Άγχος μαθητών - διαχείριση και συμβουλές προς τους γονείς

Το σχολικό άγχος μπορεί να αρχίσει ακόμα και από την περίοδο του Nηπιαγωγείου, συνεχίζεται στο Δημοτικό, Γυμνάσιο και φυσικά κορυφώνεται με τις εξετάσεις για την εισαγωγή στο Πανεπιστήμιο. Η σχολική εμπειρία αποτελεί κρίσιμο κομμάτι στη ζωή του εφήβου και μια από τις πιθανές πηγές έντασης λόγω των απαιτήσεων του εκπαιδευτικού συστήματος. Η εμπειρία αυτή αφορά την ακαδημαϊκή πλευρά της εκπαιδευτικής διαδικασίας και ειδικότερα την αντίληψη των μαθητών για την επίδοσή τους, την πίεση που δέχονται από το σχολείο και τις προσδοκίες που έχουν για το μέλλον τους.

Πώς οι γονείς μπορούν να αναγνωρίσουν το σχολικό άγχος;
Οι έφηβοι αντιδρούν στο συναίσθημα του άγχους διαφορετικά από ότι οι ενήλικες. Συνήθως τα παιδιά που έχουν άγχος για το σχολείο παρουσιάζουν μια σειρά από συμπτώματα:
Σωματικά συμπτώματα: ταχυκαρδία, δύσπνοια, πονοκεφάλους, ζαλάδες, στομαχόπονοι, δυσκολίες στον ύπνο

Συναισθηματικά συμπτώματα: ευερεθιστότητα και εκρήξεις οργής, θλίψη, υπερδιέγερση, αρνητική διάθεση / καταστροφικότητα, ευσυγκινησία/θυμό

Γνωστικά συμπτώματα: δυσκολίες μάθησης και συγκέντρωσης, μπλοκάρισμα μνήμης, αρνητικές σκέψεις ότι θα αποτύχουν

Συμπεριφορικά συμπτώματα: επιθετικότητα, παραίτηση από το διάβασμα, απουσίες από το σχολείο, κοινωνική απομόνωση, υπερβολική κατανάλωση τροφής ή το αντίθετο, μιλούν για τις φοβίες τους που τους προκαλούνται απο το σχολείο και μπορεί να ζητούν τη διαβεβαίωση από τους γονείς πως θα μείνουν μαζί τους τις σχολικές ώρες.

Πώς μπορούν να βοηθήσουν οι γονείς;
Η οικογένεια, και ο τρόπος με τον οποίο θα στηρίξει τον έφηβο, παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση και διαχείριση του άγχους. Οι γονείς είναι η πιο σημαντική πηγή κοινωνικής και διαπροσωπικής ενίσχυσης που επηρεάζει τη μάθηση και διαμορφώνει τις στάσεις και τις αξίες της εφηβικής ηλικίας.

-Ακούτε ενεργητικά το παιδί όταν είναι αγχωμένο, χωρίς να ασκείτε κριτική και προσπαθήστε να αντιληφθείτε αυτό που δεν μπορεί να πει.

-Σεβαστείτε τα συναισθήματά του ακόμη και εάν δεν τα κατανοείτε, με αυτόν τον τρόπο το παιδί ανακουφίζεται οι απαιτήσεις της σημερινής κοινωνίας, επιφορτίζουν γονείς και παιδιά με περισσότερους ρόλους απ' ότι παλιότερα.

-Ενημερωθείτε για τη διαφορά ανάμεσα στο φυσιολογικό και το παθολογικό άγχος, - ενισχύστε την κοινωνικοποίηση του παιδιού, ενθαρρύνετε τη συμμετοχή του σε κοινωνικές, αθλητικές και άλλες εξωσχολικές δραστηριότητες αλλά χωρίς να το πιέζετε, θα το βοηθήσει στην αύξηση της αυτοεκτίμησης και της αυτοπεποίθησής του.

-Πληροφορείστε το παιδί για το τι ακριβώς είναι αυτό που του συμβαίνει και τονίστε του ότι δεν ευθύνεται το ίδιο για αυτό και ότι είναι πάρα πολλοί οι άνθρωποι που έχουν παρόμοια συναισθήματα.

-Εξετάστε τις επιλογές θεραπείας και συζητήστε τες με το παιδί, η απόφαση για την έναρξη της θεραπείας είναι του παιδιού (ειδικά όταν βρίσκεται στη εφηβεία), – διερευνήστε το δικό σας άγχος και αν υπάρχει μετριάστε το, μην ξεχνάτε ότι αποτελείτε πρότυπο προς μίμηση για το παιδί,

-Αφήνετε το παιδί να παίρνει πρωτοβουλίες και αποφεύγετε να είστε υπερπροστατευτικοί μαζί του, δείξτε του εμπιστοσύνη,

-Βοηθήστε το να προγραμματίζει τις δραστηριότητές του και να χωρίζει τα καθήκοντα που του φαίνονται «βουνό» σε πιο μικρά τμήματα, – προτείνετε του να κάνει διαλείμματα όταν διαβάζει, έτσι ώστε να μπορεί ξεκουράζεται, – βεβαιωθείτε ότι τρέφεται σωστά.

-Βεβαιωθείτε ότι υπάρχει χρόνος για να μπορεί να απολαμβάνει την ηλικία του και ότι δεν έχει επιφορτιστεί με υποχρεώσεις, τις οποίες δεν μπορεί να αντέξει.

-Όταν το παιδί προκαλεί καυγά αυτό που επιδιώκει είναι να σας βγάλει από τα όριά σας, μην ανταποκρίνεστε σε αυτό με νεύρα και θυμό, αλλά προσπαθήστε να το επαναφέρετε στην τάξη με ήρεμες και κοφτές φράσεις. Εάν αυτό είναι αδύνατο αφήστε το για λίγα λεπτά μόνο του να αποφορτιστεί και έπειτα συζητείστε ήρεμα και σοβαρά μαζί του το περιστατικό.

Η ψυχική υγεία του παιδιού είναι πολύ σημαντική και δεν είναι λίγα τα παιδιά και οι έφηβοι που αντιμετωπίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας. Σε κάθε περίπτωση η διαχείριση του άγχους παιδιών και εφήβων συνίσταται στην αναγνώριση του προβλήματος και την έγκαιρη αντιμετώπισή του.

Βιβλιογραφία: Κάκουρος, Ε. & Μανιαδάκη, Κ. (2005), Ψυχοπαθολογία παιδιών και εφήβων, Αθήνα, Τυπωθήτω Herbert, M. (1996), Ψυχολογικά προβλήματα παιδικής ηλικίας, Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα