Ο θάνατος του Ιωάννη Μεταξά

Η ασθένεια και το τέλος

Κατά μια ατυχή συγκυρία που μόνο η ίδια η ιστορία γνωρίζει να δημιουργεί, την ιδία χρονική στιγμή (με το ’40) μπαίνει στην τελική ευθεία η ζωή του Μεταξά. Στις 17 Ιανουαρίου ο Μεταξάς αισθάνθηκε μια ελαφρά αδιαθεσία. Οι γιατροί διέγνωσαν παραμυγδαλικό απόστημα και τον εγχειρίζουν στις 19 Ιανουαρίου.

Το ιατρικό ανακοινωθέν που εξεδόθη με τον θάνατο του αναφέρει: «Ο πρόεδρος της Ελληνικής Κυβερνήσεως ενεφάνισε προ δέκα ημερών, ήτοι το παρελθόν Σάββατο, φλεγμονήν του φάρυγγος, ήτις κατέληξεν εις απόστημα παραμυγδαλικόν. Παρά την έγκαιρον διάνοιξίν του ως και την μετεγχειρητικήν κατάλληλον θεραπείαν, παρουσίασεν εν συνεχεία τοξιναιμικά φαινόμενα και επιπλοκές, ως γαστρορραγίαν και ουρίαν και απέθανεν σήμερον 6 π.μ. εν Αθήναις τη 29 Ιανουαρίου 1941. Οι θεράποντες ιατροί» (ακολουθούν οι υπογραφές 12 ιατρών).

Έτσι, σε μια κρίσιμη στιγμή, με αιωρούμενες τις γερμανικές προτάσεις για ειρήνη που ενδεχομένως η αποδοχή τους να άλλαζε τον ρου της ιστορίας, και η Ελλάς να απέφευγε την Κατοχή και τον συμμοριτοπόλεμο που προκλήθηκε από τις δυνάμεις που εξέθρεψε αυτή η περίοδος. Χάνουμε τον πρωθυπουργό της νίκης από αμυγδαλές.

Ο Κωνσταντίνος Μανιαδάκης που γνώριζε πολλά, και για τον λόγο αυτό οι Άγγλοι φρόντισαν να τον απομακρύνουν από το ελληνικό περιβάλλον της εξόριστης ελληνικής κυβέρνησης της Ανατολής και να τον εξορίσουν στην Αργεντινή, είχε αναφέρει σε εκμυστηρεύσεις του ότι «αν είχαμε τον Μεταξά σε τρίτη θέση νοσοκομείου, αυτός θα ζούσε». Επίσης ήταν της άποψης ότι «οι γιατροί φταίγανε και επωφελήθηκαν οι Άγγλοι».

Από τις διηγήσεις πάλι της κόρης του Μεταξά Λουκίας, φαίνεται η επιθυμία του Μεταξά να τον δει και άλλος γιατρός: «Σαν τον ερώτησα αν θέλει να το δει και άλλος ιατρός γυάλισαν τα μάτια του. Ναι παιδί μου, ναι! μου απάντησε». Έτσι λοιπόν μετά από «του κόσμου τα εμπόδια» όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η κυρία Λουκία Μεταξά, εκλήθη επειγόντως ο διαπρεπής Βιεννέζος ιατρός Δρ. Εππίγκερ ο οποίος φθάνοντας την Τρίτη 28 Ιανουαρίου 1941 στο Βελιγράδι ματαίωσε το ταξίδι του προς Ελλάδα αφού τον πληροφόρησαν ότι είναι πια αργά και ότι ο Μεταξάς πέθανε.

