Λίγα λόγια για την Ελλάδα

Μολονότι οι αρχαιότεροι πολιτισμοί στον κόσμο γεννήθηκαν δίπλα σ’ ένα μεγάλο ποτάμι, οι ευρωπαϊκοί πολιτισμοί γαλουχήθηκαν από τη θάλασσα, την ελληνική θάλασσα που οι Ρωμαίοι ονόμασαν ζηλότυπα MARE NOTSRUM

Μολονότι οι αρχαιότεροι πολιτισμοί στον κόσμο γεννήθηκαν δίπλα σ’ ένα μεγάλο ποτάμι, οι ευρωπαϊκοί πολιτισμοί γαλουχήθηκαν από τη θάλασσα, την ελληνική θάλασσα που οι Ρωμαίοι ονόμασαν ζηλότυπα MARE NOTSRUM.

Ιστορική Εποχή - Γεωμετρική Εποχή (1100-700 π.Χ.)

Οι Δωριείς διαθέτοντας σιδερένια όπλα κυριάρχησαν εύκολα στον παρηκμασμένο μυκηναϊκό κόσμο και δημιούργησαν νέα κέντρα, κοινωνία και τέχνη, τα μυκηναϊκά ανάκτορα εγκαταλείπονται, εξαφανίζεται η γραμμική γραφή Β. Η οικονομία γίνεται «κλειστή» (γεωργία - κτηνοτροφία). Τη σκυτάλη του εμπορίου παίρνουν οι Φοίνικες που θα κυριαρχήσουν στο Αιγαίο. Στο μεταξύ ογκώνεται το κύμα του αποικισμού από την ηπειρωτική Ελλάδα "προς την Ανατολή (11ος και 10ος αιώνας) ιδρύονται οι πρώτες ελληνικές αποικίες στα μικρασιατικά παράλια που θα εξελιχθούν σε ομοσπονδίες ανεξάρτητων πόλεων. Εδώ, τον 9ο αιώνα, θα εγκαινιασθεί ένα νέο πρακτικό είδος γραφής, το αλφαβητικό σύστημα που θα επικρατήσει σε ολόκληρο τον ελληνικό χώρο και αργότερα θα διαδοθεί και στην υπόλοιπη Ευρώπη.

Ελληνιστική Εποχή (323 - 146 π.Χ.)

Ο ελληνικός πολιτισμός διαδίδεται και καλλιεργείται έξω από την Ελλάδα. Μετά το θάνατο του Αλεξάνδρου διαλύεται το απέραντο κράτος του και κατακερματίζεται σε μικρά βασίλεια με βασιλείς τους Στρατηγούς του (Μάχη στην Ιψό 301 π.Χ.).

Η κυρίως Ελλάδα υπάγεται στους Αντιγονίδες. Τα ελληνικά βασίλεια της Συρίας (Σελευκίδες) και της Αιγύπτου (Πτολεμαίοι) θα επιζήσουν μέχρι τη Ρωμαϊκή Εποχή, ακτινοβολώντας τον ελληνικό πολιτισμό στην Ανατολή.

Οι πόλεμοι όμως, τόσο στην κυρίως Ελλάδα, όσο και στα κράτη των Διαδόχων, φθείρουν συνεχώς τον ελληνισμό. Η Αθήνα και η Σπάρτη μπαίνουν πια σε δεύτερη μοίρα.

Η τελευταία προσπάθεια ενοποιήσεως του ελληνισμού γίνεται από την Αιτωλική και Αχαϊκή συμπολιτεία τον 3ο και 2ο αιώνα. Τον 3ο αιώνα εμφανίζονται στον ελληνικό χώρο οι Ρωμαίοι, τρεις φορές νικήθηκαν οι Μακεδόνες βασιλείς από τους Ρωμαίους. Η τελευταία ελληνική μάχη δόθηκε κοντά στον Ισθμό το 146 π.Χ. Η Ελλάδα υποτάσσεται στη Ρώμη, ένα αιώνα όμως αργότερα ο Ρωμαίος ποιητής Οράτιος γράφει πως η νικημένη Ελλάδα υπέταξε τον τραχύ κατακτητή της με τον εξελληνισμό της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Ρωμαϊκή και Βυζαντινή Περίοδος (146 π.Χ. - 1453 μ.Χ.)

Το 27 π.Χ. επαρχία της Αχαΐας, όπως ονομάζεται ολόκληρη η Ελλάδα, ενσωματώνεται στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Η Κόρινθος γίνεται το διοικητικό κέντρο του θέματος της Αχαΐας δηλαδή πρωτεύουσα της Ελλάδας. Η Αθήνα παραμένει μεγάλο καλλιτεχνικό κέντρο.

