Χρονοτοπία

Ελληνίδες κοπέλλες, που οι ίδιοι τους οι γονείς τους, τους πετσόκοβαν τις μύτες, για να ασχημαίνουν, και να μην τις παίρνουν στα χαρέμια οι Τούρκοι.

Μια τραγική ιστορία από την Αυλήαννα Τραπεζούντος του Πόντου.

Η γριά-μπάμπω της ελληνικής λαογραφίας δεν είναι μια γριά-φάντασμα. Ζούσε στα ποντιακά χωριά της Κοζάνης έως πρόσφατα. Και η Βάβω των Θρακών.

Μετά την δημοσίευση του φιρμανιού του σουλτάνου, από την Αδριανούπολη, το 1601, με οδηγίες για σύσταση γενιτσαρικών ταγμάτων στην Ρούμελη(*), κατέφθασαν ηλεκτρονικώς και άλλες μαρτυρίες σωρηδόν σε εμένα, για παρόμοια περιστατικά, ακρωτηριασμού νεαρών αγοριών και κοριτσιών, από τους ίδιους τους τους γονείς, τους συγγενείς ή το χωριό, προκειμένου να μην επιλεχθούν για γενίτσαροι ή για τα χαρέμια των βαρβάρων, πασάδων ή άλλων αξιωματούχων. Θα τις δημοσιεύω εν καιρώ. 
Η παρακάτω μαρτυρία είναι από έναν Πόντιο αναγνώστη μου:
«Μου "γραντσούνισες" την ψυχή! Είμαι Πόντιος από την ορεινή Τραπεζούντα, περιοχή Αργυρούπολεως. Το χωριό της καταγωγής μου είναι η Αυλήαννα, σήμερα βαρβαριστί Gumustung, το οποίο όνομα, σύμφωνα με την προφορική παράδοση, ήταν η Αυλή της Πριγκήπισσας Άννας της Κομνηνής, που πιθανόν για να αποφύγουν την υποδούλωση κατέφυγαν στο ευλογημένο Όρος Θίχη, το βουνό του Κύρου των Μυρίων και του Ξενοφώντος.  
Το 1924 με την υποστήριξη των Ρώσων και μέσω του Σότσι ήρθαν στην Ελλάδα. Και από το Λαύριο εγκαταστάθηκαν στην Κοζάνη, σε ένα μικρό ορεινό πάλι χωριό, όπου και υπάρχει μέχρι και σήμερα, μετά την αποψίλωση που υπέστη από εμφύλιους, αστυφιλίες, κλπ. 
Γιατί όμως πήρα το θάρρος να σου γράψω; 
Τα αμιγώς ποντιακά χωριά απασχολούσαν σαν επαγγελματίες τσομπάνους ντόπιους κατοίκους των χωριών των Σερβίων, Μεταξά, Σαραντάπορο, κλπ. Τους περίφημους «Χασιώτες» ονόματι, οι οποίοι μετά τον βομβαρδισμό-ισοπέδωση της περιοχής τους από τους Γερμανούς εγκαταστάθηκαν ανά (περίπου) 10 οικογένειες στα ποντιο-κατοικούμενα, επίτρεψέ μου τον όρο, χωριά της ανατολικής Κοζάνης. 
