Χρ. Τοψίδης: Με σταθερά βήματα και πνεύμα συνεργασίας η Περιφέρεια ΑΜΘ αλλάζει
Η χθεσινή µέρα ήταν η κρισιµότερη της διοργάνωσης, αφού αυτή περιελάµβανε τους χαιρετισµούς των κυβερνητικών στελεχών των δύο χωρών, τις εισηγήσεις εκπρόσωπων των επιµελητηρίων και τις εταιρικές συναντήσεις, από τις οποίες αναµένονται συγκεκριµένα επιχειρηµατικά αποτελέσµατα εντός εύλογου χρονικού διαστήµατος.
Η επίσηµη έναρξη έγινε το µεσηµέρι, όταν στην αίθουσα του φόρουµ βρέθηκαν ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Γιώργος Πεταλωτής και ο Τούρκος υπουργός Βιοµηχανίας και Εµπορίου, Νιχάτ Εγκιούν. Οι δύο υπουργοί προσέδωσαν την πολιτική χροιά στη διοργάνωση, που δεν έλλειψε, άλλωστε, ούτε από το φόρουµ της Αδριανούπολης. Το πνεύµα των οµιλιών τους διαφορετικό, όπως άλλωστε διαφορετικό είναι και το οικονοµικό κλίµα στις δύο χώρες. Κάλεσµα στους Τούρκους επιχειρηµατίες να προχωρήσουν σε περισσότερες επενδύσεις στην Ελλάδα, ζήτησε ο κ. Εργκιούν, ζητώντας, παράλληλα, από την Ελλάδα να βελτιώσει το επενδυτικό περιβάλλον αίροντας τα γραφειοκρατικά εµπόδια και κυρίως τη βίζα.
Ο υπουργός δήλωσε υπερήφανος για τη χώρα του, γιατί τοποθέτησε σε µια υγιή βάση τα χρέη της και κατάφερε σε µικρό χρονικό διάστηµα να γίνει µια από τις γρηγορότερα αναπτυσσόµενες οικονοµίες του κόσµου. Τον ίδιο χρόνο σηµειώθηκε και µια πολύ σηµαντική µείωση στο ποσοστό της ανεργίας, ενώ η χώρα ξεπέρασε κατά πολύ και τον προσδοκώµενο στόχο στις εξαγωγές. «Η Τουρκία είναι µια αναπτυσσόµενη οικονοµία και το γεγονός αυτό µπορεί να δηµιουργήσει ευκαιρίες για τις γειτονικές χώρες», δήλωσε ο Τούρκος υπουργός και προσέθεσε: « Η ευθύνη για τη βελτίωση των διµερών σχέσεων δεν είναι µια ευθύνη που βαραίνει µόνο τους εκπροσώπους των κυβερνήσεων των δύο χωρών. Είναι και ευθύνη των επιχειρηµατιών των δύο χωρών, καθώς και του Τύπου των δύο χωρών. Οι εκπρόσωποι του επιχειρηµατικού κόσµου θα παίξουν ένα σηµαντικό ρόλο στη βελτίωση των σχέσεων, αν το Αιγαίο γίνει µια θάλασσα ειρήνης. Πρέπει να µην υπάρχουν πολεµικά αεροσκάφη και πολεµικά πλοία στον αέρα και στη θάλασσα του Αιγαίου. Θα πρέπει να υπάρχουν µόνο εµπορικά σκάφη και εµπορικά αεροσκάφη». Τοµείς, όπως ο ναυτιλιακός και ο χρηµατοπιστωτικός, χαρακτηρίστηκαν πρώτης προτεραιότητας από τον υπουργό. Τέλος, αναφέρθηκε στη θεωρία των µηδενικών προβληµάτων που πρέπει να ισχύουν µε τους γείτονες.
Η θεωρία των µηδενικών προβληµάτων µπορεί να γίνει από ευχή πράξη, αν δεν υπάρχει η κούρσα των εξοπλισµών, ανταπάντησε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Γιώργος Πεταλωτής, στην αναφορά του Τούρκου υπουργού. Ο κ. Πεταλωτής πιο συγκρατηµένος µίλησε για την επιθυµία της κυβέρνησης για εξωστρέφεια, αλλά πάντα µε προϋποθέσεις. «Μια εξωστρέφεια που αφορά ειδικά στην περιοχή, αλλά και στη χώρα µας. Είναι γνωστό ότι η Τουρκία, πλέον, είναι µια ανεπτυγµένη Οικονοµία µε ρυθµό ανάπτυξης γύρω στο 10% του ΑΕΠ. Αυτό σηµαίνει ότι έχουν βρει τον δρόµο να πηγαίνουν µπροστά, σε επίπεδο Οικονοµίας. Αυτό σηµαίνει ότι είναι ένας εταίρος άκρως ελκυστικός. Όταν έχουµε να κάνουµε µε καθαρές σχέσεις, οι οποίες κατοχυρώνουν πάνω απ’ όλα τα εθνικά µας συµφέροντα- είναι απαραίτητη και απαραβίαστη προϋπόθεση αυτό- τότε µπορούµε πραγµατικά να κάνουµε άλµατα στην ανάπτυξη. Το οφείλουµε στους λαούς µας, το οφείλουµε στον Έλληνα πολίτη, ο οποίος παλεύει µε δύσκολες συγκυρίες», τόνισε ο κ. Πεταλωτής.
Εκλεισε στο Τσανάκαλε το 3o επιχειρηµατικό φόρουµ
Στο Τσανάκαλε της Τουρκίας και διευρυµένο µε τη συµµετοχή µίας ακόµα χώρας της Βουλγαρίας, θα πραγµατοποιηθεί το τρίτο επιχειρηµατικό φόρουµ. Η ελληνοτουρκική διοργάνωση αποκτά διαβαλκανικό χαρακτήρα, όπως επιβεβαίωσε ο Τούρκος υπουργός Βιοµηχανίας και Εµπορίου Νιχάτ Εργκιούν κατά τη διάρκεια της χθεσινοβραδινής του επίσκεψης στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Ο Τούρκος υπουργός µετά την οµιλία του στο φόρουµ έγινε δεκτός από τον περιφερειάρχη Άρη Γιαννακίδη και τον αντιπεριφερειάρχη Παύλο Δαµιανίδη, µαζί µε τον πρέσβη της Τουρκικής Δηµοκρατίας στην Αθήνα Χασάν Γκογκούς, τον γενικό πρόξενο της Τουρκικής Δηµοκρατίας στην Κοµοτηνή Μουσταφά Σαρντίτς, τον νοµάρχη Αδριανούπολης Γκιοχάν Σοζέρ καθώς επίσης και υψηλόβαθµα στελέχη επιµελητηρίων και χρηµατοπιστωτικών ιδρυµάτων της γειτονικής χώρας.
Κατά τη διάρκεια της συνάντησης που έλαβε χώρα στην έδρα της Περιφέρειας στην Κοµοτηνή και έγινε σε άριστο κλίµα επιβεβαιώθηκε η πρόθεση των δύο πλευρών για ενίσχυση των συνεργασιών σε οικονοµικό, πολιτικό και πολιτιστικό επίπεδο. Ο κ. Εγκιούν και σε αυτή τη συνάντηση στάθηκε στο θέµα της βίζας, «όσον αφορά την σχέση µας µε την Ελλάδα και τις σχέσεις µας µε την Ε.Ε, περιµένουµε από την Ελλάδα να πάρει θέση, σε ένα από τα σηµαντικότερα εµπόδια αυτό της εφαρµογής της βίζας. Σε ένα περιβάλλον όπου οι άνθρωποι δεν µπορούν να µετακινούνται ελεύθερα, πως µπορούµε να µιλήσουµε για ελεύθερη διακίνηση προϊόντων; Δεν µπορούµε να µιλάµε για συνεισφορά στο εµπόριο και στην οικονοµία. Επίσης για τις ποσοστώσεις στα καύσιµα, που επιβάλλονται στα TIR, αποτελούν ένα εµπόδιο, δεν γίνεται να γίνει ελεύθερη διακίνηση προϊόντων και τα φορτηγά TIR να µην µπορούν να µετακινούνται ελεύθερα. Επίσης στη Ρόδο και στη Χίο ζητάµε να δηµιουργηθεί ένα εργαστήριο ελέγχου τροφίµων και µιας οµάδας εργασίας». Ο Τούρκος υπουργός στάθηκε και στη συµµετοχή στην Τρίτη διοργάνωση ακόµα µίας χώρας, της Βουλγαρίας. Στόχος όπως είπε αναπτυχθούν σχέσεις στις περιοχές συνόρων των τριών χωρών.
Η συνάντηση ολοκληρώθηκε µε ανταλλαγή αναµνηστικών δώρων εθιµοτυπίας. Να σηµειωθεί ότι η επίσκεψη της αντιπροσωπείας από την Τουρκία και του κ. Εργκιούν στον περιφερειάρχη ΑΜ-Θ εντασσόταν στο πλαίσιο της παρουσίας του Υπουργού στο 2ο Ελληνοτουρκικό Φόρουµ που ολοκληρώνεται σήµερα στην Κοµοτηνή.
