Η Τριπλή Κατοχή στην Ελλάδα (1941 - 1944) [Μέρος Ι' - ΤΕΛΟΣ]

Μετά την γερμανική εισβολή στη χώρα, στη διάρκεια του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου, με την πείνα - λιμό της Κατοχής, την αντίδραση και την αντίσταση της πλειονότητας του ελληνικού λαού. Η επίδραση της Κατοχής και των αγώνων των Ελλήνων, στη Λογοτεχνία και στις καλές τέχνες

V. Στο θέατρο και στην τοιχοπροπαγάνδα
Στον τομέα, τόσο της θεατρικής διαπαιδαγώγησης του κοινού, όσο και της ανάδειξης νέων θεατρικών συγγραφέων, ιδιαίτερη υπήρξε η συμβολή του Θεάτρου Τέχνης, που ιδρύθηκε το 1941 από τον Κάρολο Κουν, που γεννήθηκε στην Προύσα της Τουρκίας το 1908 και πέθανε το 1987 στην Αθήνα. Γνώριζε και μιλούσε: ελληνικά, αγγλικά, γαλλικά και τουρκικά. Πολύ σημαντική επίσης και η προσφορά του θεατρικού συγγραφέα, Ιάκωβου Καμπανέλη, που υπήρξε κρατούμενος των Γερμανών στο στρατόπεδο Μαουτχάουζεν. Από αυτό είναι εμπνευσμένη και η ομώνυμη μουσική σύνθεση Μαουτχάουζεν του Μίκη Θεοδωράκη, που αποδίδει θαυμάσια η Μαρία Φαραντούρη.

-Στην αντίσταση των Ελλήνων κατά των κατακτητών, αναφέρεται και η 3πρακτη κωμωδία του Δημήτρη Ψαθά: Φον Δημητράκης, που γράφτηκε στην περίοδο της Κατοχής και ανέβηκε στην σκηνή το 1946. Η υπόθεση εκτυλίσσεται σ' ένα αστικό σπίτι της Αθήνας της Κατοχής το 1942. Ο Δημήτρης Χαρίτος είναι ένας αποτυχημένος και δειλός πολιτευτής, ο οποίος μέσα στην Κατοχή βρίσκει την ευκαιρία να πραγματοποιήσει το μεγάλο του όνειρο, να γίνει υπουργός, συνεργαζόμενος όμως με τους Γερμανούς.

Τεχνική της Τοιοπροπαγάνδας
Ωστόσο εκείνοι που πρώτοι εφάρμοσαν την τεχνική της τοιχοπροπαγάνδας, τεχνική που χρησιμοποιήθηκε ευρύτατα από την ελληνική Αντίσταση του 1941-1944, ήσαν οι ηθοποιοί. Ένας από τους νέους αυτούς καλλιτέχνες δήλωνε: "Δεν μπορώ να δω ένα κομμάτι άσπρο μάρμαρο, χωρίς να μου έρθει αμέσως η επιθυμία να γράψω πάνω, ακόμη και αν στέκεται σκοπός δίπλα. Και άμα δεν το καταφέρω, θλίβομαι πολύ". Η Άλκη Ζέη, η γνωστή συγγραφέας παιδικών βιβλίων, στο έργο της: "Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου", ζωντανεύει αφενός μεν το μεγάλο δράμα της Κατοχής και της μεγάλης ανέχειας, που ήταν αποτέλεσμα της Κατοχής, αφετέρου δε και τη δυναμική αντίδραση των Ελλήνων ενάντια στους κατακτητές: και όλα αυτά ιδωμένα από παιδικά μάτια και ψυχούλες, που πρόωρα ωρίμασαν από τα έντονα βιώματα. Σε κάποιο σημείο του βιβλίου της αναφέρει: "Ο Πέτρος κρατούσε "τσίλιες" (=ήταν σε ετοιμότητα, σε επιφυλακή), όσο έγραφε συνθήματα στους τοίχους ο Γιάννης και έχοντας ο Πέτρος έτοιμα στα χείλη του το τραγούδι: "Λίγα λουλούδια αν θέλεις, στείλε μου", στην περίπτωση που εμφανιζόταν κάποιος περαστικός ή το τραγούδι: "Τέτοια μάτια γαλανά", όταν απομακρυνόταν ο κίνδυνοι, για τα οποία τραγούδια φυσικά είχαν συνεννοηθεί, από πριν οι δύο τους. Από αυτά τα παραδείγματα μαθαίνουμε, πως ενεργούσαν οι "τσιλιαδόροι" στην Κατοχή. Και σήμερα οι νέοι γράφουν στους τοίχους, αλλά μόνο αισχρολογίες, ερωτικά και ποδοσφαιρικά συνθήματα, αλλά και κομματικά, ασυναρτησίες διάφορες, χωρίς να σέβονται μάλιστα ούτε τα ιστορικά μνημεία, ούτε τις προτομές ή τα σήματα της Τροχαίας - πολύ επικίνδυνο για την κυκλοφορία. Σημάδι παρακμής των ηθών και των αξιών στην εποχή μας, αλλά και δείγμα έλλειψης ουσιαστικής Παιδείας. Πόσο μεγάλη η διαφορά με τα Ελληνόπουλα της περιόδου 1940-1944, που αγωνίζονταν για τη ζωή τους και την ελευθερία από τους σκληρούς κατακτητές.