Έτσι είχα την τύχη Γιώργο, να γνωρίσω σε πολύ μικρή ηλικία αυτές τις γιαγιάδες με τις κομμένες μύτες! Τι μου θύμισες! Κλαίω! "Μπάμπω" τις φώναζαν οι ντόπιοι! Δύο είχαν μείνει. Και είχαν κομμένο το μαλακό μέρος της μύτης! Και θυμάμαι ότι είχαν και το τατουάζ με τις τρεις τελείες (Αγία Τριάδα;) κάτω από το μεγάλο δάκτυλο! Ζούσαν μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1970! Πάντα ρωτούσα τους μεγαλύτερους για την εμφάνιση τους, αλλά δεν έπαιρνα απάντηση από κανέναν! Τα στόματα ήταν κλειστά. 
Σ' ευχαριστώ πάρα πολύ, σήμερα μου γρατζούνισες την ψυχή!
Μ. Π. Ν.» (τα στοιχεία του είναι στην διάθεσή μου, αλλά ο ίδιος δεν θέλησε να δημοσιοποιηθούν).
Η μπάμπω / μπαμπόγρια, λοιπόν, η «εμπαικτική προσηγορία γραίας, οιονεί κακή, πονηρά γραία», δεν είναι μια απλή παροιμιώδης προσηγορία. Ήταν μια αλήθεια, που σιωπήσαμε για να ξεχαστεί. Όλων εκείνων των κακοποιημένων ασχημοποιημένων κοριτσιών, που εν τέλει έμειναν μόνα στην ζωή, ή βολεύτηκαν όπως-όπως με κάποιο προξενιό, σε κάποιον αταίριαστό τους, για να τις ξεφορτωθούν αυτοί που τις γέννησαν και τις εχάραξαν, και που στο τέλος έμειναν μόνες, θλιβερές. Παρουσίες που προξενούσαν φόβο έως και φρίκη στα μάτια των μικρών παιδιών. Και που οι γονείς δεν εδίσταζαν να τρομοκρατούν τα παιδιά με αυτές. 
Στην παραξενιά και την ασχήμια τους προσέβλεπαν και προσέδιδαν υπερφυσικές δυνατότητες: Η Βάβω αναφέρεται ως και σε παιδικά άσματα:
«ρίχνει η Βάβω του κουντάρι / και βαρνά τον ουρανό», όπως δηλ. ετόξευαν τον ουρανό όταν έριχνε βροντές κι αστραπές οι Γέτες Θράκες, κατά τον Ηρόδοτο (4, 96), για να τον εκφοβίσουν, να σταματήσει να ρίχνει βροντάστραπα.
Και δεν έχει καμμιά σχέση η μπάμπω / βάβω / βάβα, με την Βαυβώ του ελευσινιακού μύθου της Δήμητρος, όπως ισχυρίζεται ο θεωρούμενος «πατέρας της ελληνικής λαογραφίας», Ν. Πολίτης («Νεοελ. Μυθολ. σελ. 55), στην τότε προσπάθεια να δαιμονοποιήσουν (με τον κακοποιημένο, μεταχριστιανικό όρο) ό,τι σχετιζόμενο με την αρχαία ελληνική ιστορία και μυθολογία. Κατευθυνόμενη προσπάθεια στην οποία, στην οποία έπαιξαν ρόλο, δυστυχώς, άθελά τους ή όχι, και σοβαροί Έλληνες επιστήμονες και ερευνητές. 
(*) βλ. άρθρο του Γ. Λεκάκη σε αυτήν την στήλη με τίτλο: «Φιρμάνι του σουλτάνου από την Αδριανούπολη, προς τον μπέη της Ρούμελης (και άλλους) για την σύσταση γενιτσαρικών ταγμάτων, καλλίμορφων αγοριών, «ως είθισται». Γιατί οι Έλληνες πετσοκόβαν τα παιδιά τους. Στην Ήπειρο τα κλαίγαν ζωντανά.», εφημ. «Χρόνος» Κομοτηνής, στήλη Χρονοτοπία, 29.03.2017.   