Καθοριστικός ο ρόλος των επιµελητηρίων στην εδραίωση σχέσεων
Συµµετοχές µελών διοικητικών συµβουλίων και επιχειρηµατιών των πολυπληθέστερων και ισχυρότερων επιµελητηρίων της Τουρκίας, όπως αυτό της Σµύρνης, της Κωνσταντινούπολης, της Αδριανούπολης, της Κεσάνης, του Τσόρλου, ήταν το χαρακτηριστικό της διοργάνωσης. Από ελληνικής πλευράς οι επιχειρηµατίες της Κοµοτηνής και άλλων ελληνικών πόλεων, µε µικρότερη όµως συµµετοχή, έδωσαν το παράδειγµα και τα στοιχεία, ώστε η προοπτική των ελληνοτουρκικών σχέσεων σε επίπεδο οικονοµίας και ανάπτυξης να τεθεί σε διαφορετική βάση. Δηλαδή, από τα µηνύµατα προς την Τουρκία να λείψουν η καχυποψία, οι φοβίες, τα σύνδροµα, τα οποία χαρακτήριζαν το παρελθόν. «Είµαστε καταδικασµένοι να γίνουµε εταίροι», είπε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Επιµελητηρίων Τουρκίας, Ριφάτ Χισαρτικλίογλου, τονίζοντας τον καθοριστικό ρόλο των Επιµελητηρίων στην ανάπτυξη των σχέσεων. Η αγορά της Τουρκίας αριθµεί 72 εκ. καταναλωτές και δεν έχει όφελος από τις διαµάχες µε τη γειτονική χώρα. Οι επιχειρηµατίες έχουν ευθύνη για την εδραίωση της καλής σχέσης µεταξύ των δύο χωρών, προσέθεσε ο κ. Χισαρτικλίογλου. Τέλος, απευθυνόµενος στον Τύπο ο πρόεδρος της τουρκικής ένωσης, απεύθυνε το µήνυµα «µη ρίχνετε λάδι στη φωτιά» και διαβεβαίωσε ότι δεν υπάρχει µυστική ατζέντα µεταξύ των δύο χωρών. Την πεποίθησή του ότι ο Έλληνας επιχειρηµατίας είναι διατεθειµένος να κάνει την υπέρβαση, εάν βοηθηθεί από την πολιτεία, εξέφρασε ο γενικός γραµµατέας της κεντρικής ένωσης επιµελητηρίων Ελλάδος και πρόεδρος του επιµελητηρίου Βοιωτίας, Παναγιώτης Αγνοιάδης.
Με ενδιαφέρουσες προτάσεις στο φόρουµ τα Επιµελητήρια Ροδόπης
Την πρόταση του το τρίτο επιχειρηµατικό φόρουµ να συµπεριλάβει και άλλες χώρες της βαλκανικής, διατύπωσε στην έναρξη της διοργάνωσης ο πρόεδρος του Επαγγελµατικού και Βιοτεχνικού Επιµελητηρίου Ροδόπης, Αργύρης Αργυρόπουλος. Μία πρόταση που έγινε αποδεκτή από τους διοργανωτές και έτσι, στο τρίτο φόρου θα συµπεριληφθεί και η Βουλγαρία. Μία ενδιαφέρουσα πρόταση κατέθεσε στην οµιλία του και ο Νικόλαος Αγγελίδης, πρόεδρος του Εµπορικού και Βιοµηχανικού Επιµελητηρίου Ροδόπης, για ύπαρξη µιας µόνιµης γραµµατείας, η οποία θα καταγράφει και θα παρακολουθεί την πορεία των θεµάτων που τίθενται στις συναντήσεις επιχειρηµατιών των δύο χωρών, αλλά και θα οργανώνει και τα επόµενα φόρουµ. Ο κ. Αγγελίδης, επίσης, στην εισήγησή του χαρακτήρισε πολυτιµότερους επενδυτές τους γείτονες µε τους οποίους µας συνδέει ένα κοινό µέλλον. «Έτσι βλέπουµε τους Τούρκους συναδέλφους,µε τους οποίος αναζητούµε τρόπους σταθερής συνεργασίας. «Όλοι οι κλάδοι της οικονοµικής δραστηριότητας (γεωργία, µεταποίηση, εµπόριο, ενέργεια, υπηρεσίες, τουρισµός) δίνουν το δικό τους στίγµα στο οικονοµικό προφίλ της περιοχής και το καθιστούν άκρως ανταγωνιστικό σε σχέση µε άλλες περιοχές. Σε αυτό προσθέτουµε την ύπαρξη της µουσουλµανικής µειονότητας, η οποία αποτελεί βασικό παράγοντα για τη σύσφιξη και ανάπτυξη εµπορικών σχέσεων µε την Τουρκία». Τέλος, αναφέρθηκε στις επαφές που έχουν αναπτύξει τα επιµελητήρια της Ροδόπης µε αυτά της Τουρκίας, σε Κωνσταντινούπολη, Σµύρνη, Ανδριανούπολη και ιδιαίτερα µε αυτά που είναι κοντά στα σύνορά µας. Την καλή σχέση των επιµελητηρίων γειτονικών πόλεων Ελλάδας και Τουρκίας επιβεβαίωσε και ο Μουσταφά Γιαρντιµτζί, µέλος του διοικητικού συµβουλίου της τουρκικής ένωσης χρηµατιστηρίου των επιµελητηρίων και πρόεδρος του εµπορικού χρηµατιστηρίου της Αδριανούπολης.
Η χθεσινή µέρα δεν αναλώθηκε όµως µόνο σε χαιρετισµούς. Επιχειρηµατίες αφιέρωσαν αρκετό χρόνο για να συζητήσουν προοπτικές συνεργασίας στους κλάδους του τουρισµού, τροφίµων, δοµικών υλικών, επίπλων, γεωργικών προϊόντων, µεταφορών και υπηρεσιών. Τα όποια αποτελέσµατα των εταιρικών αυτών συναντήσεων προκύψουν, θα µπορούν να αποτιµηθούν σε επόµενο χρονικό διάστηµα. Το δεύτερο ελληνοτουρκικό φόρουµ στην Κοµοτηνή ολοκληρώνεται σήµερα µε πρωινές διµερείς συναντήσεις και επίσκεψη των φιλοξενούµενων στα αξιοθέατα του νοµού Ροδόπης.
ΑΓΝΩΣΤΟ ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ
Τα ερωτικά έκαψαν τον προκάτοχο του Τούρκου υπουργού που µπήκε στη θέση του
Το παρασκήνιο ανάληψης των καθηκόντων του γοητευτικού Τούρκου υπουργού Εµπορίου και Βιοµηχανίας: Ανέλαβε καθήκοντα µετά την αντικατάσταση του κ. Τσουσµέν, υπουργού στο ίδιο αντικείµενο, επιστήθιου φίλου του Ερντογάν, ο οποίος πλήρωσε τον έρωτά του µε την κατά δύο δεκαετίες µεγαλύτερή του πρόεδρο τηλεοπτικών καναλιών και ΜΜΕ της Τουρκίας. Χώρισε τη σύζυγό του, προσωπική φίλη της συζύγου του Ερντογάν, Εµινέ, έχασε το υπουργείο και κατέληξε απλά γενικός γραµµατέας του κόµµατος. Στη θέση του αναρριχήθηκε ο τωρινός υπουργός Νιχάτ Εργκιούν, ο οποίος ήταν πολύ άνετος στο τηλεοπτικό παιγνίδι, τον ακολουθούσαν σχεδόν όλα τα τηλεοπτικά κανάλια από τη στιγµή που πάτησε το πόδι του στη Θράκη, ενώ στην οµιλία του δεν παρέλειπε να αναφέρεται στη µεγάλη Τουρκία εµφανίζοντάς την ως µια υπερδύναµη στην περιοχή από την οποία η Ελλάδα έχει να διδαχτεί πράγµατα…
Όλα τα δώρα που προσέφερε ήταν τα ίδια, όπως και οι παραινέσεις του για «φιλία και συνεργασία στη βάση του κερδίζω- κερδίζεις». Ρεαλιστικά πράγµατα. Τα βασικότερα σηµεία της οµιλίας του παρουσιάζονται στον «Χ» για να φανεί το πνεύµα και η οπτική του,όπως καταγράφηκε µέσα από την επίσηµη µετάφραση που γινόταν. Μαζί του ήταν και ο υπουργός Ανάπτυξης, ο οποίος όµως δεν έκλεψε τα φώτα της δηµοσιότητας.
TΑ ΠΡΟΛΑΒΕ ΟΛΑ
Συνάντηση µε ψευτοµουφτήδες επίσκεψη στην καταργηµένη νεολαία
Ελαφρά αξύριστος, µε κοστούµι αλλά και νεανικό στυλ στο ντύσιµο, άφθονα χαµόγελα και µε τον αέρα του πετυχηµένου, ο 49χρονος υπουργός ήταν το θέµα της χθεσινής µέρας σε ότι έκανε. Την πιο πριβέ παρουσία την επεφύλασσε στον χώρο της καταργηµένης «τουρκικής» νεολαίας, όπου τον ανέµεναν κάµερες και δηµοσιογράφοι µια κίνηση φάουλ, που σίγουρα δεν έγινε αυτόβουλα αλλά είχε την δική της σηµειολογία.
Ο υπουργός αν και ξέφυγε ως προς τους χρόνους των συναντήσεων δεν παρέλειψε να τα πει και µε τους ψευτοµουφτήδες της Θράκης, που τον ανέµεναν επί ώρα στον χώρο της νεολαίας, τον Αχµέτ Μετέ και τον Ιµπράµ Σερήφ κι ένα πλήθος πρωτοκλασάτων στελεχών της άτυπης συµβουλευτικής επιτροπής, που δεν είχαν λόγο να τον δουν στο φόρουµ. Εκεί παρουσιάστηκε η γνωστή ατζέντα των προβληµάτων και σφυρηλατήθηκε η σχέση µειονότητας και µητέρας πατρίδας.
ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΟΜΙΛΙΑΣ ΣΤΟ ΦΟΡΟΥΜ
ΝΙΧΑΤ ΕΡΓΚΙΟΥΝ:Στις οικονοµικές και πολιτικές σχέσεις των δύο χωρών θα πρέπει να επικρατήσει η λογική
Τα γεωγραφικά σύνορα φυσικά είναι σημαντικά και απαραίτητα, ωστόσο θα πρέπει να αφήσουμε κατά μέρος τα σύνορα στις σκέψεις μας, που ορίζουν τα μυαλά μας, διότι αν υπάρχουν τέτοια σύνορα δε θα ωφεληθεί κανείς…
Ο Τούρκος υπουργός έβαλε το δόγμα της συνεργασίας στη βάση «του κερδίζω- κερδίζεις», μίλησε για λογική που πρέπει να διέπει τις οικονομικές και πολιτικές σχέσεις, κάνοντας μαθήματα αυτογνωσίας κι επίδειξη δυναμικής της Τουρκίας. Δημοσιεύουμε το μεγαλύτερο μέρος της παρέμβασής του μπροστά σ΄ ένα ετερόκλητο κοινό επιχειρηματικών, πολιτικών, αυτοδιοικητικών κ.α.
«Πιστεύουμε ότι αν συνεργαστούμε θα μπορέσουμε να ανοίξουμε τον δρόμο για το μέλλον, ξεπερνώντας τις προκαταλήψεις του παρελθόντος και να σκεφτούμε λογικά, διότι μόνο με αυτόν τον τρόπο θα έχουμε θετικά αποτελέσματα και για τις δύο πλευρές.
Στις οικονομικές και πολιτικές σχέσεις των δύο χωρών θα πρέπει να επικρατήσει η λογική. Για παράδειγμα, έγιναν κάποια μικρά βήματα, όπως η λειτουργία στην Παναγία Σουμελά στον Πόντο, που απέδειξε ότι οι φόβοι είναι ανυπόστατοι, καθώς τα μικρά αυτά βήματα συντελούν στην πρόοδο του κόσμου. Η ευθύνη για τη βελτίωση των διμερών σχέσεων δε βαραίνει μόνο τους εκπροσώπους των κυβερνήσεων των δύο χωρών, αλλά και τους επιχειρηματίες και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης των δύο χωρών. Όπως είχα επισημάνει και στο πρώτο φόρουμ, οι εκπρόσωποι του επιχειρηματικού κόσμου θα παίξουν ένα σημαντικό ρόλο στην βελτίωση των σχέσεων, αν το Αιγαίο γίνει μια θάλασσα ειρήνης. Δεν πρέπει να υπάρχουν πολεμικά αεροσκάφη και πολεμικά πλοία στη θάλασσα και στον αέρα του Αιγαίου παρά μόνο εμπορικά σκάφη και αεροσκάφη. Στις κυβερνήσεις των δύο χωρών υπάρχει η βούληση για τη βελτίωση των σχέσεων και αυτό είναι μια μεγάλη ευκαιρία για τους επιχειρηματίες των δύο χωρών. Οι επιχειρηματίες μας σε τομείς όπως ο ναυτιλιακός, ο χρηματοπιστωτικός και άλλοι, πιστεύουμε ότι θα μπορέσουν να κάνουν νέες συνεργασίες με το ενδιαφέρον που δείχνουν. Αγαπητοί φίλοι. Βιώσαμε μια από τις μεγαλύτερες κρίσεις του κόσμου και η γειτόνισσα μας η Ελλάδα είναι μια χώρα, η οποία βίωσε πάρα πολύ βαριά αυτή την κρίση. Και ενώ το 2011 για πολλούς είναι μια περίοδος ανάκαμψης, για την Ελλάδα το 2011 είναι μια περίοδος περιποίησης των πληγών της που είχε από αυτή την κρίση. Ενώ αλλού δημιουργούνται ευκαιρίες για νέες επενδύσεις, βλέπουμε ότι αυτή η κρίση δείχνει πόσο μοιάζουν οι δύο χώρες από την άποψη της οικονομίας, διότι η Τουρκία έχει πάρει πολλά μαθήματα από τις κρίσεις που βίωσε στο παρελθόν, τα έχει αναλύσει και στον μακροοικονομικό τομέα έκανε τις ανάλογες μεταρρυθμίσεις και έτσι έδειξε μια επιτυχή οικονομική παρουσία, ιδίως με τις μεταρρυθμίσεις στο χρηματοπιστωτικό και τραπεζικό τομέα, καταφέραμε να αυξήσουμε την αντίσταση μας.
Στην Ευρώπη, σε πολλές χώρες, βρίσκονται αντιμέτωποι με την κρίση και εφαρμόζονται πολιτικές πολύ σκληρές, ενώ αντιθέτως στην Τουρκία παρατηρείται ένας μεγάλος ρυθμός ανάπτυξης.
Η Τουρκία τοποθέτησε σε μια υγιή βάση τα χρέη της και τα τρία τέταρτα του περασμένου χρόνου η Τουρκία κατάφερε να γίνει μια από τις οικονομίες του κόσμου με τον μεγαλύτερο ρυθμό ανάπτυξης. Τον ίδιο χρόνο σημειώθηκε και μια πολύ σημαντική μείωση στο ποσοστό της ανεργίας. Το 2010 ξεπεράσαμε τον στόχο μας στις εξαγωγές Αν κοιτάξουμε τις πωλήσεις αυτοκινήτων βλέπουμε μια σημαντική αναζωογόνηση, οι αγορές αυτοκινήτων έφτασαν τις 510.000 σημειώνοντας αύξηση 38% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά και σπάζοντας ένα ρεκόρ στην χώρα μας. Στο πλαίσιο των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Ε.Ε. έγιναν σημαντικά βήματα στις μεταρρυθμίσεις. Όσον αφορά τον νόμο περί χρεών, κάναμε μια τροποποίηση και ψηφίστηκε χθες. Ήταν ένας νόμος 50 χρόνων και αυτόν τον προσαρμόσαμε στην εποχή μας. Στο νέο μας πρόγραμμα για την περίοδο μέχρι το 2014, στοχεύουμε να φέρουμε την Τουρκία σε πρωταγωνιστικό ρόλο στην παραγωγή οχημάτων. Θα καταστήσουμε την περιφερειακή μας οικονομία ανταγωνιστική.
Όπως γνωρίζετε, τον προσεχή Ιούνιο θα πραγματοποιηθούν εθνικές εκλογές στην Τουρκία και αυτό μπορεί να αυξήσει την πιστοληπτική ικανότητα της Τουρκίας, ώστε να μπορέσουν να γίνουν περισσότερες επενδύσεις εδώ, στην περιοχή. Η Τουρκία αντλεί τη δύναμη της από τον δυναμισμό της και από το περιβάλλον σταθερότητας και ασφάλειας που υπάρχει στην χώρα. Θα πρέπει και η Ελλάδα να φτάσει στο ίδιο επίπεδο ασφάλειας με την Τουρκία και να αυξηθεί ο δυναμισμός του ιδιωτικού τομέα. Μπορούμε να μοιραστούμε με την Ελλάδα τις εμπειρίες που είχαμε. Η Ελληνική κυβέρνηση ανακοίνωσε το πρόγραμμα εξόδου από την κρίση για το 2011, μειώνοντας τις κρατικές δαπάνες. Για να μπορέσει να είναι επιτυχές αυτό το πρόγραμμα θα πρέπει να το αγκαλιάσουν και ο ιδιωτικός και ο δημόσιος τομέας και οι επιχειρηματίες και από αυτή την άποψη αυτό το φόρουμ παίζει ένα σημαντικό ρόλο. Ο πιο ορθολογικός τρόπος για να μπορέσουμε να ξεπεράσουμε αυτές τις κρίσεις είναι η αύξηση των επενδύσεων και του εμπορίου. Οι δυσκολίες που βιώνει η Ελληνική οικονομία ίσως να οφείλονται στο ότι η οικονομία βασίζεται περισσότερο στην κατανάλωση, παρά στην παραγωγή. Ίσως επειδή δεν υπάρχει μια ισορροπία ανάμεσα στην κατανάλωση και στην παραγωγή. Όταν η κυβέρνηση μας ανέλαβε τα καθήκοντα της, ο όγκος εμπορίου Ελλάδας και Τουρκίας ήταν 903 εκ. δολάρια. Το 2008 τετραπλασιάστηκε και έφτασε στα 3,6 δις. δολάρια και το 2010 έφτασε περίπου στα 3 δις δολάρια. Το 2009 σημειώθηκε μια ανάκαμψη και αυτό είναι ένα πολύ ευχάριστο γεγονός. Δε θα πρέπει, όμως, να ξεγελιόμαστε από αυτή τη βελτίωση, γιατί αν σκεφτούμε το δυναμικό των δύο χωρών θα διαπιστώσουμε ότι είναι πάρα πολύ μικρό και ανεπαρκές το ποσό των 3 δις δολαρίων. Όπως σας είπα, θα πρέπει να το ανεβάσουμε στα 5 δις δολάρια και μεσοπρόθεσμα να θέσουμε ως στόχο τα 10 δις δολάρια. Οι επιχειρηματίες των δύο χωρών με τις αμοιβαίες επενδύσεις θα συμβάλλουν στην αύξηση της παραγωγής των χωρών μας. Περισσότερες από 400 ελληνικές επιχειρήσεις έχουν κάνει επενδύσεις 6 δις στην Τουρκία.
