Κομοτηνή: Τιμήθηκε η Εθνική Αντίσταση κατά του ναζισμού και του φασισμού
09/05/25 - 15:24
Αφού επισκέφθηκα την Ευρώπη, Ασία, Αμερική και Αυστραλία, ήθελα οπωσδήποτε να γνωρίσω και την πέμπτη ήπειρο, την Αφρική. «Παππού, ξέχασες την Ανταρκτική, κι αυτή είναι μια ήπειρος!» παρατήρησε η οκτάχρονη εγγονή μου. «Δίκιο έχεις, κορίτσι μου, αλλά η Ανταρκτική δε μ? ενδιαφέρει από πλευράς πολιτισμού και συγγένειας προς τον Ελληνισμό», της αποκρίθηκα.
Στις 12.12.10 προσγειώθηκα μαζί με την γυναίκα μου στο αεροδρόμιο του Καΐρου Ηλιούπολις, ένα καθαρά ελληνικό όνομα και ιδού η πρώτη επαφή με τον Ελληνισμό. Ο πράκτορας του γερμανικού ταξιδιωτικού γραφείου (Helios-Reisen) μας παρέλαβε, για να μας μεταφέρει στο ξενοδοχείο Φλαμέγκο, στο νησί του Νείλου Γκεζίρα.
Από τις πρώτες ήδη στιγμές διαπιστώνεις ότι στη μεγαλούπολη των είκοσι εκατομμυρίων κατοίκων (η μεγαλύτερη της Αφρικής) το πάνω χέρι έχει το χάος. Οι οδηγοί χρησιμοποιούν αντί το φλας (παραλληλισμός και εδώ με την ελληνική νοοτροπία) το κλάξον, δεν οδηγούν ίσια, παρά ζικ-ζακ και ξυστά, περνώντας από την πρώτη λουρίδα στην πέμπτη και αντιστρόφως, κι όμως τις τρεις μέρες που έζησα εδώ δεν έγινα μάρτυρας ενός ατυχήματος. Τα μποτιλιαρίσματα είναι αυτονόητα «κι όταν υπάρχουν λίγα φανάρια, ή περνά κάποιος πολιτικός, η κατάσταση χειροτερεύει», όπως μας μαρτύρησε η ξεναγός μας. Η αστυνομία πάρκαρε το περιπολικό στο πεζοδρόμιο της γέφυρας (ο ένας κοιμάται και ο άλλος διαβάζει την εφημερίδα του), ενώ εμείς κινούμαστε με 0,5 χμ την ώρα. Πολυάριθμα και τα σαμάρια στο οδόστρωμα, (οι νεκροί αστυνομικοί) όπως αποκαλούνται και εδώ. Η «μάνα» των πόλεων Κάιρο είναι συνάμα και το «δάσος» των μιναρέδων. Κατά δεκάδες ξεπηδούν στα μάτια από δεξιά και αριστερά, πανύψηλοι, κυλινδρικοί οβελίσκοι, διατρυπούν τον μουντό από την χθεσινή ανεμοθύελλα ουρανό, ανάμεσά τους που και που και ένα καμπαναριό μιας ορθόδοξης κοπτικής εκκλησίας, που προσπαθεί να τους ξεπεράσει στο ύψος. Από τα ατέλειωτα κορναρίσματα και τις αναθυμιάσεις δεν μπορείς να κλείσεις μάτι όλη τη νύχτα. Κι όταν κατά τα ξημερώματα (πέντε η ώρα) κοπάσουν κάπως τα κλάξον, σφυρηλατούν τα τύμπανά σου τα ασυγχρόνιστα μαγνητοφωνημένα καλέσματα των μουλάδων για προσευχή: «Αλλαχού άκπαρ, αλλαχού άκπαρ..».
Η γερμανική εταιρία τηρεί κατά γράμμα το πρόγραμμά της. Στις οχτώ το πρωί ακριβώς μας περιμένει το μικρό λεωφορείο στην πόρτα του ξενοδοχείου, για να επισκεφτούμε τα αξιοθέατα της πόλης: το κάστρο με το τζαμί του Μεχμέτ Αλή (που γεννήθηκε στην Καβάλα) με την υπέροχη διακόσμησή του από αλάβαστρο, το τζαμί του Σουλτάνου Χασάν, από τα χρόνια των Μαμελούκων, το τζαμί Άχμαντ Ιμπν Τουλούν, όπου δε σταματά η φωτογραφική μηχανή να απεικονίζει τις αμέτρητες και διαφορετικές διακοσμήσεις των παραθύρων του. Φυσικά, πολύς χρόνος διατίθεται για την επίσκεψη του αρχαιολογικού μουσείου της πόλης, όπου ζει κανείς το μεγαλείο του πολιτισμού της χώρας αυτής πάνω από 5000 χρόνια, και σταματά η σκέψη του στο ερώτημα: «Πώς είναι δυνατόν άνθρωποι με τέτοια τεχνογνωσία και ιστορία να καταντούν σήμερα – όπως και οι συμπατριώτες μας - να υπηρετούν τον νέο τους αφέντη, τον τουρίστα;». Ανεξίτηλες θα μείνουν στη μνήμη οι εικόνες με τα εκθέματα από τον τάφο του Τουταγχαμών, μπρος στον άφθονο χρυσό των οποίων ωχριά ακόμη και αυτό το παλάτι της Μ. Κατερίνας στην Αγία Πετρούπολη. Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί το άγαλμα του βασιλιά θεού, όπου ο λαός από κάτω έβλεπε μόνο το αυστηρό πρόσωπο και το βλέμμα του, όχι όμως και τον Θεό (με σύμβολο τον αετό) που κάθονταν πάνω στο σβέρκο του, αντλώντας από εκείνον τη δύναμή του. «Πίσω από κάθε ηγέτη κρύβεται πάντα κάποια άλλη μορφή θεότητας ή απλά κάποιο κόλπο, όπως λέμε και στην Ελλάδα, πως πίσω από κάθε μεγάλο άνδρα κρύβεται κάποια δυνατή γυναίκα» σκέφτηκα και διαπίστωσα πως στην έξοδο του μουσείου ορθώνονταν μπροστά μου ένα άγαλμα ανδρός και πίσω του κολλημένο από το ίδιο πέτρινο υλικό μια γυναίκα. Το απόγευμα δε χορταίνεις να απολαμβάνεις τις μύριες μυρωδιές, παρά τις ενοχλητικές προσφορές και τα παζαρέματα των φτωχών μικροπωλητών, στο ανατολίτικο παζάρι Καν ελ Χαλίλι.
