Νέα Πέτρα: Με ρίζες από την αρχαία Θρακική φυλή των Οδρυσών και καταγωγή από την Πέτρα 40 εκκλησιών Αν. Θράκης

Η Νέα Πέτρα είναι κτισμένη σε υψόμετρο 57 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Όλοι οι κάτοικοί της κατάγονται από την Πέτρα 40 Εκκλησιών Αν. Θράκης. Η Πέτρα το 1922 είχε 800 οικογένειες με 4.000 κατοίκους οι ρίζες τους φθάνουν στην Αρχαία Θρακική Φυλή των Οδρυσών, επί Βυζαντίου ανήκε στο «Θέμα Θράκης». Βόρεια του χωριού υπήρχαν μεγάλα βουνά και νότια ο κάμπος, μπροστά από το χωριό περνούσε ο πέτρινος ποταμός. Είχε έξι οχυρά κάστρα που υπεράσπιζαν τον κάμπο.

Καθημερινά καραβάνια από καμήλες και άμαξες με μουλάρια περνούσαν μπροστά από την Πέτρα και ακολουθώντας την λίθινη οδό οπλισμένοι ταξιδιώτες ταξίδευαν από και προς Κωνσταντινούπολη, προς Φιλιππούπολη και προς την Ευρώπη. Ο δρόμος αυτός ήταν μεγάλης στρατηγικής σημασίας γι' αυτό και τον φρουρούσαν με πολλά κάστρα και ονομαζόταν Χισάρ - Γιολού (δρόμος των Φρουρίων).

Οι κάτοικοι της Πέτρας μιλούσαν μια διάλεκτο αρχαΐζουσα ελληνική, είχε κάτι το μουσικό η ομιλία τους. Στην αγορά των Σαράντα Εκκλησιών πουλούσαν τα προϊόντα τους, κυρίως τυρί, βούτυρο, μέλι, αλεύρι, σιτάρι.

Κατά τον Μεσαίωνα αναφέρεται για μια περίοδο και ως έδρα Επισκόπου. Το 1908 κτίστηκε το νέο διώροφο Δημοτικό Σχολείο στο κέντρο του χωριού πάνω στα θεμέλια αρχαίου βυζαντινού ναού και νεκροταφείων. Σχολεία είχε δύο, ένα αρρένων και ένα θηλέων.

Πάνω σε θεμέλια αρχαίου βυζαντινού ναού και νεκροταφείων ήταν κτισμένος και ο ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Η Πέτρα είχε 5 ιερείς. Μέσα στο ναό υπήρχε μεγάλος ασημένιος σταυρός του 1640 που τώρα βρίσκεται στο ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου Νέας Πέτρα Σερρών. Η εικόνα της Παναγίας της Πέτρας ήταν στρατιωτικό εικόνισμα και βρίσκεται και αυτό τώρα στη Νέα Πέτρα.

Από την περιοχή της Πέτρας πέρασαν Σκύθες, Γότθοι, Άραβες, Σλάβοι, Πετσενέγοι, Κουμάνοι και Μογγόλοι.

Οι κάτοικοι ασχολούνταν με την κτηνοτροφία, την γεωργία και την αμπελουργία. Είχε δύο ειδών σταφύλια, το επιτραπέζιο και το κρασοστάφυλο, το «παπασκαραλήκι» είχε και δύο μεγάλα χάνια.

Τον Δεκαπενταύγουστο κατά χιλιάδες προσέρχονταν οι πιστοί, ασθενείς, παράλυτοι, ψυχοπαθείς και τυφλοί, όλοι με τα τάματα τους ικέτευαν την χάρη της Παναγίας. Εκτός των άλλων στο πανηγύρι ερχόταν ο Μητροπολίτης 40 Εκκλησιών καθώς επίσης και ο Μουσικός Όμιλος 40 Εκκλησιών «Ο Αρίων». Στην Πέτρα γιόρταζαν και στις 29 Αυγούστου την γιορτή του Άη Γιάννη.

Εκείνη την ημέρα μαύρο σταφύλι, μαύρο ψωμί και κρέας δεν έτρωγαν, γιατί γιόρταζαν για τον γκακονά (πυρετό). Την επομένη μόλις τέλειωνε η εκκλησία έτρωγαν ψωμί. Πολλοί νέοι ανέβαιναν με μια ξύλινη σκάλα πάνω σε ένα βράχο που είχε ύψος 80 μέτρα, εκεί γινόταν και ο αγιασμός παίρνοντας ο παπάς από ένα πηγάδι 2 μέτρων βάθους που υπήρχε εκεί πάνω τον αγιασμό που διάβαζε και άγιαζε τον κόσμο. Ακολούθως ο κόσμος πήγαινε στο χωριό όπου διασκέδαζαν όλη την ημέρα.

