24 Απριλίου 1915: Ημέρα μνήμης της Γενοκτονίας του Αρμενικού λαού

Η γενοκτονία των Αρμενίων, παραμένει ατιμώρητη από τη Διεθνή Κοινότητα, παρότι η οθωμανική αυτοκρατορία, ως σύμμαχος των κεντρικών δυνάμεων, βρέθηκε με την πλευρά των ηττημένων του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου

«Αν δεν μπορείτε να το περιγράψετε ως Γενοκτονία, ονομάστε το σφαγή. Ήταν όμως ένα έγκλημα κατά της ανθρωπότητας… Ζητήστε συγχώρεση από τον Αρμενικό λαό και δεσμευτείτε, ότι στην Τουρκία η πολιτική διχογνωμία και διαφωνία δεν θα αντιμετωπίζεται πια ως αδίκημα». Τα λόγια αυτά ανήκουν στον Τούρκο ιστορικό, κοινωνιολόγο και συγγραφέα Τανέρ Ακτσάμ

«Αν δεν μπορείτε να το περιγράψετε ως Γενοκτονία, ονομάστε το σφαγή. Ήταν όμως ένα έγκλημα κατά της ανθρωπότητας… Ζητήστε συγχώρεση από τον Αρμενικό λαό και δεσμευτείτε, ότι στην Τουρκία η πολιτική διχογνωμία και διαφωνία δεν θα αντιμετωπίζεται πια ως αδίκημα».

Τα λόγια αυτά ανήκουν στον Τούρκο ιστορικό, κοινωνιολόγο και συγγραφέα Τανέρ Ακτσάμ, καθηγητή στο Κέντρο Μελετών Ολοκαυτώματος και Γενοκτονιών του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν των Η.Π.Α., σε συνέντευξή του στο περιοδικό «Αρμενικά» με την ευκαιρία της άφιξής του στην Αθήνα, όπου και πραγματοποιήθηκε σε δημόσια εκδήλωση, η παρουσίαση του βιβλίου του με τίτλο «Μια επαίσχυντη πράξη» και υπότιτλο: Η Γενοκτονία των Αρμενίων και το ζήτημα της τουρκικής ευθύνης, που κυκλοφόρησε στα ελληνικά από τις εκδόσεις Παπαζήση 2008.

Στο βιβλίο του ο συγγραφέας, τοποθετεί το δάχτυλό του «επί τoν τύπoν των ήλων» και μιλάει ανοιχτά για την οργανωμένη εκκαθάριση των Αρμενίων το 1915 από τις τουρκικές αρχές.

Όπως αναφέρει ο συγγραφέας Τανέρ Ακτσάμ, με την ίδια φράση, όπως ο τίτλος του βιβλίου του «Μια επαίσχυντη πράξη» είχε χαρακτηρίσει την οργανωμένη εξολόθρευση των Αρμενίων και ο ίδιος ο Κεμάλ Μουσταφά Ατατούρκ.

Αναφερόμενος στο περιεχόμενο του βιβλίο ο Τανέρ Ακτσάμ, είπε: «Μετά από χρονοβόρες μελέτες αποδεικνύω, ότι η Γενοκτονία του Αρμενικού λαού πραγματοποιήθηκε με απόφαση της κεντρικής πολιτικής της Τουρκίας.

Οι εκάστοτε κυβερνήσεις δεν παραδέχονται το γεγονός και συγκαλύπτουν την αλήθεια για διάφορους λόγους. Διότι θα αναγκαστούν να πληρώσουν αποζημιώσεις, πιθανόν να επιστρέψουν εδάφη, αλλά και για να υπερασπιστούν την τουρκική τους ταυτότητα. Η έλλειψη δημοκρατίας δε μας βοηθάει να εξετάζουμε, αλλά και να παραδεχόμαστε τα λάθη μας.

Η Τουρκία πρέπει να αποδεχθεί το παρελθόν της, τα λάθη που έκανε, για να έχει ένα καλύτερο μέλλον.

