Η Μαύρη Βίβλος των βουλγαρικών εγκλημάτων 1941 - 1944 στον τόπο μας (μέρος Β’)

Εντός λίγων ημερών εγκαταστάθηκαν βουλγαρικές αρχές. Είχαν έτοιμα βουλγαρικά έντυπα. Σε κάθε κοινότητα ήλθε πρόεδρος, γραμματέας και χωροφύλακας. Όλοι οι Έλληνες στις καταθέσεις τους βεβαίωσαν ότι λεηλασία έγινε τότε και στα χριστιανικά σπίτια, με την πρόφαση ότι ψάχνουν για κρυμμένο σιτάρι ή άλλα τρόφιμα.

Δήμαρχος Κομοτηνής διορίσθηκε ο Δημ. Στέπλιεφ δικηγόρος από τη Φιλιππούπολη, με βοηθούς τους Χρήστο Χρήστεφ και Ράεφ. Η πόλη γέμισε από Βούλγαρους δικηγόρους οι οποίοι για μια μόνο αίτηση έπαιρναν 100 λέβα.

Ο μουφτής, ο Γκαλήπ μπέης και άλλοι 5 προύχοντες εξορίσθηκαν στο Γκάμπροβο της Βουλγαρίας επί 6 μήνες. Όταν επέστρεψε ο Γκαλήπ μπέης διετάχθηκε να αναχωρήσει εντός 2 ωρών πάλι για 6 μήνες στη Βουλγαρία. Ο Δήμος Κομοτηνής ονοματοθέτησε μια ανώνυμη οδό προς τιμή του Γκαλήπ μπέη στα νεόκτιστα Σαγγαρίου. Συνολικά εξορίσθηκαν στη Βουλγαρία περί τους 20 μουσουλμάνοι. Το ξύλο από τους Βουλγάρους χωρίς λόγο ήταν επί καθημερινής βάσεως. Σε όλα σχεδόν τα καταστήματα είχαν αναρτηθεί πινακίδες "σάμο ζα Μπολγκάριτε" (μόνο για τους Βουλγάρους).

Πολλοί πέθαναν σαν "ντουρντουβάκια" από πείνα, κακουχίες, ή ατυχήματα. Επίσης ο εξόριστος δικηγόρος Αθ. Θεοδωρίδης ετών 55, πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου τουφεκίσθηκε στη Βουλγαρία. Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε ότι θα πρέπει να δοθεί και σ' αυτόν μια ανώνυμη οδό προς τιμή του. Στην περιφέρεια της Κομοτηνής εφονεύθησαν δύο μουσουλμάνοι του δε Τελαλεντίν Ραμαδάν του έσπασαν τα πόδια.

Τα καπνά τα αγόραζαν σε εξευτελιστικές τιμές. Κάθε Έλληνας είχε δικαίωμα να καλλιεργεί μόνο μέχρι 10 στρέμματα, πλήρωνε όμως φόρο για όλα τα κατασχεμένα χωράφια του. Τους Αρμένιους στην αρχή τους μεταχειρίσθηκαν όπως και τους Βούλγαρους, γιατί οι Αρμένιοι αμέσως έστειλαν ευχαριστήρια  τηλεγραφήματα "επί τη απελευθερώσει" και διοργάνωσαν μάλιστα και γιορτές.

Στη Μαρώνεια οι κάτοικοι ήταν υποχρεωμένοι να παραδίδουν τις ελιές τους προς 7 λέβα το κιλό. Σε κάθε παραγωγό άφηναν 10 κιλά ελιές κατ' άτομο ή 1 οκά λάδι κατά οικογένεια. 40 σπίτια της Μαρώνειας κατεδαφίσθηκαν για να κατασκευάσουν οχυρά, επίσης 5 λεηλάτησαν το πλούσιο μουσείο της. Στις αγροτικές οικογένειες έδιναν για κάθε μήνα 1 κιλό καλαμπόκι κατ' άτομο.

Η απαγόρευση εργασίας ήταν γενική. Όσοι δεν μπορούσαν να πληρώσουν τους υπέρογκους φόρους τους, τους γινόταν κατάσχεση μέχρι και των επίπλων των σπιτιών τους.

