Πέλλα

Η Πέλλα γενέτειρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, βρίσκεται μεταξύ των ποταμών Αξιού και Λουδία, στην περιοχή Βοττιαίας της Αρχαίας Μακεδονίας

Η Πέλλα γενέτειρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, βρίσκεται μεταξύ των ποταμών Αξιού και Λουδία, στην περιοχή Βοττιαίας της Αρχαίας Μακεδονίας. Υπήρξε, μετά τις Αιγές (σημερινή Βεργίνα) η πρωτεύουσα του Βασιλείου της Μακεδονίας. Κατά τις δύο επικρατέστερες εκδοχές, η ονομασία της προήλθε είτε από τον Πέλλα, μυθικό ήρωα της και ιδρυτή της, είτε από τις λέξεις πέλλα και φελλίς (γη), που σημαίνουν βραχώδες έδαφος.

Όμως προκύπτει από τα ευρήματα των ανασκαφών, αυτή είχε κατοικηθεί από τους προϊστορικούς χρόνους. Ίσως από την πρωτοχάλκινη εποχή (2800-1900 π.Χ.). Πρώτη ιστορική μνεία της γίνεται από τον Ηρόδοτο κατά τη Βασιλεία του Αλεξάνδρου Α’ (497-454 π.Χ.) και ακολούθως από το Θουκυδίδη, κατά τους χρόνους του Περδίκα Β’ (454-413 π.Χ.) πρωτεύουσα της Μακεδονίας, αλλά και κέντρο των γραμμάτων και των τεχνών έγινε επί βασιλείας του Αρχελάου (413-399 π.Χ.). Η μεγάλη της ακμή συμπίπτει με τη βασιλεία Φιλίππου του Β’ (359-336 π.Χ.) και Αλεξάνδρου Γ' του Μεγάλου (336 - 323 π.Χ.) ο οποίος μάλιστα γεννήθηκε εκεί. Η Πέλλα έχει συνδεθεί με τις πολιτικοστρατιωτικές δραστηριότητες των δύο αυτών βασιλέων, καθώς και με τα έργα λαμπρών καλλιτεχνών, όπως ο Απελής, ο Λεωχάρης, ο Λύσσιππος και ο Πυργοτέλης, οι οποίοι αφιέρωσαν προς διακόσμηση της τον καλύτερο εαυτό τους και έθεσαν στη διάθεση της το αναμφισβήτητο ταλέντο τους. Η Πέλλα συνεχίζει να ακμάζει και επί των διαδόχων, όταν όμως ο τελευταίος βασιλιάς της Μακεδονίας Περσεύς (179-168 π.Χ.) ηττήθηκε από τους Ρωμαίους, αρχίζει η σταδιακή παρακμή της.

Οι συστηματικές ανασκαφές της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας από το 1914 μέχρι σήμερα, έφεραν στο φως την «Ακρόπολιν», (αναφορικό συγκρότημα εμβαδού 60.000 τ.μ.) την «αγοράν» (ευρύτατο χώρο 70.000 τετρ. μέτρα) όπου ήταν το κέντρο της οικονομοπολιτικής δραστηριότητας της Πέλλας). Σύνολο πέντε οικοδομικών τετραγώνων, όπου απεκαλύφθησαν θεμέλια και τοίχοι καλοκτισμένων οικιών - εκπληκτικών δειγμάτων αρχιτεκτονικής και δύο κτίσματα προορισμένα για τη λατρεία πολλών και ποικίλων θεοτήτων (Δήμητρας Κυβέλης, Αφροδίτης). Μεταξύ των διαφόρων ευρημάτων (αγγείων, ειδωλίων, νομισμάτων), ιδιαίτερη εντύπωση προξενούν τα αρίστης τέχνης ψηφιδωτά, που διακρίνονται για τη φυσιοκρατία τους, την πολυχρωμία και την πληθώρα των διακοσμητικών θεμάτων.