Η Ελλάδα είναι προνομιούχο οικόπεδο

Για μια Ευρώπη που καταρρέει. Που επέβαλε κοινό νόμισμα, σε χώρες χωρίς κοινή πολιτική, ρυθμούς ανάπτυξης και οικονομία. Για την Ελλάδα του σήμερα, τα λάθη του παρελθόντος και τις απατηλές κατά τη δική του γνώμη ελπίδες, που εκδηλώνονται στο πρόσωπο του νέου πρωθυπουργού Λουκά Παπαδήμο, μίλησε στο ράδιο Χρόνος 87,5 fm και στο Δήμο Μπακιρτζάκη, με αφορμή του νέο του βιβλίο «Από την κλεπτοκρατία στη χρεοκοπία» ο Σταύρος Λυγερός. Ο γνωστός δημοσιογράφος και συγγραφέας προσπαθεί να αναλύσει τα λάθος βήματα της χώρας μας, στο σίριαλ που λέγεται κατάρρευση της Ευρώπης και του ευρώ. Μέσα από το βιβλίο του, αντιδρά στην άποψη τεμπέλης-κλέφτης Έλληνας, αλλά δεν απενοχοποιεί την ελληνική κοινωνία, για τη σημερινή της κατάσταση. Μιλώντας στο ράδιο Χρόνος σχολίασε τις τρέχουσες πολιτικές εξελίξεις και υποσχέθηκε ότι σύντομα, τον Ιανουάριο, πρόκειται να βρεθεί στην Κομοτηνή για να παρουσιάσει το βιβλίο του.

Ο συγγραφέας
Ο Σταύρος Λυγερός γεννήθηκε στην Αθήνα. Πτυχίο μαθηματικών από το Πανεπιστήμιο Αθηνών. Μεταπτυχιακά σεμινάρια διεθνών σχέσεων και διεθνούς οικονομίας στην École des Hautes Études στο Παρίσι. Μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής στην εξέγερσή του Πολυτεχνείου το Νοέμβριο του 1973. Συνιδρυτής και μέλος της συντακτικής ομάδας του περιοδικού Τετράδια Πολιτικού Διαλόγου, Έρευνας και Κριτικής (κυκλοφορεί από το 1980 από τις εκδόσεις Στοχαστής).  Βιβλία του συγγραφέα: Φοιτητικό Κίνημα και Ταξική Πάλη στην Ελλάδα (1977, 2 τόμοι, εκδόσεις Στοχαστής), ΠΑΣΟΚ, το Σύνδρομο του Μεγάλου Ασθενούς (1990, εκδόσεις Στοχαστής), Σκόπια, το Αγκάθι της Βαλκανικής (1992, εκδόσεις Λιβάνη), Άνεμοι πολέμου στα Βαλκάνια (1992, εκδόσεις Λιβάνη), Κύπρος: Στα Όρια του Αφανισμού (1993, εκδόσεις Λιβάνη), Το Παιχνίδι της Εξουσίας (1996, εκδόσεις Λιβάνη), Εν Oνόματι της Μακεδονίας ― O Διπλωματικός Πόλεμος για το Όνομα (2008, εκδόσεις Λιβάνη).Επίσης, έχει συμμετάσχει στη συγγραφή αρκετών συλλογικών τόμων και έχει γράψει πολλές μελέτες για τις διεθνείς εξελίξεις, καθώς και για θέματα εξωτερικής και εσωτερικής πολιτικής. Εργάζεται στην Καθημερινή και συνεργάζεται με τον Κόσμο του Επενδυτή και με το περιοδικό Επίκαιρα.

