Εξετάσεις χωρίς πανικό. Τι χρειάζεται πραγματικά ένα παιδί αυτή την περίοδο

Το άγχος των εξετάσεων είναι ένα σύνηθες και αναμενόμενο φαινόμενο, ειδικά για τα παιδιά που βρίσκονται μπροστά  σε ένα σύστημα αξιολόγησης που συχνά φορτίζεται με υπερβολική σημασία

Τί χρειάζονται πραγματικά τα παιδιά την περίοδο των εξετάσεων και ποιός ο ρόλος των γονέων;

Καθώς πλησιάζει η περίοδος των εξετάσεων, οι καρδιές σφίγγονται όχι μόνο των μαθητών, αλλά και των γονέων. Το άγχος των εξετάσεων είναι ένα σύνηθες και αναμενόμενο φαινόμενο, ειδικά για τα παιδιά που βρίσκονται μπροστά σε ένα σύστημα αξιολόγησης που συχνά φορτίζεται με υπερβολική σημασία.

Το άγχος από μόνο του δεν είναι «κακό». Σε μικρές δόσεις μπορεί να λειτουργήσει ως κινητήρια δύναμη. Όταν όμως γίνεται έντονο, διαρκές και φορτισμένο με φόβο αποτυχίας, τότε παραλύει τη σκέψη, μπλοκάρει τη μνήμη και φθείρει τη συναισθηματική υγεία του παιδιού.

Τί είναι το άγχος των εξετάσεων;
Το άγχος εξετάσεων είναι μια μορφή επίδοσης-άγχους που συνδυάζει σωματικά (ταχυκαρδία, στομαχόπονος, πονοκέφαλος), συναισθηματικά (φόβος, πανικός, απογοήτευση) και γνωστικά συμπτώματα (αρνητικές σκέψεις, μπλοκάρισμα, αίσθηση ότι «δεν θυμάμαι τίποτα»).

Συνήθως προκαλείται από: Υψηλές προσδοκίες (του ίδιου του παιδιού ή του περιβάλλοντός του), τελειομανία ή φόβο αποτυχίας, ελλιπή προετοιμασία ή λανθασμένες μεθόδους διαβάσματος, πίεση από γονείς ή εκπαιδευτικό πλαίσιο.

Ο ρόλος των γονέων: από την υποστήριξη στην ενίσχυση
Οι γονείς συχνά έχουν τις καλύτερες των προθέσεων. Θέλουν να ενθαρρύνουν το παιδί τους να προσπαθήσει, να πετύχει, να ξεχωρίσει. Όμως, μερικές φορές, η πίεση έστω και καλοπροαίρετη γίνεται παράγοντας άγχους, ειδικά όταν εκφράζεται με φράσεις όπως: «Είναι η ευκαιρία σου να αποδείξεις τι αξίζεις», «Αν δεν τα πας καλά, τι θα κάνεις μετά;», ή «Εμείς σου τα προσφέραμε όλα, τώρα εσύ πρέπει να ανταποδώσεις». Ακόμη και το συνεχές: «Διάβασε!», «Πρόσεχε!», «Μην χαζεύεις!» μπορεί να έχει αντίστροφο αποτέλεσμα, καθώς το παιδί νιώθει πως τελεί υπό διαρκή έλεγχο και αποδοκιμασία.

Το άγχος γίνεται εσωτερικευμένο μήνυμα: «Αν δεν πετύχω, απογοητεύω τους άλλους».

Τί χρειάζονται πραγματικά τα παιδιά την περίοδο των εξετάσεων;

1. Αποδοχή και ασφάλεια: Το παιδί χρειάζεται να ακούσει ότι η αξία του δεν εξαρτάται από έναν βαθμό. Ότι είναι αποδεκτό και αγαπητό, είτε γράψει άριστα είτε όχι. Αυτό μειώνει τον φόβο της αποτυχίας και ενισχύει την ψυχική του ανθεκτικότητα.
   
2. Ρεαλιστικές προσδοκίες: Είναι σημαντικό οι στόχοι να συμβαδίζουν με τις δυνατότητες και την πορεία του παιδιού. Η υπερβολική πίεση να «τα πάει τέλεια» μπορεί να οδηγήσει σε μπλοκάρισμα, αντί για ενίσχυση της προσπάθειας.
   
3. Υγιή ρουτίνα, βοηθήστε το παιδί να κρατά ισορροπία: ύπνος, σωστή διατροφή, διαλείμματα, ήπια σωματική άσκηση και χρόνος χαλάρωσης είναι απαραίτητα. Το μυαλό χρειάζεται ξεκούραση για να αποδώσει.
   
4. Πρακτική υποστήριξη, όχι επίβλεψη: Προσφερθείτε να το βοηθήσετε αν χρειάζεται (π.χ. να του φτιάξετε πρόγραμμα, να του κάνετε ερωτήσεις ή να του εξηγήσετε κάτι), αλλά όχι να εποπτεύετε συνεχώς. Η εμπιστοσύνη δυναμώνει την αυτοεκτίμησή του.
   
5. Συζητήσεις χωρίς πίεση. Αφήστε χώρο για κουβέντα: πώς νιώθει; τι το αγχώνει; τι θα το βοηθούσε; Ακόμα κι αν δεν θέλει να μιλήσει πολύ, το ότι είστε εκεί με ενσυναίσθηση, είναι αρκετό.
   
   Οι εξετάσεις είναι ένας σταθμός όχι το τέλος της διαδρομής. Δεν κρίνουν το μέλλον ενός παιδιού ούτε αποτυπώνουν την αξία ή τις δυνατότητές του. Αντί να εστιάζουμε μόνο στο αποτέλεσμα, ας σταθούμε πλάι του στη διαδικασία. Με ηρεμία, υπομονή και πίστη, μπορούμε να κάνουμε αυτή την περίοδο λιγότερο αγχωτική και περισσότερο ενδυναμωτική.