ΓΙΑΤΙ ΚΟΥΤΣΟΜΠΟΛΕΥΟΥΜΕ;

Το κουτσομπολιό αποτελεί αγαπημένη και πικάντικη ασχολία όλων, ανδρών και γυναικών. Ποιος μπορεί να αρνηθεί το ενδιαφέρον όλων να μάθουν για την προσωπική ζωή των άλλων, τις κρυφές «αμαρτίες» τους, τις «ατασθαλίες» του παρελθόντος τους, την ανάγκη να σχολιάσουν αυτά τα γεγονότα, να τα κριτικάρουν και, πολύ συχνά, να προσθέσουν και μια δόση φαντασίας στα λεγόμενά τους! Η σύγχρονη εποχή της τεχνολογίας, μάλιστα, έχει αυξήσει σημαντικά τα μέσα με τα οποία μπορεί κανείς να φλυαρεί ακατάπαυστα! Κινητά τηλέφωνα, e-mail, internet, όλα παρέχουν έναν άμεσο τρόπο εκτόνωσης αυτού του ... «κοινωνικού σχολιασμού»!
Τι είναι λοιπόν το κουτσομπολιό; Γιατί κουτσομπολεύουμε; Κουτσομπολιό είναι να μιλάμε για κάποιον ενώ αυτός απουσιάζει. Είναι ιστορίες κατασκευασμένες στα μέτρα μας, λίγο παρατραβηγμένες, αρκετά υποθετικές που διαθέτουν «κόκκους» αλήθειας μέσα τους. Πρόκειται για συμπεράσματα που βασίζονται σε ελάχιστες πληροφορίες και στοιχεία της πραγματικότητας.
Σύμφωνα με ψυχολογικές και κοινωνιολογικές έρευνες, το κουτσομπολιό είναι αγχολυτικό και χαλαρωτικό. Εκφράζει την ανάγκη του ανθρώπου να βρει την θέση του στο κοινωνικό στερέωμα και είναι ένας καλός για εμάς και οδυνηρός για τους άλλους τρόπος για να συγκριθούμε μαζί τους και να κερδίσουμε τις εντυπώσεις της κοινής γνώμης, αποδεικνύοντας ότι είμαστε καλύτεροι.
Παράλληλα, το κουτσομπολιό προβάλει και την ανάγκη του ανθρώπου για κοινωνική επαφή. Με το κουτσομπολιό αναπτύσσονται και συντηρούνται σχέσεις, δημιουργούνται φιλίες και «συμμαχίες», εξομαλύνονται συγκρούσεις, καλλιεργούνται κοινωνικές δεξιότητες και κατανοούνται αξίες που ενστερνίζεται η πλειοψηφία του συνόλου. Ιδιαίτερα σε μικρές κοινωνίες ο ιδιωτικός χώρος του ατόμου καταργείται και η ζωή του γίνεται «τροφή» για ποικίλα σχόλια. Στις κλειστές κοινωνίες το κουτσομπολιό αποτελεί μια από τις βασικές μορφές ελέγχου της ίδιας της κοινωνίας, προσδιορίζοντας καθοριστικά τα όρια συμπεριφοράς στα οποία επιτρέπεται να κινείται κάθε μέλος της.
Άλλες φορές παρατηρείται ότι οι άνθρωποι κουτσομπολεύουν για να έρθουν πιο κοντά, να «δέσουν» μια ανθρώπινη σχέση, να δείξουν ότι εμπιστεύονται τον συνομιλητή τους αφού θα του εκμυστηρευτούν το μυστικό τους για κάποιο τρίτο πρόσωπο φυσικά! Και πάντα με απόλυτη εχεμύθεια…. «και μην το μάθει κανείς εννοείται…!»
Η ανάγκη του ανθρώπου για κουτσομπολιό εκδηλώνεται και στην υψηλή ακροαματικότητα πολλών τηλεοπτικών εκπομπών (κατά βάση μεσημεριανών) και των reality shows, στις οποίες ο τηλεθεατής ταυτίζεται απόλυτα με τους ήρωες που προβάλλονται και ασχολείται καθημερινά με τα πάντα γύρω από αυτούς. Ο ίδιος μηχανισμός συναντάται και εδώ: η ασυνείδητη ανάγκη του ανθρώπου να προσδιορίζει τον εαυτό του συγκρίνοντάς τον με τους άλλους και η ανάγκη του να προβάλλει στον πρόσωπο της τηλεόρασης τις κακές πλευρές του εαυτού του, ως ξένες προς τον ίδιο! «Εγώ δεν είμαι έτσι» είναι μια φράση που χρησιμοποιεί το άτομο καθώς «σχολιάζει» τον τηλεοπτικό χαρακτήρα και έτσι η αυτοεκτίμηση τονώνεται και κυρίως η ανακούφιση ότι ο ίδιος δεν διαθέτει τα ελαττώματα που χαρακτηρίζουν τον άλλον!
Ιδιαίτερα γόνιμο πεδίο για κουτσομπολιό αποτελεί το εργασιακό περιβάλλον. Σχόλια για τη συμπεριφορά των συναδέλφων, την προσωπική τους ζωή, το πρωϊνό τους ντύσιμο…  Είναι γεγονός ότι το κουτσομπολιό στο χώρο εργασίας εκφράζει μια άμεση κοινωνική ανάγκη των υπαλλήλων για επαφή και εκτόνωση κατά τη διάρκεια του ωραρίου τους. Τα προβλήματα ξεκινούν όταν τα σχόλια αρχίζουν να γίνονται κακόβουλα εξαιτίας άλλου είδους επαγγελματικές διαμάχες. Το είδος του κουτσομπολιού που επικρατεί σε έναν εργασιακό χώρο συχνά αποτελεί τον δείκτη του γενικότερου κλίματος που επικρατεί σε αυτό το χώρο: σε ένα έντονα επιθετικό και ανταγωνιστικό περιβάλλον τα υστερόβουλα σχόλια κυριαρχούν και χρησιμοποιούνται ως όπλα προκειμένου να επιλυθούν οι εκάστοτε επαγγελματικές αντιδικίες.
Γεγονός είναι ότι το κουτσομπολιό αποτελεί ένα ευχάριστο διάλειμμα στην καθημερινότητα κάθε ανθρώπου! Αποτελεί έναν έμμεσο τρόπο εκτόνωσης και ψυχαγωγίας! Χρειάζεται όμως προσοχή στην άσκηση της ευχάριστης αυτής ενασχόλησης και σημαντικός αυτοέλεγχος προκειμένου να μην θίγονται τα όρια της προσωπικής ζωής των άλλων. Απαιτείται επίγνωση των συγκεκριμένων λόγων που ωθούν στο σχολιασμό ενός ανθρώπου και της ευθύνης που φέρει κανείς αν τα λόγια και τα σχόλιά του δεν είναι αληθινά!
Όσο όμως και αν οι εποχές αλλάζουν και τα χρόνια περνούν και οι άνθρωποι αποκτούν περισσότερες γνώσεις και οι πνευματικοί ορίζοντες ανοίγουν, ορισμένες συνήθειες δεν θα σταματήσουν ποτέ, ανεξάρτητα κοινωνικής θέσης και μόρφωσης. Το κουτσομπολιό είναι μια τέτοια συνήθεια… Επειδή, μέσα σε όλα, μας αρέσει να κουτσομπολεύουμε και ας μην το παραδεχόμαστε... και ας μην το παραδεχθούμε ποτέ!