Σταθμός της επίσκεψής μας στο Κάιρο είναι φυσικά το βίωμα των πυραμίδων στο προάστιο σήμερα της πόλης, Γκίζε. Ένα από τα επτά θαύματα της αρχαιότητας, υψώνεται μπροστά σου και σε αναγκάζει να αισθάνεσαι την ύπαρξή σου όχι πολυτιμότερη από αυτήν ενός ταπεινού όντος. Η πυραμίδα του Χέοπα με τις απίθανες και για τη σημερινή ακόμη εποχή διαστάσεις του (250,4 x 230,4 μ. βάση επί 137 μ. ύψος) προκαλεί δέος, προκαλώντας πληθώρα ερωτημάτων: πώς ήταν δυνατόν να τοποθετηθούν τόσοι τεράστιοι ογκόλιθοι, τόσο ψηλά, ερωτήματα που περιμένουν ακόμα τη σωστή απάντηση. Η διπλανή πυραμίδα Χέφρεν φαίνεται ψηλότερη, γιατί είναι χτισμένη πάνω σε ψηλότερη βάση. Η τρίτη πυραμίδα είναι αφιερωμένη στον Έλληνα αρχιτέκτονα Μυκερινό και μαρτυρεί τις στενές σχέσεις των αρχαίων Ελλήνων με τους Αιγυπτίους και υπογραμμίζει την εμπειρία του Αθηναίου νομοθέτη Σόλωνα, όπου οι Αιγύπτιοι ιερείς παραδέχθηκαν, ότι: «δεν ήρθες εσύ να μάθεις από μας, αλλά εμείς μάθαμε αρκετά από τους Έλληνες». Πράγματι και στην κατασκευή πυραμίδων διέθεταν οι αρχαίοι Έλληνες γνώσεις, αφού στον ελλαδικό χώρο βρίσκονται μερικές πυραμίδες, χαμηλού φυσικά ύψους, γιατί οι Έλληνες δεν φαντάζονταν τους Θεούς τους προσηλωμένους ψηλά στον ουρανό, αλλά περισσότερο γήινους, πιο κοντά τους, ανθρώπινους. Από την ιερά οδό μεταξύ της πυραμίδας Χέφρεν και του ναού της κοιλάδας, φθάνει κανείς στην περίφημη σφήγκα. Πιστεύω πως αυτή είναι το μοναδικό λιοντάρι με ανθρώπινο πρόσωπο που φωτογραφίζεται πιο συχνά στον κόσμο, πολύ περισσότερο από τον μικρό αδερφό της στην Μέμφιδα και ας βρίσκεται εκείνος σε καλλίτερη φυσική κατάσταση.
Στη Σακκάρα επισκεπτόμαστε την πρωτότυπη κλιμακωτή πυραμίδα του Ντιοσέρ και τα κενοτάφια με τα υπέροχα ιερογλυφικά, τα οποία δυστυχώς (ευτυχώς) δεν επιτρέπεται να φωτογραφηθούν, αν και πολλοί τουρίστες δίνουν μπαξίσι στον φύλακα και παρανομούν. Στο Νταφσούρ, λίγα χιλιόμετρα παρακάτω, υψώνεται μπροστά μας η κόκκινη καμπυλωτή πυραμίδα του Νταχσούρ και παρακάτω η μαύρη τούβλινη, από τη λάσπη του Νείλου φτιαγμένη, καταστραμμένη από τους ανέμους και τις βροχές. Δυστυχώς, ο χρόνος δε μας επέτρεψε να επισκεφθούμε και τους υπόλοιπους ναούς και τις πυραμίδες της Μέσης Αιγύπτου, αφού από το Κάιρο έπρεπε να πετάξουμε για το Ασουάν.
Εκεί μας οδηγεί ο νεαρός ξεναγός μας στο νέο ρώσο-αιγυπτιακό επίτευγμα, το φράγμα του Ασουάν, το οποίο μετέτρεψε τον Άνω Νείλο σε μια τεράστια λίμνη, διέκοψε όμως και τη μεταφορά της εύφορης λάσπης στις πλημμυρισμένες όχθες και στο δέλτα του ζωοδότη ποταμού (η άλλη όψη της επέμβασης του ανθρώπου στη φύση). Το ίδιο πρωϊνό οδηγούμαστε στον γρανιτένιο τόπο, όπου εδώ και χιλιάδες χρόνια κείται πλαγιαστός ο λαξευμένος οβελίσκος, μήκους 40 περίπου μέτρων, γιατί παρουσιάστηκαν ρωγμές στα πλευρά του, θυμίζοντας κατά κάποιο τρόπο και την τύχη του κούρου στον Απόλλωνα της Νάξου. Λίγο αργότερα σειρά είχε το νησί Αγκιλκία με τον αφάνταστα όμορφο ναό της Ίσιδας, Φίλαε (θυμίζει και αυτό το όνομα ελληνισμό), τον οποίο Ιταλοί αρχιτέκτονες, πριν από την κατασκευή του πρώτου φράγματος, κουβάλησαν πέτρα-πέτρα από τις όχθες του ποταμού και τον έστησαν στην υψηλότερη νησίδα του. Την ίδια τύχη είχε και ο ναός του Άμπου Σίμπελ με τα εικοσάμετρα αγάλματα του Φαραώ Ραμσή, τον οποίο μετέθεσαν ψηλότερα Γερμανοί ειδικοί. Η ομορφιά, το μεγαλείο και η αρχιτεκτονική του ναού της Ίσιδας δεν περιγράφονται. Εκεί για πρώτη φορά διαπίστωσα ότι οι Πτολεμαίοι όχι μόνον δεν κατήργησαν τη θρησκεία και τις παραδόσεις των Αιγυπτίων, αλλ’ απεναντίας τις αξιοποίησαν, αφού ο Μέγας Αλέξανδρος δε θεωρήθηκε ως κατακτητής, αλλά ως κυβερνήτης της χώρας και γιος του θεού Άμονα, τουτέστιν και ο ίδιος θεός. Το απόγευμα μας δίνεται η ευκαιρία να επισκεφθούμε ένα χωριό των Νουβίων, για να γνωρίσουμε και αυτήν την μελαμψή φυλή, η οποία διαφέρει όχι μόνο ως προς το θρήσκευμα (οι περισσότεροι είναι κόπτες χριστιανοί), αλλά και στα χαρακτηριστικά του προσώπου και του σωματότυπου, καθώς, επίσης και στην γενική συμπεριφορά τους (πιο φυσική κι ανθρώπινη).