VI. Στη μουσική α) Η μουσική σύνθεση: "Καταχνιά"
Αξιομνημόνευτο θεωρείται το σύνολο των τραγουδιών του μουσικοσυνθέτη Χρήστου Λεοντή, με τον χαρακτηριστικό τίτλο: "Καταχνιά", ενδεικτικό της σκοτεινής εποχής της Κατοχής. Αναφέρονται τα τραγούδια αυτά στα μπλόκα των Γερμανών τότε και στις εκτελέσεις των αγωνιζόμενων Ελλήνων. Ζωντανεύει συγκινητικά το περιεχόμενό τους, η χαρακτηριστική φωνή της Μαρινέλλας. Οι στίχοι των τραγουδιών ανήκουν στον Κώστα Βίρβο, που ήταν στιχουργός, καταγόμενος από τα Τρίκαλα Θεσσαλίας, από πλούσια οικογένεια. Ήταν έφηβος στη διάρκεια της γερμανικής Κατοχής και εμπνεύσθηκε τους στίχους του από τους ηρωικούς αγώνες του ελληνικού λαού, για την αποτίναξη του γερμανικού ζυγού. Οι στίχοι του ζωντανεύουν τις απελπιστικά άσχημες συνθήκες διαβίωσης των Ελλήνων και καταγράφουν με ξεχωριστό τρόπο την εποποιία της εθνικής αντίστασης, κυρίως στις πόλεις. Κατόρθωσε ο στιχουργός να συνταιριάξει την θλίψη με την παλικαριά, τη δυστυχία με την ελπίδα και τον τρόμο του θανάτου με την αισιοδοξία. Οι στίχοι του Βίρβου ήταν ιδανικοί, για να μπορέσει ο Χρήστος Λεοντής, ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους Έλληνες μουσικοσυνθέτες, με πολύ καλές μουσικές σπουδές και στην Ελλάδα και στο Παρίσι, να εκφράσει, νεαρός τότε (1965), τα συναισθήματά του, με μελωδικό τρόπο. Την επιμέλεια των κειμένων είχε ο ποιητής Νικηφόρος Βρεττάκος, που πήρε μέρος στον πόλεμο του 1940 και εκφράζει τα βιώματά του από τον πόλεμο και την Κατοχή, που ακολούθησε, στο έργο του, που επιγράφεται: ΤΟ ΑΓΡΙΜΙ. Γράφτηκε το βιβλίο του στη διάρκεια της Κατοχής, με τη μορφή ημερολογιακών σημειώσεων. Τα κείμενα της μουσικής σύνθεσης: ΚΑΤΑΧΝΙΑ αφηγείται ο ηθοποιός Δημήτρης Μυράτ. Ο διάσημος χαράκτης και ζωγράφος Σπύρος Βασιλείου φιλοτέχνησε το εξώφυλλο του δίσκου με μια ξυλογραφία. Μεγάλης σημασίας αναμφισβήτητα η συμμετοχή του Στέλιου Καζαντζίδη και της ανερχόμενης τότε Μαρινέλλας. Ο δίσκος "ΚΑΤΑΧΝΙΑ" του Χρήστου Λεοντή, κυκλοφόρησε το 1965 και έχει θέμα το τρίπτυχο: ΚΑΤΟΧΗ - ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ - ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ.

