Οχυρά Γραμμής Μεταξά: Η αξία τους μέσα από την ομιλία του Ν. Γκιρμπάτση

«Τα οχυρά κατασκευάζονταν τέσσερα χρόνια αλλά η γερμανική και η βουλγαρική κατασκοπεία δεν είχαν αντιληφτεί το μέγεθος και την πολυπλοκότητα της ελληνικής οχύρωσης»

Μία κατανοητή κι ενδιαφέρουσα ιστορική ομιλία για την αξία των Οχυρών της Γραμμής Μεταξά και τις Μάχες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν οι Κομοτηναίοι στο πλαίσιο πρόσφατης εκδήλωσης που συνδιοργάνωσαν η 29η Μ/Π Ταξιαρχία Πεζικού «Πόγραδετς» και η Περιφερειακή Ενότητα Ροδόπης, με αφορμή τη συμπλήρωση 84 ετών από τη Μάχη του Οχυρού Νυμφαίας (6 Απριλίου 1941), στο πλαίσιο των εκδηλώσεων τιμής και μνήμης των ηρώων.

Το βράδυ του Σαββάτου στην αίθουσα του Περιφερειακού Συμβουλίου μίλησε ο αντισυνταγματάρχης Νικόλαος Γκιρμπάτσης, με θέμα: «Η οχύρωση της Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης την περίοδο 1936 - 1941 και η μάχη των Οχυρών».

Ο ομιλητής αναφέρθηκε με αναλυτικά στοιχεία και φωτογραφικά ντοκουμέντα στην αξία των οχυρών για την ασφάλεια της πατρίδας μας, σε μία ομιλία περί των 30 λεπτών, η οποία χωρίστηκε σε δύο σκέλη: πρώτον στην κατασκευή των οχυρών και δεύτερον στη μάχη.

Όπως περιέγραψε, ο στόχος της οχύρωσης ήταν η αποτροπή αιφνίδιας βουλγαρικής επίθεσης από τον βορρά. Γι’ αυτό τα οχυρά κατασκευάστηκαν σε στρατηγικά γεωγραφικά σημεία, προκειμένου να οχυρώσουν κατά το δυνατό καλύτερα τη βόρεια Ελλάδα και παράλληλα να αποτρέψουν πιθανή κάθοδο των Βουλγάρων μέχρι τη Θεσσαλονίκη. Για λόγους γεωγραφίας, στο Οχυρό του Ρούπελ στήθηκε η μεγαλύτερη γραμμή άμυνας κι οχύρωσης.

Κατασκευή υπό… άκρα μυστικότητα
Η αναφορά που ομιλητή που προκάλεσε έντονο ενδιαφέρον, ήταν πως «τα οχυρά κατασκευάζονταν τέσσερα χρόνια αλλά η γερμανική και η βουλγαρική κατασκοπεία δεν είχαν αντιληφτεί το μέγεθος και την πολυπλοκότητα της ελληνικής οχύρωσης».

Παρά τα ελλιπή μέσα εκείνης της εποχής, έγινε κατορθωτό με καλή οργάνωση και συνεργασία να χτιστούν αυτές οι δαιδαλώδεις οχυρώσεις, με πολύπλοκες στοές και τεράστιο βάθος, προκειμένου οι αμυνόμενοι από τη μία να κρύβονται από τους επιτιθέμενους για λόγους προστασίας κι αιφνιδιασμού, από την άλλη να μην ακούγονται τόσο πολύ οι επιθέσεις από τα βομβαρδιστικά στούκας για να μην επηρεάζεται το ηθικό του στρατεύματος.

Αναφορικά με τις μάχες του δόθηκαν, παρά την αποδυνάμωση των οχυρών σε στρατεύματα και μέσα, αφού το βάρος της ελληνικής άμυνας είναι δοθεί στο Αλβανικό Μέτωπο, τα οχυρά κατάφεραν να προκαλέσουν δυσανάλογα μεγάλες απώλειες στους επιτιθέμενους Γερμανούς και Βούλγαρους, καθώς επίσης να καθυστερήσουν πολύ την επέλαση.

Το Οχυρό της Νυμφαίας
Όπως είναι γνωστό, πλέον τα Οχυρά της Γραμμής Μεταξά δεν εξυπηρετούν τη σύγχρονη στρατιωτική άμυνα της χώρας, παρόλα αυτά παραμένουν σημαντικά σημεία ενδιαφέροντος των Ενόπλων Δυνάμεων, ενώ παράλληλα αποτελούν τοποθεσίες μνήμης.

Στο Οχυρό της Νυμφαίας λειτουργεί το Στρατιωτικό Μουσείο Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Βρίσκεται 17 χιλιόμετρα βόρεια της Κομοτηνής και είναι επισκέψιμο μετά από έγκριση του Ελληνικού Στρατού.

Για τη μετάβαση στο χώρο, ακολουθείται η ασφαλτόστρωτη οδός Κομοτηνής – Νυμφαίας. Ο χώρος του Μουσείου διαθέτει χώρο στάθμευσης λεωφορείων και Ι.Χ. οχημάτων καθώς επίσης τουαλέτες και χώρο πώλησης αναμνηστικών ειδών. Λειτουργεί στις υπόγειες εγκαταστάσεις του οχυρού Νυμφαίας, ως αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και είναι αφιερωμένο στην εποποιία της μάχης των Οχυρών τον Απρίλιο 1941.

Αποτελεί το νεότερο Στρατιωτικό Μουσείο της «Γραμμής Μεταξά», καθώς η συλλογή των εκθεμάτων του ολοκληρώθηκε και η λειτουργία του εγκαινιάστηκε το έτος 2000, βρίσκεται δε στον ανώτερο όροφο του οχυρού.

Σκοπός της έκθεσης του συγκεκριμένου Στρατιωτικού Μουσείου είναι η παρουσίαση των γεγονότων της μάχης του οχυρού, η παρουσίαση εκθεμάτων που αφορούν στη γερμανική επίθεση τον Απρίλιο του 1941 και η ενημέρωση του επισκέπτη για τις συνθήκες ζωής της αμυνόμενης φρουράς του οχυρού την περίοδο του πολέμου.

Στο ηρώο του Οχυρού Νυμφαίας τελείται με επισημότητα ο κύριος εορτασμός της μάχης των Οχυρών στην περιοχή της Θράκης, κάθε 6η Απριλίου ή την επόμενη Κυριακή, όταν η 6η Απριλίου είναι εργάσιμη ημέρα.