Για το ίδιο θέμα, ο κ. Ν. Καρπούζης γράφει:
«Όλοι γνωρίζετε για τις προσπάθειες που κάνουν, τα τελευταία χρόνια, κάποιοι. "ιστορικοί", προκειμένου να. "καθαρίσουν" την ιστορία από κάποιες, τάχα, υπερβολές προκειμένου να αποδείξουν ότι η ζωή των ραγιάδων κάτω από την κυριαρχία των Οθωμανών ήταν παράδεισος κατά την διάρκεια της οθωμανικής κυριαρχίας.  Βέβαια, μερικοί απ' αυτούς τους. "ιστορικούς" δεν ντρέπονται να ισχυρίζονται ότι οι Τούρκοι κατακτητές είχαν παραχωρήσει ιδιαίτερα προνόμια στους Έλληνες ραγιάδες και ότι κάποιοι ανυπάκουοι Έλληνες ραγιάδες ήταν εκείνοι που τάραζαν, με την ανυπακοή τους, την παραδεισένια ησυχία που φρόντιζαν να παράσχουν στους υποτελείς οι κατακτητές.  Έτσι, έφτασαν στο σημείο να κατηγορούν τους επαναστατημένους Έλληνες για τις σφαγές που έκαναν στην Τριπολιτσά παραγνωρίζοντας κακόπιστα την πλήρη καταστροφή των Ψαρών και της Χίου και τον εξανδραποδισμό των κατοίκων τους, όσων έζησαν. 
   Βλέπετε, οι. "ιστορικοί" αυτοί παραβλέπουν το κύριο γεγονός της απρόσκλητης κατάκτησης μιας χώρας από τους όποιους κατακτητές και εννοούν όπως οι κατακτημένοι δείχνουν καλή διαγωγή απέναντι σ' αυτούς που με το έτσι θέλω μπαίνουν σε ξένο σπίτι επιβάλλοντας τον νόμο τού ισχυρότερου και ό,τι αυτός συνεπάγεται, δηλαδή, φόνοι, αρπαγές, βιασμοί, καταστροφές, αρχαιοκαπηλίες, κ. ά. 
   Παρόμοια πολιτική έδειξαν και δείχνουν, με διαφορετικό τρόπο και σήμερα οι Γερμανοί κατακτητές, οι οποίοι άνανδρα μπήκαν σε ξένο σπίτι και είχαν την απαίτηση να στρογγυλοκαθίσουν σ' αυτό, χωρίς καμιά διαμαρτυρία από μέρους τών ιδιοκτητών.  Και όταν κάποιοι είχαν τα κότσια να διαμαρτυρηθούν, γιατί όχι εμπόλεμα, τότε οι κλέφτες, φονιάδες και άρπαγες κατακτητές ξεκλήριζαν ολόκληρα, άμαχα, χωριά διαπράττοντας ανήκουστα εγκλήματα που είναι σε όλους γνωστά. 
Το ιστορικό, άρθρο του κ. Γιώργου Λεκάκη παρουσιάζει ντοκουμενταρισμένα την εφαρμογή τού νόμου τού κατακτητή και τις συνέπειές του. Πρέπει, λοιπόν, να διαβαστεί, αλλά όχι και να. ξεχαστεί». 