Πώς και γιατί φτάσαμε ως εδώ;
-Οι ελληνικές δικές μας παθογένειες καθόρισαν εάν και πόσο η Ελλάδα θα είναι αδύναμος κρίκος στην ευρωπαϊκή αλυσίδα. Προσπάθησαν στην αρχή να μας πείσουν ότι είμαστε το μαύρο πρόβατο σε ένα άσπρο κοπάδι, ότι όλα ήταν μια χαρά στην ευρωζώνη και υπήρχε μια Ελλάδα με τεμπέληδες, κλέφτες και λοιπά. Το κατάφεραν με τη συνεργασία της πολιτικής μας ηγεσίας, με τη συνεργασία αυτών που ονομάζω εγώ κόμμα του μνημονίου. Φάνηκε πολύ γρήγορα πόσο ψέμα είναι αυτό. Για να μην έχουμε παρεξηγήσεις, προς θεού δεν αθωώνω τους Έλληνες, το ελληνικό σύστημα, την ελληνική κοινωνία, αλλά μην μας φορτώσουν και ευθύνες που δεν έχουμε. Να αναλάβουμε και να στοχαστούμε για τις ευθύνες που έχουμε. Αν ήταν έτσι δεν θα υπήρχε ούτε η Ιρλανδία και ούτε η Πορτογαλία στο μηχανισμό διάσωσης σήμερα, ούτε βέβαια χώρες πλούσιες όπως η Ιταλία, με την πλάτη στο καναβάτσο. Η Ιταλία ήταν στο γκρουπ των 7 πλουσιοτέρων χωρών  του κόσμου, μια χώρα η οποία παράγει, γιατί υποτίθεται ότι εμείς δεν παράγουμε τίποτα και τα λοιπά. Άρα υπάρχει κάτι σάπιο στην ευρωζώνη και αυτό που ήταν η Ελλάδα, ήταν ο πιο αδύναμος κρίκος της αλυσίδας, αλλά μιας αλυσίδας που δεν ήταν καθόλου στέρεα και αυτό πια είναι κοινός τόπος. Προσπαθούσαν να μας το κρύψουν και να μας φορτώσουν όλη την ευθύνη, αλλά σήμερα νομίζω ότι κανείς δεν τολμά να πει το αντίθετο.
«Η κλεπτοκρατία και η χρεωκοπία», είναι ένα βιβλίο που δίνει απαντήσεις για το τι είναι η κρίση;
-Το βιβλίο προσπαθεί να απαντήσει και να μιλήσει για την ιθαγενή πτυχή της κρίσης, αυτά που οφείλονται σ’εμάς, στις δικές μας παθογένειες, να ψάξει τις ρίζες, να δει τα χαρακτηριστικά, τον τρόπο που δομήθηκε όλο αυτό το παρασιτικό μοντέλο πλασματικής ανάπτυξης. Ψάχνει να βρει τις διαστάσεις και ανιχνεύει το ανομολόγητο κοινωνικό συμβολαίου, αλλά πάει και παραπέρα. Πάει και στην ευρωπαϊκή πτυχή της κρίσης, στον τρόπο που οικοδομήθηκε η Ευρώπη, στο τρόπο που η διεθνής οικονομική κρίση, αυτό που λέμε παγκοσμιοποίηση και καζινο-καπιταλισμός, καπιταλισμός του τζόγου, επηρέασε τα πράγματα και έστρεψε τις αγορές εναντίον της Ευρώπης. Η ευρωζώνη σκέφτηκε με λάθος τρόπος, βάλαμε το κάρο μπροστά από το άλογο, φτιάξαμε κοινό νόμισμα χωρίς να έχουμε κανενός είδους πολιτική και οικονομική ενοποίηση, είναι κάτι που βόλευε πάρα πολύ τους Γερμανούς και συνεχίζει να τους βολεύει, ήταν ένα κοστούμι που φορέθηκε σε διαφορετικούς σωματότυπους.