Οι δικές μας είναι πολύ μικρές σε σχέση με αυτό. Καλώ τους Τούρκους επιχειρηματίες να κάνουν περισσότερες επενδύσεις στην Ελλάδα και οι Έλληνες να βελτιώσουν το επενδυτικό περιβάλλον και να συμβάλλουν στην άρση των γραφειοκρατικών εμποδίων, διότι όταν ένα ελληνικό κεφάλαιο, μια ελληνική τράπεζα μπορεί να αγοράζει την Φινάς Μπανκ, μαζί με τα υποκαταστήματα της και να προσφέρει τις υπηρεσίες της, γιατί να μην μπορεί να γίνει κάτι αντίστοιχο και από τις τουρκικές τράπεζες, δηλαδή να αγοράσουν τράπεζες στην Ελλάδα ή η Ziraat Bank να κάνει εκατοντάδες υποκαταστήματα στην Ελλάδα; Αν σε εμάς λείπει το ενδιαφέρον για επενδύσεις, θα πρέπει να το καλλιεργήσουμε, αλλά αν στην Ελλάδα υπάρχουν κάποια συναισθηματικά ή γραφειοκρατικά εμπόδια θα πρέπει η ελληνική πλευρά να αναλάβει την άρση αυτών των εμποδίων.
Η εφαρμογή του προγράμματος εξόδου από την κρίση για μερικά χρόνια ακόμη θα είναι καθοριστική για την ανάπτυξη των σχέσεων της με την Τουρκία.
Η Τουρκία είναι μια αναπτυσσόμενη οικονομία και το γεγονός αυτό μπορεί να δημιουργήσει ευκαιρίες για τις γειτονικές χώρες.
Όσον αφορά τη σχέση μας με την Ελλάδα και την Ε.Ε, περιμένουμε από την Ελλάδα να πάρει θέση σε ένα από τα πιο σημαντικά εμπόδια, που είναι η εφαρμογή της βίζας. Σε ένα περιβάλλον όπου οι άνθρωποι δεν μπορούν να μετακινούνται ελεύθερα, πώς μπορούμε να μιλάμε για ελεύθερη διακίνηση προϊόντων; Δεν μπορούμε να μιλάμε για συνεισφορά στο εμπόριο και στην οικονομία. Από χώρες όπως η Ταιβάν και η Βραζιλία έρχονται χωρίς να ισχύει γι’ αυτούς καθεστώς βίζας και μάλιστα αυτές οι χώρες βρίσκονται μακριά από την Ευρώπη και απορώ πώς μπορείτε να εφαρμόζετε βίζα για την Τουρκία που είναι μια γειτονική χώρα. Ίσως σε αυτό θα πρέπει να ασκήσουν πιέσεις οι Έλληνες και οι Τούρκοι επιχειρηματίες.
Επίσης, οι ποσοστώσεις στα καύσιμα, που επιβάλλονται στα TIR, αποτελούν ένα εμπόδιο. Δε γίνεται ελεύθερη διακίνηση προϊόντων και τα φορτηγά TIR δεν μπορούν να μετακινούνται ελεύθερα. Αυτό το είχαμε επισημάνει και στο πρώτο φόρουμ στην Αδριανούπολη και το επαναλαμβάνω ξανά εδώ.
Όσον αφορά τις διμερείς μας σχέσεις, με ικανοποίηση διαπιστώνουμε ότι όσοι έχουν πράσινο διαβατήριο μπορούν να έρχονται στην Ελλάδα για μια ημέρα ή βραχυπρόθεσμα. Όμως, περιμένουμε από την Ελληνική κυβέρνηση καλύτερη αντιμετώπιση στο θέμα της Βίζας, για να μπορούν να έρχονται και οι απλοί πολίτες, γιατί αυτό θα έχει θετικό αντίκτυπο στις σχέσεις. Στη Ρόδο και στη Χίο ζητάμε να δημιουργηθεί ένα εργαστήριο ελέγχου τροφίμων και μιας ομάδας εργασίας. Αυτό θα είναι πολύ ωφέλιμο.
Αξιότιμοι σύνεδροι. Πριν από 6 μήνες συναντηθήκαμε στην άλλη πλευρά των συνόρων, στην Αδριανούπολη και τώρα συναντιόμαστε σε αυτήν την πλευρά των συνόρων, στην Κομοτηνή. Τα γεωγραφικά σύνορα, φυσικά, είναι σημαντικά και είναι απαραίτητα, ωστόσο θα πρέπει να αφήσουμε κατά μέρος τα σύνορα στις σκέψεις μας, που ορίζουν τα μυαλά μας, διότι αν υπάρχουν τέτοια σύνορα δε θα ωφεληθεί κανείς. Τα τελευταία χρόνια ζούμε μια θετική εξέλιξη στις σχέσεις μας.
Η Τουρκία αναπτύσσεται και έχει ως στόχο να αναπτυχθεί μαζί με τους φίλους της με μηδενικά προβλήματα και μάξιμουμ συνεργασία που θα βασίζεται στο κερδίζω – κερδίζεις.»
ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΤΗΚΑΝ ΒΗΜΑΤΑ ΠΡΟΟΔΟΥ
«Σύνορα που τα διαβαίνουν τα εµπορεύµατα δεν τα διαβαίνουν οι στρατοί» είπε ο Ευριπίδης Στυλιανίδης
Εκ µέρους της Ν.Δ. καλωσόρισε τους προσκεκληµένους από την Τουρκία ο βουλευτής Ροδόπης και γραµµατέας του προγράµµατος της Νέας Δηµοκρατίας Ευριπίδης Στυλιανίδης που ήταν στο πάνελ των οµιλητών λέγοντας ότι οι υγιείς δυνάµεις της αγοράς µέσα από το φόρουµ δείχνουν τον δρόµο που πρέπει να βαδίσουν λαοί και οι κυβερνήσεις.
Ο κ. Στυλιανίδης επικαλέστηκε την ρήση των αρχαίων ότι οι αρχαίοι Έλληνες έλεγαν ότι «σύνορα που τα διαβαίνουν τα εµπορεύµατα δεν τα διαβαίνουν οι στρατοί» κι αυτό επιβεβαιώνει την διαχρονική του αξία για να θυµίσει την υποδοχή στην Θράκη του Ταγήπ Ερντογάν. «Ήταν η πρώτη φορά, µετά από πολλές δεκαετίες, που διοργανώνονταν µία τέτοια επίσκεψη µε θετικά, όπως φάνηκε στη συνέχεια αποτελέσµατα. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι δύο πλευρές δούλεψαν µε σωφροσύνη και σοβαρότητα. Ο σεβασµός των κανόνων του διεθνούς δικαίου, η έµπρακτη αλληλοεκτίµηση µεταξύ των πρωταγωνιστών, η σωστή προετοιµασία των κινήσεων βήµα προς βήµα δεν επέτρεψαν, για µεγάλο διάστηµα, να καταλήξουµε σε αδιέξοδο ούτε µετέβαλαν την εξωτερική πολιτική σε δηµόσιες σχέσεις εσωτερικής κατανάλωσης. Δεν ισχυρίζοµαι ότι λύθηκαν τα µεγάλα προβλήµατα. Πολλά είναι ακόµη µπροστά µας. Σίγουρα όµως έγιναν σηµαντικότατα βήµατα τουλάχιστον στον τοµέα της οικονοµικής συνεργασίας.
Ο κ. Στυλιανίδης ανέφερε ότι πάνω από 40 ελληνικές επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται σήµερα στην Τουρκία ενώ παράλληλα έχουν αυξηθεί και οι τουρκικές εξαγωγές προς την ελληνική αγορά.
«Τα προηγούµενα χρόνια δουλέψαµε ουσιαστικά προωθώντας projects κοινού ενδιαφέροντος. Αντιπροσωπευτικά παραδείγµατα είναι:
-Η Τραπεζική συνεργασία µε τη Ziraat Bank να ενεργοποιείται στην Ελλάδα και την Εθνική Τράπεζα να έχει εξαγοράσει επιτυχώς, όπως κρίνεται εκ του αποτελέσµατος, την τουρκική Finans Bank
-Ολοκληρώθηκε ο ελληνοτουρκικός αγωγός αερίου
-Προωθήθηκε σηµαντικά η τουριστική συνεργασία
-Δηµιουργήθηκαν ελληνοτουρκικές κοινοπραξίες στον κατασκευαστικό και στο εξορυκτικό τοµέα που δεν λειτουργούν µόνο στις δύο χώρες αλλά, επιτυχώς, και σε τρίτες χώρες Βεβαίως, υπάρχουν και πρωτοβουλίες που ξεκινήσαµε και δεν έχουν ολοκληρωθεί και εκεί ίσως θα έπρεπε να στρέψουµε την προσοχή µας για τα επόµενα βήµατα στον τοµέα της οικονοµικής συνεργασίας. Χαρακτηριστικό παράδειγµα είναι, εκτός από τον οδικό άξονα που συνδέει την Εγνατία Οδό µε την Κωνσταντινούπολη, η ολοκλήρωση του «Δρόµου των Αργοναυτών», που είχε συµφωνηθεί από την Σύνοδο Υπουργών του ΟΣΕΠ εδώ στην Κοµοτηνή και είχε υπογραφεί στη συνέχεια από όλους τους Υπουργούς Εξωτερικών των Κρατών Μελών. Ο οδικός αυτό δακτύλιος, µαζί µε τη σύνδεση των λιµανιών από τους θαλάσσιους διαδρόµους, θα διευκολύνει τη δηµιουργία µίας ενιαίας αγοράς γύρω από τη Μαύρη Θάλασσα µε θετικές επιπτώσεις για όλους.
