Κάτω έως 60% η παραγωγή βάμβακος από την επιδημία πράσινου σκουληκιού

Στην περιοχή του Ιάσμου, τον  Ιούλιο έκανε την πρώτη του εμφάνιση το πράσινο σκουλήκι στις καλλιέργειες βάμβακος της Ροδόπης, βάζοντας για μία ακόμα χρονιά σε μπελάδες τους παραγωγούς. Από την έναρξη της καλλιεργητικής περιόδου, όλα έδειχναν ότι η φετινή παραγωγή θα «ξελάσπωνε» τους παραγωγούς του νομού μας, που καλλιέργησαν με προσδοκίες τα χωράφια τους, όμως η εμφάνιση του πράσινου σκουληκιού τους διέψευσε. Το πράσινο σκουλήκι υπάρχει σε όλο το νομό. Πρώτα ξεκίνησε από τις περιοχές  Ιάσμου, Αμβροσίας, Διαλαμπής και Σάλπης. Γύρω στις 25 Ιουλίου ξεκίνησαν και οι πρώτοι ψεκασμοί. Εντοπίστηκαν τα πρώτα χωράφια που υπήρχαν ζημιές και προνύμφες. Ξεκίνησαν να ραντίζουν οι αγρότες, παρόλα αυτά η ασθένεια μεταφέρθηκε στα υψώματα, στις περιοχές Πόρπη, Παγούρια, Μέση, Γλυφάδα, Παραδημή, Καλλίστη και στις υπόλοιπες. Η ζημιά υπολογίζετε ότι είναι αρκετά μεγάλη και θα μειώσει σημαντικά την παραγωγή. Η ζημιά μεγαλώνει σε κάποιες περιοχές όπου οι αγρότες ακόμα και τώρα δεν έχουν προχωρήσει στην καταπολέμηση.

Μια φυτεία που είναι «τρυφερή», έχει πλούσια βλαστική ανάπτυξη, ευνοεί και τις προνύμφες. Με λίγα λόγια οι προνύμφες δεν επιλέγουν το ζεστό περιβάλλον, αλλά το υγρό  και πλούσιο  που θα τους θρέψει, σε πλούσιες εκτάσεις από νερό και βλαστική ανάπτυξη. Όλα αυτά ευνοούν να γίνει ένα κέντρο αναπαραγωγής για τις προνύμφες που θα μεγαλώσουν και θα εξελιχθούν σε πεταλούδες. Το πράσινο σκουλήκι προσβάλλει τα καρποφόρα του φυτού του βαμβακιού. Ξεκινάει από τα λουλούδια που  μεγαλώνοντας γίνονται καρύδια, δηλαδή οι καρποί του βαμβακιού. Η προνύμφη ξεκινάει από αυγό, γίνεται προνύμφη, μικρό σκουλήκι και ενώ τρέφεται από τον καρπό του βαμβακιού μεγαλώνει. Αργότερα μεταφέρεται στα ώριμα φυτά, τα καρποφόρα καρύδια του βαμβακιού, μπαίνει μέσα και μεταμορφώνεται σε πεταλούδα. Αυτός είναι ο κύκλος ζωής του πράσινου σκουληκιού που καταστρέφει το καρπό του βαμβακιού και μειώνει την παραγωγή του σε ένα  χωράφι. Αποτέλεσμα είναι ακόμα και ολόκληρες φυτείες να μην έχουν καρπούς παρά μόνο τα φυτά. Μάλιστα εκτιμάται ότι έχει επίπτωση στην  παραγωγή, μειώνοντας την. Η ζημιά μπορεί να ξεκινήσει από 10%, και να φτάσει και στο 90%. 

