ΗΡΑΚΛΗΣ ΜΗΛΛΑΣ: Είναι μέσα στην ιδρυτική μας ιδεολογία ο εχθρός ως "Τούρκος"

«Η Άλλη Κωμόπολη», ήταν το βραβευμένο ντοκιμαντέρ που  προβλήθηκε χθες το απόγευμα στο Κινηματογράφο Cosmopolis της Κομοτηνής. Το ντοκιμαντέρ κατέκτησε το βραβείο κοινού στο 13ο φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης και έχει ως θέμα την εικόνα που έχουν Έλληνες και Τούρκοι αντίστοιχα ο ένας για τον άλλον. Το περιοδικό Αζινλίκτσα διοργάνωσε την εκδήλωση προβολής του ντοκιμαντέρ . Η σκηνοθεσία ανήκει στον Ηρακλή Μήλλα, αρθρογράφο του περιοδικού και παραγωγός είναι η Νεφίν Ντίντς. 

Στο ντοκιμαντέρ πρωταγωνιστούν με συνεντεύξεις τους  κάτοικοι,  του Birgi της Τουρκίας και της Δημητσάνας στην Ελλάδα. Δύο κωμοπόλεις των δύο χωρών, η καθημερινότητα των οποίων αποτυπώθηκε στην κάμερα του σκηνοθέτη Ηρακλή Μήλλα. «Εμείς έχουμε μία διαφορετική προσέγγιση,  εγώ πιστεύω ότι λειτουργούμε, ως άνθρωποι και ως κοινωνίες , όχι σύμφωνα με το έχει συμβεί αλλά με τον τρόπο που ερμηνεύουμε τι έχει συμβεί και υπάρχουν δύο διαφορετικές ερμηνείες, στην Ελλάδα και την Τουρκία  για το τι έχει συμβεί. Αυτό που ψάχνουμε εμείς είναι να καταδείξουμε πως οι άνθρωποι αποκτούν  αυτές τις διαφορετικές απόψεις. Αυτό που κάναμε εμείς είναι να παρακολουθήσουμε τι διδάσκονται οι άνθρωποι. Ο μεγάλος παράγοντας δεν είναι μόνο το σχολείο, είναι οι εθνικές γιορτές, τι λένε στο καφενείο, τι λένε τα μουσεία, τα αγάλματα, πως καλλιεργείται αυτό στην καθημερινότητα. Γιατί βλέπουμε ότι τα ακόμα και παιδιά που είναι στο νηπιαγωγείο έχουν αποκρυσταλλώσει μία γνώμη για το άλλον, αρνητική βέβαια».  Αυτά είπε ο σκηνοθέτης μιλώντας στο Χρόνο όπου φιλοξενήθηκε. 

Το βραβευμένο φιλμ κατά τον κ. Μήλλα, αποτυπώνει την εικόνα που έχουν Έλληνες και Τούρκοι, ο ένας για τον άλλο, μέσω  πλάγιων ερωτήσεων. Οι απευθείας ερωτήσεις  δεν θα μπορούσαν να αποδώσουν είπε και εξήγησε πως, «αν ρωτήσεις απευθείας, τότε έχεις μπροστά σου ένα μαζεμένο άνθρωπο που απλά προσέχει τι θα πει. Εμείς κάναμε τις ερωτήσεις έμμεσα και βγήκαν πάρα πολλά συμπεράσματα».   

Το συμπέρασμα του ντοκιμαντέρ είναι ότι οι δύο λαοί έχουν κακή εικόνα ο ένας για τον άλλο, μία εικόνα που αναπαράγεται συστηματικά. «Αν δείτε τις εθνικές γιορτές βασίζεται σε αυτό. Αυτό το μήνυμα φέρνουν τα αγάλματα μας. Αυτά δεν είναι ιστορικά γεγονότα, αλλά η ερμηνεία της ιστορίας. Αν ήταν τα ιστορικά γεγονότα, τότε θα είχαν οι Τούρκοι και οι Έλληνες τα ίδια βιώματα. Δε μιλάμε για ιστορία,  μιλάμε για ιστοριογραφία που αναπαράγεται». Το ντοκιμαντέρ κάνει μία προσπάθεια να καταγράψει που οφείλονται η αντιπαλότητα και η αντιπαράθεση των δύο λαών, που βασίστηκαν επάνω στην ιστοριογραφία που διδάσκονται και οι δύο πλευρές τόνισε. «Έχουμε μία  μοναδικότητα οι Έλληνες και οι Τούρκοι στην ιστορία. Το ελληνικό εθνικό κράτος ιδρύθηκε πολεμώντας κατά των Τούρκων, άρα είναι μέσα στην ιδρυτική μας ιδεολογία, ο εχθρός ως Τούρκος. Στην Τουρκία, το σύγχρονο τουρκικό κρατώντας ιδρύθηκε πολεμώντας και νικώντας τους Έλληνες. Εμείς πολεμήσαμε έχοντας ως βασικό εχθρό τον άλλο. Ο γερμανός δεν είναι αυτό. Αν αφαιρέσουμε τον Τούρκο από την ιστοριογραφία μας, η όλη αντίληψη του εαυτού μας, καταρρέει. Εάν αποδείξουμε ότι η ελληνική κατοχή το 1922 δεν ήταν αρνητική για τους Τούρκους, τι θα γίνει στην τουρκική ιστοριογραφία τους; άνω κάτω, γιατί όλα τα έχουν βασίσει σε έναν κακό εισβολέα».  Κατά τον κ. Μήλλα, προφανώς  έχει σημειωθεί πρόοδος στις σχέσεις των δυο χωρών και στο πώς αντιλαμβάνεται πλέον η μια πλευρά την άλλη». 

Η Nefin Dinç είναι σκηνοθέτρια ταινιών ντοκιμαντέρ.  Διηύθυνε και παρήγαγε έξι ταινίες σχετικά με την Τουρκία  και την Ελλάδα. Έχει πτυχίο MFA παραγωγής ντοκιμαντέρ από το πανεπιστήμιο North Texas, USA. Διδάσκει στο State University of  New York της Fredonia. Είναι ταυτόχρονα διευθύντρια του προγράμματος Youth Filmmaking Project στην Τουρκία το οποίο χρηματοδοτείται από το Υπουργείο Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών.

Ο Ηρακλής  Μήλλας είναι κάτοικος της Ελλάδας και της Τουρκίας. Έχει διδακτορικό πολιτικής επιστήμης και πτυχίο πολιτικού μηχανικού.  Δίδαξε λογοτεχνία και ιστορία σε διάφορα ελληνικά και τουρκικά πανεπιστήμια. Οι μελέτες και εκδόσεις  του καλύπτουν χώρους όπως λογοτεχνία και μεταφράσεις ποιημάτων, ελληνοτουρκικές σχέσεις και εθνικά στερεότυπα. Βραβεύτηκε για την ακαδημαϊκή και κοινωνική του συμβολή (Βραβείο «Ιπεκτσί Ειρήνης», «Διδώ Σωτηρίου» της Εταιρίας Ελλήνων Συγγραφέων, «Ελεύθερης Σκέψης» της Ένωσης Εκδοτών  Τουρκίας).

Δήμος Μπακιρτζάκης