ΣΕ ΕΝΕΣΤΩΤΑ ΧΡΟΝΟ

Όταν μου ζητάνε να μιλήσω για τη δουλειά μου αισθάνομαι υπερβολικά άβολα. Σας διαβεβαιώ δε μου είναι καθόλου εύκολο, γιατί η τέχνη δε γίνεται με συνταγές, δεν έχει όρους, δεν έχει κανόνες. Συμβαίνει κάτι σαν θαύμα που κανένας δεν καταλαβαίνει πώς γίνεται, ούτε ο ίδιος ο καλλιτέχνης, απλά το εκτελεί.

Αυτό που μπορώ να πω για το έργο μου είναι ότι σ’ αυτό καταγράφεται η ζωή μου. Είναι βιώματα προσωπικά και κοινωνικά που εισπράττω και που μένουν μέσα μου, με πιέζουν, με πνίγουν, οπότε ξαφνικά νοιώθω μια έντονη ανάγκη να τα εξωτερικεύσω. Τότε λες και γίνεται μια έκρηξη και βγαίνουν όλα μετουσιωμένα και μεταλλαγμένα για να πάρουν τη μορφή και την υπόσταση του έργου. Πιστεύω ότι το εικαστικό έργο δεν έχει ανάγκη επεξηγήσεων, αν το έργο τέχνης λέει κάτι, ο θεατής θα το αντιληφθεί με την προϋπόθεση ότι αγαπά την τέχνη, έχει την κατάλληλη παιδεία και ενδιαφέρεται γι’ αυτή. Θα προσπαθήσω λοιπόν να δώσω μια εικόνα της δουλειάς μου, σύμφωνα με αυτά που πιστεύω ότι με οδήγησαν στη δημιουργία της.


Τα νεανικά μου έργα χαρακτηρίζονται από μια αφαιρετική τάση, αυτό για μένα είναι ένα καινούριο ερέθισμα, που κεντρίζει το ενδιαφέρον μου και με παθιάζει. Αναζητώ να βρω με ποιο τρόπο θα εκφραστώ λιτά, αλλά περιεκτικά. Αυτή η προσπάθεια με οδηγεί στην αφαιρετική τέχνη, σκοπός μου είναι να κρατήσω τα νευραλγικά σχεδιαστικά και χρωματικά στοιχεία της εικόνας ώστε να πετύχω μια νέα σύνθεση. Η προσπάθεια αυτή θα με οδηγήσει στην ανεικονική τέχνη.

Τα γεγονότα του ’67 δρουν καταλυτικά τόσο στην προσωπική μου ζωή όσο και στην καλλιτεχνική. Με πλημμυρίζουν αισθήματα θυμού, πόνου, και αηδίας. Τα έργα αυτής της περιόδου είναι διαφορετικά από τα προηγούμενα. Σ’ αυτή τη δουλειά είναι εμφανής η εσωτερική μου σύγκρουση με τα γεγονότα. Στο αισθητικό μέρος προσπαθώ ν’ αποδώσω την κενότητα και την απουσία κάθε ανθρώπινου συναισθήματος, οι μορφές είναι ανέκφραστες, σκληρές, είναι ανδρείκελα, είναι ανθρωποειδή χωρίς περιεχόμενο και ψυχή. Ο τρόπος χάραξης θα διαφοροποιηθεί και θα συμβάλει στην απόδοση και την ολοκλήρωση της ιδέας. Η χάραξη στο ξύλο είναι λιτή, αλλά δυναμική, σ’ αυτό με βοηθάει και το υλικό μου. Το μαχαίρι γράφει τις φόρμες χαράζοντάς τις πάνω στο ξύλο ελεύθερα, ξεκάθαρα, σταθερά και δυναμικά.
Με τη μεταπολίτευση οι τόνοι πέφτουν, η ανάγκη για μια ζωή πιο ήρεμη εκπληρώνεται. Τώρα νοιώθω πιο ώριμη ως άνθρωπος και ως καλλιτέχνης. Τότε είναι που έρχομαι πιο κοντά στη φύση, ζω στο ύπαιθρο και συνειδητοποιώ την ομορφιά της. Αυτό το ήρεμο μεγαλείο των σχημάτων, των χρωμάτων, των ήχων. Σαν παιδί της πόλης που είμαι, έμεινα εμβρόντητη. Ανακάλυψα έναν υπέροχο κόσμο, ανεξερεύνητο. Τότε κάνω μια σειρά από τοπία και νεκρές φύσεις και προσπαθώ να εκφράσω μέσω αυτών, ό,τι έχω εισπράξει. Τα έργα αυτής της περιόδου εκφράζουν τη χαρά της ζωής, υπάρχει το λυρικό στοιχείο που περνάει μέσω του τρόπου που σχεδιάζεται η σύνθεση και αποδίδεται το χρώμα. Η χάραξη στο ξύλο γίνεται περίτεχνη και πιο σύνθετη.