Από το μεσημέρι ήδη μας χορηγήθηκε μια σουίτα στο πολυτελές ποταμόπλοιο-ξενοδοχείο ΑΤΟΝ (αντίστροφο του νότα, όπως Νάουσα σε Ασουάν και σωλήν σε Νείλος). Το αποκλειστικά ανδρικό προσωπικό του από την πρώτη κιόλας στιγμή μας φάνηκε πρόσχαρο και δημιουργικό, φτιάχνοντας με τις πετσέτες κάθε φορά και ένα διαφορετικό καλλιτέχνημα. Το άλλο πρωί με μια φελούκα πλευρίσαμε το νησί Ελεφαντίνη, του οποίου οι βράχοι μοιάζουν πραγματικά με ελέφαντες, και μετά τον βοτανικό κήπο στο διπλανό νησί του Λόρδου Κίτσενερ. Στην απέναντι πλευρά προβάλλει επιβλητικά το μαυσωλείο του Άκα Καν και χαμηλότερα οι μοντέρνες βίλλες των πλουσίων Αιγυπτίων. Το ορθόδοξο μοναστήρι του Συμεών στην κορφή ενός λόφου της δυτικής ερήμου, προσπαθούσε να μας καλέσει να επισκεφτούμε τα ερείπια του, αλλά χρόνος και ξεναγός δεν το επέτρεψαν δυστυχώς. Αντί αυτού γνωρίσαμε τους περίφημους πρώτους καταρράκτες του Νείλου.
Οι μηχανές του πλοίου παίρνουν τώρα περισσότερες στροφές, για να κατηφορίσουμε προς το ΚΟΜ ΟΜΠΟ. Ο φωτισμένος τη νύχτα ναός του θεού Χόρους με τις δύο διαφορετικές κεφαλές (αετού και κροκόδειλου) φαντάζει επιβλητικός ενισχυμένος και από το φώς της πανσέληνου. Περίγυρος και εσωτερικό του ναού χαράσσονται για πάντα στη μνήμη, με και δίχως τη βοήθεια της κάμερας. Και εδώ απεικονίζεται ο Πτολεμαίος ως βασιλεύς της Αιγύπτου. Κοντεύει η ώρα 10 μ.μ. και ο αρχαιολογικός χώρος είναι ακόμη ανοιχτός, εν αντιθέσει προς την Ελλάδα που διώχνει τους τουρίστες της μετά τις 5 μ.μ.
Ο δεύτερος ναός του Χόρους στην πόλη Έντφου, παρ’ ότι νεότερων χρόνων, υπογραμμίζει την εντύπωση του μεγαλείου των κατασκευών των Αιγυπτίων, ακόμα και αυτοί οι μαύροι πλίθινοι τοίχοι από τη λάσπη του ευεργέτη ποταμού. Αφού διασχίσαμε αρκετή απόσταση στα γαληνεμένα νερά, που μαζί με άλλα σκουπίδια κουβαλούν συχνά και τις λαμπιρίζουσες πετρελαιοκηλίδες από τα αμέτρητα ποταμόπλοια, μπήκαμε στη διώρυγα της Έσνα και κατεβήκαμε στη νέα στάθμη του ποταμού, 8 μ. χαμηλότερα, για να συνεχίσουμε προς το Λούξορ, την αρχαία Θήβα και κάποτε πρωτεύουσα της Αιγύπτου.
Παράξενο που οι αρχαίοι Αιγύπτιοι πίστευαν πως η ανατολική Θήβα είναι η πηγή ζωής, ενώ η δυτική είχε να κάνει με το σκότος και το θάνατο. Από την αντίληψη αυτή δεν απέχει πολύ και η ορθόδοξη θρησκεία, αφού το ιερό τον εκκλησιών είναι πάντα στραμμένο προς την ανατολή, ενώ στα μνήματα θάπτεται ο νεκρός πάντα με το κεφάλι προς τη δύση. Δυτικά της Θήβας, κάπου ανάμεσα στα φαράγγια, πίσω από τις άδεντρες και πυραμοειδείς κορφές των ερημικών λόφων, βρίσκεται η Κοιλάδα των Βασιλέων, την οποία επέλεξαν οι Φαραώ, για να χτίσουν τις κατοικίες τους για την αιωνιότητα τυχαία τις ανακάλυψαν οι βεδουίνοι τυμβωρύχοι. Εκεί βρέθηκε ανέπαφος και ο τάφος του Τουταγχαμών, τα ευρήματα του οποίου εκτίθενται σήμερα στο μουσείο του Καΐρου. Από τους 62 τάφους μόνο τρεις μας επετράπη να επισκεφθούμε, για να θαυμάζουμε τις απίθανα όμορφες τοιχογραφίες τους. Οι γυναίκες, οι πρίγκιπες και οι πριγκίπισσες των Φαραώ θάπτονταν ξεχωριστά στην κοιλάδα των βασιλισσών. Βρέθηκαν 92 τάφοι. Γνωστός είναι ο τάφος της Νεφερτίτης, της αγαπημένης του Φαραώ Ραμσή Β΄. Από μακριά αντικρίζουμε τώρα το παλάτι της βασίλισσας Χατσεμσούτ, στην αγκαλιά του κατακόρυφου βραχότοπου φτιαγμένο, όπου και στην καρδιά του χειμώνα ακόμη το θερμόμετρο δεν κατεβαίνει κάτω από 25 βαθμούς κελσίου, για να οδηγηθούν εκεί κατά εκατοντάδες οι μαθητές με κουκούλες και κασκόλ, αφού λόγω «ψύχους» στις πόλεις και στα χωριά τους (κάτω από 15 βαθμούς) τα σχολεία είναι σήμερα κλειστά (κι άλλη ομοιότητα με την Ελλάδα, που με δύο εκατοστά χιόνι, όλη η χώρα δήθεν παγώνει). Εντύπωση στο παλάτι προκαλεί η παραστατική σκηνή της επιστροφής των στρατιωτών του Ραμσή, μετά τη διφορούμενη νίκη του κατά των Χετταίων τον 13ο π.Χ. αιώνα, όπου στο τέλος της γραμμής οι στρατιώτες παίζουν και αστειεύονται μεταξύ τους, όπως και οι σημερινοί τελευταίοι μαθητές, μακριά από το αυστηρό βλέμμα των δασκάλων τους. Άθελα βιάζεσαι να εγκαταλείψεις το παλάτι, όχι μόνο λόγω της υψηλής θερμοκρασίας, αλλά περισσότερο υποκινούμενος από τις ενοχλητικές υποσυνείδητες υπενθυμίσεις, ότι κάπου εδώ ολόγυρα έγινε πριν από μερικά χρόνια η φρικτή σφαγή των 50 τουριστών από τους φανατικούς ισλαμιστές. Το γεγονός ότι στις βουνοκορφές ολόγυρα έχει στήσει φυλάκια και παρατηρητήρια ο στρατός, δε σε παρηγορεί διόλου. Επιστρέφοντας προς την ανατολική πόλη του φωτός και της ελπίδας, σταματάμε για λίγο στους ερειπωμένους τώρα σιτοβολώνες της αρχαιότητας, και στα δύο πανομοιότυπα κολοσσιαία αγάλματα του Μέμνονα, που φύλαγαν κάποτε την είσοδο του νεκροταφείου.