Εκκρεµεί επίσης η ακτοπλοϊκή σύνδεση της Αλεξανδρούπολης µε την Ίµβρο και το Τσανάκαλε, που θα διευκολύνει τη µεταφορά εµπορικών φορτίων αλλά και τουριστών από τη Μικρά Ασία προς την Ευρώπη και αντίστροφα». Στις εκκρεµότητες της συνεργασίας είναι η υπογεγραµµένη συµφωνία για κατασκευής δεύτερης γέφυρας στον Έβρο, για τη διευκόλυνση των µεταφορών και η προετοιµασία γρήγορης σιδηροδροµικής σύνδεσης Θεσσαλονίκης-Κωνσταντινούπολης.
«Τουρκία και Ελλάδα εκπαιδεύονται να ζουν και να αναπτύσσονται µαζί. Η Τουρκία είναι για εµάς η πύλη προς τις αγορές της Ανατολής και εµείς είµαστε για την Τουρκία η πύλη προς την αγορά της Ευρώπης. Έχουµε κοινό συµφέρον να προτάξουµε συνεργασίες και να δείξουµε έµπρακτα τον αλληλοσεβασµό µας. Έτσι µόνο η οικονοµική συνεργασία θα µπορεί να µετεξελιχθεί σε ειλικρινή φιλία. Είµαι πεπεισµένος ότι οι δυνάµεις της αγοράς των δύο χωρών που σήµερα βρίσκονται ανάµεσα µας µπορούν να παίξουν αυτόν τον κρίσιµο και χρήσιµο ρόλο του καταλύτη» κατέληξε µέσα από µια οµιλία µε σαφήνεια ρεαλισµό και συγκεκριµένα δεδοµένα.
Μ.Μ.
Ο υπουργός δήλωσε υπερήφανος για τη χώρα του, γιατί τοποθέτησε σε µια υγιή βάση τα χρέη της και κατάφερε σε µικρό χρονικό διάστηµα να γίνει µια από τις γρηγορότερα αναπτυσσόµενες οικονοµίες του κόσµου. Τον ίδιο χρόνο σηµειώθηκε και µια πολύ σηµαντική µείωση στο ποσοστό της ανεργίας, ενώ η χώρα ξεπέρασε κατά πολύ και τον προσδοκώµενο στόχο στις εξαγωγές. «Η Τουρκία είναι µια αναπτυσσόµενη οικονοµία και το γεγονός αυτό µπορεί να δηµιουργήσει ευκαιρίες για τις γειτονικές χώρες», δήλωσε ο Τούρκος υπουργός και προσέθεσε: « Η ευθύνη για τη βελτίωση των διµερών σχέσεων δεν είναι µια ευθύνη που βαραίνει µόνο τους εκπροσώπους των κυβερνήσεων των δύο χωρών. Είναι και ευθύνη των επιχειρηµατιών των δύο χωρών, καθώς και του Τύπου των δύο χωρών. Οι εκπρόσωποι του επιχειρηµατικού κόσµου θα παίξουν ένα σηµαντικό ρόλο στη βελτίωση των σχέσεων, αν το Αιγαίο γίνει µια θάλασσα ειρήνης. Πρέπει να µην υπάρχουν πολεµικά αεροσκάφη και πολεµικά πλοία στον αέρα και στη θάλασσα του Αιγαίου. Θα πρέπει να υπάρχουν µόνο εµπορικά σκάφη και εµπορικά αεροσκάφη». Τοµείς, όπως ο ναυτιλιακός και ο χρηµατοπιστωτικός, χαρακτηρίστηκαν πρώτης προτεραιότητας από τον υπουργό. Τέλος, αναφέρθηκε στη θεωρία των µηδενικών προβληµάτων που πρέπει να ισχύουν µε τους γείτονες.
Εκλεισε στο Τσανάκαλε το 3o επιχειρηµατικό φόρουµ
Κατά τη διάρκεια της συνάντησης που έλαβε χώρα στην έδρα της Περιφέρειας στην Κοµοτηνή και έγινε σε άριστο κλίµα επιβεβαιώθηκε η πρόθεση των δύο πλευρών για ενίσχυση των συνεργασιών σε οικονοµικό, πολιτικό και πολιτιστικό επίπεδο. Ο κ. Εγκιούν και σε αυτή τη συνάντηση στάθηκε στο θέµα της βίζας, «όσον αφορά την σχέση µας µε την Ελλάδα και τις σχέσεις µας µε την Ε.Ε, περιµένουµε από την Ελλάδα να πάρει θέση, σε ένα από τα σηµαντικότερα εµπόδια αυτό της εφαρµογής της βίζας. Σε ένα περιβάλλον όπου οι άνθρωποι δεν µπορούν να µετακινούνται ελεύθερα, πως µπορούµε να µιλήσουµε για ελεύθερη διακίνηση προϊόντων; Δεν µπορούµε να µιλάµε για συνεισφορά στο εµπόριο και στην οικονοµία. Επίσης για τις ποσοστώσεις στα καύσιµα, που επιβάλλονται στα TIR, αποτελούν ένα εµπόδιο, δεν γίνεται να γίνει ελεύθερη διακίνηση προϊόντων και τα φορτηγά TIR να µην µπορούν να µετακινούνται ελεύθερα. Επίσης στη Ρόδο και στη Χίο ζητάµε να δηµιουργηθεί ένα εργαστήριο ελέγχου τροφίµων και µιας οµάδας εργασίας». Ο Τούρκος υπουργός στάθηκε και στη συµµετοχή στην Τρίτη διοργάνωση ακόµα µίας χώρας, της Βουλγαρίας. Στόχος όπως είπε αναπτυχθούν σχέσεις στις περιοχές συνόρων των τριών χωρών.
Η συνάντηση ολοκληρώθηκε µε ανταλλαγή αναµνηστικών δώρων εθιµοτυπίας. Να σηµειωθεί ότι η επίσκεψη της αντιπροσωπείας από την Τουρκία και του κ. Εργκιούν στον περιφερειάρχη ΑΜ-Θ εντασσόταν στο πλαίσιο της παρουσίας του Υπουργού στο 2ο Ελληνοτουρκικό Φόρουµ που ολοκληρώνεται σήµερα στην Κοµοτηνή.
Καθοριστικός ο ρόλος των επιµελητηρίων στην εδραίωση σχέσεων
Συµµετοχές µελών διοικητικών συµβουλίων και επιχειρηµατιών των πολυπληθέστερων και ισχυρότερων επιµελητηρίων της Τουρκίας, όπως αυτό της Σµύρνης, της Κωνσταντινούπολης, της Αδριανούπολης, της Κεσάνης, του Τσόρλου, ήταν το χαρακτηριστικό της διοργάνωσης. Από ελληνικής πλευράς οι επιχειρηµατίες της Κοµοτηνής και άλλων ελληνικών πόλεων, µε µικρότερη όµως συµµετοχή, έδωσαν το παράδειγµα και τα στοιχεία, ώστε η προοπτική των ελληνοτουρκικών σχέσεων σε επίπεδο οικονοµίας και ανάπτυξης να τεθεί σε διαφορετική βάση. Δηλαδή, από τα µηνύµατα προς την Τουρκία να λείψουν η καχυποψία, οι φοβίες, τα σύνδροµα, τα οποία χαρακτήριζαν το παρελθόν. «Είµαστε καταδικασµένοι να γίνουµε εταίροι», είπε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Επιµελητηρίων Τουρκίας, Ριφάτ Χισαρτικλίογλου, τονίζοντας τον καθοριστικό ρόλο των Επιµελητηρίων στην ανάπτυξη των σχέσεων. Η αγορά της Τουρκίας αριθµεί 72 εκ. καταναλωτές και δεν έχει όφελος από τις διαµάχες µε τη γειτονική χώρα. Οι επιχειρηµατίες έχουν ευθύνη για την εδραίωση της καλής σχέσης µεταξύ των δύο χωρών, προσέθεσε ο κ. Χισαρτικλίογλου. Τέλος, απευθυνόµενος στον Τύπο ο πρόεδρος της τουρκικής ένωσης, απεύθυνε το µήνυµα «µη ρίχνετε λάδι στη φωτιά» και διαβεβαίωσε ότι δεν υπάρχει µυστική ατζέντα µεταξύ των δύο χωρών. Την πεποίθησή του ότι ο Έλληνας επιχειρηµατίας είναι διατεθειµένος να κάνει την υπέρβαση, εάν βοηθηθεί από την πολιτεία, εξέφρασε ο γενικός γραµµατέας της κεντρικής ένωσης επιµελητηρίων Ελλάδος και πρόεδρος του επιµελητηρίου Βοιωτίας, Παναγιώτης Αγνοιάδης.
