«Τα όρια ενός ανθρώπου καθορίζονται από τα όρια της γλώσσας του»

Η γλώσσα είναι το μέσο επικοινωνίας των ανθρώπων εδώ και χιλιάδες χρόνια. Η διαχρονική αξία της ελληνικής γλώσσας φανερώνει την αδιάσπαστη ενότητα και συνοχή από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα υπενθυμίζοντας μας τις ρίζες μας. Χρησιμοποιώντας τη γλώσσα είτε στη γραπτή είτε στην προφορική της μορφή σε ένα πρώτο επίπεδο, επικοινωνούμε μεταξύ μας. Προχωρώντας σε ένα δεύτερο επίπεδο σκεφτόμαστε, εκφραζόμαστε, συμφωνούμε, διαφωνούμε, καταγράφουμε σκέψεις και συναισθήματα, επιχειρηματολογούμε, διατυπώνουμε ερωτήσεις, πείθουμε, μεταπείθουμε κ.α. Πολλοί μαθητές, διαπιστώνω, δυστυχώς, αντιμετωπίσουν πολλά προβλήματα «επικοινωνίας» και το πρόβλημα αυτής της γλωσσικής ανεπάρκειας «αποκαλύπτεται» κάθε χρόνο  την μέρα των αποτελεσμάτων των Πανελληνίων που όλοι πέφτουν από τα σύννεφα με του βαθμούς στο πολυσυζητημένο μάθημα της Έκθεσης. 

Η δυσαρέσκεια και η δυσφορία απέναντι στο μάθημα της Ελληνικής γλώσσας, της γλώσσας μας (!), προκύπτει από την ανασφάλεια που πολλές φορές νιώθουν τα παιδιά όταν έρχονται αντιμέτωπα με ασκήσεις γραμματολογικές-συντακτικές, σημασιολογικές, ερμηνευτικές  με τη συγγραφή μίας περίληψης ή μιας έκθεσης. Η ανασφάλεια αυτή οδηγεί σαφώς στην έλλειψη αυτοπεποίθησης και αλυσιδωτά το πρόβλημα διαιωνίζεται με αντίκτυπο τη γλωσσική καλλιέργεια του παιδιού.  Το φαινόμενο της λεξιπενίας για το οποίο κατηγορούνται αδιαλείπτως οι νέοι είναι απόρροια  πολλών παραγόντων αρχής γενομένης από την ίδια την οικογένεια, το σχολείο, τα ΜΜΕ και η τεχνολογική εξέγερση με όλο το «πληροφοριακό φορτίο», η χαλαρότητα του εκπαιδευτικού συστήματος και η έλλειψη ελεύθερου χρόνου. 

Τα παιδιά διαβάζουν και δεν κατανοούν πολλές φορές τα κείμενα που καλούνται να επεξεργαστούν γιατί η ουσία της γλώσσας μέσα στο εκπαιδευτικό σύστημα έχει χαθεί. Σύμφωνα με τον Χ. Τσολάκη η γλώσσα είναι κοινωνικό προϊόν και επικοινωνιακή ενέργεια και όχι ανάμνηση, ο τρόπος της γλωσσικής καλλιέργειας οφείλει να είναι ενεργητικός και όχι μνημονικός. Δεν πλουτίζεται το λεξιλόγιο του παιδιού με φράσεις που αποστηθίζει. Αντίθετα, πλουτίζεται με τον παραγόμενο λόγο της μητρικής γλώσσας. Γι’ αυτό χρέος του δασκάλου είναι να μην υποχρεώνει το παιδί να απομνημονεύει λόγο. Χρέος του είναι να του διδάσκει να παράγει λόγο. Η γλωσσική παιδεία ξεκινάει από τη νηπιακή ηλικία και δεν σταματάει ποτέ να καλλιεργείται και  να αναπτύσσεται.  Είναι αναγκαίο λοιπόν, να μεταγγίσουμε την αγάπη και τον σεβασμό στα παιδιά για τον θησαυρό αυτής της γλώσσας, που μιλιέται χιλιάδες χρόνια και σε αυτό πρέπει να συνδράμουμε όλοι.