Στις 25 Ιουλίου πηγαίνανε οι χωρικοί στο μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής. Όλοι έβαζαν τα γιορτινά τους. Το μοναστήρι είχε και αγίασμα. Το πρωί έφερναν και θυσίαζαν μια αγελάδα και 2-3 πρόβατα. Όλος ο κόσμος διασκέδαζε με γκάιντες και νταούλια, μάλιστα ερχόταν και Βούλγαροι και Τούρκοι. Στις 13 Σεπτεμβρίου του 1903 δολοφονήθηκε από όργανα του Βουλγαρικού Κομιτάτου ο Δημήτριος Πέτρελης νυκτοφύλακας κάτοικος της Πέτρας.

Μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους το 1912 κατέλαβαν την περιοχή οι Βούλγαροι και παρέμειναν μέχρι το 1913 που περιήλθε πάλι στους Τούρκους. Τον Μάρτιο του 1914 Τούρκοι περικύκλωσαν το χωριό και απειλούσαν τους κατοίκους να φύγουν. Τον επόμενο μήνα έκαναν κατάσχεση όλων των ζώων του χωριού. Στις 22 Σεπτεμβρίου του 1915 οι Τούρκοι λεηλάτησαν το χωριό, τις εκκλησίες και όλα τα αφιερώματα και ιερά κειμήλιά τους.

Στις 14 Σεπτεμβρίου του 1922 ήρθαν στο χωριό Έλληνες στρατιώτες και ενημέρωσαν τους χωρικούς ότι η Αν. Θράκη δόθηκε στους Τούρκους αμαχητί από τον Ε. Βενιζέλο οπότε να πάρουν ότι ζώα έχουν, να φορτώσουν στα αμάξια τους ότι μπορούν και από σήμερα να ξεκινήσουν για την ελεύθερη Ελλάδα.

Έτσι παίρνοντας ότι μπορούσαν ξεκίνησαν για την προσφυγιά μέσα στην βροχή και στα λασπόνερα. Εννέα μέρες έκαναν να περάσουν τον Έβρο. Το ποτάμι το πέρασαν πάνω σε κάτι σανίδια που τα είχαν δεμένα από την μια όχθη μέχρι την άλλη με σχοινιά τραβώντας τα τους περνούσαν απέναντι στην ελεύθερη Ελλάδα. Μόλις πέρασαν τον Έβρο ποταμό 2-3 οικογένειες εγκαταστάθηκαν στον Πύργο Ορεστιάδας, μια οικογένεια στον Άβαντα Αλεξανδρούπολης και 2-3 οικογένειες στον Απαλό Αλεξανδρούπολης όπου έμειναν και μερικές ημέρες. Ύστερα μέσα από τα Ζωναία Όρη σταμάτησαν στην Μέστη όπου και εκεί παρέμειναν 2-3 οικογένειες. 

Εκεί όρισαν σε 2 ομάδες των 3 ατόμων να φύγουν και να ψάξουν στον νομό για να βρουν μέρος προς εγκατάσταση που να μοιάζει με την πατρίδα τους και να μην έχει ελονοσία. Η μια ομάδα επιστρέφοντας τους ενημέρωσε για την περιοχή Χαμηλού - Σαπών και οπότε ένα μέρος των προσφύγων εγκαταστάθηκε στο Χαμηλό Σαπών, άλλοι εγκαταστάθηκαν στην Αμβροσία και στους Υφαντές, άλλοι προχώρησαν και εγκαταστάθηκαν στα χωριά Μονοκκλησιά, Άνω Καμήλα, Ίβηρα, Άγιο Αθανάσιο και Νέα Πέτρα Σερρών και άλλοι στα Νέα Μάλγαρα Θεσσαλονίκης. Η δεύτερη ομάδα όταν επέστρεψε πίσω στην Μέστη τους ενημέρωσε και μετέβησαν στην σημερινή τοποθεσία της Νέας Πέτρας. Εκεί η Επιτροπή Αποκατάστασης Προσφύγων τους μοίρασε τα οικόπεδα αφού χάραξε το νέο οικισμό καθώς επίσης και από 30 στρέμματα χωράφια περίπου στην κάθε οικογένεια.