Με ενδιαφέρουσες προτάσεις στο φόρουµ τα Επιµελητήρια Ροδόπης
Την πρόταση του το τρίτο επιχειρηµατικό φόρουµ να συµπεριλάβει και άλλες χώρες της βαλκανικής, διατύπωσε στην έναρξη της διοργάνωσης ο πρόεδρος του Επαγγελµατικού και Βιοτεχνικού Επιµελητηρίου Ροδόπης, Αργύρης Αργυρόπουλος. Μία πρόταση που έγινε αποδεκτή από τους διοργανωτές και έτσι, στο τρίτο φόρου θα συµπεριληφθεί και η Βουλγαρία. Μία ενδιαφέρουσα πρόταση κατέθεσε στην οµιλία του και ο Νικόλαος Αγγελίδης, πρόεδρος του Εµπορικού και Βιοµηχανικού Επιµελητηρίου Ροδόπης, για ύπαρξη µιας µόνιµης γραµµατείας, η οποία θα καταγράφει και θα παρακολουθεί την πορεία των θεµάτων που τίθενται στις συναντήσεις επιχειρηµατιών των δύο χωρών, αλλά και θα οργανώνει και τα επόµενα φόρουµ. Ο κ. Αγγελίδης, επίσης, στην εισήγησή του χαρακτήρισε πολυτιµότερους επενδυτές τους γείτονες µε τους οποίους µας συνδέει ένα κοινό µέλλον. «Έτσι βλέπουµε τους Τούρκους συναδέλφους,µε τους οποίος αναζητούµε τρόπους σταθερής συνεργασίας. «Όλοι οι κλάδοι της οικονοµικής δραστηριότητας (γεωργία, µεταποίηση, εµπόριο, ενέργεια, υπηρεσίες, τουρισµός) δίνουν το δικό τους στίγµα στο οικονοµικό προφίλ της περιοχής και το καθιστούν άκρως ανταγωνιστικό σε σχέση µε άλλες περιοχές. Σε αυτό προσθέτουµε την ύπαρξη της µουσουλµανικής µειονότητας, η οποία αποτελεί βασικό παράγοντα για τη σύσφιξη και ανάπτυξη εµπορικών σχέσεων µε την Τουρκία». Τέλος, αναφέρθηκε στις επαφές που έχουν αναπτύξει τα επιµελητήρια της Ροδόπης µε αυτά της Τουρκίας, σε Κωνσταντινούπολη, Σµύρνη, Ανδριανούπολη και ιδιαίτερα µε αυτά που είναι κοντά στα σύνορά µας. Την καλή σχέση των επιµελητηρίων γειτονικών πόλεων Ελλάδας και Τουρκίας επιβεβαίωσε και ο Μουσταφά Γιαρντιµτζί, µέλος του διοικητικού συµβουλίου της τουρκικής ένωσης χρηµατιστηρίου των επιµελητηρίων και πρόεδρος του εµπορικού χρηµατιστηρίου της Αδριανούπολης.
Η χθεσινή µέρα δεν αναλώθηκε όµως µόνο σε χαιρετισµούς. Επιχειρηµατίες αφιέρωσαν αρκετό χρόνο για να συζητήσουν προοπτικές συνεργασίας στους κλάδους του τουρισµού, τροφίµων, δοµικών υλικών, επίπλων, γεωργικών προϊόντων, µεταφορών και υπηρεσιών. Τα όποια αποτελέσµατα των εταιρικών αυτών συναντήσεων προκύψουν, θα µπορούν να αποτιµηθούν σε επόµενο χρονικό διάστηµα. Το δεύτερο ελληνοτουρκικό φόρουµ στην Κοµοτηνή ολοκληρώνεται σήµερα µε πρωινές διµερείς συναντήσεις και επίσκεψη των φιλοξενούµενων στα αξιοθέατα του νοµού Ροδόπης.
ΑΓΝΩΣΤΟ ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ
Τα ερωτικά έκαψαν τον προκάτοχο του Τούρκου υπουργού που µπήκε στη θέση του
Το παρασκήνιο ανάληψης των καθηκόντων του γοητευτικού Τούρκου υπουργού Εµπορίου και Βιοµηχανίας: Ανέλαβε καθήκοντα µετά την αντικατάσταση του κ. Τσουσµέν, υπουργού στο ίδιο αντικείµενο, επιστήθιου φίλου του Ερντογάν, ο οποίος πλήρωσε τον έρωτά του µε την κατά δύο δεκαετίες µεγαλύτερή του πρόεδρο τηλεοπτικών καναλιών και ΜΜΕ της Τουρκίας. Χώρισε τη σύζυγό του, προσωπική φίλη της συζύγου του Ερντογάν, Εµινέ, έχασε το υπουργείο και κατέληξε απλά γενικός γραµµατέας του κόµµατος. Στη θέση του αναρριχήθηκε ο τωρινός υπουργός Νιχάτ Εργκιούν, ο οποίος ήταν πολύ άνετος στο τηλεοπτικό παιγνίδι, τον ακολουθούσαν σχεδόν όλα τα τηλεοπτικά κανάλια από τη στιγµή που πάτησε το πόδι του στη Θράκη, ενώ στην οµιλία του δεν παρέλειπε να αναφέρεται στη µεγάλη Τουρκία εµφανίζοντάς την ως µια υπερδύναµη στην περιοχή από την οποία η Ελλάδα έχει να διδαχτεί πράγµατα…
Όλα τα δώρα που προσέφερε ήταν τα ίδια, όπως και οι παραινέσεις του για «φιλία και συνεργασία στη βάση του κερδίζω- κερδίζεις». Ρεαλιστικά πράγµατα. Τα βασικότερα σηµεία της οµιλίας του παρουσιάζονται στον «Χ» για να φανεί το πνεύµα και η οπτική του,όπως καταγράφηκε µέσα από την επίσηµη µετάφραση που γινόταν. Μαζί του ήταν και ο υπουργός Ανάπτυξης, ο οποίος όµως δεν έκλεψε τα φώτα της δηµοσιότητας.
TΑ ΠΡΟΛΑΒΕ ΟΛΑ
Συνάντηση µε ψευτοµουφτήδες επίσκεψη στην καταργηµένη νεολαία
Ελαφρά αξύριστος, µε κοστούµι αλλά και νεανικό στυλ στο ντύσιµο, άφθονα χαµόγελα και µε τον αέρα του πετυχηµένου, ο 49χρονος υπουργός ήταν το θέµα της χθεσινής µέρας σε ότι έκανε. Την πιο πριβέ παρουσία την επεφύλασσε στον χώρο της καταργηµένης «τουρκικής» νεολαίας, όπου τον ανέµεναν κάµερες και δηµοσιογράφοι µια κίνηση φάουλ, που σίγουρα δεν έγινε αυτόβουλα αλλά είχε την δική της σηµειολογία.
Ο υπουργός αν και ξέφυγε ως προς τους χρόνους των συναντήσεων δεν παρέλειψε να τα πει και µε τους ψευτοµουφτήδες της Θράκης, που τον ανέµεναν επί ώρα στον χώρο της νεολαίας, τον Αχµέτ Μετέ και τον Ιµπράµ Σερήφ κι ένα πλήθος πρωτοκλασάτων στελεχών της άτυπης συµβουλευτικής επιτροπής, που δεν είχαν λόγο να τον δουν στο φόρουµ. Εκεί παρουσιάστηκε η γνωστή ατζέντα των προβληµάτων και σφυρηλατήθηκε η σχέση µειονότητας και µητέρας πατρίδας.
ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΟΜΙΛΙΑΣ ΣΤΟ ΦΟΡΟΥΜ
ΝΙΧΑΤ ΕΡΓΚΙΟΥΝ:Στις οικονοµικές και πολιτικές σχέσεις των δύο χωρών θα πρέπει να επικρατήσει η λογική
Τα γεωγραφικά σύνορα φυσικά είναι σημαντικά και απαραίτητα, ωστόσο θα πρέπει να αφήσουμε κατά μέρος τα σύνορα στις σκέψεις μας, που ορίζουν τα μυαλά μας, διότι αν υπάρχουν τέτοια σύνορα δε θα ωφεληθεί κανείς…
Ο Τούρκος υπουργός έβαλε το δόγμα της συνεργασίας στη βάση «του κερδίζω- κερδίζεις», μίλησε για λογική που πρέπει να διέπει τις οικονομικές και πολιτικές σχέσεις, κάνοντας μαθήματα αυτογνωσίας κι επίδειξη δυναμικής της Τουρκίας. Δημοσιεύουμε το μεγαλύτερο μέρος της παρέμβασής του μπροστά σ΄ ένα ετερόκλητο κοινό επιχειρηματικών, πολιτικών, αυτοδιοικητικών κ.α.
«Πιστεύουμε ότι αν συνεργαστούμε θα μπορέσουμε να ανοίξουμε τον δρόμο για το μέλλον, ξεπερνώντας τις προκαταλήψεις του παρελθόντος και να σκεφτούμε λογικά, διότι μόνο με αυτόν τον τρόπο θα έχουμε θετικά αποτελέσματα και για τις δύο πλευρές.
