ΣΕ ΕΝΕΣΤΩΤΑ ΧΡΟΝΟ

Ανανίδας Κώστας

Η γνήσια έκφραση θα καταργήσει ετικέτες και περιορισμούς

Το έργο του εικαστικού καλλιτέχνη γίνεται αντιληπτό με την  αίσθηση της όρασης. Ο γραπτός ή ο προφορικός λόγος όταν ζουν μαζί με τη ζωγραφιά ή το γλυπτό δηλώνουν την αδυναμία του καλλιτέχνη να λειτουργήσει καθαρά με την εικόνα. Στους συλλογισμούς που εκθέτω δεν προσπαθώ να υποστηρίξω ούτε να «συμπληρώσω» το έργο μου ως γλύπτης. Είναι μια περίληψη ερωτημάτων που με απασχολούν καθημερινά ως δημιουργό και ως αποδέκτη. Ελπίζω ωριμάζοντας και μέσα από την ίδια την δουλειά να απελευθερώνομαι από κάθε είδους δογματισμό που συρρικνώνει  την ούτως ή άλλως ανθρώπινη περιορισμένη αντίληψη.    

 - Τι είναι αυτό που δημιουργεί την ανάγκη στον άνθρωπο να εκφράζει διαμέσου της εικόνας (δισδιάστατης ή τρισδιάστατης) τις μεταφυσικές του ανησυχίες ; Να δοξολογεί θεούς και ήρωες με αναπαραστάσεις ανθρωπομορφικές ή απλά να συμβολίζει μέσα από αφηρημένες συνθέσεις τα φυσικά φαινόμενα και τις υπαρξιακές αγωνίες που δεν μπορεί να «εξηγήσει»; Ίσως όταν μας πιάνει ο φόβος της παροδικότητας και συνειδητοποιούμε με τρόμο την εξάρτησή μας από τον χρόνο νιώθουμε περισσότερο την ανάγκη να δημιουργήσουμε κάτι «δικό» μας. Ένα έργο που θα συνεχίσει να ζει και μετά την απουσία μας. Η ανάγκη για διάρκεια είναι μάλλον συνυφασμένη με την ζωή. Υπάρχει η ανάγκη της δημιουργίας. Μπορούμε να το δούμε στην χαρά των παιδιών όταν παίζουν με χρώματα, πηλούς και πλαστελίνες, στην ανάγκη των εφήβων να δηλώσουν παρουσία με τα graffiti στους τοίχους και από τους ενηλίκους την συμμετοχή στα καλλιτεχνικά εργαστήρια των δήμων.
- Είναι φανερό ότι στην εποχή μας η Τέχνη δεν έχει την απήχηση που θα έπρεπε στην κοινωνία. Εννοώ την Τέχνη που δεν έχει σχέση με την κατευθυνόμενη μαζική κουλτούρα ως επιτήδευση αλλά αυτήν την ποιητική πράξη που ως σκοπό έχει να θυμίσει στις ανθρώπινες ψυχές ότι αποτελούν μέρος της Φύσης με ότι αυτό συνεπάγεται. Οι λεγόμενες «πρωτοπορίες» ανακυκλώνονται μέσα σε ομάδες «εκλεκτών» με κάποια δόση αυταρέσκειας ενώ παράλληλα «ανθίζει» η λαϊκή κουλτούρα για τις μάζες ταξινομημένη και ομαδοποιημένη με κανόνες καλά προσαρμοσμένους στην εμπορικότητα. Όμως η γνήσια έκφραση η γεμάτη σφρίγος και διαχρονικότητα υπάρχει και θα συνεχίσει καταργώντας ετικέτες και περιορισμούς βρίσκοντας διεξόδους ποικιλοτρόπως.