Ο ISIS έβαλε στόχο (και) το πρώην ορφικό κέντρο, την Μονή της Αγίας Αικατερίνης στο Σινά της Αιγύπτου!

Ίσως αυτό και να είναι το τέλος του

Η ΙΜ Αγίας Αικατερίνης, που ιδρύθηκε τον 6ο αι. μ.Χ. (επί αρχαιοτέρου ναού) και ευρίσκεται στους πρόποδες του όρους Σινά της Αιγύπτου, είναι ένα από τα παλαιότερα χριστιανικά μοναστήρια στον κόσμο και ένα μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO (η οποία φαίνεται ανίκανη να προστατέψει ό,τι επιλέγει). 
Προσφάτως, λοιπόν, (την περασμένη Τρίτη) πυροβόλα κοντά στο μοναστήρι της Αγίας Αικατερίνης, σκότωσαν τουλάχιστον έναν αστυνομικό και τραυμάτισαν τέσσερις άλλους, σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας, μόλις μία εβδομάδα μετά από τις δύο θανατηφόρες βομβιστικές επιθέσεις αυτοκτονίας σε χριστιανικές εκκλησίες. Ο ISIS  ανέλαβε την ευθύνη για την επίθεση σε ένα σημείο που ήλεγχε η αστυνομία, περίπου 800 μ. από την είσοδο του μοναστηριού! Η επίθεση έγινε και μόλις 10 ημέρες πριν ο πάπας Φραγκίσκος επισκεφθεί την Αίγυπτο! Οι θανατηφόρες επιθέσεις σε εκκλησίες έριξαν την χώρα σε πένθος και σημάδεψαν μία από τις πιο αιματηρές ημέρες για τον χριστιανό της χώρας, θρησκεία μιας μειονότητας της Αιγύπτου. (Η χριστιανική μειονότητα της Αιγύπτου, αποτελεί περίπου το 10% των 92 εκατομμυρίων ανθρώπων της χώρας). 
Επίσης, τον περασμένο Φεβρουάριο, δεκάδες χριστιανικές οικογένειες και φοιτητές εγκατέλειψαν την επαρχία του Βόρειου Σινά, μετά από μια σειρά από στοχευμένες δολοφονίες. 
Μια επιτυχημένη επίθεση κατά της ΙΜ Αγίας Αικατερίνης θα είναι η τελευταία πρόκληση για τον πρόεδρο Abdel Fattah al-Sisi, ο οποίος δεσμεύθηκε να προστατεύσει την θρησκευτική μειονότητα ως μέρος της εκστρατείας του ενάντια στον εξτρεμισμό. Η Αίγυπτος για πολλά χρόνια μάχεται την ισλαμική εξέγερση στο άγριο και αραιοκατοικημένο βόρειο Σινά. Πηγές ασφαλείας δήλωσαν ότι η ασφάλεια στις τουριστικές εγκαταστάσεις σε όλο το νότιο Σινά, μετά την επίθεση στην περιοχή, έχει τεθεί σε υψηλή προτεραιότητα. 
Η επίθεση στο νότιο Σινά έρχεται καθώς η Ρωσία αναμένεται να πάρει μια πολυαναμενόμενη απόφαση: Εάν θα επαναφέρει τις πτήσεις στο θέρετρο του Σαρμ ελ Σέιχ, μετά την κατάρριψη ενός ρωσικού αεροσκάφους το 2015, το οποίο έπληξε σοβαρά την τουριστική βιομηχανία της περιοχής, από τους Ρώσους επισκέπτες. Η τουριστική βιομηχανία της Αιγύπτου, είναι κρίσιμη πηγή σκληρού νομίσματος. Υπέφερε από τα χρόνια της αναταραχής που ακολούθησαν μετά την ανατροπή του προέδρου Χόσνι Μουμπάρακ το 2011, καθώς και από τον ύποπτο βομβαρδισμό του ρωσικού αεροσκάφους, ο οποίος σκότωσε 224 άτομα! Το Ισραήλ ενωρίτερα αυτόν τον μήνα αποφάσισε να εμποδίσει τους πολίτες του να περάσουν στην χερσόνησο του Σινά, λέγοντας ότι η απειλή επίθεσης στην περιοχή, από το ισλαμικό κράτος και άλλες ομάδες τζιχάντ ήταν υψηλή! 
Για περισσότερα: Reuters, 19.4.2017.
Η ΙΜ Αγ. Αικατερίνης του Σινά φυλάσσει άρρητα. Δεν τα βάζεις εύκολα με αυτά.
Για την ακρίβεια. δεν τα βάζεις καθόλου.
Πρόκειται για ένα μοναστήρι κτισμένο επάνω σε αρχαίο ορφικό κέντρο.

Το άγνωστο αεροδρόμιο της Θάσου

Στο τελευταίο τεύχος (αρ. 109, Απριλίου 2017) του έγκριτου περιοδικού "Αεροπορική Επιθεώρηση", θα βρείτε άρθρο του κ. Κων. Λαγού (σελίδες 150-165) για το πόνημα του κ. Πασχάλη Παλαβούζη «Θάσος. Το Άγνωστο Αεροδρόμιο», το οποίο εκυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Ξυράφι» (Καβάλα, 2016).  
Θέμα του είναι ο αεροπορικός πόλεμος στην Μακεδονία και το βόρειο Αιγαίο στην διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου.  Πρόκειται για ένα εξαιρετικό βιβλίο αεροπορικής ιστορίας σε διεθνές επίπεδο που θα πρέπει να προβληθεί/αναδειχθεί! 
Δείτε το τεύχος εδώ:
https://www.haf.gr/news/publications/aeroporiki-epitheorisi/