Από την «χαρτούρα» στην ηλεκτρονική... γραφειοκρατία, ιστορίες ελληνικού παραλογισμού

«Δυστυχώς έχουμε καταφέρει στην Ελλάδα την ηλεκτρονική διακυβέρνηση να την χρησιμοποιήσουμε για τη δημιουργία... της ηλεκτρονικής γραφειοκρατίας». Σε αυτή τη φράση του Αργύρη Πλέσια, προέδρου του Συλλόγου Μελετητών Ελλάδας και μέλους του ΤΕΕ Θράκης, συνοψίζεται η κατάσταση στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Ο μελετητής, αν κι αναγνωρίζει στην κυβέρνηση βήματα προόδου αναφορικά με τα συστήματα που αναπτύχθηκαν εξ αρχής ηλεκτρονικά από τον υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκο Πιερρακάκη, εξηγεί όμως πως σε όσες περιπτώσεις ένα προβληματικό σύστημα έγινε ηλεκτρονικό, το κακό απλώς... διπλασιάστηκε.

Χαρακτηριστικά σημείωσε τα εξής μιλώντας στο ράδιο Χρόνος 87.5fm: «Οι στρεβλώσεις που δημιουργούνται είναι πάρα πολλές, διότι τις περισσότερες φορές προσπαθούμε στρεβλά συστήματα, να τα κάνουμε ηλεκτρονικά. Άρα, στην πραγματικότητα δεν σχεδιάζουμε αρχικά συστήματα, αλλά προσαρμόζουμε τα υφιστάμενα συστήματα με τη στρεβλότητά τους ηλεκτρονικά». Επί της ουσίας λοιπόν σε πολλές περιπτώσεις ξεκινάμε το σχεδιασμό από λάθος βάση, δηλαδή αντί να φτιάξουμε σωστά συστήματα και έπειτα να τα κάνουμε ηλεκτρονικά, παίρνουμε προβληματικά συστήματα κι απλώς μεταφέρουμε ηλεκτρονικά τα προβλήματά τους. Αυτό είναι «για γέλια αλλά εμείς που το βιώνουμε καταλαβαίνετε... το πληρώνουμε όλοι μας αλλά και η χώρα» είπε.

Κτίρια: Παράλληλη καταγραφή, παράλληλα προβλήματα
Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά προβλήματα των τελευταίων μηνών έχει να κάνει με την καταγραφή των κτιρίων, η οποία γίνεται πλέον... παράλληλα με το Εθνικό Κτηματολόγιο και την Ηλεκτρινική Ταυτότητα Κτιρίων, κάτι που σύμφωνα με τον Αργύρη Πλέσια μπορεί να προκαλέσει προβλήματα για ολόκληρη δεκαετία.

Αρχικά πάντως αναγνώρισε πως το σύστημα Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτιρίου «το ζητούσε το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ) πάρα πολλά χρόνια» και συνέχισε «αλλά δημιουργήθηκε επίσης σε στρεβλή βάση. Ενώ αυτό που ζητούσαμε ήταν συνολικά η ηλεκτρονική ταυτότητα κτιρίου, δομήθηκε πλέον σαν ηλεκτρονική ταυτότητα της ιδιοκτησίας. Δηλαδή σε μία οικοδομή με 20 διαμερίσματα, θεωρητικά θα γίνουν 20 ηλεκτρονικές ταυτότητες. Καταλαβαίνετε τη στρεβλότητα του πράγματος».

Εν προκειμένω, η εύλογη απορία που προκύπτει είναι γιατί δεν καλύπτεται η καταγραφή απλώς από το Εθνικό Κτηματολόγιο και χρειαζόμαστε ένα δεύτερο σύστημα για την ίδια δουλειά; «Έχουμε δύο μητρώα, δύο παράλληλες βάσεις, με διαφορετικά πράγματα και διαφορετικούς χειριστές [...] πιστεύω τα προβλήματα αυτά θα μας ταλαιπωρήσουν για δεκαετία περαιτέρω για να μην πω περισσότερο» απάντησε ο κος Πλέσιας, φέρνοντας ως παράδειγμα παλιότερων προβλημάτων την ιστορία με τη νομιμοποίηση αυθαιρέτων κτιρίων και κατασκευών, όπου υπήρξαν «χιλιάδες τροποποιήσεις και ερμηνείες νόμων» μέχρι σήμερα.

Θέλουμε restart
Ο προέδρος του Συλλόγου Μελετητών θύμισε την από το 2005 κυβερνητική υπόσχεση για κωδικοποίηση της Πολεοδομικής Νομοθεσίας. Η υπόσχεση «όχι μόνο δεν έγινε πράξη, αντιθέτως  έχουν δημιουργηθεί άλλοι τέσσερις νόμοι αυθαιρέτων που έχουν εισάγει άλλες... 20.000 σελίδες νομοθετικών παρεμβάσεων» παρατήρησε και πρότεινε πως «η χώρα πρέπει να κάνει σε αυτά τα θέματα restart που γίνεται με σωστό σχεδιασμό».