β) Το δημοφιλές "Ακορντεόν"
Το υπέροχο τραγούδι του μουσικοσυνθέτη Μάνου Λοΐζου, σε στίχους Γιάννη Νεγρεπόντη, γράφτηκε με αφορμή μια σκληρή σύγκρουση στην Κοκκινιά της Νίκαιας, τον Μάρτιο του 1944, μεταξύ των Γερμανών και ομάδων αντιστασιακών, αλλά και των κατοίκων της περιοχής. Οι μάχες κράτησαν 4 μέρες και τερματίσθηκαν με την υποχώρηση των Γερμανών, αλλά και την σύλληψη 300 αιχμαλώτων, από τους οποίους οι 37 εκτελέσθηκαν από τις κατοχικές δυνάμεις. Το "Ακορντεόν" ακούσθηκε για πρώτη φορά, σε ταινία μικρού μήκους του Λάμπρου Λιαρόπουλου, με τον τίτλο: "Αθήνα, Πόλη Χαμόγελο" σε μια σπάνια ερμηνεία, με τον Γιάννη Πουλόπουλο (1967). Το τραγούδι ακούγεται σήμερα με μεγάλη συγκίνηση. Πρωτοκυκλοφόρησε σε δίσκο το 1974, παρότι γράφτηκε πολλά χρόνια πριν.

-Ας θυμηθούμε κάποιους στίχους από το τραγούδι που ζωντανεύει μιαν ολόκληρη εποχή, οδυνηρή και ενδιαφέρουσα συγχρόνως!
"Στην γειτονιά μου την παλιά είχα έναν φίλο,
που ήξερε και έπαιζε τ' ακορντεόν.
Όταν τραγούδαγε, φτυστός ήταν ο ήλιος, φωτιές στα χέρια του άναβε το ακορντεόν.
Μα ένα βράδυ, σκοτεινό σαν όλα τ' άλλα,
κράταγε τσίλιες παίζοντας ακορντεόν,
γερμανικά καμιόνια στάθηκαν στη μάντρα
και μια ριπή σταμάτησε το ακορντεόν"

………………………………………

VII Στον Κινηματογράφο
Ο κύκλος των μεγάλων επικών ταινιών για τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, άρχισε το 1957 με την "γέφυρα του ποταμού Κβάι". Ακολούθησαν το 1961 "Τα κανόνια του Ναβαρόνε" και έναν χρόνο αργότερα "Η πιο μεγάλη μέρα" και "Η Μεγάλη Απόδραση".