Στις οικονομικές και πολιτικές σχέσεις των δύο χωρών θα πρέπει να επικρατήσει η λογική. Για παράδειγμα, έγιναν κάποια μικρά βήματα, όπως η λειτουργία στην Παναγία Σουμελά στον Πόντο, που απέδειξε ότι οι φόβοι είναι ανυπόστατοι, καθώς τα μικρά αυτά βήματα συντελούν στην πρόοδο του κόσμου. Η ευθύνη για τη βελτίωση των διμερών σχέσεων δε βαραίνει μόνο τους εκπροσώπους των κυβερνήσεων των δύο χωρών, αλλά και τους επιχειρηματίες και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης των δύο χωρών. Όπως είχα επισημάνει και στο πρώτο φόρουμ, οι εκπρόσωποι του επιχειρηματικού κόσμου θα παίξουν ένα σημαντικό ρόλο στην βελτίωση των σχέσεων, αν το Αιγαίο γίνει μια θάλασσα ειρήνης. Δεν πρέπει να υπάρχουν πολεμικά αεροσκάφη και πολεμικά πλοία στη θάλασσα και στον αέρα του Αιγαίου παρά μόνο εμπορικά σκάφη και αεροσκάφη. Στις κυβερνήσεις των δύο χωρών υπάρχει η βούληση για τη βελτίωση των σχέσεων και αυτό είναι μια μεγάλη ευκαιρία για τους επιχειρηματίες των δύο χωρών. Οι επιχειρηματίες μας σε τομείς όπως ο ναυτιλιακός, ο χρηματοπιστωτικός και άλλοι, πιστεύουμε ότι θα μπορέσουν να κάνουν νέες συνεργασίες με το ενδιαφέρον που δείχνουν. Αγαπητοί φίλοι. Βιώσαμε μια από τις μεγαλύτερες κρίσεις του κόσμου και η γειτόνισσα μας η Ελλάδα είναι μια χώρα, η οποία βίωσε πάρα πολύ βαριά αυτή την κρίση. Και ενώ το 2011 για πολλούς είναι μια περίοδος ανάκαμψης, για την Ελλάδα το 2011 είναι μια περίοδος περιποίησης των πληγών της που είχε από αυτή την κρίση. Ενώ αλλού δημιουργούνται ευκαιρίες για νέες επενδύσεις, βλέπουμε ότι αυτή η κρίση δείχνει πόσο μοιάζουν οι δύο χώρες από την άποψη της οικονομίας, διότι η Τουρκία έχει πάρει πολλά μαθήματα από τις κρίσεις που βίωσε στο παρελθόν, τα έχει αναλύσει και στον μακροοικονομικό τομέα έκανε τις ανάλογες μεταρρυθμίσεις και έτσι έδειξε μια επιτυχή οικονομική παρουσία, ιδίως με τις μεταρρυθμίσεις στο χρηματοπιστωτικό και τραπεζικό τομέα, καταφέραμε να αυξήσουμε την αντίσταση μας.
Στην Ευρώπη, σε πολλές χώρες, βρίσκονται αντιμέτωποι με την κρίση και εφαρμόζονται πολιτικές πολύ σκληρές, ενώ αντιθέτως στην Τουρκία παρατηρείται ένας μεγάλος ρυθμός ανάπτυξης.
Η Τουρκία τοποθέτησε σε μια υγιή βάση τα χρέη της και τα τρία τέταρτα του περασμένου χρόνου η Τουρκία κατάφερε να γίνει μια από τις οικονομίες του κόσμου με τον μεγαλύτερο ρυθμό ανάπτυξης. Τον ίδιο χρόνο σημειώθηκε και μια πολύ σημαντική μείωση στο ποσοστό της ανεργίας. Το 2010 ξεπεράσαμε τον στόχο μας στις εξαγωγές Αν κοιτάξουμε τις πωλήσεις αυτοκινήτων βλέπουμε μια σημαντική αναζωογόνηση, οι αγορές αυτοκινήτων έφτασαν τις 510.000 σημειώνοντας αύξηση 38% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά και σπάζοντας ένα ρεκόρ στην χώρα μας. Στο πλαίσιο των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Ε.Ε. έγιναν σημαντικά βήματα στις μεταρρυθμίσεις. Όσον αφορά τον νόμο περί χρεών, κάναμε μια τροποποίηση και ψηφίστηκε χθες. Ήταν ένας νόμος 50 χρόνων και αυτόν τον προσαρμόσαμε στην εποχή μας. Στο νέο μας πρόγραμμα για την περίοδο μέχρι το 2014, στοχεύουμε να φέρουμε την Τουρκία σε πρωταγωνιστικό ρόλο στην παραγωγή οχημάτων. Θα καταστήσουμε την περιφερειακή μας οικονομία ανταγωνιστική.
Όπως γνωρίζετε, τον προσεχή Ιούνιο θα πραγματοποιηθούν εθνικές εκλογές στην Τουρκία και αυτό μπορεί να αυξήσει την πιστοληπτική ικανότητα της Τουρκίας, ώστε να μπορέσουν να γίνουν περισσότερες επενδύσεις εδώ, στην περιοχή. Η Τουρκία αντλεί τη δύναμη της από τον δυναμισμό της και από το περιβάλλον σταθερότητας και ασφάλειας που υπάρχει στην χώρα. Θα πρέπει και η Ελλάδα να φτάσει στο ίδιο επίπεδο ασφάλειας με την Τουρκία και να αυξηθεί ο δυναμισμός του ιδιωτικού τομέα. Μπορούμε να μοιραστούμε με την Ελλάδα τις εμπειρίες που είχαμε. Η Ελληνική κυβέρνηση ανακοίνωσε το πρόγραμμα εξόδου από την κρίση για το 2011, μειώνοντας τις κρατικές δαπάνες. Για να μπορέσει να είναι επιτυχές αυτό το πρόγραμμα θα πρέπει να το αγκαλιάσουν και ο ιδιωτικός και ο δημόσιος τομέας και οι επιχειρηματίες και από αυτή την άποψη αυτό το φόρουμ παίζει ένα σημαντικό ρόλο. Ο πιο ορθολογικός τρόπος για να μπορέσουμε να ξεπεράσουμε αυτές τις κρίσεις είναι η αύξηση των επενδύσεων και του εμπορίου. Οι δυσκολίες που βιώνει η Ελληνική οικονομία ίσως να οφείλονται στο ότι η οικονομία βασίζεται περισσότερο στην κατανάλωση, παρά στην παραγωγή. Ίσως επειδή δεν υπάρχει μια ισορροπία ανάμεσα στην κατανάλωση και στην παραγωγή. Όταν η κυβέρνηση μας ανέλαβε τα καθήκοντα της, ο όγκος εμπορίου Ελλάδας και Τουρκίας ήταν 903 εκ. δολάρια. Το 2008 τετραπλασιάστηκε και έφτασε στα 3,6 δις. δολάρια και το 2010 έφτασε περίπου στα 3 δις δολάρια. Το 2009 σημειώθηκε μια ανάκαμψη και αυτό είναι ένα πολύ ευχάριστο γεγονός. Δε θα πρέπει, όμως, να ξεγελιόμαστε από αυτή τη βελτίωση, γιατί αν σκεφτούμε το δυναμικό των δύο χωρών θα διαπιστώσουμε ότι είναι πάρα πολύ μικρό και ανεπαρκές το ποσό των 3 δις δολαρίων. Όπως σας είπα, θα πρέπει να το ανεβάσουμε στα 5 δις δολάρια και μεσοπρόθεσμα να θέσουμε ως στόχο τα 10 δις δολάρια. Οι επιχειρηματίες των δύο χωρών με τις αμοιβαίες επενδύσεις θα συμβάλλουν στην αύξηση της παραγωγής των χωρών μας. Περισσότερες από 400 ελληνικές επιχειρήσεις έχουν κάνει επενδύσεις 6 δις στην Τουρκία.
Οι δικές μας είναι πολύ μικρές σε σχέση με αυτό. Καλώ τους Τούρκους επιχειρηματίες να κάνουν περισσότερες επενδύσεις στην Ελλάδα και οι Έλληνες να βελτιώσουν το επενδυτικό περιβάλλον και να συμβάλλουν στην άρση των γραφειοκρατικών εμποδίων, διότι όταν ένα ελληνικό κεφάλαιο, μια ελληνική τράπεζα μπορεί να αγοράζει την Φινάς Μπανκ, μαζί με τα υποκαταστήματα της και να προσφέρει τις υπηρεσίες της, γιατί να μην μπορεί να γίνει κάτι αντίστοιχο και από τις τουρκικές τράπεζες, δηλαδή να αγοράσουν τράπεζες στην Ελλάδα ή η Ziraat Bank να κάνει εκατοντάδες υποκαταστήματα στην Ελλάδα; Αν σε εμάς λείπει το ενδιαφέρον για επενδύσεις, θα πρέπει να το καλλιεργήσουμε, αλλά αν στην Ελλάδα υπάρχουν κάποια συναισθηματικά ή γραφειοκρατικά εμπόδια θα πρέπει η ελληνική πλευρά να αναλάβει την άρση αυτών των εμποδίων.
Η εφαρμογή του προγράμματος εξόδου από την κρίση για μερικά χρόνια ακόμη θα είναι καθοριστική για την ανάπτυξη των σχέσεων της με την Τουρκία.
Η Τουρκία είναι μια αναπτυσσόμενη οικονομία και το γεγονός αυτό μπορεί να δημιουργήσει ευκαιρίες για τις γειτονικές χώρες.