Σήμερα, δυστυχώς, ζούμε κάτω από φοβερή πίεση. Τα πάντα μας πληγώνουν, υπάρχει η αβεβαιότητα, η βία, η ανασφάλεια, ο φόβος, και τόσα άλλα, που μας κάνουν να αισθανόμαστε ότι οι αξίες που φτιάξαμε για να κάνουμε τη ζωή μας καλύτερη, τείνουν να εξαφανιστούν. Η εποχή αυτή μοιάζει με τη περίοδο της δικτατορίας, ίσως να είναι ακόμα χειρότερη. Νοιώθω μεγάλη θλίψη, γιατί αντιλαμβάνομαι ότι γίνονται τα πάντα για να απογοητευτούμε και να παραδοθούμε άνευ όρων. Είμαι όμως πολύ τυχερή γιατί έχω ένα πανίσχυρο όπλο, ένα πανίσχυρο σύμμαχο, την τέχνη μου. Μέσω αυτής αποτινάζω όλη την αρνητική ενέργεια από μέσα μου και την στέλνω στον αποστολέα της. Χαρακτηριστικό της τελευταίας μου δουλειάς είναι ότι το έργο χωρίζεται σε δύο άνισα μέρη, συμβολίζοντας τη ζωή και τον θάνατο. Στο κάτω μέρος μπορεί να είναι εγκλωβισμένος, ο άγγελος ή ένας άνθρωπος μοναχικός ή μία γυναίκα εγκαταλελειμμένη στη μοίρα της, στο πάνω μέρος όμως υπάρχει η θάλασσα, τα βουνά, ο ουρανός, το φως. Η χάραξη όπως πάντα προσαρμόζεται στις ανάγκες της ιδέας του θέματος. Εκείνο που θα παρατηρούσα είναι ότι η χάραξη έχει μία απλότητα, - τίποτα το περίτεχνο ή περιττό δεν υπάρχει σ’ αυτή. Το ίδιο συμβαίνει και με το χρώμα, δεν υπάρχουν έντονες αντιθέσεις, ούτε ευαίσθητες χρωματικές αρμονίες. Το χρώμα συμπληρώνει και ολοκληρώνει το έργο με τονικές χρωματικές διαφορές. Δηλαδή, το κάτω μέρος έχει ένα βαρύ πεσμένο χρώμα, αντίθετα με το πάνω μέρος που είναι φωτεινότερο.
Την τέχνη την υπηρέτησα και την υπηρετώ σαν απλός εργάτης χωρίς καμία άλλη σκοπιμότητα και είμαι πάντα αφοσιωμένη σ’ αυτή.

Η τέχνη είναι θείο δώρο για τον άνθρωπο - χωρίς τέχνη δεν υπάρχει ζωή. Ας μην ξεχνάμε ότι με την τέχνη ο άνθρωπος νίκησε τον θάνατο.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ
Τζένη Μαρκάκη
Κουμανούδη 3, Αθήνα 114 74 -
τηλ.: 210 6446396 begin_of_the_skype_highlighting            210 6446396      end_of_the_skype_highlighting - κιν.: 693 8625587 begin_of_the_skype_highlighting            693 8625587      end_of_the_skype_highlighting
Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1939. Σπούδασε Χαρακτική (1961-1965) και Καλλιτεχνική Τυπογραφία-Τέχνη του Βιβλίου (1964-1966, με αριστείο) στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, με κρατική υποτροφία του ΙΚΥ και με δάσκαλο τον Κώστα Γραμματόπουλο. Από το 1967 έχει συνεχή καλλιτεχνική δράση και μετέχει ενεργά στα εικαστικά δρώμενα. Δίδαξε επί 29 χρόνια το μάθημα των Καλλιτεχνικών στο Αρσάκειο Ψυχικού. Έργα της βρίσκονται στο Υπουργείο Πολιτισμού, στις Δημοτικές Πινακοθήκες Αθηνών και Ρόδου, στην Πινακοθήκη της Κέρκυρας και στην Πινακοθήκη Ηρακλείου Κρήτης, στο Πνευματικό Κέντρο Αγίας Παρασκευής, στη Νομαρχία Αρκαδίας και σε ιδιωτικές συλλογές σε Ελλάδα, Αγγλία, ΗΠΑ και Ιταλία. Επίσης έχει εικονογραφήσει βιβλία και έχει επιμεληθεί αφίσες, έντυπα και εξώφυλλα βιβλίων.