α) Τα κανόνια του Ναβαρόνε
Η ταινία αναφέρεται στη δράση των Γερμανών στο Αιγαίο για αποτροπή οποιασδήποτε ναυτικής επιχείρησης των Συμμάχων. Ανάμεσα στους συμμάχους βρίσκεται και Έλληνας συνταγματάρχης και μέλος της Εθνικής Αντίστασης, ειδικός στα εκρηκτικά. Πολλοί σύμμαχοι είναι μεταμφιεσμένοι σε Έλληνες ψαράδες που πλέουν με αλιευτικά στο Αιγαίο, χωρίς να τους υποψιασθούν οι Γερμανοί. Στόχος των συμμάχων είναι να απελευθερώσουν κάποιο ελληνικό νησί, με το όνομα Ναβαρόνε, από τις γερμανικές κατοχικές δυνάμεις. Πρόκειται για πολεμική περιπέτεια του 1961, όπου πρωταγωνιστούν ο Γκρέγκορι Πεκ και η Ειρήνη Παππά.
-Το σενάριο βασίζεται στη νουβέλα του Σκωτσέζου συγγραφέα Άλιστερ Μάκλιν, που κυκλοφόρησε το 1957, περιγράφοντας την προσπάθεια των συμμαχικών δυνάμεων να καταλάβουν τα Δωδεκάνησα μετά την παράδοση της Ιταλίας, τον Σεπτέμβριο του 1943 και να τα χρησιμοποιήσουν σαν βάσεις για επιθέσεις των γερμανοκρατούμενων Βαλκανίων. Η συμμαχική απόπειρα απέτυχε και τα Δωδεκάνησα καταλήφθηκαν μέσα σε δύο μήνες. Οι σύμμαχοι υπέστησαν μεγάλες απώλειες, τόσο σε ανθρώπινες ζωές όσο και σε πλοία. Οι προσπάθειες και οι επιχειρήσεις στα Δωδεκάνησα, που στην πραγματικότητα περιλαμβάνουν 25νησιά και όχι 12, διήρκεσαν από τις 8 Σεπτεμβρίου μέχρι τις 22 Νοεμβρίου του 1943. Αξίζει να τονισθεί πως η τελική έκβαση της σύγκρουσης επισφράγισε την τύχη του νησιού μέχρι το τέλος του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά καθόρισε ουσιαστικά και το μεταπολεμικό τους καθεστώς, αφού αναχαίτισε τις τουρκικές βλέψεις σ' αυτά, σύμφωνα με άρθρο του περιοδικού "ΠΤΗΣΗ" και τον Μάνο Μαστοράκο.
Βραβεύτηκε η ταινία με Oscar καλύτερων ειδικών εφέ. Κέρδισε επίσης την Χρυσή Σφαίρα καλύτερης δραματικής ταινίας, αλλά και Χρυσή Σφαίρα καλύτερου σεναρίου. Πρόκειται για πολεμική περιπέτεια Αμερικανο-Βρετανικής παραγωγής.