Όσον αφορά τη σχέση μας με την Ελλάδα και την Ε.Ε, περιμένουμε από την Ελλάδα να πάρει θέση σε ένα από τα πιο σημαντικά εμπόδια, που είναι η εφαρμογή της βίζας. Σε ένα περιβάλλον όπου οι άνθρωποι δεν μπορούν να μετακινούνται ελεύθερα, πώς μπορούμε να μιλάμε για ελεύθερη διακίνηση προϊόντων; Δεν μπορούμε να μιλάμε για συνεισφορά στο εμπόριο και στην οικονομία. Από χώρες όπως η Ταιβάν και η Βραζιλία έρχονται χωρίς να ισχύει γι’ αυτούς καθεστώς βίζας και μάλιστα αυτές οι χώρες βρίσκονται μακριά από την Ευρώπη και απορώ πώς μπορείτε να εφαρμόζετε βίζα για την Τουρκία που είναι μια γειτονική χώρα. Ίσως σε αυτό θα πρέπει να ασκήσουν πιέσεις οι Έλληνες και οι Τούρκοι επιχειρηματίες.
Επίσης, οι ποσοστώσεις στα καύσιμα, που επιβάλλονται στα TIR, αποτελούν ένα εμπόδιο. Δε γίνεται ελεύθερη διακίνηση προϊόντων και τα φορτηγά TIR δεν μπορούν να μετακινούνται ελεύθερα. Αυτό το είχαμε επισημάνει και στο πρώτο φόρουμ στην Αδριανούπολη και το επαναλαμβάνω ξανά εδώ.
Όσον αφορά τις διμερείς μας σχέσεις, με ικανοποίηση διαπιστώνουμε ότι όσοι έχουν πράσινο διαβατήριο μπορούν να έρχονται στην Ελλάδα για μια ημέρα ή βραχυπρόθεσμα. Όμως, περιμένουμε από την Ελληνική κυβέρνηση καλύτερη αντιμετώπιση στο θέμα της Βίζας, για να μπορούν να έρχονται και οι απλοί πολίτες, γιατί αυτό θα έχει θετικό αντίκτυπο στις σχέσεις. Στη Ρόδο και στη Χίο ζητάμε να δημιουργηθεί ένα εργαστήριο ελέγχου τροφίμων και μιας ομάδας εργασίας. Αυτό θα είναι πολύ ωφέλιμο.
Αξιότιμοι σύνεδροι. Πριν από 6 μήνες συναντηθήκαμε στην άλλη πλευρά των συνόρων, στην Αδριανούπολη και τώρα συναντιόμαστε σε αυτήν την πλευρά των συνόρων, στην Κομοτηνή. Τα γεωγραφικά σύνορα, φυσικά, είναι σημαντικά και είναι απαραίτητα, ωστόσο θα πρέπει να αφήσουμε κατά μέρος τα σύνορα στις σκέψεις μας, που ορίζουν τα μυαλά μας, διότι αν υπάρχουν τέτοια σύνορα δε θα ωφεληθεί κανείς. Τα τελευταία χρόνια ζούμε μια θετική εξέλιξη στις σχέσεις μας.
Η Τουρκία αναπτύσσεται και έχει ως στόχο να αναπτυχθεί μαζί με τους φίλους της με μηδενικά προβλήματα και μάξιμουμ συνεργασία που θα βασίζεται στο κερδίζω – κερδίζεις.»
ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΤΗΚΑΝ ΒΗΜΑΤΑ ΠΡΟΟΔΟΥ
«Σύνορα που τα διαβαίνουν τα εµπορεύµατα δεν τα διαβαίνουν οι στρατοί» είπε ο Ευριπίδης Στυλιανίδης
Εκ µέρους της Ν.Δ. καλωσόρισε τους προσκεκληµένους από την Τουρκία ο βουλευτής Ροδόπης και γραµµατέας του προγράµµατος της Νέας Δηµοκρατίας Ευριπίδης Στυλιανίδης που ήταν στο πάνελ των οµιλητών λέγοντας ότι οι υγιείς δυνάµεις της αγοράς µέσα από το φόρουµ δείχνουν τον δρόµο που πρέπει να βαδίσουν λαοί και οι κυβερνήσεις.
Ο κ. Στυλιανίδης επικαλέστηκε την ρήση των αρχαίων ότι οι αρχαίοι Έλληνες έλεγαν ότι «σύνορα που τα διαβαίνουν τα εµπορεύµατα δεν τα διαβαίνουν οι στρατοί» κι αυτό επιβεβαιώνει την διαχρονική του αξία για να θυµίσει την υποδοχή στην Θράκη του Ταγήπ Ερντογάν. «Ήταν η πρώτη φορά, µετά από πολλές δεκαετίες, που διοργανώνονταν µία τέτοια επίσκεψη µε θετικά, όπως φάνηκε στη συνέχεια αποτελέσµατα. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι δύο πλευρές δούλεψαν µε σωφροσύνη και σοβαρότητα. Ο σεβασµός των κανόνων του διεθνούς δικαίου, η έµπρακτη αλληλοεκτίµηση µεταξύ των πρωταγωνιστών, η σωστή προετοιµασία των κινήσεων βήµα προς βήµα δεν επέτρεψαν, για µεγάλο διάστηµα, να καταλήξουµε σε αδιέξοδο ούτε µετέβαλαν την εξωτερική πολιτική σε δηµόσιες σχέσεις εσωτερικής κατανάλωσης. Δεν ισχυρίζοµαι ότι λύθηκαν τα µεγάλα προβλήµατα. Πολλά είναι ακόµη µπροστά µας. Σίγουρα όµως έγιναν σηµαντικότατα βήµατα τουλάχιστον στον τοµέα της οικονοµικής συνεργασίας.
Ο κ. Στυλιανίδης ανέφερε ότι πάνω από 40 ελληνικές επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται σήµερα στην Τουρκία ενώ παράλληλα έχουν αυξηθεί και οι τουρκικές εξαγωγές προς την ελληνική αγορά.
«Τα προηγούµενα χρόνια δουλέψαµε ουσιαστικά προωθώντας projects κοινού ενδιαφέροντος. Αντιπροσωπευτικά παραδείγµατα είναι:
-Η Τραπεζική συνεργασία µε τη Ziraat Bank να ενεργοποιείται στην Ελλάδα και την Εθνική Τράπεζα να έχει εξαγοράσει επιτυχώς, όπως κρίνεται εκ του αποτελέσµατος, την τουρκική Finans Bank
-Ολοκληρώθηκε ο ελληνοτουρκικός αγωγός αερίου
-Προωθήθηκε σηµαντικά η τουριστική συνεργασία
-Δηµιουργήθηκαν ελληνοτουρκικές κοινοπραξίες στον κατασκευαστικό και στο εξορυκτικό τοµέα που δεν λειτουργούν µόνο στις δύο χώρες αλλά, επιτυχώς, και σε τρίτες χώρες Βεβαίως, υπάρχουν και πρωτοβουλίες που ξεκινήσαµε και δεν έχουν ολοκληρωθεί και εκεί ίσως θα έπρεπε να στρέψουµε την προσοχή µας για τα επόµενα βήµατα στον τοµέα της οικονοµικής συνεργασίας. Χαρακτηριστικό παράδειγµα είναι, εκτός από τον οδικό άξονα που συνδέει την Εγνατία Οδό µε την Κωνσταντινούπολη, η ολοκλήρωση του «Δρόµου των Αργοναυτών», που είχε συµφωνηθεί από την Σύνοδο Υπουργών του ΟΣΕΠ εδώ στην Κοµοτηνή και είχε υπογραφεί στη συνέχεια από όλους τους Υπουργούς Εξωτερικών των Κρατών Μελών. Ο οδικός αυτό δακτύλιος, µαζί µε τη σύνδεση των λιµανιών από τους θαλάσσιους διαδρόµους, θα διευκολύνει τη δηµιουργία µίας ενιαίας αγοράς γύρω από τη Μαύρη Θάλασσα µε θετικές επιπτώσεις για όλους.
Εκκρεµεί επίσης η ακτοπλοϊκή σύνδεση της Αλεξανδρούπολης µε την Ίµβρο και το Τσανάκαλε, που θα διευκολύνει τη µεταφορά εµπορικών φορτίων αλλά και τουριστών από τη Μικρά Ασία προς την Ευρώπη και αντίστροφα». Στις εκκρεµότητες της συνεργασίας είναι η υπογεγραµµένη συµφωνία για κατασκευής δεύτερης γέφυρας στον Έβρο, για τη διευκόλυνση των µεταφορών και η προετοιµασία γρήγορης σιδηροδροµικής σύνδεσης Θεσσαλονίκης-Κωνσταντινούπολης.
«Τουρκία και Ελλάδα εκπαιδεύονται να ζουν και να αναπτύσσονται µαζί. Η Τουρκία είναι για εµάς η πύλη προς τις αγορές της Ανατολής και εµείς είµαστε για την Τουρκία η πύλη προς την αγορά της Ευρώπης. Έχουµε κοινό συµφέρον να προτάξουµε συνεργασίες και να δείξουµε έµπρακτα τον αλληλοσεβασµό µας. Έτσι µόνο η οικονοµική συνεργασία θα µπορεί να µετεξελιχθεί σε ειλικρινή φιλία. Είµαι πεπεισµένος ότι οι δυνάµεις της αγοράς των δύο χωρών που σήµερα βρίσκονται ανάµεσα µας µπορούν να παίξουν αυτόν τον κρίσιµο και χρήσιµο ρόλο του καταλύτη» κατέληξε µέσα από µια οµιλία µε σαφήνεια ρεαλισµό και συγκεκριµένα δεδοµένα.
Μ.Μ.
Ακολουθήστε το xronos.gr στο Google News