Μιλώντας εδώ για τον υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης είπε: «ο κος Πιερρακάκης ό,τι ξεκίνησε εξ αρχής δούλεψε καλά, αλλά όσα συστήματα πάμε να τα μπαλώσουμε ή προσαρμόσουμε στην ηλεκτρονικοποίηση είναι αποτυχημένα. Επομένως, οφείλουμε να κάνουμε συνολικούς και καινούργιους σχεδιασμούς. Όσο δεν το κάνουμε, τόσο η γραφειοκρατία θα μας τρώει».

Μελλοντικό χρέος λόγω ΣΔΙΤ;
Απλώνοντας τη συζήτηση για ευρύτερα ζητήματα γύρω από τα δημόσια κατασκευαστικά έργα, ο Αργύρης Πλέσιας κλήθηκε να σχολιάσει το νέο μοντέλο που αξιοποιείται σε πολλά δημόσια έργα, δηλαδή τις Συμπράξεις Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) τις οποίες χαρακτήρισε ευθύς εξαρχής «ανέκδοτο» κι εξήγησε: «Καλλιεργήθηκε μία εικόνα ότι τα έργα ΣΔΙΤ είναι... τα λεφτόδεντρα. Λένε “δεν έχουμε λεφτά αλλά βρήκαμε ένα καινούργιο τρόπο”. Αλλά δεν είναι έτσι τα πράγματα. Είναι εξαιρετικά επικίνδυνο για τη χώρα για τους απλούστατους λόγους: θεωρείται ότι υπάρχει μία επιτάχυνση των διαδικασιών αλλά στην πραγματικότητα υπάρχει παραίτηση του δημοσίου χώρου να ελέγχει αυτό που παίρνει. Δηλαδή, η επιτάχυνση που εξαγγέλλει το Υπουργείο προκύπτει επειδή δεν εκπνονούνται με τον κανονικό τρόπο οι μελέτες, γιατί αυτός που κάνει την κατασκευή αναλαμβάνει να κάνει και τη μελέτη. Άγνωστο με ποιον έλεγχο, με ποιες υποχρεώσεις και με ποιο σύστημα επίβλεψης».

Επικουρικά, υποστήριξε πως στα έργα ΣΔΙΤ, επειδή τα διεκδικούν κυρίως συγκεκριμένες εταιρίες, δεν επιτυγχάνονται μεγάλες εκτπώσεις για το δημόσιο λόγω μικρού ανταγωνισμού. «Εγινε επιλογή να φτιαχτεί ένα κλειστό κλαμπ στο οποίο συμμετέχουν ελάχιστοι κι ο καθένας έχει καθορίσει ποιο κομμάτι θα πάρει» υποστήριξε, ενώ κατήγγειλε πως μέσω των ΣΔΙΤ το δημόσιο αναλαμβάνει να πληρώνει ενοίκιο για τουλάχιστον 25 χρόνια στον φορέα που κατασκευάζει, λειτουργεί και συντηρεί το έργο και κατ’ αυτό τον τρόπο «εμείς έχουμε εισάγει ένα κρυφό χρέος για την επόμενη 25ετία. Έτσι βρίσκονται τα λεφτά».

Παγωμένη η οικοδομική δραστηριότητα
Αναφορικά με την οικοδομική δραστηριότητα στη Ροδόπη, όπως και πανελλαδικά, οι επιπτώσεις του Ρωσο-ουκρανικού πολέμων, της ενεργειακής κρίσης και των ανατιμήσεων στα οικοδομικά υλικά, έχουν «παγώσει» πολλά κατασκευαστικά project. Από τη μία τα υφιστάμενα έργα βγαίνουν εκτός προϋπολογισμού λόγω ακρίβειας, από την άλλη ιδιωτικά κατασκευαστικά έργα που ήταν έτοιμα να ξεκινήσουν πήραν παράταση λόγω αβεβαιότητας των επενδυτών για το τι μέλλει γενέσθαι στην οικονομία.

«Οι επιπτώσεις ήδη έχουν αρχίσει να φαίνονται εδώ και κάποιους μήνες υπάρχει ένα φρενάρισμα, ενώ είχαμε επανεκκίνηση στην οικοδομική δραστηριότητα στην περιοχή μας. Το φρενάρισμα υπάρχει γιατί πέρα από το θέμα των υλικών όπου αλλάζουν οι τιμές, υπάρχει αβεβαιότητα και αστάθεια όπου δεν είναι διατεθειμένος ο κάθε ιδιώτης να την αποδεχτεί. Οπότε όλα αυτά συντελούν σε μία στασιμότητα και μία δυστακτικότητα να προχωρήσει κάποιος σε νέες κατασκευές. Οι υφιστάμενες κατασκευές που τρέχουν αρχίσουν και χάνουν τη μπάλα σε επίπεδο προϋπολογισμού» περιέγραψε ο Αργύρης Πλέσιας.