Στην ανατολική Θήβα η πρώτη επίσκεψη είναι φυσικά αφιερωμένη στον περίτρανο ναό του θεού Άμονα, το Καρνάκ. «Ο περίβολος χώρος είναι 80.000 εκτάρια» ισχυρίζεται ο ξεναγός, ο οποίος δεν ήθελε να διορθωθεί για την υπερβολή του, αφού είμαι βέβαιος ότι μπέρδεψε τα εκτάρια με τα άρε (ARE = 100 τ.μ.) Η κυρία είσοδος περιβάλλεται από δύο σειρές κριαριών, τα άγια ζώα του Άμονα. Πάνω σε 132 σκαλιστούς κίονες (24 μ. ύψους) με διαφορετικά κιονόκρανα (λοτό, πάπυρο, φοίνικα) στηρίζεται ο υπερμεγέθης κυρίως ναός, με ζωγραφισμένες τις οροφές του. Οι δίδυμοι οβελίσκοι του Τουτμόση δεν υπάρχουν σήμερα, αντί αυτού όμως ο 29,5 μ. ψηλός οβελίσκος της μισητής μητριάς του Χατσεπσούτ, τον οποίο ο παραγιός φρόντισε να καλύψει με πανύψηλους τοίχους, αφού δεν τόλμησε να τους καταστρέψει (αντιζηλίες και φαγωμάρες είχαν και οι Φαραώ μεταξύ τους). Στον μικρό ναό του Ραμσή Β΄ που χρησιμοποιήθηκε κάποια εποχή ως τόπος λατρείας των Κοπτών, βλέπουμε αγιογραφίες σε κιονόκρανα, οροφές και διάφορες κόγχες, που τονίζονται ιδιαίτερα από τους μουσουλμάνους ξεναγούς, για το καταστρεπτικό τους έργο. Γεγονός είναι ότι ακόμη και Έλληνες πήγαν και αποθανάτισαν τα ονόματά τους πάνω σε ιερογλυφικά και σε τοιχογραφίες, όπως και σ’ αυτήν ακόμη την Παναγία Σουμελά μερικοί ανόητοι, δήθεν προσκυνητές. Η ιερά λίμνη για το λούσιμο των ιερέων και το πλύσιμο των σκευών, είναι σε σχήμα πισίνας, μόνο πολύ πιο μεγάλη και βαθειά. Δίπλα της ο γρανιτένιος σκαραβαίος παρακινεί τα πλήθη των επισκεπτών να περιστρέφονται γύρω απ’ αυτόν τρεις φορές, κάνοντας ενδόμυχα την ευχή, να αποκτήσουν απογόνους (ενδιαφέρον ότι η φορά της περιστροφής γίνεται και εδώ προς τα αριστερά (το μέρος της καρδιάς), όπως οι δρομείς γύρω από το στάδιο, οι δερβίσηδες στο χορό τους ή οι πιστοί μωαμεθανοί γύρω από τον βράχο Μέκκα). Ο δεύτερος ναός του Άμονα στη Θήβα είναι εξ’ ίσου επιβλητικός. Αμέτρητες σφήγκες περιβάλουν την ιερά οδό που συνέδεε κάποτε τους δύο ναούς μέχρι τον πρώτο πυλώνα, που οδηγεί στο προαύλιο με τους εκατοντάδες κίονες. Το γεγονός ότι εδώ, ανάμεσα στους κίονες χτίστηκε από τον Μουλίντ Αμπού Χαγκάγκ ένα τζαμί που λειτουργεί ακόμα και σήμερα, ανέφερε ο ξεναγός μόνο τυπικά, ενώ παρακάτω αναφέρθηκε διεξοδικά στο καταστρεπτικό πάλι έργο των Κοπτών με τις αγιογραφίες τους σε διάφορα σημεία. Στο περιαύλιο του Αμενόφη δίπλα βρέθηκαν το 1989 σε άριστη κατάσταση τα 26 πανέμορφα αγάλματα που στολίζουν σήμερα το μουσείο του Λούξορ. Προχωρώντας παρακάτω συναντούμε τον χώρο με τα ανάγλυφα που συμβολίζουν τη γέννηση, ενώ μερικά μέτρα ψηλότερα διακρίνουμε το υπερμέγεθες πέος, σύμβολο της παραγωγικότητας, στόχος πολλών φωτογράφων. Ειδική αναφορά στις μούμιες δεν γίνεται εδώ αφού είναι γνωστό ότι αυτές είναι ένα μεγάλο κομμάτι της πίστης των Φαραώ.
Άρχισε να σουρουπώνει. Δεκάδες αγριόχηνες και άλλα αποδημητικά πτηνά, αφού έχουν διασχίσει την Ευρώπη και με τη βοήθεια του ενστίκτου τους ακολουθώντας την εναέρια γραμμή τους: Θράκη, παράλια Μικράς Ασίας, Λιβάνου, Ισραήλ και Δέλτα του Νείλου, κατευθύνονται πάνω από τη μέση του ποταμού προς το νότο, σχηματίζοντας στρατιωτικά πειθαρχημένες σειρές σε σχήμα οριζόντιου κι ανάποδου ν. Μόνο τα τελευταία πτηνά στις δύο ουρές φαίνονται να το διασκεδάζουν, αλλάζοντας συχνά τις θέσεις τους, και θυμίζοντας τους στρατιώτες του Ραμσή, που επέστρεφαν από τη μεγάλη δήθεν νίκη τους κατά των Χετταίων στη μάχη του Καντές. «Και τότε έλεγαν οι μεγάλοι δήθεν κυβερνήτες ψέματα στους υπηκόους τους», συμπεραίνεις και βουβαίνεις. Άθελα έρχεται στο νου σου ο Φαραώ Έχνατον που προσπάθησε να ανατρέψει τον πολυθεϊσμό, ιδρύοντας τον μονοθεϊσμό με έναν και μοναδικό θεό τον Άμονα. Ζώντας μετά την άρνηση του ξεναγού να μας οδηγήσει και σε έναν ναό των Κοπτών, νιώθεις την ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα του μόνο-μωαμεθανισμού και υποσυνείδητα βιάζεσαι να εγκαταλείψεις τη χώρα. Και το υποσυνείδητο σπάνια λανθάνει. Σε λίγες μέρες ξεσπούν τα βίαια επεισόδια στην Αλεξάνδρεια και λίγες ημέρες αργότερα οι μάχες στις μεγαλουπόλεις της Αιγύπτου.
