Το ισχυρότερο εφαλτήριο για μεγάλα επιτεύγματα

Ο όρος "flow" (ροή) επινοήθηκε από τον ψυχολόγο Mihaly Csikszentmihalyi από το πανεπιστήμιο του Chicago. Αναφέρεται σε μια κατάσταση δημιουργικής σκέψης, η οποία κάνει το άτομο να είναι ιδιαίτερα παραγωγικό στην εργασία του.

Όλοι μας έχουμε βιώσει στιγμές υψηλής παραγωγικότητας, στις οποίες κατορθώσαμε να παραγάγουμε έργο υψηλής ποιότητας σε κάποιον τομέα. Ίσως να ήταν κάποια μικρή περίοδος στην οποία νιώσαμε ότι μπορούμε να παράγουμε ακατάπαυστα. Νιώσαμε ότι ήμαστε απόλυτα συγκεντρωμένοι σε αυτό που κάναμε και τίποτα δεν μπορούσε να διασπάσει την προσοχή μας. Ο όρος flow αναφέρεται σε ανάλογες στιγμές έντονης παραγωγικότητας, δημιουργικής σκέψης και συγκέντρωσης.

Ένας ζωγράφος που μπορεί να ζωγραφίζει για ώρες, απόλυτα συγκεντρωμένος και με ενθουσιώδη διάθεση για το έργο του, βρίσκεται στην κατάσταση της ροής. Κατά τη διάρκεια της δημιουργίας του, σκέφτεται μόνο θετικά για τον πίνακα που ζωγραφίζει και είναι απορροφημένος στη δουλειά του, ώστε να αγνοεί οτιδήποτε συμβαίνει γύρω του.

Όταν τελειώνει την εργασία του δεν έχει συνειδητοποιήσει πόση ώρα πέρασε, και ότι το έργο του έχει περατωθεί χωρίς κόπο.

Μία ανάλογη περιγραφή μπορεί να ισχύει και για έναν αθλητή που καταρρίπτει ένα παγκόσμιο ρεκόρ στο στίβο.

Η συγκέντρωσή του κατά τη διάρκεια της προσπάθειάς του είναι τέτοια, που του επιτρέπει να διοχετεύσει όλες τις θετικές του σκέψεις και όλη την ενέργεια στην προσπάθειά του.

Ο στόχος που έχει θέσει φαντάζει εύκολα πραγματοποιήσιμος και η προσπάθειά του λαμβάνει χώρα χωρίς να πιέζεται, χωρίς κόπο. Ίσως, η κατάρριψη ενός ρεκόρ, για τον αθλητή, την ώρα που το καταρρίπτει να φαίνεται το πιο φυσιολογικό πράγμα στον κόσμο.

Ένας μαθητής που μελετά για τις Πανελλήνιες εξετάσεις μπορεί να εισέλθει στην κατάσταση ροής και να μελετήσει χωρίς κόπο. Υπάρχουν μερικές στιγμές για το μαθητή που τα πάντα φαίνονται εύκολα και διαβάζει με μεγάλη άνεση και τα πιο δύσκολα κεφάλαια.

Ο χρόνος φαίνεται να σταματά, καθώς ο μαθητής είναι απόλυτα συγκεντρωμένος σε αυτό που κάνει και αγνοεί τα εξωτερικά ερεθίσματα. Η παραγωγικότητα του φτάνει στα ύψη, ενώ η μελέτη του συνοδεύεται από θετικά συναισθήματα.

Στην κατάσταση ροής, το άτομο διαθέτει μια εξαιρετική οξύτητα, διαύγεια και δημιουργικότητα στη σκέψη του. Αυτό ανεβάζει την απόδοση του ατόμου αλλά παράλληλα κάνει τη διαδικασία να φαίνεται ευκολότερη από ποτέ.

Αυτό είναι το οξύμωρο που χαρακτηρίζει τη νοητική κατάσταση της ροής: Μεγάλες επιδόσεις χωρίς την υποκειμενική αίσθηση του κόπου. Το άτομο νιώθει ότι προσπάθησε δημιουργικά για το καλύτερο.

Ο εμπνευστής του όρου ροή "flow" ψυχολόγος Dr. Csikszentmihalyi Mihali μας αφηγείται: "Οι άνθρωποι είναι ευτυχισμένοι όταν βρίσκονται στην κατάσταση της ροής, ένα είδος εσωτερικής έμπνευσης που προκαλεί έντονη συγκέντρωση - εστίαση σε κάποια ασχολία". Είναι μια πλήρης συμμετοχή σε μια δραστηριότητα. Το εγώ απουσιάζει. Ο χρόνος ρέει αρμονικά. Κάθε δράση, κίνηση, σκέψη αναδύεται με αρμονική συνέχεια από την προηγούμενη, σαν ένα μουσικό κομμάτι τζαζ. Συμμετέχει ολόκληρη η ύπαρξη και αξιοποιούνται στο έπακρο όλες οι ικανότητες".

Για αυτό αγαπητοί μου φίλοι πρέπει εμείς οι εκπαιδευτικοί να παροτρύνουμε τους μαθητές μας να δημιουργούν συνθήκες γένεσης κατάστασης ροής, όταν πρόκειται να μελετήσουν προκειμένου να πετύχουν τα βέλτιστα αποτελέσματα.

Κάθε φορά που συζητούσα το θέμα με τους μαθητές μου, σχεδόν όλοι έσπευδαν να με ρωτήσουν: «Πως θα πετύχουμε την κατάσταση ροής».

Θα αφιερώσουμε ολόκληρο μάθημα σε αυτό, αλλά σας βεβαιώνω ότι από τους πρώτους μήνες βλέπουμε ποιοι είναι οι μαθητές που πέτυχαν κατάσταση ροής και όντως αυτοί πετυχαίνουν τα μεγάλα ρεκόρ βαθμολογιών και σίγουρα την πρώτη τους επιλογή.