Για την σκοτεινή περίοδο των δέκα ημερών της ασθενείας του Μεταξά έχουν ειπωθεί κατά καιρούς αρκετά και πολλές φορές αντιφατικά. Έχουμε όμως την επίσημη αρθρογραφία των εφημερίδων της εποχής (π.χ. Βραδινή, 30 Ιανουαρίου 1941) που αναφέρει την παρουσία στο πλευρό του ασθενούς Μεταξά κατά την τελευταία ημέρα της ζωής του, Εγγλέζου στρατιωτικού ιατρού ο οποίος την Τρίτη 28 Ιανουαρίου 1943 έκαμε ιδιοχείρως ένεση στον ασθενή. Από τους αυτόπτες μάρτυρες είναι βέβαιη η παρουσία Άγγλων ιατρών στο πλευρό του Μεταξά, οι οποίοι, σύμφωνα με τις μαρτυρίες τους, είτε έφεραν συσκευές οξυγόνου είτε έκαναν ενέσεις στον ασθενή.

Τα πρόσωπα που έζησαν από κοντά τα γεγονότα είτε σιώπησαν είτε μίλησαν επιλεκτικά. Χωρίς όμως ιστοριοδιφικές αναλύσεις, ο θάνατος του Μεταξά πέρασε στον απλό λαό σαν έγκλημα των Άγγλων. «Οι Άγγλοι τον φάγανε».

Οι Γερμανοί από πλευράς τους υποστήριξαν τη φήμη ότι τον Μεταξά τον δολοφόνησαν οι Άγγλοι. Μάλιστα, κατά το μνημόσυνο που πραγματοποιήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 1941 στο παρεκκλήσι της ελληνικής πρεσβείας στο Βερολίνο, οι Γερμανοί όχι μόνο έδωσαν την άδεια να τελεσθεί αυτό, αλλά και είχαν παραστεί επισήμως.

Αναμφίβολα η παρουσία στο πλευρό του ασθενούς Μεταξά Άγγλων ιατρών είναι γεγονός. Τραγικό για την τύχη του ασθενούς αλλά και για την τύχη του πολέμου και της Ελλάδος, δώδεκα πανεπιστημιακοί καθηγητές Ιατρικής να αφήνουν τον πρωθυπουργό της χώρας στις φροντίδες του κάθε Εγγλέζου υπιάτρου και αρχιάτρου εκτελούντων ποιος οίδε ποία αποστολή.

Εξήντα χρόνια μετά, αφού εξέλειπαν πια οι μάρτυρες, οι καταγεγραμμένες μαρτυρίες είναι ελλιπείς, και αρχεία έχουν χαθεί, το μόνο σίγουρο που θα μπορούσε να λεχθεί για τον θάνατο του Ιωάννη Μεταξά είναι ότι, αυτός υπήρξε πολύ ύποπτος και ότι οι μόνοι ωφελημένοι από αυτόν ήσαν οι Άγγλοι. Ο ευπατρίδης Στρατηγός Μεταξάς, ο βετεράνος των πολέμων, 1897 και 1912-13, ο εμπνευστής του σχεδίου εκπορθήσεως του Μπιζανίου, ο πιστός σύντροφος του Στρατηλάτη Βασιλέα Κωνσταντίνου ΙΒ, ο εμπνευόμενος ηγέτης του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου με την κοινωνική, φιλεργατική και φιλαγροτική πολιτική, ο δημιουργός της θρυλικής Ε.Ο.Ν., ο πατέρας της νίκης και πρωθυπουργός του ΟΧΙ που πενήντα εννέα χρόνια πριν παρέδωσε ήσυχος το πνεύμα είναι για μας, τους Έλληνες εθνικιστές σύμβολο λαοφιλούς πατριώτη ηγέτη που μέσα σε τόσο αντίξοες συνθήκες πολιτεύτηκε με γνώμονα το εθνικό συμφέρον και μόνο αυτό, σε αντίθεση με τους σύγχρονους πολιτικάντηδες που απεργάζονται ένα δυσοίωνο μέλλον για την πατρίδα μας εφαρμόζοντας την πολιτική του ενδοτισμού.

Βοήθημα πόλεμος και ιστορία περιοδικό Ιστορίας Ιωάννης Μεταξάς πατέρας της νίκης 1940