Οι ελληνικές πόλεις θα παραμείνουν για τρεις αιώνες υπό την ρωμαϊκή κυριαρχία. Τα ελληνικά παραμένουν η επίσημη γλώσσα, το 395 μ.Χ. με το διαχωρισμό της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας σε Δυτική (Ρώμη) και Ανατολική (Κωνσταντινούπολη) στην οποία υπάγεται και η ελληνική χερσόνησος, αρχίζει η Βυζαντινή περίοδος της Ελλάδος.

Από τον 4ο μ.Χ. αιώνα αρχίζουν οι βαρβαρικές επιδρομές από βορρά (Γότθοι, Σλάβοι, Αβάροι κλπ) που συνοδεύονται από κάθε είδους καταστροφές.

Η Αθήνα, μετά το κλείσιμο της ειδωλολατρικής φιλοσοφικής σχολής της το 529 μ.Χ. μεταβάλλεται σε μικρή επαρχιακή πόλη, ενώ αντίθετα η Θεσσαλονίκη γίνεται η δεύτερη πόλη μετά την Κωνσταντινούπολη, η οποία ως «βασιλίδα των πόλεων» για μια χιλιετία και πλέον, αποτελεί το προπύργιο της ελευθερίας του βυζαντινού ελληνισμού.

Από τον 7ο αιώνα η κυρίως Ελλάδα αποτελεί «θέμα» (επαρχία) της βυζαντινής αυτοκρατορίας. Μετά την κατάληψη της Κωνσταντινουπόλεως (1204 - 1261 μ.Χ.) από τους Λατίνους της 4ης Σταυροφορίας, η ελληνική χερσόνησος γίνεται λεία των Φράγκων, που δημιουργούν φεουδαρχικά κρατίδια τα σημαντικότερα ήταν το Δουκάτο των Αθηνών (Θήβα) και το Πριγκιπάτο της Αχαΐας ή του Μορέως (Ανδραβίδα) που περιλάμβανε σχεδόν ολόκληρη την Πελοπόννησο.

Οι επιδρομές αυτές και η εμφάνιση νέων βαρβαρικών φύλων από την Ανατολή εξασθενούν το Βυζάντιο που υποκύπτει τελικά στους Οθωμανούς Τούρκους.

Μεταβυζαντινή εποχή (1453 - 1821 μ.Χ.)
Μετά την πτώση της ηπειρωτικής Ελλάδας, οι Βενετοί που είχαν εγκατασταθεί στα νησιά του Αιγαίου και σε διάφορα λιμάνια της Πελοποννήσου, συνέχισαν τον αγώνα με τους Τούρκους ανεπιτυχώς μέχρις ότου το 1669 έχασαν και την Κρήτη.

Επί τέσσερις αιώνες οι υπόδουλοι Έλληνες παρά το καθεστώς της σκληρότατης τουρκικής δουλείας, διατήρησαν αναλλοίωτο το γένος, την πίστη, τη γλώσσα και το αγωνιστικό πνεύμα τους.

Αχαϊκή Εποχή (700 - 480 π.Χ.)
Αναπτύσσονται οι πόλεις - κράτη και διαμορφώνεται ενιαία θρησκευτική, κοινωνική και πολιτική ζωή (τη Βασιλεία διαδέχεται η αριστοκρατία, την οποία με τη σειρά της διαδέχεται τον 6ο αιώνα η ολιγαρχία ή η τυραννία σε πολλές πόλεις της Ελλάδας).

Οι Έλληνες (Ίωνες, Δωριείς κλπ) που πάντα είχαν συνείδηση της ενότητας της φυλής τους, εμφανίζονται από το 776 π.Χ. να αγωνίζονται σε κοινά "πανελλήνια" ιερά. Πολιτικοί και οικονομικοί λόγοι γίνονται η αιτία του δεύτερου ελληνικού εποικισμού (750 - 600 π.Χ.). Με τις αποικίες που διατηρούν στενές σχέσεις με τις μητροπόλεις, αναπτύσσεται το εμπόριο και η ναυτιλία. Η κυριαρχία του Αιγαίου επιστρέφει στους Έλληνες. Η οικονομία αναπτύσσεται. Στο τέλος της εποχής ξεχωρίζουν δύο μεγάλες δυνάμεις, η ολιγαρχική Σπάρτη (γύρω από την οποία συσπειρώνονται οι περισσότερες πόλεις της Πελοποννήσου) και η δημοκρατική Αθήνα.