Έλληνες άρπαξαν από τα χέρια της δακτυλογράφου του Γενικού Διοικητή Ξάνθης Γκιρτζίκωφ, στο οποίο καθοριζόταν τα μέσα με τα οποία θα γινόταν ο εκβουλγαρισμός της Θράκης. Το έγγραφο αυτό έφθασε στα χέρια του Αθανάσιου Αθανασιάδη διευθυντή της Νομαρχίας Ροδόπης ο οποίος το παρέδωσε στο Νομάρχη του Ε.Α.Μ. Απόστολο Αποστολίδη. Αυτός όμως κάπου το έχασε και δεν υπάρχει πια, όμως βεβαιώνουν ότι το είδαν ο Νικ. Πανόπουλος, Γιώργος Δροσαρίδης, Παν. Γερασίμου και άλλοι.

Το Ηρώο της πόλης μας το γκρέμισαν παρόντων του Νομάρχη Ιβάν Τσάνεφ, του δικηγόρου Πουριάκωφ και του ταμία Χρήστου Καραϊβάνωφ.

Ο Δημ. Σγούρας από την Ξυλαγανή κατέθεσε, ότι τον ανάγκασαν να σπάσει 150 κυβικά πέτρες. Οι Βούλγαροι είχαν συλλάβει 44 κατοίκους, 4 πέθαναν στο κρατητήριο από το ξύλο. Ορισμένους τους έκοψαν τα αφτιά, τους έβγαλαν τα μάτια. Τον γιο του τον σκότωσαν με το ξύλο. Όλη η Ξυλαγανή ληστεύθηκε και σκότωσαν συνολικά 30 άτομα από τις 500 οικογένειες του χωριού, γι' αυτό η Ξυλαγανή θα πρέπει να ονομαστεί μαρτυρικό χωριό της Ροδόπης από τους Βούλγαρους.

Η Θεοδώρα Βουτσίδου από την Ξυλαγανή, κατέθεσε ότι την ανάγκασαν να είναι όρθια επί δύο μερόνυχτα με ψηλά τα χέρια. Τον άνδρα της τον σκότωσαν. Ένας από τους συλληφθέντες είχε πιστόλι επάνω του και αφού σκότωσε έναν Βούλγαρο ύστερα αυτοκτόνησε. Οι άλλοι ήταν άοπλοι. Στην Κομοτηνή ο Δημήτριος Παπαναστασίου ποτοποιός, ετών 38, κατέθεσε την 29 Απριλίου 1945 τα ακόλουθα: Οι σλαβόφωνοι που είχαν φύγει μετά την απελευθέρωση της Θράκης το 1920 δίωκαν τους Έλληνες με μεγάλη μανία. Για να εξοντώσουν οι Βούλγαροι τους Έλληνες εφάρμοσαν τα εξής: Μια οικογένεια στην Κομοτηνή πλήρωνε τον χρόνο από 5-10.000 λέβα δημοτικό φόρο ως φόρο ύδρευσης. Ο ποτοποιός αυτός πλήρωσε φόρο για το ακίνητο του 18.600 λέβα. Έχει μάλιστα και τις σχετικές αποδείξεις. Σε όσους μικροεπαγγελματίες επέτρεπαν να εργασθούν επέβαλαν φόρο 15-20.000 λέβα τον χρόνο, ενώ σύμφωνα με την ελληνική φορολογία θα πλήρωναν 1.000 - 1.500 λέβα το χρόνο. Ο ίδιος πλήρωσε 51 χιλιάδες λέβα το χρόνο για δικαίωμα επαγγέλματος. Για να δείχνουν ότι παρέχουν και στους Έλληνες δικαίωμα εργασίας, επέτρεψαν να εργάζονται 1-2% με προσωρινές άδειες. Επέβαλαν στους περισσότερους Έλληνες να έχουν συνέταιρο Βούλγαρο που ελάμβανε το 50% χωρίς να έχει καταβάλει κάποιο κεφάλαιο στην επιχείρηση. Τον Σεπτέμβριο του 1942 επέβαλαν και στον ίδιο να έχει συνέταιρο Βούλγαρο, επίσης τον απαγόρευσαν να εξέρχεται της Κομοτηνής. Από τον Αύγουστο του 1943 δεν δόθηκε πλέον σε κανέναν Έλληνα άδεια ασκήσεως επαγγέλματος και τους επέβαλαν, εντός ενός μήνα να εκποιήσουν τα εμπορεύματά τους. Όσοι δεν υπάκουσαν τους σφράγισαν τα καταστήματα τα οποία έκτοτε περιέρχονταν στο βουλγαρικό κράτος. Έτσι αναγκάζονται οι Έλληνες να πουλούν τα εμπορεύματά τους αντί ευτελούς αξίας στους Βουλγάρους.

