Αναβίωσαν σαρακατσάνικα έθιμα

Δυναμικό παρόν έδωσε ο μορφωτικός σύλλογος των εν Θράκη διαβιούντων Σαρακατσαναίων στις εορταστικές εκδηλώσεις του Δήμου Κομοτηνής, που διοργανώνει η Δημοτική Κοινωφελής Επιχείρηση Πολιτισμού, Παιδείας, Αθλητισμού Κομοτηνής. Ο σύλλογος εδρεύει στην Κομοτηνή από το 1970 και συμμετέχει σε πλήθος εκδηλώσεων.

Οι παραδοσιακές σαρακατσάνικες πίτες
Το πρωί της Πέμπτης 27/12 συναντάμε τα μέλη του συλλόγου στην πλατεία Ειρήνης. "Μοιράζουμε σαρακατσάνικες πίτες - στριφτόπιτα, ρυζόπιτα, σπανακοτυρόπιτα, πρασόπιτα, τραχανόπιτα. Είναι οι πίτες που ανέκαθεν έφτιαχναν οι σαρακατσάνες και τις συνεχίζουν και οι νεότερες γενιές", λέει στον "Χ" ο πρόεδρος του συλλόγου Γιώργος Νάκος, ο οποίος μας δείχνει και το χριστόψωμο "που είναι ψωμί όπως το ζύμωναν για την οικογένεια, αλλά το κέντισμα γίνεται με δύο πιρούνια σχηματίζοντας πρωταρχικά τον Σταυρό και στα τεταρτημόρια σχημάτιζαν με πιρούνια, την παλάμη τους κι ένα ποτήρι το μαντρί, τα άλογα, τα πρόβατα, δηλαδή την περιουσία τους. Συνηθίζεται από όσους έχουν ακόμη πρόβατα, οι υπόλοιποι έχουμε ενστερνιστεί την βασιλόπιτα". Ο πρόεδρος τονίζει πως "σαν σύλλογος διατηρούμε την παράδοση".

Αναβίωσε το έθιμο αρνιά κατσίκια
Το απόγευμα της ίδιας ημέρας έγινε η αναβίωση του εθίμου "αρνιά κατσίκια" από τον σύλλογο, στο ίδιο μέρος. Ιστορικά, οι Σαρακατσάνοι ήταν πιστοί χριστιανοί, χωρίς μεγάλη θεωρητική κατάρτιση. Τελούσαν όμως τα θρησκευτικά τους καθήκοντα και ένιωθαν δέος για τα μυστήρια, ειδικά του γάμου και της βάπτισης. Τις μεγάλες εορτές της χριστιανοσύνης και τις ονομαστικές εορτές τις γιόρταζαν με μεγαλοπρέπεια, όπου κι αν βρίσκονταν. Οι Σαρακατσάνοι πιστεύουν πως, όταν γεννήθηκε ο Χριστός, οι βοσκοί ήταν οι πρώτοι που πήγαν και προσκύνησαν και γι' αυτό είναι ευλογημένοι.

Στο καλύβι από την παραμονή των Χριστουγέννων άναβαν την φωτιά και δεν την άφηναν να σβήσει δώδεκα ημέρες, όσες δηλαδή ήταν και τα 'παγανά'. Τα 'παγανά', 'οι καλικάτζαροι' δηλαδή ήταν 'όξω από δω' και άμα έβλεπαν αναμμένη την φωτιά δεν ζύγωναν.

Επιπλέον, κατά το έθιμο πάντα ασφαλώς, γύρναγαν την πυροστιά ανάποδα κι έριχναν αλάτι μέσα στην φωτιά για να ακούγεται το σκάσιμο του αλατιού και να σκιάζονται τα 'παγανά'. Πάνω από την πόρτα του καλυβιού κρέμαγαν κλαράκια αγριοτριανταφυλλιάς - σπαραγγιάς - παλιουριάς και κρανιάς για να κρατούν μακριά τα 'παγανά'.