Επιλογές Επενδύσεων: Η περίπτωση του ελληνικού χρηματιστηρίου

Η επένδυση των χρημάτων μίας εταιρείας ή ενός ιδιώτη είναι μία από τις καλύτερες επιλογές, για τη μεγιστοποίηση του εισοδήματός του. Ο όρος επένδυση, βέβαια, είναι πολυδιάστατος και πολύπλοκος, καθώς θα πρέπει να καθοριστούν διάφορες παράμετροι για κάθε άτομο ή επιχείρηση. Επίσης, ο όρος μεγιστοποίηση του εισοδήματος είναι και αυτός πολυδιάστατος. Το σίγουρο είναι πως με επιτόκια πολύ κάτω από το επίπεδο του πληθωρισμού, στις τραπεζικές καταθέσεις, που αγγίζουν το 0%, δεν μπορεί να υπάρξει κάποιας μορφής επένδυση. 

Οι όροι που μέχρι τώρα έχουν χρησιμοποιηθεί είναι πολλοί και σίγουρα δεν αφορούν αυτό που πολλοί καταλαβαίνουν. Σε αυτό το άρθρο λοιπόν, θα ασχοληθούμε με τον όρο επένδυση, μεγιστοποίηση του εισοδήματος, τον πληθωρισμό και την επιλογή επένδυσης στο χρηματιστήριο.

Το εισόδημα συχνά παρερμηνεύεται με το μισθό. Για πολλούς ο μισθός από την καθημερινή εργασία τους αποτελεί το μοναδικό εισόδημα. Ωστόσο, εισόδημα σημαίνει το σύνολο των χρημάτων που εισέρχονται σε ένα νοικοκυριό, από οποιαδήποτε πλευρά. Συνεπώς, ένα νοικοκυριό με δύο εργαζόμενους των 1.000€ έχει 2.000€ εισόδημα, ενώ εάν αυτοί κατέχουν και καταθέσεις που τοκίζονται, τότε το εισόδημα είναι το προαναφερθέν ποσό πλέον των ετήσιων τόκων. Έτσι, μπορούμε να εισάγουμε δύο έννοιες, αυτή του ενεργητικού εισοδήματος (στην παραπάνω περίπτωση τα 2.000€), το οποίο είναι τα χρήματα που κάποιος εργάζεται για να απολαύσει και τον όρο του παθητικού εισοδήματος (στην παραπάνω περίπτωση οι τόκοι), το οποίο παρέχεται χωρίς την εργασία του ατόμου που το απολαμβάνει.

Ο όρος επένδυση σημαίνει τοποθέτηση των διαθέσιμων χρημάτων σε μέρη, τα οποία στο πέρας του χρόνου θα αποδώσουν εισοδήματα. Η επένδυση αφορά την τοποθέτηση χρημάτων σε τραπεζικούς λογαριασμούς που τοκίζονται, σε αποταμιευτικά προϊόντα, ασφαλιστικά προϊόντα, αμοιβαία κεφάλαια, ομόλογα, παράγωγα, μετοχές και άλλα. Το εισόδημα από μία επένδυση μπορεί να είναι είτε ενεργητικό, στην περίπτωση που κάποιος αναζητά επενδυτικές λύσεις και ελέγχει διαρκώς την πορεία τους, είτε παθητικό, στην περίπτωση που δεν συμβαίνει το παραπάνω.