Υπολογίζεται ότι στην Κομοτηνή εγκαταστάθηκαν στα σπίτια των Ελλήνων 10.000 Βούλγαροι. Οι ελληνικές οικογένειες ή έφυγαν ή αναγκάζονταν να κατοικήσουν ανά τρεις οικογένειες σε ένα σπίτι. Άλλοι 10.000 Βούλγαροι είχαν εγκατασταθεί στην αγροτική περιφέρεια της Ροδόπης. Οι υπάλληλοι Βούλγαροι στην Κομοτηνή ήταν 2.000 μόνο ο Δήμος Κομοτηνής είχε 380 υπαλλήλους. Όλοι οι έποικοι ήταν από τα κατώτερα στρώματα, και μόλις έρχονταν στη Ροδόπη τους έδιναν σπίτι, ζώα, έπιπλα κλπ. Όταν όλοι αυτοί έφυγαν ήταν πολύ καλά ντυμένοι και πλούσιοι. Στα χωριά πρώτα έδιωχναν τους Έλληνες από τα σπίτια τους και ύστερα τους έπαιρναν τα κτήματα και τα ζώα. Η βουλγαρική Αγροτική Τράπεζα τους έδινε βοήθεια 60.000 λέβα. Όλοι οι Βούλγαροι υπάλληλοι υπηρετούνταν από Έλληνες αγγαρευόμενους. Τους έφερναν ξύλα από τα βουνά, καθάριζαν τους δρόμους κλπ. Τον Αύγουστο του 1944 ο στρατιωτικός διοικητής Κομοτηνής διέταξε να παρουσιασθούν όλοι οι Έλληνες άρρενες από 16-60 ετών στους στρατώνες και να έχουν μαζί τους τρόφιμα δύο ημερών και μια κουβέρτα. Παρουσιάσθηκαν όλοι. Τότε όμως για καλή τους τύχη έγινε κυβερνητική αλλαγή στη Σόφια. Οι προθέσεις του διοικητή αυτού για τους άρρενες Έλληνες ήταν άγνωστες και οπωσδήποτε όχι καλές για να δικαιολογήσει όμως τη διαταγή του αυτή τους έβαλε επί 10 ημέρες να εργασθούν σε καταναγκαστικά έργα. 

Όταν ένας Έλληνας είχε ανάγκη δικηγόρου Βούλγαρου τότε πλήρωνε 1.000 λέβα για μια αίτηση μόνο. 

Ψηφίσματα - Άρθρα εφημερίδων - Έγγραφα - Εκθέσεις - Αναφορές κλπ

Αναφορά Αθανασίου Βοϊκόγλου, ζαχαροπλάστου, Δημ. Κριστέλη, εμπόρου ειδών οικοδομής, Π. Εξάρχου, βιομηχάνου Κομοτηνής


Προς τη Γενική Διοίκηση Μακεδονίας και Θράκης
Κατά την ώρα της σύλληψής μας από τη βουλγαρική αστυνομία τους παραδώσαμε τα κλειδιά των σπιτιών μας χωρίς να μας επιτραπεί να πάρουμε κάτι. Στην αστυνομία που μας οδήγησαν μας υποχρέωσαν να υπογράψουμε δήλωση ότι αναχωρούμε με τη θέλησή μας και δωρίζουμε την περιουσία μας στο βουλγαρικό κράτος. Στα κρατητήρια της αστυνομίας στην Αλεξανδρούπολη όπου μας μετέφεραν γίναμε μάρτυρες πρωτοφανών ξυλοδαρμών των συλλαμβανομένων Ελλήνων. Το πάτωμα μέσα στα κρατητήρια ήταν γεμάτο αίματα από τον ξυλοδαρμό των Ελλήνων. Παντού φωνές και κλάματα. Την Κυριακή 27-08-1941 μας μετέφεραν στο λιμάνι απ' όπου μας απέλασαν.

