Xρονοτοπία

Παιδικό βραχιόλι 1.000 χρόνων με το ορφικό φίδι και την Παναγία βρέθηκε στην νότιο Βουλγαρία

Ένα από τα άκρα του μεταλλικού παιδικού βραχιολιού, του 11ου-12ου αι. που ανακαλύφθηκε στο φρούριο Momchil, κοντά στο Smolyan, της Βουλγαρίας, φέρει σφραγίδα, που δείχνει την Παναγία Oranta! Το άλλο εξακολουθεί και έχει ένα ορφικό κοσμικό φίδι. Αυτό δείχνει πως η ορφική λατρεία δεν ξερριζώθηκε εύκολα από την καρδιά των Θρακιωτών και συνυπήρχε με χριστιανική για μεγάλο διάστημα. Στην ουσία, τα ορφικά σύμβολα δεν αποδιώχθηκαν ποτέ από το μυστικιστικό κομμάτι του χριστιανισμού, παρά ενσωματώθηκαν και υιοθετήθηκαν από αυτόν.
Όσον αφορά τα υπόλοιπα, της ειδήσεως:

Το φρούριο Momchil ευρίσκεται σε ένα βουνό, στα δυτικά της Ροδόπης, κοντά στην πόλη Gradat, στην περιοχή Smolyan. Χρονολογείται από τον 6ο  αι. μ.Χ. Αλλά η περιοχή έχει δώσει αρχαία θρακικά ευρήματα από την 5η χιλιετία π.Χ. Στον Μεσαίωνα, το φρούριο κυβερνάτο από το Βυζάντιο και την Β΄ Βουλγαρική Αυτοκρατορία (1185-1396/1422). Το πρώτο μισό του 14ου αιώνα, το φρούριο ήταν μέρος του κτήματος του Momchil, ενός τοπικού Βούλγαρου φεουδάρχη, ο οποίος ήταν ο πρώτος που συνειδητοποίησε την απειλή των Οθωμανών. Πέθανε σε μάχη εναντίον τους και το φρούριο - γνωστό έως τότε ως Podvis - επήρε το όνομά του. 

Ο αρχαιολόγος κ.Boyadzhiev θεωρεί το μεσαιωνικό παιδικό βραχιόλι ως το πιο ενδιαφέρον τεχνούργημα που ανακαλύφθηκε στο φρούριο του Momchil το 2017, λόγω των απεικονίσεων στα δύο άκρα του: Ένα από τα άκρα του φέρει ένα κεφάλι φιδιού, ενώ το άλλο τελειώνει με μια σφραγίδα που απεικονίζει την προσευχή της Παναγίας με τα χέρια της υψωμένα, με ένα μαφώριο και ένα nimbus (φωτοστέφανο). Αυτός ο τύπος εικονογραφικής απεικόνισης της μητέρας του Ιησού Χριστού, με τα χέρια σε περίτεχνη θέση, και τον Χριστό να περικλείται σε κύκλο στην μήτρα της, είναι γνωστή ως Oranta, δηλαδή «προσευχόμενη», ή Παναγία «του σημείου/σημαδιού» (βλ. Ησαΐα 7:14: «Ο ίδιος ο Κύριος θα σου δώσει ένα σημάδι, μια παρθένος θα συλλάβει και θα φέρει έναν υιό και το όνομά του θα είναι Εμμανουήλ»). 

«Το μέταλλο, είναι φτηνό. Ωστόσο, η σφραγίδα της Παναγίας είναι πολύ καλής ποιότητος», είπε η κ. Βακλινόβα. «Ένα τέτοιο εύρημα από τον 11ο αι., σε ένα στρατιωτικό φρούριο, σημαίνει ότι εκτός από την φρουρά, το φρούριο είχε επίσης και άμαχο πληθυσμό (παιδιά), που το χρησιμοποίησε για προστασία. Αυτό το βραχιόλι προμηθεύθηκε από μια μητέρα ή γιαγιά, από μια μακρυνή αγορά. Όλα αυτά τα πράγματα πρέπει να αναστηθούν για να μπορέσουμε να παρουσιάσουμε την ζωή που υπήρχε εδώ πριν από 10 αιώνες. Χίλια χρόνια μας χωρίζουν από αυτό το βραχιόλι. Αλλά δείχνει ότι και τότε οι άνθρωποι είχαν την ίδια επιθυμία να κρατήσουν τα παιδιά τους ασφαλή, όπως συμβαίνει σήμερα», καταλήγει η κ.Βακλινόβα η οποία συμμετέχει στις ανασκαφές του φρουρίου του Momchil για δεκαετίες. 