β) Το Ξυπόλητο τάγμα
Πρόκειται για αληθινή ιστορία 160 παιδιών, εφήβων και νέων αγοριών, από 6 έως 26 χρόνων, των οποίων η δράση πήρε διαστάσεις μύθου. Αφορά γεγονότα της Θεσσαλονίκης. Τον Απρίλιο του 1941, όταν οι Γερμανοί μπήκαν σαν κατακτητές στη Θεσσαλονίκη, άδειασαν όλα τα Δημόσια Κτίρια και τα επίταξαν. Ανάμεσα σ' αυτά και αρκετά ορφανοτροφεία της πόλης, όπως είναι το Παπάφειο Ίδρυμα. "Πέταξαν οι Γερμανοί, κυριολεκτικά, τα ορφανά στον δρόμο", αναφέρει ο δημοσιογράφος - συγγραφέας: Σπύρος Κουζινόπουλος, στο προσωπικό του μπλογκ: ΦΑΡΟΣ ΤΟΥ ΘΕΡΜΑΪΚΟΥ. Μια ομάδα από αυτά τα ορφανά, για να επιβιώσει, παίρνει τη ζωή στα χέρια της. Οργανώνονται σαν μυστικός "στρατός", με ιεραρχία και πειθαρχία. Μόνα τους συγκροτούν ομάδες κρούσης και βοήθειας. Πηγή για την τροφοδοσία τους είναι τα γερμανικά καμιόνια, που κουβαλούν ψωμί και τρόφιμα, αλλά και οι μαυραγορίτες.
-Τα κλεμμένα μοιράζονται στα ορφανά, αλλά και σαν σύγχρονοι Ρομπέν των Δασών τα ίδια τα ορφανά, δίνουν τρόφιμα και σε κατοίκους της Θεσσαλονίκης που είχαν ανάγκες. Ο θρύλος λέγει ότι πέρα από τη βοήθεια που παρείχαν στον κόσμο, κατάφερναν, με την εξυπνάδα τους και το κουράγιο τους, να φυγαδεύουν στη Μέση Ανατολή Έλληνες, Αμερικανούς και Εγγλέζους αξιωματικούς, με σκοπό να ενωθούν με τους εκεί συμμαχικούς στρατούς. Αφορμή για να γίνει ταινία το παραπάνω γεγονός, έδωσε μια ομάδα από κουρελήδες μικρούς, που κρατούσαν ένα πανό, το οποίο έγραφε: ΞΥΠΟΛΗΤΟ ΤΑΓΜΑ. Με αυτόν τον τρόπο συμμετείχαν και αυτά τα παιδιά στον εορτασμό της απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης από τους Γερμανούς στις 30 Οκτωβρίου του 1944. Το συμβάν αυτό επεσήμανε ο ηθοποιός του Κρατικού Θεάτρου, Νίκος Κατσιώτης, ο οποίος στα τέλη της 10ετίας του 1940 βρισκόταν στην Αμερική και διηγήθηκε το περιστατικό στον σκηνοθέτη Γρηγόρη Θαλασσινό (= Γκρέγκ Τάλας). Η μνήμη του ξυπόλητου τάγματος διασώθηκε χάρη στην ομώνυμη ταινία του Ελληνο-αμερικανού, με προέλευση από το Χόλυγουντ, Γκρέγκ Τάλας, το 1953-1954, με παραγωγό τον Πήτερ (=Πέτρο) Βουδούρη και σενάριο του ηθοποιού Νίκου Κατσιώτη. Στη διεύθυνση της φωτογραφίας είναι ο Μιχάλης Ταξιάδης και η επικολυρική μουσική ανήκει στον Μίκη Θεοδωράκη, που πρώτη φορά συνέθετε για κινηματογραφική ταινία. Το 1955 η ταινία τιμήθηκε με το πρώτο βραβείο "Την Χρυσή Δάφνη" στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Εδιμβούργου.
-Τα παιδιά που παίζουν στην ταινία, είναι και κείνα ορφανά. Τα επέλεξε ο Τάλας (=θαλασσινός) από το Παπάφειο Ίδρυμα της Θεσσαλονίκης και το Δημοτικό Βρεφοκομείο Αθήνας. Οι περισσότερες σκηνές διαδραματίζονται στους φυσικούς χώρους της Άνω Πόλης Θεσσαλονίκης και λιγότερες στην Αθήνα, κάτι που δίνει στην ταινία μια χροιά ντοκιμαντέρ. Βρισκόμαστε στην Ελλάδα του 1950 και η χώρα είναι καθημαγμένη από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και από τον Εμφύλιο, που ακολούθησε. Εκτός από τα ορφανά παιδιά των ιδρυμάτων στην ταινία συμμετέχουν -στη σκηνή του συσσιτίου- μαθητές και μαθήτριες της Σεβαστοπούλειου Εργατικής Σχολής Αθηνών, που ήταν κυρίως Μικρασιάτες πρόσφυγες, σύμφωνα με την μαρτυρία ενός από αυτά.

γ) Ψηλά τα χέρια Χίτλερ
Πρόκειται για μια ελληνική κοινωνική ταινία του 1962, σε σκηνοθεσία Ροβήρου Μανθούλη και σε σενάριο Διονύση Μήλα. Πρωταγωνιστούν: Θανάσης Βέγγος, Βασίλης Διαμαντόπουλος, Σπύρος Καλογήρου και Μίρκα Καλατζοπούλου.
Η ταινία ουσιαστικά, αποτελεί αφήγηση δύο φίλων, που συναντιούνται, μετά το τέλος της Κατοχής, σε μια εκδρομή. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής, οι δύο φίλοι Παναγής και Ανέστης ζουν μαζί και προσπαθούν, υπό τις αφόρητες συνθήκες της περιόδου να επιβιώσουν. Παράλληλα δεν θέλουν μπλεξίματα, ούτε με την αντίσταση, ενώ προσπαθούν να φύγουν για την Αίγυπτο.
Η ταινία βραβεύτηκε από την Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου, ως Καλύτερη Ταινία και Καλύτερο Σενάριο. Επίσης, βραβεύτηκε και ο Θανάσης Βέγγος από την Ένωση Ελλήνων Κριτικών.