Γι’ αυτό συνεχίζουν να είναι άτολμοι στις αποφάσεις τους οι Ευρωπαίοι; Φοβούνται ότι θα τις βρουν μπροστά τους;
-Ακριβώς. Προσπαθώ να αναλύσω την ευρωπαϊκή πτυχή της κρίσης και βεβαίως το τελευταίο και μεγάλο μέρος του βιβλίου αφιερώνεται σ’ αυτό που βιώνει η χώρα τον τελευταίο 1,5 χρόνο, δεν έχει τον τίτλο «μνημόνιο η χρεωκοπία» όπως μας λέγανε, έχει τον τίτλο «και μνημόνιο και χρεωκοπία». Ακριβώς αυτό είναι το ορατό μας μέλλον.  Δεν θέλω να μπω στο μυαλό τους και να κάνω υποθέσεις για τις προθέσεις τους. Εγώ θα μιλήσω με γεγονότα. Αυτές τις μέρες υποτίθεται ότι θα είχαμε γυρίσει στις αγορές, έτσι μας λέγανε πριν 1,5 χρόνο και ότι η ελληνική οικονομία θα έτρεχε με θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, όχι ότι δεν θα είχαμε απλώς ύφεση, αλλά ότι θα είχαμε μπει σε θετικό ρυθμό ανάπτυξης. Αυτό όχι μόνο το ξεχάσαμε, σήμερα τρέχουμε με ύφεση η οποία μπορεί να κλείσει για το 2011 πάνω από 6,5%, το πιο πιθανό αυτό είναι. Τρέχει με 7%. Σε όλα έχουν πέσει έξω.
Τι έφταιξε τελικά, η συνταγή ή ο μάγειρας;
-Εγώ άσκησα πάρα πολύ σκληρή κριτική στην κυβέρνηση Παπανδρέου και στον τρόπο που πολιτεύτηκε τα δύο χρόνια που ήταν στην εξουσία. Η αλήθεια είναι ότι και κακή είναι η συνταγή και κακός ο μάγειρας. Όμως ας φύγουμε από την Ελλάδα και ας πάμε στους καλούς μαθητές του μνημονίου, στην Ιρλανδία και την Πορτογαλία. Μας έλεγαν να, -το βασικό επιχείρημα της Τρόικας-, να, τα πάνε αυτοί πολύ καλά. Η απάντηση μου ήταν μην βιάζεστε.
Να μιλήσουμε όταν συμπληρωθεί ο αναγκαίος χρόνος. Θα πρέπει να θυμηθούμε τι έλεγαν και για την Ελλάδα, μας έλεγαν ότι επίσης τα πάμε καλά και έδιναν βραβεία στον Γιώργο Παπανδρέου. Σήμερα τι έχουμε; Η Πορτογαλία στα γόνατα, πεσμένη κάτω, ζητάει επαναδιαπραγμάτευση. Στην Ιρλανδία υπήρξε κατεδάφιση του κοινωνικού κράτους, ενώ ήταν ο πιο καλός μαθητής.  Στο 23% αναγκάστηκαν να βάλουν το ΦΠΑ, άρα υπάρχει θέμα με τη συνταγή και είναι ενδιαφέρον ότι με ένα δογματισμό που πραγματικά δεν έχει σχέση με πολιτική και ρεαλισμό, θυμίζει Ταλιμπάν, επιμένουν σ’ αυτή τη γραμμή.
Μας ετοιμάζουν σαν μια επαρχία της Βουλγαρίας  για να έρθει ο επενδυτής;
-Προσπαθούν να κάνουν την Ελλάδα μια χώρα ευκαιριών για το ευρωπαϊκό κεφάλαιο. Αυτό μπορεί να είναι ένα μοντέλο που έχουν στο μυαλό τους και τους βολεύει, αλλά δεν είναι ένα μοντέλο που μπορεί να ακούγεται ευχάριστα για την ελληνική κοινωνία. Πόσο να υποβαθμιστεί; Δίπλα μας έχουμε χώρες που έχουν ακόμη πιο μικρό κόστος εργασίας, η Βουλγαρία, τα Σκόπια, η Αλβανία, η Τουρκία, η Αίγυπτος. Θέλω να πω ότι δεν μπορεί να είναι το οικονομικό μέλλον της Ελλάδος αυτό. Να κάνει ανταγωνισμό με βάση το κόστος εργασίας, είναι μια ευρωπαϊκή χώρα που έχει τεράστια συγκριτικά πλεονεκτήματα, είμαστε προνομιούχο οικόπεδο, πρέπει να έχουμε μια οικονομική στρατηγική ανάπτυξης που πραγματικά θα δώσει τη δυνατότητα σ’ αυτή τη χώρα να προοδεύσει. Οι άνθρωποι αυτοί δεν ενδιαφέρονται γι ‘αυτό, είναι οικονομικοί δολοφόνοι.