Λίγο περισσότερο ασφαλής στη χώρα σου σκέφτεσαι μετά: «Ας ελπίζουμε η Ελλάδα μας να μη μοιάσει την Αίγυπτο και σ’ αυτά!!».
Από τις πρώτες ήδη στιγμές διαπιστώνεις ότι στη μεγαλούπολη των είκοσι εκατομμυρίων κατοίκων (η μεγαλύτερη της Αφρικής) το πάνω χέρι έχει το χάος. Οι οδηγοί χρησιμοποιούν αντί το φλας (παραλληλισμός και εδώ με την ελληνική νοοτροπία) το κλάξον, δεν οδηγούν ίσια, παρά ζικ-ζακ και ξυστά, περνώντας από την πρώτη λουρίδα στην πέμπτη και αντιστρόφως, κι όμως τις τρεις μέρες που έζησα εδώ δεν έγινα μάρτυρας ενός ατυχήματος. Τα μποτιλιαρίσματα είναι αυτονόητα «κι όταν υπάρχουν λίγα φανάρια, ή περνά κάποιος πολιτικός, η κατάσταση χειροτερεύει», όπως μας μαρτύρησε η ξεναγός μας. Η αστυνομία πάρκαρε το περιπολικό στο πεζοδρόμιο της γέφυρας (ο ένας κοιμάται και ο άλλος διαβάζει την εφημερίδα του), ενώ εμείς κινούμαστε με 0,5 χμ την ώρα. Πολυάριθμα και τα σαμάρια στο οδόστρωμα, (οι νεκροί αστυνομικοί) όπως αποκαλούνται και εδώ. Η «μάνα» των πόλεων Κάιρο είναι συνάμα και το «δάσος» των μιναρέδων. Κατά δεκάδες ξεπηδούν στα μάτια από δεξιά και αριστερά, πανύψηλοι, κυλινδρικοί οβελίσκοι, διατρυπούν τον μουντό από την χθεσινή ανεμοθύελλα ουρανό, ανάμεσά τους που και που και ένα καμπαναριό μιας ορθόδοξης κοπτικής εκκλησίας, που προσπαθεί να τους ξεπεράσει στο ύψος. Από τα ατέλειωτα κορναρίσματα και τις αναθυμιάσεις δεν μπορείς να κλείσεις μάτι όλη τη νύχτα. Κι όταν κατά τα ξημερώματα (πέντε η ώρα) κοπάσουν κάπως τα κλάξον, σφυρηλατούν τα τύμπανά σου τα ασυγχρόνιστα μαγνητοφωνημένα καλέσματα των μουλάδων για προσευχή: «Αλλαχού άκπαρ, αλλαχού άκπαρ..».
Η γερμανική εταιρία τηρεί κατά γράμμα το πρόγραμμά της. Στις οχτώ το πρωί ακριβώς μας περιμένει το μικρό λεωφορείο στην πόρτα του ξενοδοχείου, για να επισκεφτούμε τα αξιοθέατα της πόλης: το κάστρο με το τζαμί του Μεχμέτ Αλή (που γεννήθηκε στην Καβάλα) με την υπέροχη διακόσμησή του από αλάβαστρο, το τζαμί του Σουλτάνου Χασάν, από τα χρόνια των Μαμελούκων, το τζαμί Άχμαντ Ιμπν Τουλούν, όπου δε σταματά η φωτογραφική μηχανή να απεικονίζει τις αμέτρητες και διαφορετικές διακοσμήσεις των παραθύρων του. Φυσικά, πολύς χρόνος διατίθεται για την επίσκεψη του αρχαιολογικού μουσείου της πόλης, όπου ζει κανείς το μεγαλείο του πολιτισμού της χώρας αυτής πάνω από 5000 χρόνια, και σταματά η σκέψη του στο ερώτημα: «Πώς είναι δυνατόν άνθρωποι με τέτοια τεχνογνωσία και ιστορία να καταντούν σήμερα – όπως και οι συμπατριώτες μας - να υπηρετούν τον νέο τους αφέντη, τον τουρίστα;». Ανεξίτηλες θα μείνουν στη μνήμη οι εικόνες με τα εκθέματα από τον τάφο του Τουταγχαμών, μπρος στον άφθονο χρυσό των οποίων ωχριά ακόμη και αυτό το παλάτι της Μ. Κατερίνας στην Αγία Πετρούπολη. Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί το άγαλμα του βασιλιά θεού, όπου ο λαός από κάτω έβλεπε μόνο το αυστηρό πρόσωπο και το βλέμμα του, όχι όμως και τον Θεό (με σύμβολο τον αετό) που κάθονταν πάνω στο σβέρκο του, αντλώντας από εκείνον τη δύναμή του. «Πίσω από κάθε ηγέτη κρύβεται πάντα κάποια άλλη μορφή θεότητας ή απλά κάποιο κόλπο, όπως λέμε και στην Ελλάδα, πως πίσω από κάθε μεγάλο άνδρα κρύβεται κάποια δυνατή γυναίκα» σκέφτηκα και διαπίστωσα πως στην έξοδο του μουσείου ορθώνονταν μπροστά μου ένα άγαλμα ανδρός και πίσω του κολλημένο από το ίδιο πέτρινο υλικό μια γυναίκα. Το απόγευμα δε χορταίνεις να απολαμβάνεις τις μύριες μυρωδιές, παρά τις ενοχλητικές προσφορές και τα παζαρέματα των φτωχών μικροπωλητών, στο ανατολίτικο παζάρι Καν ελ Χαλίλι.
Σταθμός της επίσκεψής μας στο Κάιρο είναι φυσικά το βίωμα των πυραμίδων στο προάστιο σήμερα της πόλης, Γκίζε. Ένα από τα επτά θαύματα της αρχαιότητας, υψώνεται μπροστά σου και σε αναγκάζει να αισθάνεσαι την ύπαρξή σου όχι πολυτιμότερη από αυτήν ενός ταπεινού όντος. Η πυραμίδα του Χέοπα με τις απίθανες και για τη σημερινή ακόμη εποχή διαστάσεις του (250,4 x 230,4 μ. βάση επί 137 μ. ύψος) προκαλεί δέος, προκαλώντας πληθώρα ερωτημάτων: πώς ήταν δυνατόν να τοποθετηθούν τόσοι τεράστιοι ογκόλιθοι, τόσο ψηλά, ερωτήματα που περιμένουν ακόμα τη σωστή απάντηση. Η διπλανή πυραμίδα Χέφρεν φαίνεται ψηλότερη, γιατί είναι χτισμένη πάνω σε ψηλότερη βάση. Η τρίτη πυραμίδα είναι αφιερωμένη στον Έλληνα αρχιτέκτονα Μυκερινό και μαρτυρεί τις στενές σχέσεις των αρχαίων Ελλήνων με τους Αιγυπτίους και υπογραμμίζει την εμπειρία του Αθηναίου νομοθέτη Σόλωνα, όπου οι Αιγύπτιοι ιερείς παραδέχθηκαν, ότι: «δεν ήρθες εσύ να μάθεις από μας, αλλά εμείς μάθαμε αρκετά από τους Έλληνες». Πράγματι και στην κατασκευή πυραμίδων διέθεταν οι αρχαίοι Έλληνες γνώσεις, αφού στον ελλαδικό χώρο βρίσκονται μερικές πυραμίδες, χαμηλού φυσικά ύψους, γιατί οι Έλληνες δεν φαντάζονταν τους Θεούς τους προσηλωμένους ψηλά στον ουρανό, αλλά περισσότερο γήινους, πιο κοντά τους, ανθρώπινους. Από την ιερά οδό μεταξύ της πυραμίδας Χέφρεν και του ναού της κοιλάδας, φθάνει κανείς στην περίφημη σφήγκα. Πιστεύω πως αυτή είναι το μοναδικό λιοντάρι με ανθρώπινο πρόσωπο που φωτογραφίζεται πιο συχνά στον κόσμο, πολύ περισσότερο από τον μικρό αδερφό της στην Μέμφιδα και ας βρίσκεται εκείνος σε καλλίτερη φυσική κατάσταση.
Στη Σακκάρα επισκεπτόμαστε την πρωτότυπη κλιμακωτή πυραμίδα του Ντιοσέρ και τα κενοτάφια με τα υπέροχα ιερογλυφικά, τα οποία δυστυχώς (ευτυχώς) δεν επιτρέπεται να φωτογραφηθούν, αν και πολλοί τουρίστες δίνουν μπαξίσι στον φύλακα και παρανομούν. Στο Νταφσούρ, λίγα χιλιόμετρα παρακάτω, υψώνεται μπροστά μας η κόκκινη καμπυλωτή πυραμίδα του Νταχσούρ και παρακάτω η μαύρη τούβλινη, από τη λάσπη του Νείλου φτιαγμένη, καταστραμμένη από τους ανέμους και τις βροχές. Δυστυχώς, ο χρόνος δε μας επέτρεψε να επισκεφθούμε και τους υπόλοιπους ναούς και τις πυραμίδες της Μέσης Αιγύπτου, αφού από το Κάιρο έπρεπε να πετάξουμε για το Ασουάν.
Εκεί μας οδηγεί ο νεαρός ξεναγός μας στο νέο ρώσο-αιγυπτιακό επίτευγμα, το φράγμα του Ασουάν, το οποίο μετέτρεψε τον Άνω Νείλο σε μια τεράστια λίμνη, διέκοψε όμως και τη μεταφορά της εύφορης λάσπης στις πλημμυρισμένες όχθες και στο δέλτα του ζωοδότη ποταμού (η άλλη όψη της επέμβασης του ανθρώπου στη φύση). Το ίδιο πρωϊνό οδηγούμαστε στον γρανιτένιο τόπο, όπου εδώ και χιλιάδες χρόνια κείται πλαγιαστός ο λαξευμένος οβελίσκος, μήκους 40 περίπου μέτρων, γιατί παρουσιάστηκαν ρωγμές στα πλευρά του, θυμίζοντας κατά κάποιο τρόπο και την τύχη του κούρου στον Απόλλωνα της Νάξου. Λίγο αργότερα σειρά είχε το νησί Αγκιλκία με τον αφάνταστα όμορφο ναό της Ίσιδας, Φίλαε (θυμίζει και αυτό το όνομα ελληνισμό), τον οποίο Ιταλοί αρχιτέκτονες, πριν από την κατασκευή του πρώτου φράγματος, κουβάλησαν πέτρα-πέτρα από τις όχθες του ποταμού και τον έστησαν στην υψηλότερη νησίδα του. Την ίδια τύχη είχε και ο ναός του Άμπου Σίμπελ με τα εικοσάμετρα αγάλματα του Φαραώ Ραμσή, τον οποίο μετέθεσαν ψηλότερα Γερμανοί ειδικοί. Η ομορφιά, το μεγαλείο και η αρχιτεκτονική του ναού της Ίσιδας δεν περιγράφονται. Εκεί για πρώτη φορά διαπίστωσα ότι οι Πτολεμαίοι όχι μόνον δεν κατήργησαν τη θρησκεία και τις παραδόσεις των Αιγυπτίων, αλλ’ απεναντίας τις αξιοποίησαν, αφού ο Μέγας Αλέξανδρος δε θεωρήθηκε ως κατακτητής, αλλά ως κυβερνήτης της χώρας και γιος του θεού Άμονα, τουτέστιν και ο ίδιος θεός. Το απόγευμα μας δίνεται η ευκαιρία να επισκεφθούμε ένα χωριό των Νουβίων, για να γνωρίσουμε και αυτήν την μελαμψή φυλή, η οποία διαφέρει όχι μόνο ως προς το θρήσκευμα (οι περισσότεροι είναι κόπτες χριστιανοί), αλλά και στα χαρακτηριστικά του προσώπου και του σωματότυπου, καθώς, επίσης και στην γενική συμπεριφορά τους (πιο φυσική κι ανθρώπινη).
Από το μεσημέρι ήδη μας χορηγήθηκε μια σουίτα στο πολυτελές ποταμόπλοιο-ξενοδοχείο ΑΤΟΝ (αντίστροφο του νότα, όπως Νάουσα σε Ασουάν και σωλήν σε Νείλος). Το αποκλειστικά ανδρικό προσωπικό του από την πρώτη κιόλας στιγμή μας φάνηκε πρόσχαρο και δημιουργικό, φτιάχνοντας με τις πετσέτες κάθε φορά και ένα διαφορετικό καλλιτέχνημα. Το άλλο πρωί με μια φελούκα πλευρίσαμε το νησί Ελεφαντίνη, του οποίου οι βράχοι μοιάζουν πραγματικά με ελέφαντες, και μετά τον βοτανικό κήπο στο διπλανό νησί του Λόρδου Κίτσενερ. Στην απέναντι πλευρά προβάλλει επιβλητικά το μαυσωλείο του Άκα Καν και χαμηλότερα οι μοντέρνες βίλλες των πλουσίων Αιγυπτίων. Το ορθόδοξο μοναστήρι του Συμεών στην κορφή ενός λόφου της δυτικής ερήμου, προσπαθούσε να μας καλέσει να επισκεφτούμε τα ερείπια του, αλλά χρόνος και ξεναγός δεν το επέτρεψαν δυστυχώς. Αντί αυτού γνωρίσαμε τους περίφημους πρώτους καταρράκτες του Νείλου.