Οι λαοί πρέπει να θυμούνται τόσο τις θυσίες, όσο και τις αγριότητές τους, ώστε να διδάσκονται από την ιστορία και να μην επαναλαμβάνουν τέτοιες πράξεις», κατέληξε ο συγγραφέας.

Η Γενοκτονία των Αρμενίων το 1915 και στη συνέχεια, έγινε για να αφανιστεί ένας πανάρχαιος λαός της περιοχής, χριστιανικός, που ζούσε πάντα στο χώρο της Μικράς Ασίας, επειδή απέκτησε την εθνική του συνείδηση και διεκδίκησε την παρουσία του ως ανεξάρτητο έθνος στο χώρο αυτό.

Είναι ένα έγκλημα αφανισμού, κατά του Αρμενικού λαού, είναι όμως και ένα έγκλημα αποσιώπησης, κατά της ανθρωπότητας και τούτο διότι οι μεν φυσικοί αυτουργοί τους δεν εξαναγκάστηκαν ποτέ να αποδεχθούν τις θηριωδίες τους και δεν τιμωρήθηκαν γι' αυτές, οι δε Διεθνείς Οργανισμοί και οι «πολιτισμένοι λαοί», σιωπούν ακόμα και σήμερα και δεν τιμώρησαν ποτέ, όπως θα έπρεπε τους θύτες, γι’ αυτές τις ειδεχθείς τους πράξεις.

Η γενοκτονία των Αρμενίων, παραμένει ατιμώρητη από τη Διεθνή Κοινότητα, παρότι η οθωμανική αυτοκρατορία, ως σύμμαχος των κεντρικών δυνάμεων, βρέθηκε με την πλευρά των ηττημένων του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Ο Χίτλερ μάλιστα αργότερα τη χρησιμοποίησε ως παράδειγμα, για να δικαιολογήσει και ο ίδιος το εβραϊκό ολοκαύτωμα. «Ποιος μιλάει σήμερα για τον αφανισμό των Αρμενίων», είχε πει.

Διαχρονικά ως γενοκτονία των Αρμενίων, αναφέρονται τα γεγονότα εξόντωσης Αρμενίων πολιτών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, κυρίως κατά τη διάρκεια του πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Εκκαθαρίσεις βέβαια Αρμενίων, μικρής κλίμακας, είχαν γίνει και νωρίτερα επί σουλτάνου Αμπντούλ Χαμίτ το 1894 - 1896.

Ωστόσο οι πλέον εκτεταμένες σφαγές Αρμενικού πληθυσμού αποδίδονται στο κίνημα των Νεοτούρκων από το 1908 - 1918.

Η απόφαση για την εκκαθάριση των Αρμενίων από τα πατρογονικά τους εδάφη, πάρθηκε στο συνέδριο των Νεοτούρκων στη Θεσσαλονίκη το 1911 και έκτοτε περίμεναν την κατάλληλη ευκαιρία για την πραγματοποίησή της.

Στην Τουρκία που ονειρεύονταν οι Νεότουρκοι, δεν θα υπήρχε χώρος, όχι μόνο για μη μουσουλμανικές μειονότητες, αλλά ούτε και για μη Τούρκους μουσουλμάνους, π.χ. Κούρδους.

Ειδικότερα και παρ’ ότι αρχικά δεν είχαν μια ενιαία άποψη, οι περισσότεροι αποσκοπούσαν στον εκτουρκισμό της Αυτοκρατορίας, πράγμα που συνεπάγονταν μακροπρόθεσμα την εξαφάνιση των μειονοτήτων από το χώρο αυτό.

Η επανάσταση των Νεοτούρκων το 1908, είναι μια σημαντική τομή στην τουρκική ιστορία και αποφασιστικός σταθμός στην τύχη, τόσο των Αρμενίων, όσο και των Ελλήνων της Ανατ. Θράκης, της Μικράς Ασίας και του Πόντου.