Ατομικές Εκθέσεις
• 1968: Αίθουσα Τέχνης «Άστορ», Αθήνα
• 1972: Αίθουσα Τέχνης «Άστορ», Αθήνα
• 1981: Αίθουσα Τέχνης «Νέες Μορφές», Αθήνα
• 1988: Αίθουσα Τέχνης «Dada», Αθήνα
• 1997: Αίθουσα Τέχνης «Μετώπη», Αθήνα
• 1999: Αίθουσα Τέχνης Μαρίας Πλατανιά, Ζάκυνθος
• 2008: Πολιτιστικός Χώρος «art-act», Αθήνα (αναδρομική έκθεση και παρουσίαση του συνολικού της έργου από τους τεχνοκριτικούς Δώρα Μαρκάτου, Παναγιώτη Παπαδόπουλο και Δημήτρη Παυλόπουλο)
• 2010: Χώρος Τέχνης William James Χολαργός 17-2-2010
Ομαδικές Εκθέσεις (επιλογή)
• 1961: Ζ΄ Πανελλήνια Έκθεση Ζαππείου
• 1963: Β΄ Πανελλαδική Έκθεση Νέων «Πρωτοπορία» (Β΄ Βραβείο)
• 1965: Η΄ Πανελλήνια Έκθεση Ζαππείου
• 1967: Θ΄ Πανελλήνια Έκθεση Ζαππείου
• 1969: Ι΄ Πανελλήνια Έκθεση Ζαππείου
• 1972: International Art Guild, Μόντε Κάρλο
• 1986: Έκθεση Χαρακτικής Ελλήνων Καλλιτεχνών αφιερωμένη στον Goya, Ισπανική Πρεσβεία, Αθήνα
• 1986: Έκθεση Χαρακτικής, συμπαράσταση στο Μεξικό, Εθνική Πινακοθήκη
• 1987: Μπιενάλε Χαρακτικής, Taipei, Ταϊβάν
• 1987: Ομαδική Έκθεση Χαρακτικής, Δήμος Αγίας Παρασκευής
• 1987: Πανελλήνια Έκθεση, ΟΛΠ
• 1988: Ομαδική Έκθεση Χαρακτικής Καλλιτεχνικού Επιμελητηρίου, Πολωνία
• 1988: Ομαδική Έκθεση Χαρακτικής Καλλιτεχνικού Επιμελητηρίου, Μόσχα
• 1988: Ελληνική Χαρακτική, Εθνική Πινακοθήκη
• 1992: Ένωση Ελλήνων Χαρακτών, Μουσείο Κοτοπούλη
• 1996: Έκθεση στα πλαίσια της Ναυτικής Εβδομάδας, Θωρηκτό «Αβέρωφ», Πειραιάς
• 1996: «Το Γυμνό στη Νεοελληνική Χαρακτική», Θεσσαλονίκη, Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης (Δημήτρια)
• 1997: 19th International Independent Exhibition of Prints, Kanagawa, Ιαπωνία
• 1998: Kyoto International Woodprint Association Show, Kyoto, Ιαπωνία
• 2001: International Ex Libris Competition, Sint-Niklaas, Βέλγιο
• 2003: «The International Competition: Oath», Vilnius, Λιθουανία
• 2003: 4th Kyoto International Woodprint Association Show, Kyoto, Ιαπωνία
• 2003: «Έλληνες Χαράκτες στον 20ο αιώνα από τις συλλογές της Alpha Bank και του ΜΙΕΤ», Εϋνάρδειο Ίδρυμα
• 2004: Μουσείο Florean, Ρουμανία
• 2004: «Ελληνική Γλυπτική και Χαρακτική – Συλλογές Θ. Χατζησάββα», Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων
• 2006: Για τα 40 Χρόνια της Διεθνούς Γυναικείας Μορφωτικής Ομοσπονδίας, Μουσείο της Πόλης των Αθηνών Βούρου-Ευταξία
• 2006: «Αστικά Τοπία», Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων
• 2007: «Σαντορίνη: Χαρακτικά και Σχέδια Ελλήνων Καλλιτεχνών», Πνευματικό Κέντρο «Μέγαρο Γκύζη», Παλαιό Ψυχικό
• 2007: «Η Ελληνική Χαρακτική Σήμερα», Πινακοθήκη Αβέρωφ, Μέτσοβο