Οι μηχανές του πλοίου παίρνουν τώρα περισσότερες στροφές, για να κατηφορίσουμε προς το ΚΟΜ ΟΜΠΟ. Ο φωτισμένος τη νύχτα ναός του θεού Χόρους με τις δύο διαφορετικές κεφαλές (αετού και κροκόδειλου) φαντάζει επιβλητικός ενισχυμένος και από το φώς της πανσέληνου. Περίγυρος και εσωτερικό του ναού χαράσσονται για πάντα στη μνήμη, με και δίχως τη βοήθεια της κάμερας. Και εδώ απεικονίζεται ο Πτολεμαίος ως βασιλεύς της Αιγύπτου. Κοντεύει η ώρα 10 μ.μ. και ο αρχαιολογικός χώρος είναι ακόμη ανοιχτός, εν αντιθέσει προς την Ελλάδα που διώχνει τους τουρίστες της μετά τις 5 μ.μ.
Ο δεύτερος ναός του Χόρους στην πόλη Έντφου, παρ’ ότι νεότερων χρόνων, υπογραμμίζει την εντύπωση του μεγαλείου των κατασκευών των Αιγυπτίων, ακόμα και αυτοί οι μαύροι πλίθινοι τοίχοι από τη λάσπη του ευεργέτη ποταμού. Αφού διασχίσαμε αρκετή απόσταση στα γαληνεμένα νερά, που μαζί με άλλα σκουπίδια κουβαλούν συχνά και τις λαμπιρίζουσες πετρελαιοκηλίδες από τα αμέτρητα ποταμόπλοια, μπήκαμε στη διώρυγα της Έσνα και κατεβήκαμε στη νέα στάθμη του ποταμού, 8 μ. χαμηλότερα, για να συνεχίσουμε προς το Λούξορ, την αρχαία Θήβα και κάποτε πρωτεύουσα της Αιγύπτου.
Παράξενο που οι αρχαίοι Αιγύπτιοι πίστευαν πως η ανατολική Θήβα είναι η πηγή ζωής, ενώ η δυτική είχε να κάνει με το σκότος και το θάνατο. Από την αντίληψη αυτή δεν απέχει πολύ και η ορθόδοξη θρησκεία, αφού το ιερό τον εκκλησιών είναι πάντα στραμμένο προς την ανατολή, ενώ στα μνήματα θάπτεται ο νεκρός πάντα με το κεφάλι προς τη δύση. Δυτικά της Θήβας, κάπου ανάμεσα στα φαράγγια, πίσω από τις άδεντρες και πυραμοειδείς κορφές των ερημικών λόφων, βρίσκεται η Κοιλάδα των Βασιλέων, την οποία επέλεξαν οι Φαραώ, για να χτίσουν τις κατοικίες τους για την αιωνιότητα τυχαία τις ανακάλυψαν οι βεδουίνοι τυμβωρύχοι. Εκεί βρέθηκε ανέπαφος και ο τάφος του Τουταγχαμών, τα ευρήματα του οποίου εκτίθενται σήμερα στο μουσείο του Καΐρου. Από τους 62 τάφους μόνο τρεις μας επετράπη να επισκεφθούμε, για να θαυμάζουμε τις απίθανα όμορφες τοιχογραφίες τους. Οι γυναίκες, οι πρίγκιπες και οι πριγκίπισσες των Φαραώ θάπτονταν ξεχωριστά στην κοιλάδα των βασιλισσών. Βρέθηκαν 92 τάφοι. Γνωστός είναι ο τάφος της Νεφερτίτης, της αγαπημένης του Φαραώ Ραμσή Β΄. Από μακριά αντικρίζουμε τώρα το παλάτι της βασίλισσας Χατσεμσούτ, στην αγκαλιά του κατακόρυφου βραχότοπου φτιαγμένο, όπου και στην καρδιά του χειμώνα ακόμη το θερμόμετρο δεν κατεβαίνει κάτω από 25 βαθμούς κελσίου, για να οδηγηθούν εκεί κατά εκατοντάδες οι μαθητές με κουκούλες και κασκόλ, αφού λόγω «ψύχους» στις πόλεις και στα χωριά τους (κάτω από 15 βαθμούς) τα σχολεία είναι σήμερα κλειστά (κι άλλη ομοιότητα με την Ελλάδα, που με δύο εκατοστά χιόνι, όλη η χώρα δήθεν παγώνει). Εντύπωση στο παλάτι προκαλεί η παραστατική σκηνή της επιστροφής των στρατιωτών του Ραμσή, μετά τη διφορούμενη νίκη του κατά των Χετταίων τον 13ο π.Χ. αιώνα, όπου στο τέλος της γραμμής οι στρατιώτες παίζουν και αστειεύονται μεταξύ τους, όπως και οι σημερινοί τελευταίοι μαθητές, μακριά από το αυστηρό βλέμμα των δασκάλων τους. Άθελα βιάζεσαι να εγκαταλείψεις το παλάτι, όχι μόνο λόγω της υψηλής θερμοκρασίας, αλλά περισσότερο υποκινούμενος από τις ενοχλητικές υποσυνείδητες υπενθυμίσεις, ότι κάπου εδώ ολόγυρα έγινε πριν από μερικά χρόνια η φρικτή σφαγή των 50 τουριστών από τους φανατικούς ισλαμιστές. Το γεγονός ότι στις βουνοκορφές ολόγυρα έχει στήσει φυλάκια και παρατηρητήρια ο στρατός, δε σε παρηγορεί διόλου. Επιστρέφοντας προς την ανατολική πόλη του φωτός και της ελπίδας, σταματάμε για λίγο στους ερειπωμένους τώρα σιτοβολώνες της αρχαιότητας, και στα δύο πανομοιότυπα κολοσσιαία αγάλματα του Μέμνονα, που φύλαγαν κάποτε την είσοδο του νεκροταφείου.
