Το κλειδί στην υπόθεση των χρυσωρυχείων της Θράκης

Ρόλο κλειδί στη λειτουργία ή μη των χρυσωρυχείων στη Θράκη μπορεί να διαδραματίσει ο χωροταξικός σχεδιασμός της νέας περιόδου.  Αυτή τη στιγμή είναι σε εξέλιξη η διαδικασία σύνταξης του περιφερειακού σχεδιασμού από το υπουργείο Περιβάλλοντος και τους επομένους μήνες, ενδεχομένως και στα μέσα του φθινόπωρου να σταλεί στην Περιφέρεια ΑΜΘ για γνωμοδότηση.  Αυτό υποστήριξε και όχι τυχαία ο Περιφερειακός Συμπαραστάτης του Πολίτη Λάζαρος Τσακμακίδης, ο οποίος τους προηγούμενους μήνες παρουσίασε στο περιφερειακό συμβουλίου σχετική έκθεση με το νέο χωροταξικό σχεδιασμό. Εκεί χτύπησε τα καμπανάκια, εξέφρασε τους φόβους και τις ενστάσεις του και υπέδειξε τα σημεία που θα πρέπει να προσεχθούν.  Ως γνωστόν το υπουργείο Περιβάλλοντος έχει ξεκινήσει την διαδικασία του περιφερειακού χωροταξικού σχεδίου της Περιφέρειας ΑΜΘ και των υπολοίπων περιφερειών μέσα στο πλαίσιο του οποίου φιλοδοξεί να αντιμετωπιστούν ζωτικής σημασίας αναπτυξιακά θέματα. Η Περιφέρεια να σημειωθεί ότι,  είχε συντάξει το πρώτο χωροταξικό σχέδιο το 2003, το οποίο λόγω παρελεύσεως ικανού χρονικού διαστήματος σε πολλά σημεία του χρειάζεται αναθεώρηση – επικαιροποίηση, ενώ σε άλλα σημεία του είχε παρουσιάσει αδυναμίες, ελλείψεις ρυθμιστικού περιεχομένου με αποτέλεσμα πολλές επενδυτικές προσπάθειες να μην μπορούν να ευδοκιμήσουν. Την ίδια ώρα μερικά από τα σημαντικά ζητήματα τα οποία καλείται να αντιμετωπίσει το νέο χωροταξικό σχέδιο της Περιφέρειας είναι και η χωροθέτηση των παραγωγικών δραστηριοτήτων, που πρόκειται να γίνουν στο μέλλον στο γεωγραφικό χώρο της. Μεταξύ αυτών, συγκαταλέγεται και το φλέγον ζήτημα το οποίο έχει ταλανίσει την κοινωνία της Θράκης και αφορά την εκμετάλλευση του χρυσού. Δεν περιορίζεται όμως μόνο στην επένδυση χρυσού, αλλά αφορά  γενικά τα θέματα της βιομηχανίας, τα ζητήματα του τουρισμού και άλλα, τα οποία θα πρέπει να αντιμετωπιστούν ως προς την χωροθέτηση στο πλαίσιο του χωροταξικού σχεδιασμού. 

ΚΑΤΑΡΤΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΚΑΘΕ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ 

Να σημειωθεί ότι τα περιφερειακά πλαίσια χωροταξικού σχεδιασμού και αειφόρου ανάπτυξης καταρτίζονται για κάθε Περιφέρεια της χώρας και αποτελούν σύνολα κειμένων ή και διαγραμμάτων με τα οποία καταγράφεται και αξιολογείται η θέση της Περιφέρειας στο διεθνή και ευρωπαϊκό χώρο, ο ρόλος της σε εθνικό επίπεδο και σε σύγκριση με άλλες περιφέρειες και οι λειτουργίες διαπεριφερειακού χαρακτήρα που έχει ή μπορεί να αναπτύξει. Καταγράφονται και αξιολογούνται οι παράγοντες εκείνοι που επηρεάζουν την μακροπρόθεσμη ανάπτυξη και διάρθρωση του χώρου στο επίπεδο της Περιφέρειας. Αποτιμώνται οι χωρικές επιπτώσεις των ευρωπαϊκών, εθνικών και περιφερειακών πολιτικών και προγραμμάτων στο επίπεδο της Περιφέρειας. Προσδιορίζονται με προοπτική δεκαπέντε ετών οι βασικές προτεραιότητες και οι στρατηγικές επιλογές για την ολοκληρωμένη και αειφόρο ανάπτυξη του χώρου στο επίπεδο της Περιφέρειας, οι οποίες θα προωθούν την ισότιμη ένταξη της στον ευρύτερο διεθνή, ευρωπαϊκό και εθνικό χώρο. 

ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ 

Είναι γνωστό ότι άρθρο 24 του ελληνικού Συντάγματος πηγάζει ο θεμελιώδης κανόνας της βιώσιμης ανάπτυξης, δηλαδή το Σύνταγμα επιβάλλει όχι μια οποιαδήποτε ανάπτυξη, αλλά αυτή που θα είναι βιώσιμη. 

Η ανάπτυξη είναι βιώσιμη όταν ικανοποιεί τις εύλογες ανάγκες της παρούσας γενιάς χωρίς όμως να θέτει σε κίνδυνο την ικανοποίηση των αναγκών των μελλουσών γενεών. Με λίγα λόγια, το Σύνταγμα προβλέπει το φυσικό κεφάλαιο να καταναλώνεται με φειδώ κατά τρόπο τέτοιο ώστε να υπάρχουν αποθέματα για την ικανοποίηση των αναγκών των μελλουσών γενεών, «διαφορετικά δεν μιλάμε για βιώσιμη ανάπτυξη που μιλάνε όλοι συνήθως, μιλάμε για άγρια εκμετάλλευση και ανάπτυξη, είναι μια διαφορετική έννοια», σημείωσε ο κ. Τσακμακίδης. Ο ίδιος ανέφερε ότι  η ελληνική πολιτεία έχει επιλέξει από το 1975 σταθερά τη βιώσιμη ανάπτυξη. «Θα πρέπει συνεπώς να δει κανείς τι συνεπάγεται σε επίπεδο χωροταξικού σχεδιασμού, διότι στον θεμελιώδη αυτό κανόνα της βιωσιμότητας υπόκειται κάθε οικονομική και παραγωγική δραστηριότητα, συμπεριλαμβανομένης και της εξορυκτικής και μάλιστα της μεταλλευτικής», σημείωσε. 

Η βιώσιμη μεταλλεία τόνισε,  δεν συνίσταται απλώς και μόνο στην αποφυγή της πρόκλησης μιας μόνιμης βλάβης στο περιβάλλον, αλλά περιλαμβάνει ιδίως την φειδωλή εξόρυξη, δηλαδή την εξόρυξη που συναρτάται με την σπανιότητα του μεταλλεύματος, με τα υπάρχοντα αποθέματα που υπάρχουν, με την διαφύλαξη επαρκών αποθεμάτων για τις επόμενες γενιές, την αναγκαιότητα της χρήσης του μεταλλεύματος και σε κάθε περίπτωση τη διατήρηση ενός επαρκούς αποταμιεύματος το οποίο θα ικανοποιήσει και τις γενιές που επέρχονται. 

ΧΩΡΙΣ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟΝ ΝΑ ΥΠΑΡΞΕΙ ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΗ 