Ενώ δηλαδή αρχικά εμφανίστηκαν πολύ ανεκτικοί και διαλλακτικοί και έδιναν την εντύπωση της «ισότητας» όλων, για μια ειρηνική συμβίωση, Τούρκων, Ελλήνων και Αρμενίων στο χώρο αυτό, δυστυχώς, αυτή η τόσο αισιόδοξη ερμηνεία της συνύπαρξης, διέφερε πολύ από τον απώτερο στόχο της φυλεκτικής καθαρότητας, που πίστευαν στην πραγματικότητα.

Πολύ γρήγορα οι Νεότουρκοι θεώρησαν πως το εθνικό συμφέρον τους, το εξυπηρετούσε καλύτερα η «Αφομοίωση» των μειονοτήτων, με βίαιη κρατική παρέμβαση και όχι η παράλληλη ειρηνική συμβίωση. Αλλά και αυτό επίσης αποδείχθηκε προσωρινό, σύμφωνα μ' αυτά που ακολούθησαν.

Η βαθμιαία εδαφική συρρίκνωση της οθωμανικής αυτοκρατορίας, με την απώλεια σημαντικών εδαφών και η ήττα των Τούρκων στον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο 1912-1913 διόγκωσε, σαν αντίδραση, τον τουρκικό εθνικισμό που αντιμετώπιζε τώρα πια με απροκάλυπτη εχθρότητα όλες τις μειονότητες.

Τα γεγονότα αυτά συντέλεσαν στην ραγδαία άνοδο του εθνικιστικού ρεύματος στην Τουρκία και στην οριστική απόφαση πλέον για την εξόντωση όλων και με κάθε μέσο και τρόπο, αλλά και σε διάρκεια χρόνου.

Άλλωστε η Γενοκτονία, ως γεγονός, δεν ήταν στιγμιαίο και ούτε διεπράχθη το 1915 μόνο. Στην πραγματικότητα διήρκεσε μέχρι και το 1923, πέντε ολόκληρα χρόνια μετά την ήττα της Τουρκίας, στο Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Και οι δράστες ήταν δύο, τόσο το οθωμανικό νεοτουρκικό καθεστώς που προηγήθηκε, όσο και το τουρκικό Κεμαλικό που ακολούθησε.

Η δε απόφαση, όπως αναφέρθηκε, ήταν μια και μοναδική. Έπρεπε όλοι οι χριστιανικοί πληθυσμοί της Επικράτειας, Αρμένιοι, Έλληνες της Αν. Θράκης της Μικράς Ασίας και του Πόντου, να εγκαταλείψουν, με κάθε τρόπο, με διώξεις, απελάσεις και δολοφονίες, τις πατρογονικές τους εστίες.

Ειδικότερα δε για τους Αρμένιους, η ανάγκη εξολόθρευσης, ήταν μονόδρομος, σε αντίθεση με τους Έλληνες, διότι επίσημο κράτος στο οποίο θα μπορούσαν να εκδιωχθούν δεν υπήρχε.

Έτσι μ' αυτόν τον μοναδικό και τόσο αποτελεσματικό τρόπο η Τουρκία έλυσε οριστικά το μειονοτικό, όπως το θεωρούσε, πρόβλημα.

Πηγές προσκείμενες στο τουρκικό κράτος ανεβάζουν τον αριθμό των νεκρών Αρμενίων μεταξύ εξακοσίων και οκτακοσίων χιλιάδων, ενώ δυτικές και αρμενικές πηγές μιλούν για 1,5 εκατομμύριο σφαγιασθέντων Αρμενίων.

Κομπάζει σήμερα ο πρόεδρος Ερντογάν για την παρουσία χιλίων ετών των Τούρκων στην περιοχή της Μικράς Ασίας και έχει δίκιο σ’ αυτό, διότι οι Σελτζούκοι Τούρκοι εμφανίστηκαν στα εδάφη της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, μετά την νίκη τους στο Μαντζικέρτ το 1071, ξεχνάει όμως ηθελημένα για την παρουσία άλλων λαών, όπως των Αρμενίων και των Ελλήνων στην περιοχή, για πάνω από δύο χιλιετηρίδες στον ίδιο αυτό τόπο, που ξεκληρίστηκαν όμως από τους προγόνους του.