Η Ελλάδα κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο

Η Συνθήκη του Νεϊγύ με τη Βουλγαρία και των Σεβρών με την Τουρκία, ενσωμάτωσαν την πλειοψηφία των ελληνικών διεκδικήσεων, δημιουργώντας προσωρινά την Ελλάδα των δύο Ηπείρων και των πέντε θαλασσών

Όταν η ιστορία, στις 15/28 Ιουλίου 1914, κήρυξε τον πόλεμο στη Σερβία, η Ελλάδα αποφάσισε να τηρήσει στάση ουδετερότητας, μια ουδετερότητα, όμως, ευμενή προς τη Σερβία, καθόσον υποσχέθηκε ότι σε περίπτωση που η Βουλγαρία στρεφόταν εναντίον της, θα ενεργοποιούσε την ισχύουσα ελληνοσερβική συνθήκη συμμαχίας. Η στάση αυτή, απότοκη της συμφωνίας της πολιτικής και πολιτειακής ηγεσίας της χώρας, προήλθε από την αποφυγή της ανάμιξης, στις αρχές του πολέμου, των Μεγάλων Δυνάμεων στο βαλκανικό σύστημα ισορροπίας που είχε προκύψει από τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου.

Η εκτίμηση του Ελευθερίου Βενιζέλου πως ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα του πολέμου η Βρετανία θα παρέμενε κυρίαρχη στην εγγύς Ανατολή, βρέθηκε σε ευθεία αντίθεση με τις απόψεις του βασιλιά Κωνσταντίνου Α’ και του Γενικού Επιτελείου, που συνέχιζαν να υποστηρίζουν τη διαρκή ουδετερότητα της χώρας, ανεξάρτητα από την αλλαγή της στρατηγικής κατάστασης στα Βαλκάνια, επρόκειτο για απαρχή της σύγκρουσης που επέφερε το διχασμό του έθνους, τη χειρότερη επίπτωση του «Μεγάλου Πολέμου» στην Ελλάδα.

Μέχρι το 1917, η χώρα μας ήταν χωρισμένη σε δύο στρατόπεδα, το «βενιζελικό και το Κωνσταντινό» καταλύτης των εξελίξεων ο Βενιζέλος, εγκαταστάθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 1916, στη Θεσσαλονίκη όπου σχημάτισε επαναστατική κυβέρνηση και διέθεσε τις στρατιωτικές δυνάμεις που συγκρότησε στην περιοχή στο πλευρό της ΑΝΤΑΝΤ. Η Ελλάδα, έστω και διχασμένη, συμμετείχε πλέον στον πόλεμο έχοντας επιτύχει το μείζονα πολιτικό στόχο: η δημιουργία των προϋποθέσεων για τη συμμετοχή της στο συνέδριο Ειρήνης, όπως θα αποδειχθεί, με την πλευρά των νικητών. Ο εξαναγκασμός από τους συμμάχους σε παραίτηση του Κωνσταντίνου βασιλιά από το θρόνο και η επιστροφή του Βενιζέλου στην Αθήνα τον Ιούνιο 1917, οδήγησαν στην άμεση κήρυξη του πολέμου από την Ελλάδα κατά κεντρικών αυτοκρατοριών. Έκτοτε, οι προσπάθειες για την ανασυγκρότηση του στρατού επιταχύνθηκαν με αποτέλεσμα το πρώτο εξάμηνο του 1918, η Ελλάδα παρέταξε στο πλευρό των συμμάχων έντεκα μεραρχίες.

Οι ελληνικές δυνάμεις, τον Μάιο του 1918, είχαν καθοριστική συμμετοχή στη μάχη του Σκράντι Λέγκεν μια μάχη ορόσημο για την έκβαση του πολέμου, που ανέδειξε το αξιόμαχο του αρτισύστατου ελληνικού στρατού και αποκατέστησε το γόητρο των ελληνικών όπλων. Οι προϋποθέσεις για τη συμμαχική αντεπίθεση, η οποία εξαπολύθηκε το Σεπτέμβριο της ίδιας χρονιάς, είχαν τεθεί. Η συνακόλουθη προέλαση των συμμαχικών στρατευμάτων επέφερε τη συνθηκολόγηση της Βουλγαρίας και της Τουρκίας και τελικά την πτώση των εχθροπραξιών στα Βαλκάνια. Ακολούθησε η Συνδιάσκεψη των Παρισίων κατά την οποία οι νικητές διαρρύθμισαν τις σχέσεις τους με τους ηττημένους με ξεχωριστές συνθήκες.

Η Συνθήκη του Νεϊγύ με τη Βουλγαρία και των Σεβρών με την Τουρκία, ενσωμάτωσαν την πλειοψηφία των ελληνικών διεκδικήσεων, δημιουργώντας προσωρινά την Ελλάδα των δύο Ηπείρων και των πέντε θαλασσών.