Σε κάθε περίπτωση ο στόχος των επενδύσεων, είτε για παθητικό είτε για ενεργητικό εισόδημα, είναι διπλός. Αρχικά είναι η μεγιστοποίηση του εισοδήματος και έπειτα η απόδοση να είναι μεγαλύτερη από τον πληθωρισμό. Ο όρος του πληθωρισμού είναι πολύ απλός: Η αξία του χρήματος φθίνει! Πώς; Με τα αγαθά που ακριβαίνουν! Δηλαδή, για πληθωρισμό 1% κάτι που πέρυσι κόστιζε 100€ φέτος θα κοστίζει 101€! Συνεπώς, κάποιος που δεν έχει 1% αύξηση στις απολαβές του, φέτος θα πληρώνει κατά 1% περισσότερο τα αγαθά που καταναλώνει! Στόχος είναι μέσω μίας επένδυσης να αποκτηθούν τα χρήματα που θα συμπληρώσουν τα πιο ακριβά προϊόντα λόγω του πληθωρισμού, να αποκτηθούν περισσότερα χρήματα γενικότερα, δηλαδή να μεγιστοποιηθεί το εισόδημα. Συνεπώς, μία επένδυση θα πρέπει να έχει απόδοση μεγαλύτερη από το επίπεδο του πληθωρισμού.

Ο όρος «χρηματιστήριο» είναι αρκετά παρεξηγημένος στην Ελλάδα και όχι τυχαία, βέβαια, καθώς πολλοί έχασαν σημαντικά ποσά στην αρχή του αιώνα. Η πρακτική της επένδυσης στα χρηματιστήρια έχει χαρακτηριστεί άδικα ως τζόγος, ενώ υποψήφιοι επενδυτές κοιτούν με δισταγμό αμοιβαία κεφάλαια που επενδύουν σε αυτά. Ωστόσο, η αλήθεια είναι πολύ διαφορετική. Τα χρηματιστήρια, και συγκεκριμένα αξιών, δεν είναι τίποτα παραπάνω από ένα μέρος όπου πωλούνται και αγοράζονται μερίδια εταιρειών. Υπάρχουν και άλλα είδη χρηματιστηρίων, ωστόσο οι παρεχόμενες υπηρεσίες είναι για μεγάλα επενδυτικά κεφάλαια και εταιρείες. 

Για τα χρηματιστήρια ισχύουν δύο βασικές αρχές. Η πρώτη είναι πως, διαχρονικά, πάντα η αξία των μετοχών ανεβαίνει. Μπορούν να υπάρξουν περίοδοι που η αξία θα είναι πολύ χαμηλή και άλλες που θα είναι πολύ υψηλή, ωστόσο διαχρονικά παρατηρείται μία άνοδος. Η δεύτερη είναι πως απαιτείται γνώση, η οποία είναι κλιμακούμενη, ανάλογα με τις απαιτήσεις του επενδυτή. Για έναν απλό επενδυτή που θα θέλει να τοποθετήσει ένα μέρος των χρημάτων του σε μετοχές εταιρειών, αρκεί να γνωρίζει πως να επιλέξει τις κατάλληλες. Βέβαια, ένας χρηματιστής ή ένας οικονομικός σύμβουλος μπορεί να παρέχει αυτές τις συμβουλές. Για έναν επενδυτή που θα θέλει να κάνει καθημερινές ή εβδομαδιαίες κινήσεις, θα πρέπει να έχει γνώση των δυνάμεων της αγοράς.

Το χρηματιστήριο παρεξηγήθηκε εξαιτίας της τελευταίας κατηγορίας επενδυτών, οι οποίοι όμως δεν είχαν γνώση της αγοράς και των εταιρειών που τοποθετούσαν τα κεφάλαιά τους, ενώ δεν προσλάμβαναν και συμβούλους. Υπάρχει και ένα παλιό γνωμικό, άλλωστε, που λέει: «Όταν ο θυρωρός σου προτείνει μετοχές, τότε είναι η ώρα να βγεις από την αγορά»!

Μετά τα κρατικά ομόλογα, τα οποία έχουν μηδενικό κίνδυνο, αλλά και πολύ χαμηλές αποδόσεις, το χρηματιστήριο είναι η επόμενη στάση του υποψήφιου επενδυτή. 

Ωστόσο, θα πρέπει να σέβεται τους άγραφους νόμους του, όπως η διασπορά του χαρτοφυλακίου, η αξιολόγηση των εταιρειών, η εμπορευσιμότητα των μετοχών και οι θεωρίες τεχνικής ανάλυσης. Για αυτό το λόγο είναι σημαντικός ένας σύμβουλος.

