Στο μικροσκόπιο της Πολυτεχνικής Ξάνθης η ατμοσφαιρική ρύπανση από σόμπες και τζάκια στη Θράκης

Τον κώδωνα του κινδύνου, κρούει σε ανακοίνωση του ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών για τη θέρμανση με καυσόξυλα και ξυλόσομπες, λέγοντας ότι αυτή η φθηνή λύση στη θέρμανση θέτει σε κίνδυνο την υγεία των πολιτών, ιδιαίτερα των μικρών παιδιών και των χρονίως πασχόντων. Σε ανακοίνωσή του, τονίζει ότι τα τζάκια και οι λέβητες με καυσόξυλα, καθώς και οι ξυλόσομπες, που τα προηγούμενα χρόνια είχαν εγκαταλειφθεί ή και απαγορευθεί, αποτελούν και πάλι μια νέα πραγματικότητα της οικονομικής κρίσης που θέτει το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο στην απαγορευμένη ζώνη για την τσέπη όλο και περισσότερων πολιτών. Την ανησυχία του εκφράζει και ο γραμματέας του Ιατρικού Συλλόγου Ροδόπης Κων. Χαριτόπουλος, που πρόσφατα ανέλαβε τα καθήκοντά του σε αυτή τη θέση. 

 «Η καύση του ξύλου αυτού με βασικό στοιχείο τον άνθρακα, προκαλεί καθημερινά ολοένα και μεγαλύτερη συγκέντρωση των αιωρούμενων μικροσωματιδίων – προϊόντων της καύσης, των suspended particulate matter) στην ατμόσφαιρα. Τα παραδοσιακά τζάκια με καυσόξυλα και οι ξυλόσομπες εκλύουν περίπου 30 φορές περισσότερα αιωρούμενα μικροσωματίδια ανά κιλό καύσιμης ύλης από έναν σύγχρονο καυστήρα» αναφέρει η ανακοίνωση. «Τους τελευταίους δύο μήνες, σε δύο περιοχές της Αττικής διαπιστώθηκε 18 φορές αύξηση των αιωρούμενων μικροσωματιδίων πάνω από το ανώτατο επιτρεπτό όριο των 50 μg/m3 (μικρογραμμαρίων ανά κυβικό μέτρο αέρα). Τη ρύπανση της ατμόσφαιρας, μαζί με τα αιωρούμενα μικροσωματίδια, επιτείνουν και άλλο τοξικά προϊόντα τη ίδιας καύσης του βιοάνθρακα όπως τα SO2, NO2, NO, CO, CO2, Pb και άλλα» προσθέτει η ανακοίνωση των γιατρών της Αθήνας.

«Όσον αφορά στην επίδραση των αιωρούμενων μικροσωματιδίων στην υγεία ανθρώπινου οργανισμού, τα μικροσωματίδια διαχωρίζονται, ανάλογα με τη διάμετρο τους: σε εκείνα που έχουν διάμετρο από 2,5 έως 10 μm, που συνήθως αποτελούνται από οξείδια του αργιλίου, πυρίτιο, σίδηρο και είναι εισπνεύσιμα, και σε αυτά με διάμετρο μικρότερη των 2,5 μm που παράγονται σε τεράστιες ποσότητες από καυσόξυλα και ξυλόσομπες και μπορούν να διεισδύσουν βαθύτερα στα πνευμόνια και να προκαλέσουν σοβαρότερη βλάβη. Η ικανότητα του αναπνευστικού συστήματος του ανθρώπου να προστατεύεται από τα αιωρούμενα στο περιβάλλον μικροσωματίδια καθορίζεται κυρίως από το μέγεθος και τη χημική σύσταση των τελευταίων» τονίζει ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση, η συνεχιζόμενη εναπόθεση των μικροσωματιδίων αυτών σε όλο το μήκος του ανώτερου και κατώτερου αναπνευστικού, προκαλεί σοβαρή βλάβη στο αναπνευστικό επιθήλιο. 