δ) Ο θίασος
Ελληνική δραματική ταινία του 1975. Επικεντρώνεται στα ιστορικά γεγονότα της περιόδου 1939 έως 1952. Το σενάριο και η σκηνοθεσία είναι του Θόδωρου Αγγελόπουλου του Έλληνα σκηνοθέτη και σεναριογράφου. Έκανε πολύ καλές σπουδές και στην Αθήνα και στο Παρίσι, σχετικές με την ιδιότητά του. Τιμήθηκε, κατά καιρούς, με βραβεία στην Ελλάδα και στο εξωτερικό για την προσφορά του στον κινηματογράφο, με σπουδαιότερο της καλύτερης ταινίας, με τον Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ των Καννών, το 1998, για την ταινία του: Μια αιωνιότητα και μια μέρα. Θεωρείται ένας από τους καλύτερους σκηνοθέτες όλων των εποχών.

Στην ταινία του: Ο ΘΙΑΣΟΣ, πολύ εμβληματική είναι η σκηνή σε κέντρο διασκέδασης, την παραμονή Πρωτοχρονιάς του 1946. Εορτάζουν σε διαφορετικά, βεβαίως, τραπέζια, από τη μια η Ελλάδα με τους Έλληνες αγωνιστές που υπέφεραν στη διάρκεια της Κατοχής από την στέρηση και την ανέχεια και ελευθέρωσαν τη χώρα από το σκοτάδι του Χιτλερισμού, και από την άλλη, η Ελλάδα, με τους ταγματοσφαλίτες, τους γερμανοτσολιάδες, τους μαυραγορίτες, τους δωσίλογους, τους προσωπιδοφόρους καταδότες, τους σπιούνους και τους χαφιέδες, δηλαδή τους πληροφοριοδότες στην περίοδο της Κατοχής που ήσαν συνεργάτες των εχθρών.

Κατατάσσεται στις σημαντικότερες δημιουργίες του ελληνικού κινηματογράφου. Προκάλεσε μεγάλη αίσθηση και στο εξωτερικό.

Η ταινία έλαβε πολλά βραβεία και διακρίσεις. Συγκεκριμένα απέσπασε 7 βραβεία στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης: Καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας, σεναρίου, φωτογραφίας, α' γυναικείου ρόλου, α' ανδρικού ρόλου και βραβείο Κοινού.

-Βραβείο FIPRESCI στο Φεστιβάλ Καννών.
-Βραβεύτηκε στο Φεστιβάλ Βρυξελλών και Λονδίνου.
-Υποψήφια για βραβείο Καλύτερης Ξένης Ταινίας στα βραβεία Ιαπωνικής Ακαδημίας.
-Βραβείο καλύτερου σκηνοθέτη ξένης ταινίας στο Kinema Jumpo Award στην Ιαπωνία.
-InterFilm Award, στο Κινηματογραφικό Φεστιβάλ του Βερολίνου.

Ο βραβευμένος παγκοσμίως Θεόδωρος Αγγελόπουλος με περισσότερα από 12 βραβεία, έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 77 ετών το 2012.

-Παρατηρούμε λοιπόν πόσο πολύ επηρέασε η οδυνηρή περιπέτεια των Ελλήνων της Κατοχής και της Αντίστασης τις καλές τέχνες και συγκεκριμένα τη λογοτεχνία, με την ποίηση και την πεζογραφία, την χαρακτική, την γλυπτική, τη ζωγραφική, το θέατρο, τη μουσική, τον κινηματογράφο - ελληνικό και ξένο, εμπλουτίζοντας τον πολιτισμό, με τις ποικίλες παραγωγές όλων των μορφών της τέχνης.

15. Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ: 12 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1944
    Φτωχή η περίοδος του 1941-1944 σε υλικά αγαθά, αλλά πολύ πλούσια σε αγωνιστική προσφορά, σε μεγάλες θυσίες και σε αμέτρητες στερήσεις "Και επιτέλους στις 12 Οκτωβρίου 1944 οι Γερμανοί εγκατέλειψαν την Αθήνα. Η πλατεία Συντάγματος στην Αθήνα πλημμύρισε από χιλιάδες κόσμου, άνδρες, γυναίκες και παιδιά που πανηγύριζαν την αποχώρηση των εχθρών. Λίγο νωρίτερα οι στρατιώτες των Γερμανών είχαν κατεβάσει την σβάστικα από τον ιστό της Ακρόπολης. Τα πρόσωπα των ανθρώπων αδύνατα λόγω των κακουχιών της γερμανικής κατοχής, που κράτησε 3,5 χρόνια ή 1260 ημέρες, φωτίζονταν από λαμπερά χαμόγελα. Η Αθήνα και σε λίγες μέρες, ολόκληρη η Ελλάδα, θα χαίρονται την ελευθερία και πάλι, όπως διαβάζουμε σε επετειακό αφιέρωμα της εφημερίδας "ΤΑ ΝΕΑ", στις 12 Οκτωβρίου 2021.

α) Τι προηγήθηκε της απελευθέρωσης
Στις 9 Οκτωβρίου 1944, οι αγγλοσοβιετικές συζητήσεις στη Μόσχα, είχαν με κυνικό τρόπο διευθετήσει το μοίρασμα των βαλκανικών λαών σε σφαίρες επιρροής των ισχυρών. Η Ελλάδα ανήκε στους Δυτικούς κατά 90% και στους Σοβιετικούς κατά 10%.
Ως προς τις ελληνικές ισορροπίες, το Συνέδριο του Λιβάνου, τον Μάιο του 1944, οδήγησε στον σχηματισμό κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας.

β) Πρωθυπουργός και πρόεδρος κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας
Στις 12 Οκτωβρίου 1944 όμως, όλα αυτά είχαν καλυφθεί πίσω από τις ιαχές, τους πανηγυρισμούς και τις αγκαλιές των ανακουφισμένων και ελεύθερων ξανά Αθηναίων, που γιόρταζαν, με ελληνικές σημαίες στα χέρια, την απελευθέρωσή τους και που 6 μέρες μετά, στις 18 Οκτωβρίου του 1944, θα υποδέχονταν τον πρωθυπουργό και πρόεδρο της κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας, Γεώργιο Παπανδρέου. Διαβάζουμε στον "ΒΗΜΑ" της 17ης Οκτωβρίου 1964: "Αι πύλαι της Ελλάδος είχαν ανοιχθεί εις την κυβέρνηση, χωρίς αιματοχυσίαν".
-"Αξιοσημείωτο, πάντως, είναι πως για τους περισσότερους, στα χρόνια εκείνης της εποχής, δεν βάραινε η ζωή ή ο θάνατος, αλλά αυτό που λέμε ανθρωπιά, αξιοπρέπεια, χρέος, τιμή, Λευτεριά. Σήμερα ίσως είναι λέξεις κενές, τότε ήταν ουσίες, δεν ήταν λέξεις, ήταν πλήρωμα και σκήνωμα ζωής". τονίζει ο Μανώλης Ανδρόνικος, ο διάσημος αρχαιολόγος, που έφερε στο φως τα πολύτιμα ευρήματα της Βεργίνας.
-Τέλος, ας εκτιμούμε την πολύτιμη ελευθερία που απολαμβάνουμε σήμερα και ας είμαστε ευγνώμονες στο καλό Θεό για τα αγαθά που έχουμε και να ενεργούμε με περίσκεψη στην καθημερινή μας ζωή. Αλλά ας φροντίζουμε, όπως μπορούμε, την πατρίδα μας, την Ελλάδα, που είναι μικρή, αλλά πανέμορφη, με μακρόχρονη, πλούσια και ενδιαφέρουσα ιστορία και ας τιμούμε όλους αυτούς που έδωσαν τη ζωή τους, για να ζούμε εμείς ελεύθεροι και ας μη τους ξεχνάμε!