Όσον αφορά την ανασκαφή, οι αρχαιολόγοι έχουν ήδη μελετήσει ένα τμήμα μήκους 80 μ. από το τείχος του φρουρίου, με αρχαιολογικά στρώματα που φθάνουν σε βάθος 1,6 μ. Συνολικά 47 αντικείμενα, από διάφορες χρονικές περιόδους - από την Χαλκολιθική (Αινολιθική) έως τον Μεσαίωνα - έχουν ανακαλυφθεί από τους αρχαιολόγους στο φρούριο του Momchil κατά τις δύο εβδομάδες ανασκαφής του 2017, που χρηματοδοτήθηκαν από το υπουργείο Πολιτισμού της Βουλγαρίας με το πενιχρό ποσόν των. 5.500 ευρώ! Οι ανασκαφές διευθύνονται από τον δρ. Νικολάι Μπογιατζίεφ (Μουσείο Ιστορίας Stoyu Shishkov στην πόλη Σμόλιαν) με σύμβουλο την καθηγήτρια Μαργαρίτα Βακλινόβα (Εθνικό Ινστιτούτο και Αρχαιολογικό Μουσείο Σόφιας). Εκτός από το βραχιόλι άλλα ενδιαφέροντα ευρεθέντα αντικείμενα είναι ένα πέτρινο τσεκούρι από την Χαλκολιθική (Αινολιθική), μαχαίρια από τον 3ο-4ο αιώνα μ.Χ., ένα κλειδί από τον 6ο αιώνα μ.Χ., βέλη και κεραμικά αγγεία από τον Ύστερο Μεσαίωνα, ξύλινα πατώματα από σπίτια από την ίδια περίοδο (13ο-14ο αι.), κ.ά. 

Το Φρούριο του Momchil καταστράφηκε εντελώς τον 6ο αιώνα κατά την διάρκεια της εισβολής των σλάβων, ενώ δέχθηκε επίσης επιθέσεις Γότθων και Αβάρων. Μετά, έπαψε να υπάρχει για αιώνες. Ανακαινίσθηκε τον 11ο αιώνα - εποχή που το Βυζάντιο κατόρθωσε να καταστρέψει την Α΄ Βουλγαρική Αυτοκρατορία (632/680 - 1018) και να επανα-κατακτήσει την περιοχή. Το Φρούριο του Momchil έχει έκταση 4 στρεμμάτων. Περαιτέρω έρευνα θα ενισχύσει την δημοτικότητα του φρουρίου, ως τόπο πολιτιστικού τουρισμού. Το 2007 ο Δήμος Σμόλιαν ξεκίνησε για πρώτη φορά την αποκατάσταση και την ανάδειξή του με κοινοτική χρηματοδότηση. 
ΠΗΓΕΣ: ETV, Maritsa daily, Arch.in Bulg.
 

Αθηνά, γλαυξ και όφις

Αρχαίο χρυσό ενώτιο (σκουλαρίκι, 2,17 γραμμ., 22 χλστ.) του 4ου - 1ου αι. π.Χ. Εικονίζει γλαύκα (κουκουβάγια), με τις φτερούγες απλωμένες και με ένα φίδι στο στόμα! Ίσως ανάθημα κάποιας εποχής που κάποια αθηναϊκή πολιτεία εζήτησε βοήθεια από την θεά Αθηνά για την πλημμύρα φιδιών που μάστισαν την περιοχή της. 

«Ανήκε», λένε, σε μια ευρωπαϊκή συλλογή, παλαιότερα σε μια μεγάλη αμερικανική συλλογή, που σχηματίστηκε στο Σικάγο των ΗΠΑ, το 1995, και προηγουμένως στην συλλογή Mansees, που σχηματίστηκε το 1950-1990. Προϊόν λαθρανασκαφής και λαθρεμπορίου, προφανώς, Δυστυχώς δημοπρατήθηκε πρόσφατα και δεν θα μάθουμε τίποτε άλλο για την ιστορία του, ούτε θα το ξαναδούμε ποτέ. Να γιατί είναι εγκληματίας κατά του πολιτισμού της ανθρωπότητας ο λαθρο-συλλέκτης και όσοι συνεργάζονται μαζί του. 

Οι αστρονόμοι βρήκαν το κοσμικό φίδι! Ο Ορφέας είχε δίκιο!

Μια διεθνής ομάδα αστροφυσικών με επί κεφαλής τα Πανεπιστήμια της Γενεύης (UNIGE) της Ελβετίας για τις παρατηρήσεις και της Ζυρίχης (UZH) για τις προσομοιώσεις, αντιμετώπισε την «ασυνέπεια» του σύμπαντος, η οποία φαίνεται να αμφισβητεί την «γνώση» μας για τον σχηματισμό αστεριών, στις μελέτες μας για το πρώιμο Σύμπαν, όταν πάμε πολύ μακριά πίσω στον χρόνο και τον χώρο. Έχουν βρει τις πρώτες απαντήσεις χάρι στην παρατήρηση του. «κοσμικού φιδιού», είπαν. Η μελέτη τους δημοσιεύεται στο περιοδικό Nature Astronomy. 
ΠΗΓΗ: Πανεπ. Γενεύης, 13 Νοεμβρίου 2017.