«Επίσης, πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι τα αιωρούμενα μικροσωματίδια με διάμετρο <7 μm προκαλούν καταστροφή των μακροφάγων στο κυκλοφορικό σύστημα, καταστρέφουν το ενδοθήλιο των μικρών αγγείων, δημιουργούν μικροθρομβώσεις και συχνά πυροδοτούν στεφανιαία νόσο και ΑΕΕ, ή σε οξείες καταστάσεις έως και πνευμονικό οίδημα» συνεχίζει. «Υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι τα αιωρούμενα μικροσωματίδια με διάμετρο μικρότερη του 0.1 μm μπορεί να περάσουν μέσα από τις κυτταρικές μεμβράνες και να διαπεράσουν τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό του εγκεφάλου και να προκαλέσουν σοβαρή εγκεφαλική βλάβη. Ακόμα στην περίπτωση της αιθάλης που εκπέμπεται από τους σύγχρονους κινητήρες ντήζελ, τα μικροσωματίδια μπορεί να μεταφέρουν και καρκινογόνα στοιχεία στην επιφάνειά τους (όπως π.χ. βενζοπυρένια)» προσθέτει. Ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών, όπως αναφέρει, κρούει τον κώδωνα για τη σοβαρότητα ενός φαινομένου που έχει λάβει απειλητικές διαστάσεις και θέτει σε κίνδυνο την υγεία εκατομμυρίων πολιτών και προμηνύει τον αφανισμό της ζωτικής πηγής οξυγόνου και οικολογικής ισορροπίας στο περιβάλλον, τα δάση μας.

Τον κώδωνα του κινδύνου κρούουν και τοπικά οι επιστήμονες, επισημαίνοντας την ανάγκη να πραγματοποιηθούν και σε μικρές πόλεις, όπως η Κομοτηνή, ειδικές μετρήσεις της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Αυτό είπε μιλώντας στο «Χ», ο πνευμονολόγος και γραμματέας του ιατρικού συλλόγου  Ροδόπης Κωνσταντίνος Χαριτόπουλος. Σύμφωνα με τον ίδιο, η χρήση τζακιού, ξυλόσομπας και άλλων ανάλογων μέσων θέρμανσης, αυξάνουν στην ατμόσφαιρα τα προϊόντα της καύσης του άνθρακα σε επικίνδυνο βαθμό. «Διάφορες ενώσεις του άνθρακα οι οποίες είναι καταστροφικές για τη δημόσια υγεία», σημείωσε χαρακτηριστικά ο κ. Χαριτόπουλος. 

Όπως έκανε γνωστό εξαιτίας της στροφής των πολιτών σε εναλλακτικές μορφές θέρμανσης  έγιναν δύο μετρήσεις στην ατμόσφαιρα των δύο μεγαλύτερων πόλεων της Ελλάδας, στη Θεσσαλονίκη και την Αθήνα. Αυτές έδειξαν ότι από την καύση του ξύλου, υπάρχει εσωτερική και εξωτερική ρύπανση. «Τα σπίτια μετατρέπονται πιθανόν σε «θαλάμους αερίων» χωρίς να το γνωρίζουν οι ιδιοκτήτες», ήταν το χαρακτηριστικό σχόλιο του επιστήμονα, ο οποίος αναφέρθηκε στις ομάδες εκείνες του πληθυσμού που θα αντιμετωπίσουν τις μεγαλύτερες συνέπειες στην υγεία τους. 

«Μικρά παιδιά και ηλικιωμένοι με προβλήματα του αναπνευστικού που εκτίθενται σε προϊόντα της καύσης με μικροσωματίδια που αυξάνουν την συγκέντρωση τους, κατά 20 και 30 φορές πάνω από το επιτρεπτό όριο. Μπορεί να φανταστεί κανείς τι βλάβες προκαλούν στην αναπνευστική τους λειτουργία και κατ’ επέκταση στην καρδιακή τους. Ειδικότερα αυτοί που ήδη έχουν κάποιο πρόβλημα με την αναπνευστική τους λειτουργία, το επιδεινώνουν αφάνταστα. Το ίδιο όμως συμβαίνει γα όλους εμάς που μυρίζουμε καμένο κάθε βράδυ». 