Κατάθεση Κωνσταντίνου Κατσιμίγα απόστρατου Ταγματάρχου Πεζικού
Αφού ερεύνησαν το σπίτι μου, με συνοδεία ενός λοχία και δύο στρατιωτών με μετέφεραν στα κρατητήρια όπου, αυτό ήταν ένα σκοτεινό και με αράχνες δωμάτιο, μόνο όρθιος ήταν δυνατόν να χωρέσεις. Μετά από 1,5 ώρα ήλθαν 6 στρατιώτες με πήραν και με οδήγησαν σε ένα άλλο δωμάτιο, όπου με διέταξαν να ξαπλώσω. Εκεί είδα έναν στρατιώτη να κρατάει ένα σίδερο από άροτρο και επειδή ήμουν ασθενής και κάποιας ηλικίας τους παρακάλεσα να μη με κακοποιήσουν, να σεβασθούν τα γηρατειά μου. Τότε εισήλθαν μέσα στον θάλαμο περί τους 70 στρατιώτες, οι οποίοι άρχισαν να με βρίζουν αισχρά στα βουλγαρικά και να με χτυπάει ο στρατιώτης με το σίδερο, άρχισε να τρέχει αίμα από το στόμα και τη μύτη μου. Εγώ από τον αβάσταχτο πόνο θέλησα να προκαλέσω τον θάνατό μου για να γλυτώσω τα μαρτύρια. Έτσι άρπαξα το σίδερο περιμένοντας να με τουφεκίσουν. Αλλά με επιτέθηκαν 6 ένοπλοι στρατιώτες και άρχισαν να με κτυπούν στο κεφάλι και στην πλάτη με τους υποκόπανους των όπλων τους. Έπεσε αναίσθητος στο πάτωμα. Όταν αργότερα συνήλθα διαπίστωσα ότι στην αίθουσα βρισκόταν μόνο ένας στρατιώτης σκοπός. Αργότερα ήλθε ο διοικητής τους και με νεύματα του εξήγησα ότι με κτύπησαν οι στρατιώτες του. Αυτός όμως με κλώτσησε και μου είπε ότι ψεύδομαι και να σκάσω. Το απόγευμα ήλθε άλλος αξιωματικός και με έβαλε να πλύνω τα αίμα από πάνω μου και να φύγω. Επειδή όμως εγώ δεν μπορούσα να περπατήσω έβαλε δύο στρατιώτες να με μεταφέρουν έξω στον δρόμο όπου με πέταξαν εκεί έξω.

Περαστικοί ειδοποίησαν τη σύζυγό μου και ήλθε και με παρέλαβε. Έκτοτε ήμουν στόχος απειλών, έτσι υπέβαλα αίτηση να αναχωρήσω από τις βουλγαροκρατούμενες περιοχές. Με επέτρεψαν όμως να φύγω μόνο όταν υπέγραψα υπεύθυνη δήλωση ότι φεύγω οικειοθελώς.

Ο Κωνσταντίνος Κατσιμίγας γεννήθηκε στα Τρόπαια Αρκαδίας το 1890 και ήταν απόγονος Κομοτηναίων που όταν καταλήφθηκε η Κομοτηνή μετά το 1361 - 62 από τον αλλαξοπιστήσαντα Έλληνα άρχοντα της Προύσας Γαζή Εβρενός μη αντέχοντας αυτά τα βασανιστήρια και την πείνα από τους Τούρκους έφυγαν έχτισαν και εγκαταστάθηκαν στους Κουμουτζάδες Άρτας που τότε ήταν ελεύθερες περιοχές, αργότερα όταν καταλήφθηκε η περιοχή αυτή οι περισσότεροι έφυγαν και εγκαταστάθηκαν στα Τρόπαια Αρκαδίας.

Από το 1910 συμμετείχε σαν υπαξιωματικός σε όλες σχεδόν τις μάχες του ελληνικού στρατού. Το 1920 βρέθηκε με την απελευθέρωση της Αν. Θράκης από τους Έλληνες, στις Σαράντα Εκκλησίες όπου και παντρεύτηκε την Ευθυμία Πάτκα. Το 1922 εγκαταστάθηκε στην Κομοτηνή και αργότερα στη Στρύμη και στην Ξυλαγανή. Πάντως θα πρέπει και εδώ ο Δήμος Κομοτηνής να ονοματοθετήσει μια ανώνυμη οδό προς τιμή αυτού του ανθρώπου που με τους ηρωϊσμούς του στους πολέμους έφτασε από υπαξιωματικός μέχρι τον βαθμό του Ταγματάρχη επ' ανδραγαθία. Γιος του είναι και ο τέως δήμαρχος Κομοτηναίων Χαράλαμπος Κατσιμίγας που για αγνώστους λόγους δεν έχει δοθεί προς τιμή του μια ανώνυμη οδό. Εγγονός του επίσης είναι και ο αρχιτέκτων Κωνσταντίνος Κατσιμίγας ο οποίος διετέλεσε δημοτικός και νομαρχιακός σύμβουλος.