• 2008: «Αθήνα», Μουσείο της Πόλης των Αθηνών Βούρου-Ευταξία
• 2008: «Αφιέρωμα στη Γυναίκα», Μουσείο Γρηγοράκη, Αθήνα
• 2008: 1η Τριενάλε Χαρακτικής Μεσογειακών Χωρών, Πινακοθήκη Σύγχρονης Τέχνης Δήμου Ροδίων
• 2008: Πανόραμα Ελληνικής Χαρακτικής, «Τεχνόπολις» του Δήμου Αθηναίων
• 2009: «Η ανθρώπινη μορφή στην τέχνη», «Τεχνόπολις» του Δήμου Αθηναίων
Διδακτική Εμπειρία
• 1965-1994: Διδάσκει Καλλιτεχνικά Μαθήματα και Αισθητική Αγωγή στο Β’ Γυμνάσιο και στο Β’ Λύκειο Αρσακείου Ψυχικού
• Άνοιξη 2008: Διδάσκει Χαρακτική σε κύκλο σεμιναρίων του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου
Εικονογράφηση και Σχεδιασμός Βιβλίων
• 1967: «Αυτόγραφα», ποιήματα Λένας Παππά
• 1969: Περιοδικό «Πολύμνια», Φιλεκπαιδευτική Εταιρία
• 1969: «Ο Ψυχικός και Πνευματικός Κόσμος του Κώστα Ουράνη» του Πέτρου Μαρκάκη, Εκδόσεις Νέα Εστία
• 1973: Εικονογράφηση-επιμέλεια του Αναγνωστικού της Β΄ Δημοτικού της Ελένης Μαλούκου-Μουστακίδου με ανάθεση από τον Οργανισμό Εκδόσεως Σχολικών Βιβλίων
• 1974: Γεωγραφία του Γ. Χριστιά, της Στ΄ Δημοτικού για τον Οργανισμό Εκδόσεως Σχολικών Βιβλίων
• 1999: «Πεντόβολα» (κείμενα Λένας Παππά), Εκδόσεις Ιωλκός, Αθήνα
• 2002-2004: «Τα Παραμύθια του Κόπανου: Σμυρναίικες Ιστορίες» (κείμενα Δημήτρη Νικορέτζου), Εκδοτικός Οίκος Αστήρ, Αθήνα (3 τόμοι)
• 2008: «Ζωγραφιστές Ιστορίες» (κείμενα Λένας Παππά), Εκδόσεις Αρμός, Αθήνα
• Γενικά: Αισθητική επιμέλεια εξωφύλλων βιβλίων, καθώς και εικαστικών καταλόγων και εντύπων της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρίας, του Εικαστικού Επιμελητηρίου Ελλάδος και της ‘Ένωσης Ελλήνων Χαρακτών
Κοινωνική Δράση
• Ιδρυτικό μέλος της Ένωσης Ελλήνων Χαρακτών
• Ιδρυτικό μέλος της Ένωσης Καθηγητών Καλλιτεχνικών Μαθημάτων Μέσης Εκπαίδευσης
• Μέλος του Δ.Σ. του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος (ΕΕΤΕ) και Έφορος Χαρακτικής από το 2006 έως και σήμερα
• Αντιπρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής της έκθεσης του ΕΕΤΕ «Πανόραμα Ελληνικής Χαρακτικής» (Τεχνόπολις, Αθήνα, Νοέμβριος-Δεκέμβριος 2008 και Δημοτική Πινακοθήκη, Άνω Τούμπα, Θεσσαλονίκη, Ιούνιος-Σεπτέμβριος 2009)
Άλλες Δραστηριότητες
• Διόρθωσε το Νόμο 651 αρθ. 10 περί διορισμού εις τη μ. εκπαίδευση Χαρακτών και Γλυπτών Αριθ. φύλλου 919 Εφημερίδα  Κυβέρνησης 13-11-1971 Υπουργική Απόφαση & Έγκριση άρθρο 1
• Κατά τη δεκαετία του ’70 ήταν από τους πρώτους που φιλοξενήθηκαν στην ιστορική τηλεοπτική εκπομπή της Ελένης Κυπραίου «Τέχνη και Λόγος»
• Από το 1986 ως το 1991 έχει αρθρογραφήσει στο ειδικό περιοδικό «Εικαστική Παιδεία» για θέματα σχετικά με την καλλιτεχνική εκπαίδευση των νέων