 - Ζούμε την εποχή της εικόνας όπου η τηλεόραση κατά πρώτο λόγο (το απόλυτο εργαλείο) και το διαδίκτυο κατά δεύτερο εξουσιάζουν την σκέψη μας. Είναι τέτοια η διάβρωση συνειδήσεων από τα «μίντια» που συχνά έχουμε την ανάγκη να επικυρωθεί η σκέψη μας ή η ιδέα μας από αυτά. Σε ένα κόσμο όπου τα μέσα υπαγορεύουν με ταχύτατους ρυθμούς τις πληροφορίες, υποκαθιστώντας σε μεγάλο βαθμό την αληθινή ζωή, η ζωγραφική, η γλυπτική και οι άλλες τέχνες προσπαθούν να συντηρηθούν ενσωματώνοντας στο ίδιο τους το έργο τις νέες τεχνολογικές μανιέρες είτε επιμένουν να εκφράζονται με την παραδοσιακή γλώσσα. Είναι όμως σχεδόν σίγουρο ότι η ματιά του σύγχρονου ανθρώπου έχει μεταλλαχθεί . Ένα διαφημιστικό σπότ ή ένα «talent show» είναι πιο οικεία από ένα γλυπτό σε δημόσιο χώρο ή μια ζωγραφιά στον τοίχο μιας γκαλερί. Οι ευαίσθητες ψυχές όμως δεν λείπουν. Είναι αυτοί που ανακαλύπτουν τον Τσαρούχη και τον Χαλεπά γεμίζοντας τις αίθουσες στις εκθέσεις.
 -Και όπως αναφέρομαι στην εικόνα ως μέσο άσκησης εξουσίας αναρωτιέμαι αν στην αρχαία εποχή ή στον μεσαίωνα με τις «πρωτόγονες» εκφάνσεις της είχε τον χαρακτήρα του δεσποτισμού που βιώνουμε στο σήμερα. Αν δηλαδή η προπαγάνδα η οποία περνούσε μέσα από την εικονοποίηση του απλού χειρώνακτα – καλλιτέχνη έχει την ίδια αμεσότητα και αποτελεσματικότητα που αναλογεί σε μια τηλεοπτική σειρά που σε πρώτο και δεύτερο επίπεδο «περνάει γραμμή» πολιτική ή επιβάλλει αξίες που ωθούν τον αποδέκτη σε κατευθυνόμενες καταναλωτικές συμπεριφορές. Ή μήπως δεν συγκρίνονται αυτά τα δύο;
-Υπήρξε άλλοτε περίοδος στην ιστορία που θριάμβευσε ο υποκειμενισμός στην καλλιτεχνική δημιουργία όσο τα εκατό και πλέον προηγούμενα χρόνια; Είναι χαρακτηριστικό του πολιτισμού μας να ασχολούμαστε με τον καλλιτέχνη περισσότερο από το έργο ή το έργο να περιστρέφεται σε ένα ιδιωτικό χώρο συναισθημάτων. Οι αυτοβιογραφίες, οι βιογραφίες, οι εκθέσεις προσωπικών αντικειμένων και παρόμοιες άλλες εκδηλώσεις δημιουργούν μια φιλολογία γύρω από το πρόσωπο – δημιουργό και αυτό έχει αναχθεί σε έργο. Αυτή η τάση για εξατομικευμένες μεθόδους παραγωγής οπτικών (και μη) μηνυμάτων με προσωπικούς κώδικες είναι αυθαιρεσία, είναι καινοτομία ή μήπως ένα βήμα μπροστά;   

Ποιος είναι
Ανανίδας Κώστας, γλύπτης. Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1964. Έλαβε τα πρώτα μαθήματα σχεδίου στο προπαρασκευαστικό εργαστήριο του Βρασίδα Βλαχόπουλου (1981-83).  Σπούδασε στο β’ εργαστήριο γλυπτικής της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών Αθηνών (1983-88) με δασκάλους τον Δ. Καλαμάρα και Β. Παπαιωάννου.
Υποτροφία εισαγωγικών εξετάσεων & υποτροφία Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών εσωτερικού (μεταπτυχιακό 1992-95). Μέλος του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος. Έχει λάβει μέρος σε ομαδικές εκθέσεις με κυριότερες:
 _«Μήνας εικαστικών τεχνών» - Τεχνόπολις- Αθήνα 2001
 _«η ανθρώπινη μορφή στην τέχνη»- Τεχνόπολις- Αθήνα 2009
 _« περί ηρώων και…»-δημοτική πινακοθήκη Καλαμάτας- επιμέλεια
 Ίρις Κρητικού 2010
 _«ο χρόνος, οι άνθρωποι, οι ιστορίες τους»- Μουσείο Μπενάκη- επιμέλεια
 Μάνος Στεφανίδης 2010
 _«ανθρώπινα μέτρα»- πολιτιστικό κέντρο Μ. Μερκούρη- Αθήνα-
επιμέλεια Ίρις Κρητικού 2010
 Έχει πραγματοποιήσει τέσσερις ατομικές εκθέσεις:
1994 αίθουσα τέχνης «Μαρία Παπαδοπούλου», Αθήνα
2001 αίθουσα τέχνης «έκφραση», Γλυφάδα
2005  αίθουσα τέχνης «έκφραση – Γιάννα Γραμματοπούλου», Αθήνα
2010  αίθουσα τέχνης «έκφραση – Γιάννα Γραμματοπούλου», Αθήνα
 Έργα του (γλυπτά και σχέδια) υπάρχουν σε ιδιωτικές συλλογές και σε δημόσιους χώρους στην Ελλάδα όπως το Μνημείο Ηρώων (κεντρική πλατεία δήμου Σπάρτης) , το διεθνές (International Maritime Organization) μνημείο για την γυναίκα του Ναυτικού στο Γαλαξείδι και η προτομή του Νίκου Βερνίκου Ευγενίδη στη Σίφνο.
Έχει διακριθεί με 1ο, 2α και 3α βραβεία σε πανελλήνιους καλλιτεχνικούς διαγωνισμούς από το 2005.
Το 2009 φιλοτέχνησε το βραβείο «Νίκη» για τους φίλους του Athens Information Technology με το οποίο βραβεύονται κάθε χρόνο διαπρεπείς Έλληνες του εξωτερικού. Διδάσκει σχέδιο και διακοσμητικές εφαρμογές στον ΑΚΤΟ στο α’ έτος εφαρμοσμένων τεχνών από το 1996.
 Για το έργο του έχουν δημοσιευτεί κριτικές, παρουσιάσεις και συνεντεύξεις σε περιοδικά και εφημερίδες ( «ο Κόσμος του Επενδυτή», «το Βήμα», «τα Νέα», «Ελεύθερος Τύπος», «Ελευθεροτυπία», «η Αξία», «Μετρό», “Jazz &Jazz”, «Τεχνοπαίγνιον», «Πάροδος» κ α ).
www.ananidas.gr