Τα λεγόμενα του κ. Τσακμακίδη, δεν είναι τυχαία, καθώς όπως είπε πρόκειται για αποφάσεις οι οποίες έχουν καταγραφεί σε επίπεδο νομολογίας των ανωτάτων δικαστηρίων, όχι μόνο των ελληνικών αλλά και των ευρωπαϊκών δικαστηρίων. Με λίγα λόγια τόνισε, ότι  χωρίς προηγούμενη σχεδίαση της εξορυκτικής δραστηριότητος και την χωροθέτηση των μεταλλευτικών περιοχών, η οποία θα πρέπει να εναρμονίζεται προς το ευρύτερο χωροταξικό σχεδιασμό, δεν είναι δυνατόν να υπάρξει αδειοδότηση οποιονδήποτε μεταλλείων.  Αυτό σημαίνει ότι αν δεν προβλέπεται μέσα στο χωροταξικό σχέδιο ότι μια περιοχή είναι κατάλληλη για αυτή τη δραστηριότητα, δεν μπορεί μετά με άλλες διοικητικές πράξεις, είτε είναι υπουργικές είτε άλλου επιπέδου, να δοθεί άδεια λειτουργίας, «άρα το περιφερειακό χωροταξικό το οποίο τώρα θα συνταχθεί είναι κρίσιμο για τα επόμενα 10 χρόνια και θα κρίνει τι θα μπορεί να αδειοδοτηθεί», σημείωσε ο κ. Τσακμακίδης.  Ο Περιφερειακός Συμπαράστασης του Πολίτη, εξήγησε ότι εάν μέσα στο περιφερειακό χωροταξικό η περιοχή για την οποία πρόκειται να γίνουν τα μεταλλεία, χαρακτηριστεί ως περιοχή τουρισμού ή περιοχή ευπαθούς οικοσυστήματος, το οποίο θέλει προστασία ή που προορίζεται για άλλη χρήση που δεν είναι συμβατή με την μεταλλευτική δραστηριότητα, δεν μπορεί εκ των υστέρων να έρχονται υπουργικές αποφάσεις έγκρισης περιβαλλοντικών όρων ή οποιαδήποτε άλλη υπουργική απόφαση που παρέχει άδεια λειτουργίας, κατά αντίθεση με την πρόβλεψη του χωροταξικού. Για το λόγο αυτό, ο περιφερειακός χωροταξικός σχεδιασμός φαίνεται να είναι το κλειδί της υπόθεσης των μεταλλείων. Με την κατάλληλη πρόβλεψη μπορεί είτε να απαλλάξει την Περιφέρεια μας από τους επίδοξους χρυσοθήρες, είτε θα τους δώσει το πράσινο φως να ξεκινήσουν την καταστροφική για τη Θράκη επένδυση.   «Το κλειδί στο αν θα επιτραπεί και η συγκεκριμένη δράση και άλλες πιθανές δράσεις στο μέλλον, είναι το θα προβλεφθεί στο συγκεκριμένο σχεδιασμό. Αυτός είναι το ανώτερο επίπεδο. Εάν σ’ αυτόν έχουμε αντίθετες προβλέψεις ως προς τις χρήσεις, καμία άλλη στο μέλλον άδεια δεν θα μπορέσει να ανατρέψει αυτό τον σχεδιασμό, δεν θα μπορέσει», είπε με έμφαση ο κ. Τσακμακίδης στέλνοντας το μήνυμα προς όλες τις κατευθύνσεις.  «Προσπάθησα να το πω και να το περάσω αυτό από πέρσι στο περιφερειακό συμβούλιο. Είχα κάνει μια ειδική έκθεση στην οποία τα είχα γράψει αυτά, προκειμένου να προσεχθεί γιατί η Περιφέρεια γνωμοδοτεί ως προς την σύνταξη του περιφερειακού χωροταξικού σχεδίου που το κάνει το υπουργείο Περιβάλλοντος, αλλά το στέλνει για γνωμοδότηση πρώτα στην Περιφέρεια.  Άρα είναι κρίσιμος παράγοντας η γνώμη της Περιφέρειας», παρατήρησε. 

ΚΕΝΤΡΑ ΚΡΑΤΗΣΗΣ ΛΑΘΡΟΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ 

Δεν είναι όμως μόνο τα μεταλλεία ανέφερε ο Περιφερειακός Συμπαραστάτης του Πολίτη, ανοίγοντας ένα δεύτερο μεγάλο ζήτημα που αφορά όχι μόνο την Περιφέρεια μας, αλλά ολόκληρη την επικράτεια. Ο κ. Τσακμακίδης μίλησε για τα κέντρα κράτησης λαθρομεταναστών τη δημιουργία των οποίων σχεδίασε σε όλη την Ελλάδα, ο απερχόμενος υπουργός Προστασίας του Πολίτη Μιχάλης Χρυσοχοίδης.  Και αυτό είναι αντικείμενο χωροταξικού σχεδιασμού, όπως είναι ακριβώς και οι φυλακές. Όπως εξήγησε στα σωφρονιστικά καταστήματα υπάρχει ειδικό χωροταξικό σχέδιο, διότι αυτά τα ζητήματα είτε είναι σωφρονιστικά καταστήματα ? είτε κέντρα φύλαξης μεταναστών, επηρεάζουν και άλλους τομείς της δημόσιας πολιτικής όπως τα θέματα δημόσιας πολιτικής για τον τουρισμό, για την υγεία, για την κατοικία. «Το που θα εγκατασταθούν δηλαδή αυτά τα κέντρα είναι συνάρτηση ενός σχεδιασμού και για τις άλλες χρήσεις. Δεν μπορείς να το κάνεις με μια υπουργική απόφαση, να λες ότι ιδρύω ένα κέντρο φύλαξης μεταναστών στον Έβρο στην τάδε περιοχή, ασύνδετα με τον χωροταξικό σχεδιασμό της περιοχής. Αυτό είναι κατά την γνώμη μου παράνομο. Είναι ευκαιρία με τον χωροταξικό σχεδιασμό που θα γίνει, η Περιφέρεια να ρυθμίσει αν θα γίνουν τέτοια κέντρα στον σχεδιασμό αυτό και πόσα θα γίνουν, άρα και αυτό το ζήτημα είναι αντικείμενο του χωροταξικού σχεδιασμού». 

Όλγα Τσιούλφα