Τρόποι που να προλαμβάνουν την εμφάνιση του δεν υπάρχουν, είτε είναι πολύ δύσκολο να εφαρμοστούν σε τεράστιες εκτάσεις, ειδικά σε ένα ολόκληρο νομό. Εκείνο όμως που μπορεί να κάνει ο παραγωγός είναι να προλάβει την εξάπλωση της ασθένειας. Βασικός παράγοντας είναι ο έλεγχος, από τα τέλη Ιουλίου, στις περιοχές που συνήθως πρωτοεμφανίζεται. Είναι απαραίτητο το χωράφι να ελέγχεται μέρα παρά μέρα και να εξετάζεται αν έχει εμφανιστεί η ασθένεια και σε ποιο στάδιο βρίσκεται. Έτσι την κατάλληλη στιγμή, σύμφωνα και με τις συμβουλές των γεωπόνων μπορεί να επέμβει με φυτοφάρμακα. Είναι βασικό στάδιο αυτό, το οποίο όμως αγνοούν οι παραγωγοί, είπε ο αγρότης Θεόδωρος Γκαντής. Ο ίδιος σημείωσε πως οι προνύμφες ξεκινούν από τα λουλούδια οπότε το φυτό του βαμβακιού έχει άσπρα λουλούδια, τα οποία όταν γονιμοποιούνται γίνονται ροζ, μέσα στα λευκά λουλούδια βρίσκονται οι προνύμφες. «Περπατώντας στο χωράφι του, σε δυο τρία σημεία αρκεί να  κάνει μια βόλτα και παρατηρεί προνύμφες μέσα στα άσπρα τα λουλούδια. Θα έχει το μυαλό του και όταν το δει αυτό θα πρέπει να ξεκινήσει τη θεραπεία. Δηλαδή πρέπει να πάμε λίγο πιο πριν γίνει η ζημιά». 

Κατά τον κ. Γκαντή ο ψεκασμός είναι μονόδρομος όταν εμφανιστεί το πράσινο σκουλήκι, όμως κανείς δεν μπορεί να προβλέψει ότι η εμφάνιση του θα οδηγήσει και σε επιδημία όπως φέτος. Άρα κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα ότι πρέπει να ξεκινήσουν ψεκασμοί. Είναι ένα ρίσκο που πολλές φορές λαμβάνουν οι ίδιοι οι αγρότες με κίνδυνο της παραγωγής, είτε βασιζόμενοι στην εμπειρία ή στις συμβουλές των ειδικών. 

Αυτό όμως που μπορεί να γίνει είναι η στενή παρακολούθηση του φαινομένου και η συνεχής ενημέρωση του αγροτικού πληθυσμού. Είναι πολύ βασικό αυτό σημείωσε και πρόσθεσε πως,  «πρέπει να υπάρχει ένα πρόγραμμα ολόκληρο, για την παρακολούθηση της εξέλιξης του σκουληκιού στην περιοχή μας. Αυτό γίνεται με παγίδες που έχουν οριστεί σε κάποια σημεία στο νομό, έτσι ώστε να παρακολουθείται η εξέλιξη του φαινομένου». Το σύστημα αυτό αποδίδει τα τελευταία χρόνια με τη βοήθεια παγίδων, που είναι τοποθετημένες σε συγκεκριμένα σημεία. 

Από τον πληθυσμό των πεταλούδων, γίνονται εκτιμήσεις για το πότε και αν πρέπει να ψεκάσει ο αγρότης τις καλλιεργημένες εκτάσεις του. «Το θέμα είναι ότι ποτέ κανείς δεν παίρνει το ρίσκο να βγάλει μια ανακοίνωση και να πει ραντίζουμε τώρα».  

Εξαιτίας ακριβώς αυτού του προβλήματος και της σύγχυσης που προκαλείται, ο ίδιος πρότεινε την τακτή και αν είναι δυνατόν καθημερινή ενημέρωση και δια των μέσω ενημέρωσης, για τα ευρήματα των παγίδων όσον αφορά τις συλλήψεις της πεταλούδας. «Με αυτό τον τρόπο θα ενημερωθεί ο κόσμος. Είναι ένα είδος ενημέρωσης που θα μπορεί μόνος του ο καθένας να παρακολουθεί αυτή την εξέλιξη. Μετά υπάρχει ένας υπολογισμός, ο οποίος σου δίνει τη δυνατότητα να ραντίσεις κάποια συγκεκριμένη μέρα ανάλογα με τις συλλήψεις που έχουν οι παγίδες». 

Σε κάθε περίπτωση, η φετινή ζημιά κατά τον κ. Γκαντή θα φτάσει από 30-60% της παραγωγής. Πριν από δέκα χρόνια ο νομός μας είχε υποστεί ολική καταστροφή στην παραγωγή του βαμβακιού λόγω επιδημίας που εξαφάνισε όλο σχεδόν το βαμβάκι. Πάντως η ζημιά και φέτος στα χωράφια που σπάρθηκαν δύο φορές δεν αποκλείεται να φτάσει και το 100%.  Όσον αφορά στις αποζημιώσεις,  ως γνωστόν οι ζημιές από την εμφάνιση του σκουληκιού δεν εντάσσονται σε αυτές του ΕΛΓΑ, ενώ εντάσσονται στο καθεστώς των ΠΣΕΑ.

 Όλγα Τσιούλφα