Με βάση λοιπόν αυτές τις σκέψεις γεννήθηκε η ιδέα του «Μαθαίνω πώς να μαθαίνω», ανάπτυξη προφορικού και γραπτού λόγου. Στόχος και φιλοσοφία είναι τα παιδιά από μικρή ηλικία να αγαπήσουν  τη μητρική τους γλώσσα και να επενδύσουν σε αυτή χρόνο και διάθεση. Να αντιληφθούν πως η ορθή χρήση της γλώσσας είναι ένα προσόν το οποίο συντελεί στην πνευματική τους ολοκλήρωση και προάγει την επικοινωνία και τη συνεργασία των ανθρώπων. Η αξία και η σημασία της γλώσσας μας είναι αναμφισβήτητη σε κάθε μας κοινωνική συναναστροφή.  

Γι αυτό από τις πρώτες τάξεις του δημοτικού εστιάζουμε  στην ανάπτυξη και καλλιέργεια της προφορικής έκφρασης και κατόπιν της γραπτής, της ανάπτυξης του λεξιλογίου και της κριτικής σκέψης. Στην εποχή μας, σύμφωνα με τον Χ. Χαραλαμπάκη, (γλωσσολόγος και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών) κατακλυζόμαστε από τόσες πληροφορίες, ώστε να νιώθουμε ότι πνιγόμαστε μέσα στον ωκεανό της υπερπληροφόρησης. Σε σχέση με το παρελθόν, έχουμε φτάσει στο άλλο άκρο. Εκεί που δεν είχαμε πρόσβαση στη γνώση και στην πληροφόρηση, έχουμε τώρα έναν καταιγισμό πληροφοριών και γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο χρειαζόμαστε περισσότερο από κάθε άλλη φορά ένα υψηλό επίπεδο γλωσσομάθειας, ώστε να διευκολύνεται η κριτική σκέψη. 

Το ζητούμενο είναι  κάθε παιδί να προχωράει υπερνικώντας εκφραστικές ή γλωσσικές αδυναμίες και το σημαντικότερο να κάνει τη γλώσσα του σύμμαχο σε κάθε του βήμα. Το «Μαθαίνω πώς να μαθαίνω» ανάπτυξη προφορικού και γραπτού λόγου, αναπτύχθηκε για να καλύψει μια ανάγκη, όλα τα παιδιά να έχουν το δικαίωμα της έκφρασης, είτε γραπτά είτε προφορικά. Μία ανάγκη όλα τα παιδιά να μαθαίνουν με τον δικό τους ρυθμό και τον δικό τους τρόπο μακριά από το καθημερινό σχολικό άγχος. Τα παιδιά όλων των βαθμίδων έμαθαν να «τιτιβίζουν» μέσα στην τάξη όσα τους υπαγορεύει το εκπαιδευτικό σύστημα του ψιττακισμού  και το βαθμοθηρικό καθεστώς. Πολλά από αυτά είναι «άριστα» σε αυτή τη μέθοδο, γιατί προφανώς έχουν κλίση στην παπαγαλία κάποια άλλα όμως δυσκολεύονται. «Αυτό που απαιτείται, επομένως, για την καλλιέργεια της κριτικής σκέψης είναι η αποτελεσματική διδασκαλία και η επαρκής μάθηση της γλώσσας».

Το «Μαθαίνω πώς να μαθαίνω», ανάπτυξη προφορικού και γραπτού λόγου,  έχει πολλά πλεονεκτήματα. Το πιο απλό είναι πως η διαδικασία της διδασκαλίας δεν επιτάσσεται κατά ανάγκην σε καμία σχολική ύλη ούτε έχει δεσμευτεί χρονικά. Η γνώση επέρχεται μιας διαδικασίας ευχάριστης και θετικής προς το παιδί. Εξοικειώνεται και αφομοιώνει τους κανόνες της ορθογραφίας της γραμματικής και του συντακτικού, μαθαίνει τις δυνατότητες του, αναπτύσσει την κριτική του σκέψη, εμπλουτίζει το λεξιλόγιο του, αποκτάει αυτοπεποίθηση, διαβάζει και κατανοεί, μαθαίνει να εκφράζεται προφορικά και γραπτά. Η εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας δεν πρέπει να αφήνει κανένα αδιάφορο παράμεινε ζωντανή χιλιάδες χρόνια κι οφείλουμε να τη μεταδώσουμε στη νέα γενιά με περισσή αγάπη και σεβασμό. Το «Μαθαίνω πώς να μαθαίνω» αφουγκράζεται τον μαθητή και τις ανάγκες του και με αυτές πορεύεται με στόχο την εξέλιξη του μαθητή στον προφορικό και τον γραπτό λόγο. Η μάθηση γίνεται ευχάριστη όταν ξέρεις το πώς. Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε στο τηλέφωνο  6979447947.