Λεκτική και σωματική βία από ασθενείς σε προσωπικό

Βαθιές είναι οι παθογένειες του Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ). Αυτή τη φορά δεν αναφερόμαστε τόσο σε ζητήματα υποστελέχωσης των νοσοκομείων της χώρας, τα οποία είναι γνωστά, όσο στη συγκέντρωση πλήθους ασθενών στα «επείγοντα». Γιατί όμως παρατηρείται αυξητική τάση στους ασθενείς στα επείγοντα, τι κινδύνους αυτό εγκυμονεί για το προσωπικό των νοσοκομείων, και ποιες οι λύσεις που μπορούν να δοθούν; Αυτά τα ζητήματα προσπαθούμε να διαλευκάνουμε με την προϊσταμένη του τμήματος επειγόντων περιστατικών του Νοσοκομείου Κομοτηνής, Σοφία Παπαναστασίου.

Κάθε μέρα στη «μάχη» της εφημερίας η ίδια, μαζί με γιατρούς, νοσηλευτές, τραυματιοφορείς, οδηγούς, δίνουν το δικό τους αγώνα για να διαφυλάξουν ...τη ζωή μας. Ζουν με την ανθρώπινη αγωνία, αν θα υπάρξει κάποιο μοιραίο περιστατικό που θα περάσει από τα χέρια τους, συγκρούονται όμως αναπόφευκτα με την ανθρώπινη αγωνία συγγενών και φίλων ασθενών, που πολλές φορές πάνω στον πανικό χάνουν την ψυχραιμία τους.

Δεκέμβριος 2016: Δυο περιστατικά σωματικής βίας
«Το προσωπικό δίνει τον δικό του αγώνα, καθημερινά, γιατί η ροή ασθενών είναι ανεξέλεγκτη. Όλα τα προβλήματα που υπάρχουν στην κοινότητά μας, δηλαδή λοιμώδη νοσήματα, επιδημίες, ατυχήματα, όλα άπτονται άμεσα του αιτήματος για υπηρεσίες στα επείγοντα περιστατικά», μας εξηγεί η κα. Παπαναστασίου, η οποία παράλληλα αναδεικνύει ότι «το προσωπικό, όπως και στα περισσότερα νοσοκομεία της χώρας, είναι δυστυχώς απροστάτευτο. 

Οι υπηρεσίες ασφάλειας και φύλαξης των νοσοκομείων είναι τέτοιες, που δε μπορούν να βρίσκονται πάντα σε όλα τα περιστατικά, γιατί η ροή των ασθενών είναι συνεχής».

Από μια η ροή ασθενών, ακόμη και μη επειγόντων περιστατικών, είναι συνεχής, από την άλλη οι γιατροί δεν είναι πολυάριθμοι, και κάπου εκεί ο ανθρώπινος παράγοντας οδηγεί αναπόφευκτα σε συγκρούσεις. «Είναι φυσικό, όταν κάποιος έχει το δικό του άνθρωπο σε επείγουσα κατάσταση, να επιδεικνύει -ανάλογα με τον χαρακτήρα του- επιθετική συμπεριφορά, συνήθως προς το προσωπικό», συνεχίζει με νηφάλια σκέψη η γιατρός. «Τα περιστατικά που συμβαίνουν είναι καθημερινά, αναφέρονται στη διοίκηση και έχουν γίνει σχετικές μελέτες. Η λεκτική και η σωματική βία που υφίσταται το προσωπικό μας στα επείγοντα είναι κάτι γνωστό. Οι συνθήκες τα τελευταία χρόνια δεν έχουν βελτιωθεί, γιατί ο κόσμος που προσφεύγει στα επείγοντα είναι περισσότερος, ενώ οι γιατροί και το προσωπικό έχουν λιγοστέψει πάρα πολύ. Λεκτική βία δεχόμαστε καθημερινά, ενώ τον προηγούμενο μήνα έγιναν τουλάχιστον δύο σοβαρά περιστατικά σωματικής βλάβης».

Οι περισσότερες περιπτώσεις δεν έχουν συνέχεια, γιατί ο εφημερεύων γιατρός δεν θέλει να μπλέκει με δικαστήρια, απλώς κάνει την εφημερία του.

Στα επείγοντα, όχι όμως για επείγοντα
Επίσης ένα σημαντικό πρόβλημα που εντοπίζεται στα επείγοντα είναι ότι ο κόσμος προσφεύγει σε αυτά με την πρώτη δυσκολία, χωρίς κάθε φορά να αντιμετωπίζει άμεσο και σοβαρό κίνδυνο. «Ένα σεβαστό ποσοστό των ανθρώπων που προσέρχονται στα επείγοντα, δεν έχουν ακριβώς την κατηγοριοποίηση των επειγόντων περιστατικών. Είναι περιστατικά, δηλαδή, για τα οποία, σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου, θα μπορούσαν να περιμένουν μέχρι και τέσσερις ώρες στην αναμονή», αναγνωρίζει η κα. Παπαναστασίου.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο αριθμός των ασθενών στα επείγοντα να αυξάνεται και, άρα, εκεί να δημιουργούνται επεισόδια.

Η λύση βρίσκεται στις πρωτοβάθμιες δομές υγείας
Στα σύγχρονα κράτη τα επείγοντα περιστατικά δεν αφορούν κάτι λιγότερο από επείγοντα περιστατικά. Λειτουργούν πρωτοβάθμιες δομές, όπου ο ασθενής εξετάζεται και κρίνεται αν πρέπει να διακομιστεί ή όχι στο νοσοκομείο. Κι επειδή, συνήθως, όλοι βρίσκουν αφορμές σε υποστελέχωση και υποχρηματοδότηση, η κα. Παπαναστασίου εξηγεί πως στη συγκεκριμένη περίπτωση, ακόμη και με το υπάρχον έμψυχο δυναμικό, μπορούν να λειτουργήσουν διακριτές δομές, αρκεί να υπάρξει σωστή πολιτική βούληση.

«Θα πρέπει να οργανωθεί το θέμα της παραπομπής από τον γενικό γιατρό της πρωτοβάθμιας, ο οποίος θα βλέπει τον ασθενή πρώτα, και μετά να τον εισάγει στη δευτεροβάθμια δομή, που είναι το νοσοκομείο, που αντιμετωπίζει κάθε περιστατικό, από νεογνό ως υπερήλικα, από βαρύ παθολογικό ως βαρύ ατύχημα. Το νοσοκομείο σπαταλάει χρόνο σε περιστατικό και το προσωπικό αναλώνεται σε περιστατικά που θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν σε μια πρωτοβάθμια δομή. Με αυτό τον τρόπο τα περιστατικά που θα έρχονταν σε εμάς θα ήταν πιο στοχευμένα και η αναμονή μικρότερη», αναφέρει και συνεχίζει προσθέτοντας πως «όλα αυτά είναι θέματα πολιτικής βούλησης. Δεν είναι επιστήμη αυτή η οργάνωση. Μπορώ, μάλιστα, να πω ότι ακόμη και οι αριθμοί του προσωπικού υπάρχουν, ώστε να γίνουν σωστά αυτές οι δομές, ώστε ο καθένας να κάνει το κομμάτι που του πρέπει. Θεωρώ πως υπάρχει δυνατότητα, μέσα από τους υπάρχοντες εργαζομένους, τα πράγματα να λειτουργήσουν καλύτερα».

Στο «τιμόνι» ο Γιώργος Φιλιππίδης

Εδώ και μερικούς μήνες νέος διοικητής του νοσοκομείου Κομοτηνής είναι ο Γιώργος Φιλιππίδης, το έργο του οποίου εξάρει η Σοφία Παπαναστασίου. «Ο νέος μας διοικητής έχει φέρει κάποιους επικουρικούς γιατρούς κι έχει κάνει κάποιες προκηρύξεις. Φυσικά υπάρχει και τεράστια έλλειψη νοσηλευτικού προσωπικού, με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν κατάλληλες υπηρεσίες. Είμαστε πολύ τυχεροί που έχουμε έναν καινούργιο διοικητή, ο οποίος είναι εξαιρετικά μορφωμένος και ενδιαφέρεται πάρα πολύ για το νοσοκομείο. Το ευχαριστώ μας είναι το ελάχιστο της αναγνώρισης που μπορούμε να δείξουμε απέναντί του ως εργαζόμενοι, για τις προσπάθειες που έχει καταβάλει στο σύντομο διάστημα που είναι διοικητής. Ο άνθρωπος προσπαθεί καθημερινά, έχει ενημέρωση για τα τεκταινόμενα, έχει άποψη, και μπορεί να λύνει στοχευμένα τα προβλήματα», καταλήγει.