Στοιχεία-σοκ για τους μισθούς των νέων

Αποκαρδιωτικά τόσο για τους νέους όσο και για εκείνους που ανήκουν στη γενιά των τριαντάρηδων και σαραντάρηδων είναι τα ευρήματα από την επεξεργασία του «μισθολογίου» στον ιδιωτικό τομέα.

Όπως προκύπτει από την αναλυτική επεξεργασία των στοιχείων που συγκεντρώνονται μέσω των Αναλυτικών Περιοδικών Δηλώσεων που υποβάλλονται στον ΕΦΚΑ, για να έχει πιθανότητες εξασφάλισης ενός τετραψήφιου καθαρού μισθού ο εργαζόμενος θα πρέπει να έχει περάσει τα 50.

Όσον αφορά τους νέους κάτω των 30 ετών τα νούμερα απλώς αποτυπώνουν τη σκληρή πραγματικότητα ο νέος ηλικίας 24 ετών αμείβεται σήμερα στην Ελλάδα με 380 ευρώ τον μήνα κατά μέσο όρο, ενώ ο ηλικίας 18 ετών –αν βρει δουλειά– θα πρέπει να συμβιβαστεί με 265 ευρώ καθαρά κατά μέσο όρο.

Το 2016 έφερε νέα επιδείνωση στους μισθούς του ιδιωτικού τομέα, ενώ το σκηνικό αναμένεται να επαναληφθεί τόσο φέτος όσο και τα επόμενα χρόνια. Από τη στιγμή που η προτεραιότητα της κυβερνητικής πολιτικής –αλλά και της πολιτικής που επιβάλλουν οι δανειστές– είναι να μειωθεί ο αριθμός των ανέργων, έστω και με μαζική αύξηση των μερικώς απασχολούμενων, οι αμοιβές σε μέσο επίπεδο θα υποχωρούν ολοένα και χαμηλότερα.

Οι δανειστές, ειδικά το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), έχουν δείξει τις διαθέσεις τους και για την περίοδο μετά τη 
λήξη του τρίτου μνημονίου, απαιτώντας ουσιαστικά να μην αλλάξει τίποτα στις εργασιακές σχέσεις. Αν αυτό μεταφραστεί σε διατήρηση του κατώτατου μισθού στα ίδια επίπεδα, θα οδηγήσει σε συνδυασμό με την αύξηση της ολιγόωρης απασχόλησης σε περαιτέρω συμπίεση των μέσων αμοιβών προς τα κάτω.

Ο ιδιωτικός τομέας των θέσεων εξαρτημένης απασχόλησης είναι το ένα τμήμα της αγοράς εργασίας που δεν αναμένεται να φέρει υψηλότερες μέσες αποδοχές το επόμενο χρονικό διάστημα. Το ίδιο αναμένεται να συμβεί και στην αυτοαπασχόληση (όπου η αύξηση των αμοιβών συνεπάγεται την πολλαπλάσια αύξηση των φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων) αλλά και στην απασχόληση στον δημόσιο τομέα.
Μπορεί οι σημερινοί εργαζόμενοι –ειδικά αυτοί που αμείβονται με τα ειδικά μισθολόγια– να μην υπέστησαν νέες μειώσεις μετά την ψήφιση του τελευταίου νόμου διατηρώντας τη λεγόμενη προσωπική διαφορά, είναι όμως καταδικασμένοι επί σειρά ετών να μη δουν ούτε ένα ευρώ αύξηση. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με το ότι όσοι θα προσλαμβάνονται από εδώ και στο εξής θα εισπράττουν λιγότερα, θα οδηγήσει στο φαινόμενο της συνεχούς μείωσης των μέσων αποδοχών και στον δημόσιο τομέα.

Η πυραμίδα των αμοιβών

Τα πλέον πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία για την κατανομή των μισθών, με βάση την ηλικία των εργαζομένων, προέρχονται από την επεξεργασία των αναλυτικών περιοδικών δηλώσεων που υποβάλλονται στο ΙΚΑ και αφορούν τον Ιούνιο του 2016 (σ.σ. έκτοτε εκτιμάται ότι έχουν υπάρξει και άλλες μειώσεις κυρίως λόγω αύξησης του μεριδίου της μερικής απασχόλησης στη συνολική απασχόληση). Τι δείχνει η ηλικιακή πυραμίδα;

1. Στη χειρότερη μοίρα, όπως θα αναμενόταν άλλωστε, βρίσκονται οι νεότεροι εργαζόμενοι ηλικίας 19 ετών και κάτω. Οι ασφαλισμένοι της ηλικιακής ομάδας 15-19 ετών είναι μόλις 33.000 άτομα και η μέση αμοιβή διαμορφώνεται στα 315,34 ευρώ μεικτά ή στα 264,88 ευρώ αν αφαιρεθούν οι ασφαλιστικές εισφορές του εργαζομένου. Βέβαια, συγκριτικά με τα προ κρίσης επίπεδα, οι αμοιβές εμφανίζουν τη μεγαλύτερη ποσοστιαία μείωση από όλες τις ηλικιακές ομάδες. Το 2009, οι νέοι ηλικίας 18 ετών εισέπρατταν 548 ευρώ μεικτά (κατά μέσο όρο), κάτι που σημαίνει ότι από τότε μέχρι σήμερα έχουν χάσει το 42% του μισθού τους.

2. Ανάλογη είναι η εικόνα και στους νέους ηλικίας 20 ετών. Στην ηλικιακή ομάδα 20-24 ετών, η μέση αμοιβή έχει υποχωρήσει στα 454 ευρώ μεικτά ή στα 381 ευρώ καθαρά. Σε σύνολο περίπου δύο εκατομμυρίων ασφαλισμένων μισθωτών στο ΙΚΑ, στην ηλικιακή ομάδα των 20-24 ετών ανήκουν αυτήν τη στιγμή 178.000 άτομα, δηλαδή περίπου οι 8 στους 100. Και για τους ηλικίας 20 ετών, η μέση μείωση αποδοχών ανέρχεται στο 42% συγκριτικά με τον Δεκέμβριο του 2009.

3. Η ηλικιακή ομάδα 25-29 ετών με 257.198 «εκπροσώπους» ζει κατά μέσο όρο με 606 ευρώ μεικτά ή 509 ευρώ καθαρά αν αφαιρεθούν οι ασφαλιστικές εισφορές. Λόγω της μερικής απασχόλησης και της «βύθισης» του βασικού μισθού, έχει καταγραφεί μείωση της τάξεως των 36,49% συγκριτικά με τον Δεκέμβριο του 2009.

4. Στην ηλικία των 30-34 ετών ο μέσος μισθός τον Δεκέμβριο του 2009 έφτανε στα 1.146 ευρώ μεικτά, για να υποχωρήσει τον Ιούνιο του 2016 κατά 31% στα 785,82 ευρώ μεικτά ή στα 660 ευρώ καθαρά.

5. Από τα 35-39 ο μέσος καθαρός μισθός είναι 796 ευρώ (αντιστοιχεί σε μεικτές αποδοχές 968 ευρώ). Προ κρίσης, οι μέσες μεικτές αποδοχές έφταναν στα 1.310 ευρώ.

Οι σαραντάρηδες είχαν το 2009 μέσες μεικτές αποδοχές της τάξεως των 1.422 ευρώ (για όσους ανήκαν στο πρώτο μισό της δεκαετίας) έως 1.530 ευρώ. 

Οι εκπρόσωποι της συγκεκριμένης ηλικιακής ομάδας εμφανίζονται –ποσοστιαία τουλάχιστον– να έχουν υποστεί μικρότερες περικοπές σε σχέση με τους νεότερους.