβος. 

Τότε ο στρατιωτικός διοικητής εξοργίσθηκε όταν τον ενημέρωσαν αυτοί για τα γεγονότα και τους είπε, ότι η συκοφαντία αυτή αποτελεί ύβριν για τη Μεγάλη Βουλγαρία. Ο Γκαλήπ μπέης τότε του υπέδειξε έναν παρόντα αξιωματικό, τον οποίο αναγνώρισε ως μετάσχοντα στις λεηλασίας.

Πηγή
Η Μαύρη Βίβλος των Βουλγαρικών 
Εγκλημάτων στην Ανατολική Μακεδονία και Δυτική Θράκη 1941-1944