Υπογονιμότητα: Ένα θέμα που απασχολεί αρκετά ζευγάρια σήμερα

Η υπογονιμότητα στις μέρες μας είναι ένα συχνό κλινικό πρόβλημα. Αφορά το 13 - 15% των ζευγαριών διεθνώς. Η επίπτωσή της ποικίλει, με το μεγαλύτερο ποσοστό να αφορά τις αναπτυσσόμενες χώρες, λόγω έλλειψης υποδομών για τη διερεύνηση και την αντιμετώπισή της.

Η πιθανότητα σύλληψης στα υγιή ζευγάρια είναι περίπου 20 – 25% ανά αναπαραγωγικό κύκλο. Οι αθροιστικές πιθανότητες σύλληψης είναι 60% μέσα στους πρώτους 6 μήνες, 84% στον πρώτο χρόνο και 92% μέσα στα 2 πρώτα χρόνια τακτικών επαφών χωρίς προφύλαξη.

Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, οι συνηθέστερες αιτίες υπογονιμότητας είναι ο ανδρικός παράγοντας (παθολογία του σπέρματος), ο γυναικείος παράγοντας (διαταραχές ωοθυλακιορρηξίας, σαλπιγγικός παράγοντας), μικτοί παράγοντες και, τέλος, η ανεξήγητη υπογονιμότητα.

Στα υπογόνιμα ζευγάρια συνήθως συστήνεται η έναρξη της διερεύνησης μετά από 12 μήνες ελεύθερων τακτικών επαφών χωρίς σύλληψη, ή μετά από 6 μήνες αν η γυναίκα είναι > 35 ετών.

Η αρχική διερεύνηση θα πρέπει να εστιάζεται στα ακόλουθα: 

• Σπερμοδιάγραμμα στον άνδρα. 
• Προσδιορισμός των ορμονών FSH – LH – προγεστερόνης στο αίμα και διενέργεια Υστεροσαλπιγγογραφίας (ΥΣΓ) στη γυναίκα.

ΒΑΣΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ της γυναίκας:

• Γενική αίματος
• Γενική ούρων
• Test pap
• Καλλιέργεια κολπικού υγρού 
• IgG/IgM ερυθράς
• Ορολογικός έλεγχος για ηπατίτιδες Β/C και HIV 
• Αντισώματα για χλαμύδια

​•Ορμονικός έλεγχος (εξετάσεις αίματος) για τον προσδιορισμό της ωοθυλακιορρηξίας και την εκτίμηση των ωοθηκικών εφεδρειών:
-Προγεστερόνη, 5-10 μέρες πριν την αναμενόμενη περίοδο
-Προσδιορισμός της αντιμυλλερίου ορμόνης  ΑΜΗ στο αίμα και καθορισμός των καταβολών  ωοθυλακίων – Antral Follicle Count (AFC) μέσω διακολπικού υπερήχου
-FSH, LH την 2η-5η ημέρα του κύκλου (δύο μετρήσεις σε γυναίκες >38 ετών)

•Διακολπικό Υπερηχογράφημα:
-Παρακολούθηση ωοθυλακιορρηξίας
-Ανίχνευση παθολογίας της πυέλου (όγκοι μήτρας/εξαρτημάτων, ανωμαλίες σχήματος/θέσης της μήτρας)

•Υστεροσαλπιγγογραφία: Πρόκειται για μια ελάχιστα επεμβατική εξέταση, η οποία δίνει τη δυνατότητα απεικόνισης της ενδομήτριας κοιλότητας και συμβάλλει στην εκτίμηση  βατότητας των σαλπίγγων. Γίνεται με την έγχυση σκιαγραφικού υγρού μέσω του τραχήλου της μήτρας με ειδικό καθετήρα. Εν συνέχεια λαμβάνονται διαδοχικές ακτινογραφίες για την απεικόνιση της κοιλότητας της μήτρας και των σαλπίγγων.

Σε κάθε περίπτωση, οποιαδήποτε και αν είναι τα προβλήματα υπογονιμότητας που αντιμετωπίζει ένα ζευγάρι, θα πρέπει να απευθύνεται αρχικά  στο θεράποντα μαιευτήρα-χειρουργό γυναικολόγο. 

Μέσα από τη λήψη του σωστού ιατρικού ιστορικού και τη διενέργεια του ελέγχου που παραθέσαμε παραπάνω, μπορεί να προσδιοριστεί το αίτιο υπογονιμότητας.

Εν συνέχεια ανάλογα με τα ευρήματα, δίνεται η δυνατότητα στο ζεύγος να ακολουθήσει διάφορα σχήματα θεραπείας. 

Κάποια από αυτά  είναι απλά και περιλαμβάνουν μόνο φαρμακευτική αγωγή και παρακολούθηση, ενώ αλλά είναι σύνθετα και απαιτούν την παραπομπή των «υποψηφίων γονέων» σε ειδικά κέντρα εξωσωματικής γονιμοποίησης, όπου εφαρμόζονται ειδικά πρωτόκολλα.