Στην Αλβανία του σήμερα με ξεναγό ένα μέλος της ελληνικής μειονότητας

Γεννήθηκε σε μία "κλειστή" χώρα, όμως εκείνος επέλεξε να ανοίξει τα φτερά του στον κόσμο με το επάγγελμα του ξεναγού. Μεγάλωσε ως μέλος της ελληνικής μειονότητας και η μαρτυρία του για την Αλβανία του χθες και του σήμερα έχει βαρύνουσα σημασία. Στην Αλβανία με ξεναγό τον Ηλία Μπότση, μέλος της ελληνικής μειονότητας και συνοδοιπόρους τους Εβρίτες Ροδόπης, είχε την ευκαιρία να περιηγηθεί ο "Χ" για μόλις ένα εικοσιτετράωρο, χρόνος όμως ικανός για να σε κάνει να καταλάβεις πολλά για την χώρα και τους ανθρώπους της, να καταρρίψεις στερεότυπα και προκαταλήψεις αλλά και να βρεις τους δεσμούς μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας. 

Το ταξίδι στα Βαλκάνια που έκανε ο σύλλογος Εβριτών, το διάστημα από 24 έως 29 Αυγούστου, με τελικό προορισμό διεθνές φολκλορικό φεστιβάλ στην Budva Μαυροβουνίου, ήταν η αφορμή για ένα σύντομο πέρασμα από τα Αλβανία. Το ταξίδι ξεκίνησε το πρωί της Παρασκευής 24 Αυγούστου και μέσω του τελωνείου Κρυσταλλοπηγής η ελληνική αποστολή πέρασε στην Αλβανία. Η διανυκτέρευση στην πρωτεύουσα, Τίρανα, έδωσε την ευκαιρία στους επισκέπτες από την Κομοτηνή να ξεναγηθούν στην πόλη και να μάθουν πολλά ενδιαφέροντα στοιχεία για την Αλβανία του σήμερα και του χθες.

Με ξεναγό τον Ηλία Μπότση, αδειούχο ξεναγό και μέλος της ελληνικής μειονότητας, οι Κομοτηναίοι επισκέπτες περιηγήθηκαν στην πρωτεύουσα. Πληροφορήθηκαν για τις αλλαγές που συντελούνται στη χώρα τα τελευταία χρόνια, το πως η κρίση στην Ελλάδα επηρεάζει και την Αλβανία, τη φυγή του 1/3 του πληθυσμού της χώρας στο εξωτερικό προς ανεύρεση εργασίας αλλά και την κατάσταση της ελληνικής μειονότητας σήμερα.

Η περιήγηση περιελάμβανε στάσεις στα σημαντικότερα σημεία των Τιράνων, κτίρια της εποχής του Εμβέρ Χότζα, ορθόδοξους ναούς και τεμένη της πρωτεύουσας αλλά τις δυο πλατείες αφιερωμένες στον εθνικό ήρωα Ισκεντέρ Μπέη και την Μητέρα Τερέζα.

Ενημερωθήκαμε για τη φοβία του Εμβέρ Χότζα ότι η Αλβανία θα δεχόταν επίθεση από τους παγκόσμιους εχθρούς, κάτι που οδήγησε στην κατασκευή εκατοντάδων χιλιάδων τσιμεντένιων οχυρωματικών έργων σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της χώρας. Σε ολόκληρη την χώρα υπολογίζεται πως υπάρχουν περίπου 750.000 πολυβολεία ή αλλιώς  bunker τα οποία υποτίθεται ότι θα προστάτευαν τα 3 εκατομμύρια των Αλβανών. Σήμερα, έχουν άλλους ρόλους. Λειτουργούν ως αξιοθέατα, ως ντίσκο, ακόμα και ως υποδομές σε κάμπινγκ. Η καταστροφή τους θεωρείται οικονομικά ασύμφορη για την χώρα, όπως μας πληροφόρησε ο ξεναγός. 

Με αναδρομές στο πρόσφατο παρελθόν ο ξεναγός προσπάθησε να εξηγήσει στους επισκέπτες τις μεγάλες αλλαγές που συντελέστηκαν στη χώρα μετά το 1990 και πως οι κάτοικοί της προσπαθούν να προσαρμοστούν. Οι πληροφορίες πολλές και χρήσιμες για να κατανοήσουμε τη γειτονιά των Βαλκανίων.

Ο Ηλίας Μπότσης, αδειούχος ξεναγός και μέλος της ελληνικής μειονότητας της Αλβανίας, γεννήθηκε στο Φράστανη, 10 χλμ από τα σύνορα της Κακαβιάς και σε νεαρή ηλικία μετακόμισε στα Τίρανα. Εκτός από ξεναγός διδάσκει την ελληνική γλώσσα. Κινείται μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας με τουριστικά γκρουπ και για το επάγγελμα του ξεναγού λέει "δεν είναι μία εύκολη δουλειά, αντιμετωπίζεις διάφορα προβλήματα με τους ανθρώπους, τα ξενοδοχεία, τις νοοτροπίες."

Μαζί του κάνουμε μία σύντομη αλλά περιεκτική αναδρομή στο παρελθόν. Θυμάται όταν μαθητής ακόμα έπρεπε να περιμένει στην ουρά για να παραλάβει ψωμί για όλη την οικογένειά του. Επίσης κάθε Παρασκευή θυμάται να γίνεται η διανομή τυριού. "Δίναμε μόλις ένα κιλό για μία οικογένεια. Θυμάμαι τα βάσανα που περάσαμε γιατί δεν ήταν εύκολα χρόνια". Σήμερα η μισή του οικογένεια ζει στην Ελλάδα και η μισή στην Αλβανία. 

Ξεναγώντας τους Εβρίτες Ροδόπης στα Τίρανα ο κος Μπότσης μας εξηγεί ότι οι Έλληνες τουρίστες καταφθάνουν συνεχώς στην Αλβανία. "Έρχονται για μία νύχτα κυρίως στα Τίρανα, για να συνεχίσουν για Δαλματικές Ακτές. Προτιμούν τη διανυκτέρευση στην πρωτεύουσα για να κάνουν μία βόλτα, να μάθουν κάποια πράγματα, να δουν πως έχουν αλλάξει τα Τίρανα".

Αυτή η μετακίνηση τουριστών ευνοεί την κατανόηση μεταξύ των λαών, με τον κο Μπότση να διαπιστώνει πως οι σχέσεις Ελλάδας και Αλβανίας έχουν γίνει φιλικές. "Οι άνθρωποι ξέρουν περισσότερα πράγματα για την Αλβανία, αλλά και πως ζει η ελληνική μειονότητα". Ειδικά αυτό το τελευταίο ενδιαφέρει τους Έλληνες, με τον κο Μπότση να παραδέχεται ότι "τα τελευταία πέντε με έξι χρόνια είναι δύσκολα για την ελληνική μειονότητα. Η κυβέρνηση δεν δίνει τη σημασία που έδινε στο παρελθόν". Κατά τον ίδιο πλήττεται η ελευθερία "δεν νιώθουν τόσο άνετα όσο ένιωθαν πριν πέντε και έξι χρόνια και φταίει η πολιτική". 

Ο ίδιος επιλέγει σήμερα να ζει στην Αλβανία με την οικογένειά του και φυσικά να παρακολουθεί τις εξελίξεις που αφορούν τις 75.000 μέλη της ελληνικής μειονότητας της χώρας.