Έγγραφα της Υγειονομικής Υπηρεσίας Κομοτηνής 27-4-1942
Προς τον Αθανάσιον Νάσον και προς τους ιατρούς και οδοντιάτρους, στην Κομοτηνή, στον Ίασμο, στον ιατρό Αθανάσιο Νάσο και προς όλους τους φαρμακοποιούς: Από τούδε και στο εξής παύετε να εξασκείτε ιατρική πρακτική φανερά ή κρυφά σε όλα τα μέρη του βουλγαρικού κράτους. Αν δεν συμμορφωθείτε στην παρούσα διαταγή, θα τεθείτε σε πρόσκαιρα δεσμά, κατάσχεση της περιουσίας σας και 10.000 λέβα πρόστιμο. 

Από την Κομοτηνή οι Βούλγαροι άρπαξαν όλη την αρχαιολογική συλλογή που βρισκόταν μέσα στο γυμνάσιο. Όπως δήλωσε ο κλητήρας του γυμνασίου Ανδρέας Μαυρομάτης αφαίρεσαν και οι Γερμανοί από αυτήν τη συλλογή ορισμένα αρχαία, μερικά μάλιστα προσπάθησαν να τα πουλήσουν στην αγορά της Κομοτηνής. Λεπτομερή κατάλογο με φωτογραφίες έχει η Διεύθυνση Αρχαιοτήτων, ώστε να μπορούν να αναζητηθούν στα βουλγαρικά μουσεία.

Υγειονομική περίθαλψη
Ο νομός Ροδόπης διέθετε προπολεμικώς 32 ιατρούς, από τους οποίους οι 16 εργάζονταν στην πόλη και οι άλλοι 16 στην περιφέρεια. Σήμερα η πόλη εξυπηρετείται από 9 ιατρούς, ενώ ο υπόλοιπος νομός δεν έχει κανέναν άλλο.  Η Κομοτηνή διαθέτει το τελειότερο νοσοκομείο Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Πρόκειται για νεόκτιστο και καθ' όλα σύγχρονο κτίριο. Ο βανδαλισμός των Βουλγάρων όμως έχει εκδηλωθεί στο νοσοκομείο κατά τρόπο πρωτοφανή. Οι αίθουσες του ήταν πλήρεις κοπράνων, απορριμμάτων και υπολειμμάτων τροφών. Η έλλειψη υγειονομικού υλικού, όπως και των απαραίτητων για τη λειτουργία του νοσοκομείου ειδών, αναγκάζει το ωραίο αυτό ίδρυμα να λειτουργεί σήμερα υποτυπωδώς.

Επιδημίες: Ελονοσία, τη συναντάμε σε αναλογία 90-95% με ποσοστό μεγαλοσπληνίας 50%. Φυματίωση: Φθάνει σε αναλογία 10%. Εξανθηματικός τύφος: Αναφέρθηκαν δύο κρούσματα κατά το μήνα Ιανουάριο του 1945. Επιδημική μηνιγγίτης: Δύο περιπτώσεις τον Φεβρουάριο και δύο περιπτώσεις τον Μάρτιο του 1945 εκ των οποίων η μια θανατηφόρος. Ιλαρά: Επιδημία με αναλογία 80% επί της παιδικής ηλικίας. Αφροδίσια: Η κληρονομική σύφιλη απαντάται σε αναλογία 70-75% σε ορεινά χωριά της Ροδόπης. Κατά τη διάρκεια της Βουλγαρικής Κατοχής 1941-1944 η νόσος επεκτάθηκε επικίνδυνα και υποβοηθήθηκε η εξάπλωση της εσκεμμένης από τους Βούλγαρους εποίκους.

Αυτά εν ολίγοις ήταν ορισμένα από τα αποτελέσματα των βουλγαρικών διωγμών εναντίον των κατοίκων της Ροδόπης την περίοδο 1941-1944. Ο κάθε αναγνώστης ας βγάλει τα συμπεράσματά του, γνωρίζοντας ότι καμία άδικη κατάκτηση δεν μένει για μεγάλο διάστημα αρκεί να αντιδρούμε ανάλογα κατά των κατακτητών και να μη δεχόμαστε το μοιραίο.

Πηγή
Η Μαύρη Βίβλος των Βουλγαρικών 
Εγκλημάτων στην Ανατολική Μακεδονία 
και Δυτική Θράκη 1941-1944