Τις μετρήσεις σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα πραγματοποίησαν το Εργαστήριο Περιβαλλοντολογικής Μηχανικής του ΑΠΘ και η ειδική υπηρεσία μέτρησης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Παρόμοιες μετρήσεις θα μπορούσαν να γίνουν και από την Πολυτεχνική Σχολή της Ξάνθης, κατά τον κ. Χαριτόπουλο. «Ειδικά σε περιόδους άπνοιας και μη βροχόπτωσης στην πόλη, μπορεί να δει κανείς τι γίνεται. Αν πέσει δυνατή βροχή η μυρωδιά αυτή δεν είναι πολύ έντονη, αν όμως δε βρέξει και έχει άπνοια, πιθανότατα τα κέντρα των πόλεων μετατρέπονται σε θαλάμους αερίων και όλοι εμείς εισπνέουμε μικροσωματίδια 50 και  100 φορές μεγαλύτερης συγκέντρωσης από ό,τι είναι το όριο ασφαλείας για την υγεία μας. Σαν πνευμονολόγος, ξέροντας και έχοντας δει από το παρελθόν τις βλαβερές επιπτώσεις της εισπνοής όλων αυτών των ουσιών, πιστεύω ότι μετρήσεις πρέπει να γίνουν και σε μικρότερες πόλεις. 

Οι μικρές πόλεις μπορεί να μην έχουν βιομηχανική ρύπανση ή ρύπανση από τα αυτοκίνητα, αλλά πρέπει να δούμε πόσο κοντά ή πόσο πάνω από τα όρια ασφαλείας είμαστε και έτσι ο καθένας να μπορεί να πάρει ατομικά μέτρα ασφαλείας. Πέρα όμως από το γενικό που υπάρχει στην ατμόσφαιρα βασικό είναι και τα σπίτια εσωτερικά. Αυτά που θερμαίνονται με τζάκια και σόμπες είναι θάλαμοι αερίων ειδικότερα για παιδιά και ηλικιωμένους». 

Έρευνα που έγινε πριν από τέσσερα χρόνια περίπου στην Ελλάδα, έδειξε ότι στα σπίτια όπου γίνεται χρήση ξύλου, παρουσιάζεται αυξημένο ποσοστό παιδικού άσθματος, σε σχέση με άλλα σπίτια που χρησιμοποιούν άλλες μορφές θέρμανσης. Μπροστά σε όλα αυτά τα προβλήματα, ο ιατρικός σύλλογος της Ροδόπης θα απευθυνθεί με επίσημο έγγραφο του, στην Πολυτεχνική Σχολή της Ξάνθης και θα ζητήσει να κάνει μετρήσεις, ώστε «να μπορέσει να πει με ακρίβεια τι ακριβώς συμβαίνει στις πόλεις της Θράκης». 

Εάν διαπιστωθεί ότι η καύση ξύλου έχει αυξήσει την ύπαρξη σωματιδίων σε επικίνδυνο βαθμό, τότε πολλά ανατρέπονται. «Το κόστος της δημόσιας υγείας πιθανόν θα είναι πιο μεγάλο από τα έσοδα που προκύπτουν με την αύξηση του ειδικού φόρου κατανάλωσης στο πετρέλαιο θέρμανσης».   

 Όσον αφορά στις συμβουλές του ιατρικού κόσμου, οι πολίτες θα πρέπει να χρησιμοποιούν, εάν δε μπορούν να θερμανθούν με άλλο τρόπο, όσο το δυνατόν καλύτερης ποιότητας ξύλου. Ειδικά η επεξεργασμένη ξυλεία που έχει χημικές ουσίες εκλύει περισσότερες βλαβερές ουσίες στην ατμόσφαιρα όταν καίγεται.