Γιώργος Τσιγάρας: "Οι Θρακιώτες δεν έχουν δίκιο, όταν λένε πως δεν υπάρχουν βυζαντινά μνημεία"

Έχουμε γράψει πολλές φορές, ότι η Θράκη διαθέτει βυζαντινό παρελθόν και βυζαντινά μνημεία, απλώς αυτά δεν έχουν αξιοποιηθεί στον επιθυμητό βαθμό. Το πρώτο σκέλος της πρότασης, έρχεται να επιβεβαιώσει κι ένας άνθρωπος που ξέρει ...το κάτι παραπάνω αναφορικά με τις βυζαντινές "ρίζες" του τόπου.
Αναφερόμαστε στον Γιώργο Τσιγάρα, ο οποίος ήταν ο ομιλητής στην τέταρτη εκδήλωση του επιμορφωτικού κύκλου ομιλιών με θέμα τη Βυζαντινή Θράκη, που διοργανώνουν το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Κομοτηνής, η Εφορεία Αρχαιοτήτων και το Τμήμα Ελληνικής Φιλολογίας του ΔΠΘ. Συγκεκριμένα, το βράδυ της Πέμπτης 27 Απριλίου, ο επίκουρος καθηγητής Ιστορίας της Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής Τέχνης στο τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας του ΔΠΘ και  άνθρωπος που έχει ασχοληθεί "ζωηρά" με την περιοχή, ορθογραφώντας από το 2001 στο επιστημονικό περιοδικό Περί Θράκης, παρέθεσε ομιλία με τίτλο "τα βυζαντινά μνημεία της Θράκης στην Ιστορία", στο Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο Κομοτηνής, σε ένα ακροατήριο περίπου τριάντα ατόμων.
"Εξετάζουμε τι αφήνει η ιστορία πάνω στα μνημεία.

Η ιστορία είναι η δημιουργική αιτία της κατασκευής των μνημείων, όμως πολλές φορές η ιστορία είναι και η αιτία ...απώλειας των μνημείων", μας εξηγεί ο ομιλητής για την σχέση ιστορίας-μνημείων, και απομυθοποιεί την αντίληψη πολλών ότι η Θράκη δεν έχει μέσα της κάτι από τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία.  "Υπάρχει η αντίληψη στη Θράκη, ότι δεν υπάρχουν πολλά βυζαντινά μνημεία. Ιστορικά, η Θράκη είχε την τύχη και την ατυχία να είναι το προαύλιο της Κωνσταντινούπολης. Η περιοχή ήταν τυχερή, γιατί τα μνημεία της επηρεάστηκαν έντονα από την τέχνη της βασιλεύουσας, αλλά και άτυχη, γιατί όλοι οι λαοί που επιβουλεύονταν την Κωνσταντινούπολη κατέστρεφαν και λεηλατούσαν τα μνημεία. Παρόλα αυτά, είναι πολλές οι αρχαιολογικές θέσεις που έχουν βρεθεί στην περιοχή της Θράκης. Αυτό αποδεικνύει πως η Θράκη ήταν πολύ ζωντανή περιοχή και σημαντική για τη βυζαντινή αυτοκρατορία", προσθέτει κατανοητά ο Γιώργος Τσιγάρας.

Στην ομιλία επιχειρήθηκε η σύνδεση της πολιτικής ιστορίας της βυζαντινής και οθωμανικής περιόδου με την ιστορία των μνημείων της Θράκης. Εξετάστηκε η επίδραση που ασκούν τα ιστορικά γεγονότα στην εξέλιξη της ιστορίας των θρακικών πόλεων, των μονών, καθώς και του Μοναστικού Κέντρου του Παπικίου Όρους. Επιπλέον, παρουσιάστηκαν τέσσερις περιπτώσεις ανακατατάξεων πόλεων και μονών της Θράκης με επιπτώσεις, όπως είναι φυσικό και στα μνημεία. Έτσι, προσεγγίστηκαν συνοπτικά οι εξελίξεις που καταγράφονται από την ιστορική και αρχαιολογική έρευνα: α) η δημογραφική κατάσταση που παρατηρείται στην περίπτωση της Ξάνθειας, του Περιθεωρίου και της Γενισέας, β) οι μετακινήσεις πληθυσμών από τη Μαξιμιανούπολη - Μοσυνόπολη στα Κουμουτζηνά, γ) η μετακίνηση των οικισμών του Πολυστύλου και της Μαρώνειας και δ) η κατάσταση των μονών της Ξάνθης και της μοναστικής Πολιτείας του Παπικίου Όρους.

"Αυτά τα μνημεία της Θράκης τα θεωρώ ως τοπόσημα, δηλαδή ως σημεία που αναδεικνύουν την ιστορία και τον πολιτισμό της περιοχής. Είναι σύμβολα πολιτισμού, που έρχονται από το παρελθόν, τεκμηριώνουν το παρόν, και δίνουν μια σαφή κατεύθυνση για τους Θρακιώτες όσον αφορά το μέλλον", είναι τα "αποτύπωμα" του ομιλητή για τους παραπάνω τόπους. Ο ίδιος στάθηκε και στο Περιθεώριο, το οποίο χαρακτήρισε ως "μια ειδική περίπτωση. Πρόκειται για μια βυζαντινή πόλη που, αν ανασκαφεί, αναδειχθεί και αναστηλωθούν τα τείχη της, μπορεί να αποτελέσει ένα παράδειγμα εκπαιδευτικό, όχι μόνο για τους μαθητές, αλλά και για όλους τους κατοίκους της Ελλάδας, αναφορικά με την πολεοδομική συγκρότηση μιας βυζαντινής πόλης. Για τα υπόλοιπα μνημεία, πιστεύω ότι οι Θρακιώτες δεν έχουν δίκιο, όταν λένε πως δεν υπάρχουν βυζαντινά μνημεία και βυζαντινό παρελθόν στην περιοχή, γιατί τις τελευταίες δεκαετίες έγιναν πάρα πολλές προσπάθειες από την αρχαιολογική υπηρεσία. Έχουν αναδειχθεί πάρα πολλά μνημεία κι έχουμε αποκτήσει πολύ καλύτερη γνώση του βυζαντινού παρελθόντος της Θράκης".

Ο ομιλητής στάθηκε και στις θετικές επιδράσεις που έχει ο συγκεκριμένος κύκλος ομιλιών, καθώς δείχνει ότι δεν ξεχνάμε την ιστορία μας. Ο συγκεκριμένος κύκλος ομιλιών, δείχνει ότι η τοπική κοινωνία, ο δήμος, το πανεπιστήμιο και οι κρατικές υπηρεσίες, ενδιαφέρονται να διαχύσουν τη γνώση στο ευρύ κοινό. Κι αυτό θα πρέπει να συνεχιστεί", είπε. Ο κ. Τσιγάρας κατέληξε στο ότι "δε μπορώ να σας πω με ποιες πράξεις θα αναδειχθούν τουριστικά αυτά τα μνημεία, αλλά αυτό που μπορώ να αναδείξω είναι η σπουδαιότητα αυτών των μνημείων, όσον αφορά στην αυτοσυνειδησία μας και τη διαμόρφωση της συλλογικής μας ταυτότητας".