Κίνητρα ανάπτυξης επιχειρήσεων, μέσω συνεργασιών και εταιρικών μετασχηματισμών

Νόμος υπ’ αριθμ. 4935 (ΦΕΚ A' 103/26-05-2022): Σκοπός του νομοθετήματος είναι η δημιουργία μεγαλύτερων και ανταγωνιστικότερων εταιρικών σχημάτων, δεδομένου ότι η ελληνική οικονομία υπολείπεται του ευρωπαϊκού μέσου μεγέθους των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων.

Εκτός των κινήτρων που προβλέπονται για τους μετασχηματισμούς, εισάγεται ο νέος όρος «συνεργασία» η οποία είναι μια εταιρική σχέση ή μια νέα εταιρεία με τα παρακάτω χαρακτηριστικά:

• δημιουργείται με οποιαδήποτε μορφή σύμβασης ή συμφωνίας μεταξύ μη συνδεδεμένων προσώπων,  με αντικείμενο τη συμβολαιακή γεωργία ή σύμβαση δικαιόχρησης (franchising) ή  την ίδρυση οποιασδήποτε μορφής νομικού προσώπου ή άλλης νομικής οντότητας, συμπεριλαμβανομένων των κοινοπραξιών, των συνεταιρισμών, των οργανώσεων ή των ομάδων παραγωγών ανεξαρτήτως νομικής μορφής.
• έχει σκοπό την προώθηση των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων των συνεργαζόμενων εταιρειών ή προσώπων,
• η διάρκειά της πρέπει να προβλέπεται για τουλάχιστον πέντε (5) έτη από την ημερομηνία σύναψης της συμφωνίας ή την έναρξη του νομικού προσώπου 
• ο συνολικός μέσος κύκλος εργασιών για την προηγούμενη τριετία των εταιρειών που μετέχουν, να είναι τουλάχιστον ίσος με το 150% του κύκλου εργασιών της εταιρείας με τον μεγαλύτερο κύκλο εργασιών.

Οι ρυθμίσεις του νόμου αφορούν στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις και, συγκεκριμένα, για την περίπτωση των μετασχηματισμών, στις μεσαίες επιχειρήσεις που απασχολούν μέχρι διακόσιους πενήντα (250) εργαζομένους και των οποίων ο ετήσιος κύκλος εργασιών δεν υπερβαίνει το ποσό των πενήντα εκατομμυρίων (50.000.000) ευρώ. Για την περίπτωση των συνεργασιών αφορά στις μικρές επιχειρήσεις που απασχολούν μέχρι πενήντα (50) εργαζομένους και ο ετήσιος κύκλος εργασιών των οποίων δεν υπερβαίνει το ποσό των δέκα εκατομμυρίων (10.000.000) ευρώ.

Κίνητρα

• Παρέχεται, υπό προϋποθέσεις, το κίνητρο της απαλλαγής από την καταβολή φόρου εισοδήματος επί των πραγματοποιούμενων κερδών, κατά ποσοστό τριάντα τοις εκατό (30%) μέχρι του ποσού των 500.000,00 ευρώ και για χρονικό διάστημα 9 ετών.
• Απαλλάσσεται από τον φόρο εισοδήματος, σε περίπτωση μετασχηματισμού επιχείρησης, το εισόδημα που προκύπτει από την υπεραξία μεταβίβασης στοιχείων παγίου ενεργητικού της νέας εταιρείας σε τρίτο, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις.
• Διαφοροποιούνται οι διατάξεις για τη μεταφορά ζημίας από τις μετασχηματιζόμενες επιχειρήσεις στον ισολογισμό της νέας εταιρείας και ρυθμίζεται χρονικά η δυνατότητα εφαρμογής της απαλλαγής από τον φόρο εισοδήματος επί των πραγματοποιούμενων προ φόρου κερδών, τα οποία προκύπτουν, στην περίπτωση μετασχηματισμού επιχειρήσεων οποιασδήποτε μορφής.
• Παρέχεται σε φυσικά πρόσωπα, κατά κύριο επάγγελμα αγρότες, το κίνητρο της απαλλαγής από την καταβολή φόρου εισοδήματος κατά ποσοστό πενήντα τοις εκατό (50%) επί των πραγματοποιούμενων κερδών, τα οποία προκύπτουν από την άσκηση ατομικής αγροτικής επιχειρηματικής δραστηριότητας, με βάση τη φορολογική νομοθεσία, υπό τις οριζόμενες προϋποθέσεις.
• Μπορεί να συμφωνείται ,με ιδιωτικές έγγραφες συμβάσεις βεβαίας χρονολογίας μεταξύ παραγωγών και αγοραστών, η μελλοντική πώληση αγροτικών προϊόντων.
• Τα κίνητρα ισχύουν και σε περίπτωση εισφοράς ατομικής επιχείρησης σε συνιστώμενο νομικό πρόσωπο με την προϋπόθεση το νέο αυτό πρόσωπο να τηρεί διπλογραφικά βιβλία.
• Τα μετασχηματιζόμενα πρόσωπα απαλλάσσονται από κάθε φόρο τέλος κλπ. που αφορά στο μετασχηματισμό. 

Κριτική
Με τις ρυθμίσεις του Ν.4935/2022 ευνοείται η συνεργασία μεταξύ μικρών ή μεσαίων επιχειρήσεων, είτε συνεργαζόμενες, είτε συμμετέχοντας από κοινού στην ίδρυση νέου εταιρικού σχήματος.

Ωστόσο η μείωση του φορολογικού οφέλους από 1.000.000 ευρώ που προβλεπόταν στο αρχικό σχέδιο στις 500.000 ευρώ ίσως αποτελέσει αντικίνητρο για επιχειρήσεις που σχεδίαζαν συνεργασίες η μετασχηματισμούς. 

Επιπλέον η έναρξη ισχύος (από τη δημοσίευση του) του νόμου, καίτοι είχε ανακοινωθεί από τον πρωθυπουργό το Σεπτέμβρη του 2021, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ότι «αδικεί» επιχειρήσεις που ξεκίνησαν τη διαδικασία ή ολοκλήρωσαν μετασχηματισμούς πριν τη ψήφιση του νόμου.

Σε κάθε περίπτωση κρίνονται θετικά οι διατάξεις του νόμου και τα κίνητρα που δίνονται για τους μετασχηματισμούς των επιχειρήσεων, ωστόσο για τη βιωσιμότητα τους θα πρέπει να συνδυαστούν με γενναία ρύθμιση (έως και 240 κατά τα πρότυπα του εξωδικαστικού) και των οφειλών τους τόσο στη φορολογική Διοίκηση όσο και στα ασφαλιστικά ταμεία.