Και η κυβέρνηση συνεργασίας, εκεί ανήκουν;
-Την κυβέρνηση συνεργασίας θα μου επιτρέψετε να την κρίνω από της πράξεις της. Επειδή πάρα πολλές ελπίδες γέννησε στην ελληνική κοινή γνώμη ο κ. Παπαδήμος, -διότι σου λέει έφυγε ένας προηγούμενος πρωθυπουργός, ήρθε ένας που δεν είναι πολιτικός, είναι σοβαρός, του έφτιαξαν και μια αγιογραφία και περιμένει ο κόσμος να δει. Εγώ λέω να περιμένει. Προσωπικά δεν τρέφω καμία μα καμία ελπίδα. Μακάρι να διαψευστώ, φοβάμαι ότι δεν θα διαψευστώ.

Λίγα λόγια για το βιβλίο

Η κρίση χρέους σηματοδοτεί την κατάρρευση ενός μοντέλου πλασματικής ανάπτυξης, το οποίο, όπως εξελίχθηκε, είχε ως χαρακτηριστικά του την κλεπτοκρατία, τη σπατάλη, τον ανορθολογισμό, τον παρασιτισμό, την αυθαιρεσία και την ατιμωρησία. Μαζί µ’ αυτό το μοντέλο καταρρέει και το ανομολόγητο κοινωνικό συμβόλαιο ανάμεσα στην άρχουσα τάξη και στα µικροµεσαία στρώματα, το οποίο αποτέλεσε το υπόβαθρο αυτού του μοντέλου. Εκτός από την ιθαγενή πτυχή της κρίσης, όμως, υπάρχει και η ευρωπαϊκή. Η Ελλάδα δεν είναι το μαύρο πρόβατο της Ευρωζώνης, όπως ισχυριζόταν το ευρωπαϊκό ιερατείο. Είναι ο πιο αδύναµος κρίκος μιας όχι και τόσο στέρεας αλυσίδας. Το ευρώ απειλείται από τη συστηµική κρίση του. Η Ελλάδα έχει σήμερα μετατραπεί σε πειραματόζωο. Είναι η πρώτη χώρα-µέλος της ΕΕ όπου εφαρμόζεται η θεραπεία-σοκ και επιχειρείται η αποδόµηση του ευρωπαϊκού κοινωνικού κεκτηµένου. Από την έκβαση του πειράματος θα κριθεί το μέλλον όχι µόνο των κοινωνιών της ευρωπαϊκής περιφέρειας, αλλά και των κοινωνιών του ευρωπαϊκού πυρήνα. Το βιβλίο του Σταύρου Λυγερού «Από την κλεπτοκρατία στη χρεοκοπία» (Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ) έχει αρθρωθεί σε επτά μέρη στα οποία μεταξύ άλλων, ο συγγραφέας ανιχνεύει τις ρίζες της κρίσης, αναλύει τα χαρακτηριστικά και τις πτυχές της, απαντά σε καίρια ερωτήματα (π.χ. εάν υπήρχε άλλος δρόμος το 2009), αποδοµεί το δίληµµα “Μνημόνιο ή χρεοκοπία”, αξιολογεί µε αριθμούς τη θεραπεία-σοκ, δίνει απαντήσεις για το “κούρεμα” του χρέους και εκτιμά τις επιπτώσεις από την απονοµιµοποίηση της εξουσίας. Τέλος, διερευνά τα σενάρια για τη συντεταγμένη ή ανεξέλεγκτη χρεοκοπία, για την παραμονή ή έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη.