Φορολογικός «παράδεισος» τα Βαλκάνια με εξαίρεση την Ελλάδα

Όχι πρωταγωνίστρια, αλλά ουραγός στη νεοφυή επιχειρηματικότητα στα Βαλκάνια, έχει καταντήσει η Ελλάδα, ελέω των υψηλών φορολογικών συντελεστών, του γραφειοκρατικού κυκεώνα, της μη αξιοποίησης νέων τεχνολογιών και τη φυγή του ανθρώπινου δυναμικού στο εξωτερικό. Την ίδια ώρα, οι υπόλοιποι «παίκτες» των Βαλκανίων, έχουν πιάσει το νόημα από νωρίς. Βουλγαρία, Βόρεια Μακεδονία, Αλβανία, Τουρκία, Κύπρος, Σερβία και τώρα Ρουμανία «πατούν» την επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα, καθώς δίνουν κίνητρα στη νεοφυή επιχειρηματικότητα, με πολύ χαμηλούς φορολογικούς συντελεστές, επιδότηση της εργασίας, fast track διαδικασίες, ακόμη και «προσφορά» χώρων για την ανάπτυξη της επιχειρηματικής δράσης.

Αποκαλυπτικός ήταν επί του θέματος ο πρόεδρος του Ελληνοβουλγαρικού Επιμελητηρίου Βορείου Ελλάδας Χρήστος Καζαντζής, ο οποίος μίλησε στο ράδιο Χρόνος 87.5fm και τον Δήμο Μπακιρτζάκη. «Στον επιχειρηματικό χάρτη των χωρών της γειτονιάς μας γίνονται ανακατατάξεις», παρατήρησε για τα Βαλκάνια, ενώ για τα εν οίκω, συνέχισε: «και στη χώρα μας υποσχέθηκαν ότι θα γίνουν ανακατατάξεις –τις οποίες ακόμη περιμένουμε- και θα βοηθούσαν στην αναχαίτιση των πραγμάτων που συζητάμε, αλλά ακόμη είναι στα λόγια». Ο πρόεδρος παρατηρεί ότι ενώ οι χώρες των Βαλκανίων «προσφέρουν μεγαλύτερα δέλεαρ» η Ελλάδα «δεν μπορεί να είναι ανταγωνιστική στο περιβάλλον που συζητάμε». Στην επιχειρηματικότητα - ιδίως την ανάπτυξη νέων επιχειρήσεων και τη μη φυγή των υφιστάμενων - βασικό ρόλο παίζει «η ανταγωνιστικότητα μεταξύ των χωρών», στην οποία η Ελλάδα φαίνεται να έχει παραμείνει αρκετά πίσω.

Η πραγματικότητα είναι αυτή ακριβώς, ότι η Ελλάδα είναι πιο ‘δύσκολη’ στο επιχειρείν, αφού έχει υψηλότερο ΦΠΑ, υψηλότερους φόρους εισοδήματος, υψηλότερες ασφαλιστικές εισφορές, κι εκτός αυτών έχει… μακρά παράδοση στην αστάθεια, κοινώς οι επιχειρηματίες δεν μπορούν ούτε να γνωρίζουν πως ο σημερινός συντελεστής δεν θα αλλάξει άρδην αύριο. Η Βόρεια Ελλάδα έχει το επιπλέον βάρος της διασυνοριακότητας, άρα της ευκολότερης φυγής επιχειρήσεων στο εξωτερικό και του κοντινού γεωγραφικά ανταγωνισμού.

2.500 επιχειρήσεις έχουν φύγει για Βουλγαρία
Την ίδια ώρα, σύμφωνα με τον κο Καζαντζή, η Βουλγαρία έχει διατηρήσει τους φορολογικούς συντελεστές της περίπου στο συνολικό 15%. Συγχρόνως, ο πρόεδρος θυμίζει: «Η Βουλγαρία με την είσοδό της στην ΕΕ έστησε έναν μηχανισμό ηλεκτρονικής τακτοποίησης των εταιρειών κι όλα να γίνονται γρήγορα, αυτό σε σχέση με τη δική μας γραφειοκρατική ταλαιπωρία ήταν ένα μεγάλο πλας (θετικό). Συν το γεγονός ότι είχαν καλύτερο φόρο, σε σχέση με την απεχθή φορολογία της ελληνικής πραγματικότητας, φτάσαμε στη μετακίνηση στη γείτονα χώρα».

Μάλιστα, ο πρόεδρος του Ελληνοβουλγαρικού Επιμελητηρίου κομίζει τα τελευταία διαθέσιμα στατιστικά (του 2018) σύμφωνα με τα οποία έφυγαν από την Ελλάδα για Βουλγαρία «περίπου 12.500 – 13.000 επιχειρήσεις, εκ των οποίων οι 2.500 ήταν οι εταιρίες που είχαν πραγματική έδρα, με τουλάχιστον έναν εργαζόμενο, οι υπόλοιπες ήταν εταιρίες φακέλου ή για λόγους δικούς τους η καθεμιά».

Από 1% ο φόρος στη Ρουμανία!
Πριν μερικά χρόνια η κυβέρνηση της Ρουμανίας εξήγγειλε την αλλαγή του φορολογικού νόμου και ήδη η χαμηλή φορολογία έχει προσελκύσει νέες επενδύσεις, ακόμη κι από τη Βουλγαρία με τους ήδη χαμηλούς φορολογικούς συντελεστές. Η Ρουμανία γίνεται μία νέα δύναμη στον επιχειρηματικό ‘χάρτη’ των Βαλκανίων, με τον κο Καζαντζή να κάνει γνωστό ότι σύμφωνα με το ισχύον νομοσχέδιο η φορολογία ξεκινάει από 1% (!) για νέες επιχειρήσεις, με κάποιες ρήτρες που πρέπει να τηρούν οι επιχειρήσεις.

Φορολογικά υπερ-κίνητρα στα Βαλκάνια
Την ίδια ώρα που το επιχειρείν στην Ελλάδα ‘πνίγεται’ στη γραφειοκρατία και τη φορολογία, οι νέοι ‘παίκτες’ των Βαλκανίων κάνουν ό, τι περνάει από το χέρι τους, προκειμένου να προσελκύσουν νέες επενδύσεις. Έτσι, Αλβανία και Βόρεια Μακεδονία επιδοτούν με πάρα πολλούς τρόπους τη νεοφυή επιχειρηματικότητα.

Στη Βόρεια Μακεδονία «έχουν ειδικό επιχειρηματικό πακέτο. Ο νέος επιχειρηματίας για 5 χρόνια δεν πληρώνει κανέναν φόρο και του παραχωρείται χώρος για να ασκήσει την επαγγελματική του δραστηριότητα, με την προϋπόθεση απλώς να απασχολήσει εργαζόμενους από την περιοχή στην οποία θα αναπτυχθεί (επιχειρηματικά)» σύμφωνα πάντα με τον κο Καζαντζή. Κάτι αντίστοιχο τρόπον τινά, ισχύει και στην Αλβανία.

Την ίδια ώρα η Τουρκία «εξακολουθεί να παραμένει μία ισχυρή εμπορική δύναμη», η Κύπρος μία χώρα με ευνοϊκούς συντελεστές φορολογίας και η Σερβία επίσης κινητροδοτεί το επιχειρείν.

Μας (απ)έμεινε ο ήλιος…
Το μόνο ‘χαρτί’ της Ελλάδας –όπως λέει περιπαικτικά ο πρόεδρος- είναι «ο ήλιος». Τί όμως μπορεί να γίνει ώστε η Ελλάδα, έστω την ύστατη στιγμή, να σώσει την παρτίδα (συνεπακόλουθα και την Πατρίδα); Σύμφωνα με τον κο Καζαντζή πρέπει να δοθούν «κίνητρα στους νέους επιχειρηματίες και τα νέα παιδιά που διαπρέπουν στο εξωτερικό», γιατί όπως λέει «χωρίς ανθρώπινο κεφάλαιο δεν μπορεί να γίνει επιχειρηματικότητα». Γι’ αυτό και κατηγορεί την Ελλάδα ότι όλα τα τελευταία χρόνια έχει διώξει «όλους αυτούς τους ανθρώπους», για τους οποίους πιστεύει μεν ότι θέλουν να γυρίσουν πίσω, αλλά ξεκαθαρίζει ότι αυτό δεν θα γίνει «για μισθούς 500 ευρώ».

Τι λένε οι αριθμοί
Άξιο αναφοράς είναι πως, σύμφωνα με ανακοίνωση του Υπουργείου Οικονομικών το 2018, από το 2011 έως τον Αύγουστο του 2017 από το Γενικό Εμπορικό Μητρώο διαγράφησαν 299.842 επιχειρήσεις. Την ίδια ώρα συστάθηκαν 236.265 επιχειρήσεις με το ισοζύγιο να είναι αρνητικό κατά 63.477 επιχειρήσεις.

Συνολικά 182.694 μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ποσοστό 28,36%) έκλεισαν την περίοδο 2008 - 2016, σύμφωνα με την έκθεση του 2019 του Ινστιτούτου Μικρών Επιχειρήσεων της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων (ΙΜΕ - ΓΣΕΒΕΕ).

Τρεις στις δέκα επιχειρήσεις που γεννήθηκαν μέσα στην κρίση «πέθαναν» επίσης μέσα στην κρίση. Το στοιχείο αυτό προκύπτει από την επεξεργασία των δεδομένων της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), στην οποία προέβησαν οι ερευνητές του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ) για τις ανάγκες της μελέτης «Διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα, 2010-2018».

Η κρίση «έκλεισε» επίσης εργοστάσια που άλλοτε θεωρούνταν κολοσσοί, όπως Ηλεκτρονική Αθηνών, Softex, Sprider Stores, Ατλάντικ Σούπερ Μάρκετ, Nutriart (πρώην Κατσέλης), Fokas, Diana, Καπνοβιομηχανία «Γεωργιάδης», Neoset, Αγνό, αλλά και εργοστάσια σε διάφορους νομούς της Ελλάδας –ιδίως της Β. Ελλάδας- με την εικόνα αποβιομηχάνισης που έχει καταγράψει ο «Χ» στις κατά τόπους Βιομηχανικές Περιοχές να είναι χαρακτηριστική.

Όλα τα παραπάνω στοιχεία δεν αποτυπώνουν επ’ ακριβώς την κατάσταση –αριθμητικά- στην χώρα μας, ωστόσο δίνουν μία ασφαλή εικόνα ότι το επιχειρείν στην Ελλάδα (με όποια μορφή κι αν αυτό προκύπτει: μικρές, μεσαίες ή μεγάλες επιχειρήσεις) βίωσε μία σχεδόν καταστροφική δεκαετία. Την ίδια ώρα όμως που η οικονομική κρίση χτυπούσε βάναυσα την Ελλάδα, οι γείτονες δεν έμειναν απλοί παρατηρητές, εκμεταλλευόμενοι τη συγκυρία.