Στην ανατολική Θήβα η πρώτη επίσκεψη είναι φυσικά αφιερωμένη στον περίτρανο ναό του θεού Άμονα, το Καρνάκ. «Ο περίβολος χώρος είναι 80.000 εκτάρια» ισχυρίζεται ο ξεναγός, ο οποίος δεν ήθελε να διορθωθεί για την υπερβολή του, αφού είμαι βέβαιος ότι μπέρδεψε τα εκτάρια με τα άρε (ARE = 100 τ.μ.) Η κυρία είσοδος περιβάλλεται από δύο σειρές κριαριών, τα άγια ζώα του Άμονα. Πάνω σε 132 σκαλιστούς κίονες (24 μ. ύψους) με διαφορετικά κιονόκρανα (λοτό, πάπυρο, φοίνικα) στηρίζεται ο υπερμεγέθης κυρίως ναός, με ζωγραφισμένες τις οροφές του. Οι δίδυμοι οβελίσκοι του Τουτμόση δεν υπάρχουν σήμερα, αντί αυτού όμως ο 29,5 μ. ψηλός οβελίσκος της μισητής μητριάς του Χατσεπσούτ, τον οποίο ο παραγιός φρόντισε να καλύψει με πανύψηλους τοίχους, αφού δεν τόλμησε να τους καταστρέψει (αντιζηλίες και φαγωμάρες είχαν και οι Φαραώ μεταξύ τους). Στον μικρό ναό του Ραμσή Β΄ που χρησιμοποιήθηκε κάποια εποχή ως τόπος λατρείας των Κοπτών, βλέπουμε αγιογραφίες σε κιονόκρανα, οροφές και διάφορες κόγχες, που τονίζονται ιδιαίτερα από τους μουσουλμάνους ξεναγούς, για το καταστρεπτικό τους έργο. Γεγονός είναι ότι ακόμη και Έλληνες πήγαν και αποθανάτισαν τα ονόματά τους πάνω σε ιερογλυφικά και σε τοιχογραφίες, όπως και σ’ αυτήν ακόμη την Παναγία Σουμελά μερικοί ανόητοι, δήθεν προσκυνητές. Η ιερά λίμνη για το λούσιμο των ιερέων και το πλύσιμο των σκευών, είναι σε σχήμα πισίνας, μόνο πολύ πιο μεγάλη και βαθειά. Δίπλα της ο γρανιτένιος σκαραβαίος παρακινεί τα πλήθη των επισκεπτών να περιστρέφονται γύρω απ’ αυτόν τρεις φορές, κάνοντας ενδόμυχα την ευχή, να αποκτήσουν απογόνους (ενδιαφέρον ότι η φορά της περιστροφής γίνεται και εδώ προς τα αριστερά (το μέρος της καρδιάς), όπως οι δρομείς γύρω από το στάδιο, οι δερβίσηδες στο χορό τους ή οι πιστοί μωαμεθανοί γύρω από τον βράχο Μέκκα). Ο δεύτερος ναός του Άμονα στη Θήβα είναι εξ’ ίσου επιβλητικός. Αμέτρητες σφήγκες περιβάλουν την ιερά οδό που συνέδεε κάποτε τους δύο ναούς μέχρι τον πρώτο πυλώνα, που οδηγεί στο προαύλιο με τους εκατοντάδες κίονες. Το γεγονός ότι εδώ, ανάμεσα στους κίονες χτίστηκε από τον Μουλίντ Αμπού Χαγκάγκ ένα τζαμί που λειτουργεί ακόμα και σήμερα, ανέφερε ο ξεναγός μόνο τυπικά, ενώ παρακάτω αναφέρθηκε διεξοδικά στο καταστρεπτικό πάλι έργο των Κοπτών με τις αγιογραφίες τους σε διάφορα σημεία. Στο περιαύλιο του Αμενόφη δίπλα βρέθηκαν το 1989 σε άριστη κατάσταση τα 26 πανέμορφα αγάλματα που στολίζουν σήμερα το μουσείο του Λούξορ. Προχωρώντας παρακάτω συναντούμε τον χώρο με τα ανάγλυφα που συμβολίζουν τη γέννηση, ενώ μερικά μέτρα ψηλότερα διακρίνουμε το υπερμέγεθες πέος, σύμβολο της παραγωγικότητας, στόχος πολλών φωτογράφων. Ειδική αναφορά στις μούμιες δεν γίνεται εδώ αφού είναι γνωστό ότι αυτές είναι ένα μεγάλο κομμάτι της πίστης των Φαραώ.
Άρχισε να σουρουπώνει. Δεκάδες αγριόχηνες και άλλα αποδημητικά πτηνά, αφού έχουν διασχίσει την Ευρώπη και με τη βοήθεια του ενστίκτου τους ακολουθώντας την εναέρια γραμμή τους: Θράκη, παράλια Μικράς Ασίας, Λιβάνου, Ισραήλ και Δέλτα του Νείλου, κατευθύνονται πάνω από τη μέση του ποταμού προς το νότο, σχηματίζοντας στρατιωτικά πειθαρχημένες σειρές σε σχήμα οριζόντιου κι ανάποδου ν. Μόνο τα τελευταία πτηνά στις δύο ουρές φαίνονται να το διασκεδάζουν, αλλάζοντας συχνά τις θέσεις τους, και θυμίζοντας τους στρατιώτες του Ραμσή, που επέστρεφαν από τη μεγάλη δήθεν νίκη τους κατά των Χετταίων στη μάχη του Καντές. «Και τότε έλεγαν οι μεγάλοι δήθεν κυβερνήτες ψέματα στους υπηκόους τους», συμπεραίνεις και βουβαίνεις. Άθελα έρχεται στο νου σου ο Φαραώ Έχνατον που προσπάθησε να ανατρέψει τον πολυθεϊσμό, ιδρύοντας τον μονοθεϊσμό με έναν και μοναδικό θεό τον Άμονα. Ζώντας μετά την άρνηση του ξεναγού να μας οδηγήσει και σε έναν ναό των Κοπτών, νιώθεις την ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα του μόνο-μωαμεθανισμού και υποσυνείδητα βιάζεσαι να εγκαταλείψεις τη χώρα. Και το υποσυνείδητο σπάνια λανθάνει. Σε λίγες μέρες ξεσπούν τα βίαια επεισόδια στην Αλεξάνδρεια και λίγες ημέρες αργότερα οι μάχες στις μεγαλουπόλεις της Αιγύπτου.
Λίγο περισσότερο ασφαλής στη χώρα σου σκέφτεσαι μετά: «Ας ελπίζουμε η Ελλάδα μας να μη μοιάσει την Αίγυπτο και σ’ αυτά!!».
Ακολουθήστε το xronos.gr στο Google News