Στο χρηματιστήριο υπάρχουν δύο κατηγορίες μετοχών. Αυτές που δίνουν μέρισμα και αυτές που δε δίνουν. Η επένδυση και διακράτηση των πρώτων είναι μία πολύ σημαντική τεχνική για άτομα που θέλουν να έχουν ένα παθητικό εισόδημα, καθώς κάθε χρόνο θα απολαμβάνουν τα χρήματα των μερισμάτων. Επίσης, στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι μερισματικές μετοχές ανήκουν σε αξιόπιστες εταιρείες υψηλής εμπορευσιμότητας.

Το ελληνικό χρηματιστήριο έχει σημαντικές παθογένειες και με την άρση των capital control είναι μία ευκαιρία για επένδυση σε ξένες χρηματαγορές. Ωστόσο, οι εταιρείες του εξωτερικού είναι αρκετά ακριβές. Επίσης, το ελληνικό χρηματιστήριο έχει ξεκινήσει να δείχνει σημάδια αξιοπιστίας και βελτίωσης, με εταιρείες χαμηλού κόστους, συνεπώς αποτελεί μία ελκυστική περίπτωση επένδυσης. 

Τέλος, είναι χρήσιμη η αναφορά στην έννοια της διασποράς. Κατά την απόφαση για επένδυση κάποιος θα πρέπει να μοιράσει τα χρήματά του σε διαφορετικές μεριές. Η μία πάντα θα πρέπει να είναι ένας αποταμιευτικός λογαριασμός κάποιας τράπεζας, με προτίμηση σε αυτή που προσφέρει το υψηλότερο επιτόκιο. Έπειτα, μπορούν να επιλεχθούν μία με δύο διαφορετικές επενδύσεις. Συνεπώς, για κάποιον ριψοκίνδυνο επενδυτή, με στόχο υψηλές αποδόσεις το χρηματιστήριο είναι η μόνη επιλογή. Αν πάλι επιλεχθούν δύο επενδύσεις, τότε η πρώτη επιλογή θα πρέπει πάντα να είναι ένα αμοιβαίο κεφάλαιο ή ένα ασφαλιστικό – συνταξιοδοτικό πρόγραμμα.

Συνολικά, η απόφαση για επένδυση αποτελεί ένα ορόσημο, καθώς από τη μέρα της τοποθέτησης παύει να υπάρχει μόνο ενεργητικό εισόδημα και μόνο από την καθημερινή εργασία. Ωστόσο, πάντα θα πρέπει να υπάρχει η συμβουλή από κάποιον ειδικό, ώστε να ερευνάται το επενδυτικό προφίλ, οι ανάγκες του επενδυτή και οι αποδόσεις θα πρέπει να είναι μεγαλύτερες από το ποσοστό του πληθωρισμού.

**Το παρόν αποτελεί ενημερωτικό άρθρο και όχι σύσταση τοποθέτησης σε οργανωμένη αγορά. Οι επιλογές επένδυσης θα πρέπει να προσφέρονται από διαπιστευμένο οικονομικό σύμβουλο, σύμφωνα με τους νόμους της Ελληνικής Δημοκρατίας και τους κανονισμούς της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς.

*Ο Γιώργος Οικονόμου είναι υποψήφιος διδάκτορας του τμήματος Οικονομικών Επιστημών Δ.Π.Θ, με εξειδίκευση στον κλάδο χρηματοοικονομικών και μακροοικονομικής και απόφοιτος του ίδιου τμήματος. Έχει κάνει μεταπτυχιακές σπουδές στην Τραπεζική και Χρηματοοικονομική στο Πανεπιστήμιο του Σάσεξ. Εκτός από το ακαδημαϊκό ερευνητικό ενδιαφέρον του, ασχολείται με τη διάχυση της οικονομικής γνώσης στην κοινωνία και με κοινωνικά και εθελοντικά προγράμματα, κυρίως οικονομικού ενδιαφέροντος.