Η σημαντική ελληνική ομογένεια της Ουκρανίας στη Σοβιετική Ένωση και στο καθεστώς του πολέμου

Στην Κομοτηνή βρέθηκε η αν. καθηγήτρια του Πανεπιστημίου της Βασιλείας της Ελβετίας Ολένα Πάλκο, η οποία πραγματοποίησε ομιλία με τίτλο: «Οι Έλληνες της Ουκρανίας στα πρώτα χρόνια της Σοβιετικής Εποχής»

Παράλληλα ο Βασίλης Ριτζαλέος παρουσίασε τις συνθήκες διαβίωσης των Ελλήνων της Ουκρανίας μετά την έναρξη του πολέμου

Το Τμήμα Γλώσσας, Φιλολογίας & Πολιτισμού Παρευξείνιων Χωρών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, στο πλαίσιο των δράσεων της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Κομοτηνής και της Κοιν.Σ.Επ. «Κομοτηνή Εν Δράσει» πραγματοποίησε ομιλία με την αναπληρώτρια καθηγήτρια Ιστορίας του Πανεπιστημίου της Βασιλείας στην Ελβετία Ολένα Πάλκο «The Greeks in Ukraine during the early Soviet Era / Οι Έλληνες της Ουκρανίας στα πρώτα χρόνια της Σοβιετικής Εποχής» στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Κομοτηνής (Τσανάκλειο) το απόγευμα της Δευτέρας 10 Ιουνίου.

Η ομιλία έγινε στην αγγλική γλώσσα και υπήρχε ταυτόχρονη μετάφραση σε οθόνη στην ελληνική. Προλόγισε ο ιστορικός και μέλος Ε.ΔΙ.Π. του Τμήματος Βασίλης Ριτζαλέος, ενώ συντόνισε ο υποψήφιος διδάκτωρ της Αρχιτεκτονικής Σχολής του ΔΠΘ Νίκος Κοσμίδης.

Οι Έλληνες της Ουκρανίας τη περίοδο 1920-1930
Η Ολένα Πάλκο ενημέρωσε ότι βρίσκεται στην πόλη μας με 20 φοιτητές της, με σκοπό να μελετήσουν τα ορατά στο σήμερα αποτελέσματα της Ελληνοτουρκικής ανταλλαγής πολιτισμού. Σχετικά με το θέμα της συζήτησης, ενημέρωσε ότι την περίοδο 1920-30 υπήρχαν περίπου 100.000 Έλληνες στην Ουκρανία, καθιστώντας τη μια πολύ σημαντική μειονότητα.

Τόνισε ότι στην Ουκρανία εκείνη την εποχή η ελληνική κοινότητα ήταν πολύμορφη: υπήρχαν οι Έλληνες που μιλούσαν τα ρωμαίικα και οι Έλληνες που μιλούσαν τις λεγόμενες γλώσσες ουρούμ, δηλαδή έλληνες με τουρκογενή καταγωγή, ωστόσο καμία από τις δύο, στη μορφή που υπήρχαν, δεν είχαν αλφάβητα. Οι Σοβιετικοί δημιούργησαν αλφάβητα και για τις δύο γλώσσες και συγκεκριμένα για τα ουρούμ δημιούργησαν ένα λατινογενές και για τα ρωμαίικα ένα αλφάβητο βασισμένο στο δικό μας ελληνικό αλφάβητο. Ωστόσο επειδή δεν υπήρχαν δάσκαλοι ή βιβλία για την διάδοση και την διδαχή των γλωσσών, η βασική γλώσσα εκμάθησης στα ελληνικά σχολεία που εν τέλει εφαρμόστηκε ήταν η δημοτική.

Επιλογή των γονέων η διδαχή των παιδιών της Ρωσικής
Η ίδια ενημέρωσε ότι η ρωσοποίηση ή αλλιώς η ηγεμονία της ρωσικής γλώσσας ξεκίνησε τη δεκαετία του ‘30 όταν η Σοβιετική Ένωση άρχισε να νιώθει ότι ο πόλεμος είναι κοντά. Ως τότε, οι γονείς ήταν υποχρεωμένοι να στέλνουν τα παιδιά τους στα σχολεία στα οποία διδάσκονταν οι γλώσσες καταγωγής τους. Μετά το 1936, μπήκε η επιλογή της Ρωσικής, την οποία διάλεγαν πολλοί γονείς, ώστε να ωθήσουν τα παιδιά τους να σπουδάσουν στη Μόσχα όπου και βρίσκονταν τα καλά πανεπιστήμια.

Η Ολένα Πάλκο έκλεισε ενημερώνοντας ότι, εκτός από την Οδησσό, η μεγαλύτερη ελληνική κοινότητα βρισκόταν στη Μαριούπολη, η οποία μέχρι και πριν την καταστροφή της από τον ρώσο-ουκρανικό πόλεμο αποτελούσε και τη μεγαλύτερη.

Στη «φωτιά» του πολέμου η ελληνική μειονότητα…
Ο Βασίλης Ριτζάλεος με τη δική του παρέμβαση παρουσίασε εν συντομία την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στην ελληνική μειονότητα στην Ουκρανία, η οποία ο ίδιος χαρακτήρισε ως κρίσιμη. «Η ελληνική μειονότητα βρέθηκε στη φωτιά του πολέμου από το 2014, όταν ξεκίνησαν τα πρώτα επεισόδια στην περιοχή του Λουγκάνσκ και του Ντονέτσκ. Μάλιστα, τα χωριά ανάμεσα στις πόλεις Ντονέτσκ και Μαριούπολης στη νοτιοανατολική Ουκρανία χωρίστηκαν γιατί βρέθηκαν ακριβώς επάνω στη γραμμή του πυρός», ανέλυσε χαρακτηριστικά. Προσέθεσε ότι την ίδια εποχή το 2014 αποκόπηκε και η ελληνική κοινότητα της Κριμαίας, καθώς και αυτή πέρασε στον έλεγχο της Ρωσίας. «Εκεί έχουμε τα πρώτα επεισόδια και θα λέγαμε και την πρώτη ρήξη μέσα στην ελληνική ομογένεια».

Ωστόσο όπως περιγράφει, τα πράγματα έγιναν πολύ πιο σοβαρά μετά τον Φεβρουάριο του 2022 με την αρχή της εισβολής καθώς σχεδόν στο σύνολό του ο ελληνικός πληθυσμός, περίπου 90.000 άτομα, βρέθηκαν μέσα στην ακτίνα δράσης του ρωσικού στρατού, ενώ με την πολιορκία της Μαριούπολης πολλοί έλληνες ομογενείς έχασαν τη ζωή τους. Μάλιστα η Μαριούπολη πρόκειται για μια πόλη που την ίδρυσαν έλληνες, και το όνομα της σημαίνει «Η Πόλη της Παρθένου Μαρίας».