Έτσι βοηθώντας ο ένας τον άλλον φτιάχνοντας πλιθιά (πυλό με άχυρο και νερό ζυμωμένα και στεγνωμένα στον ήλιο) έχτισαν τα σπίτια τους, μέχρι όμως να χτίσουν τα σπίτια τους τους φιλοξένησαν για 2-3 χρόνια στα σπίτια τους οι μουσουλμάνοι της Εργάνης που βρίσκεται δίπλα. Σε κάθε γειτονιά επίσης άνοιξαν και από ένα πηγάδι. Η περιοχή για τα χωράφια που τους μοίρασαν ήταν σαν παρθένο δάσος γεμάτο με έλη με νερά και πολλά ψάρια μέχρι 10 κιλά που τους χόρτασαν τα πρώτα χρόνια. Επίσης είχε πολλά αγριογούρουνα, μεγάλα δέντρα, πυκνή βλάστηση, λύκους, τσακάλια, αλεπούδες και άλλα.

Με τα βόδια σιγά - σιγά τα ξεχέρσωσαν και τα έκαναν χωράφια σπέρνοντας σιτάρι, κριθάρι, καλαμπόκι, μποστάνια και αμπέλια. Ήταν ειδικοί στην παρασκευή κρασιού και πετιμεζιού. Επίσης αφού έβρεχαν το σιτάρι ύστερα το αποξήραναν στον ήλιο, το έτριβαν στο κόσκινο και παίρνοντας την ψίχα έφτιαχναν το νισεστέ. Με το νισεστέ έφτιαχναν μαζί με τον μούστο και το πετιμέζι, πελτέδες και πελτοσουτζούκια για τον χειμώνα περνώντας και κρεμώντας τα με μια κλωστή. Ακόμη έφτιαχναν πολύ καλό λάχανο τουρσί.

Σε λίγο καιρό έκτισαν την εκκλησία και το σχολείο. Στην αρχή εκκλησιάζονταν στην Πελαγία όπου και έθαβαν τους πρώτους νεκρούς τους.

Κατά την βουλγαρική κατοχή όταν ήλθαν οι έποικοι Βούλγαροι εγκαταστάθηκαν στα σπίτια των Ελλήνων βάζοντας τους Έλληνες να διαμένουν 2-3 οικογένειες μαζί. Τα βασανιστήρια, το ξύλο και η πείνα ήταν επί καθημερινής βάσεως. Πολλοί τότε πέθαναν, ορισμένους τους πήραν σαν ντουρντουβάκια, 2-3 χωρικοί δεν άντεξαν και έφυγαν στα βουνά αντάρτες. Ένας από αυτούς ήταν ο Τερζίδης Δημήτριος που είχε πολεμήσει και κατά τον ελληνοϊταλικό πόλεμο. Αυτός ο ήρωας ήταν ένας από τους επτά που απελευθέρωσαν την Κομοτηνή το 1944 από τους Βουλγάρους. Οι επτά ήρωες λοιπόν οπλισμένοι πάνω στα άλογά τους κατευθύνθηκαν από τα βουνά της Γρατινής στο κυβερνείο της Κομοτηνής όπου ενημέρωσαν τον Βούλγαρο διοικητή ότι η Κομοτηνή έχει περικυκλωθεί από χιλιάδες ένοπλους αντάρτες και πρέπει να την παραδώσει, τους πίστεψε και έτσι τους παρέδωσε την πόλη οπότε και τον συνέλαβαν.

Το 1922 ο οικισμός ονομάσθηκε Νέα Εργάνη και στις 13-6-1963 μετονομάσθηκε σε Νέα Πέτρα. Σήμερα ο οικισμός ανήκει στον Δήμο Μαρώνειας Σαπών. Κεντρική εκκλησία και μοναδική του χωριού είναι η Κοίμηση της Θεοτόκου, εφημέριος του χωριού είναι ο ιερέας Δημήτριος Ζωγράφος. Στις 17 με 18-9-2020, άγνωστοι που δεν πιστεύουν στον Θεό, διέρρηξαν το ναό προκαλώντας μάλιστα σειρά φθορών. Κατέστρεψαν τον Εσταυρωμένο, διέλυσαν το παγκάρι και έσπασαν τους σταυρούς.

Μέχρι την δεκαετία του 1974-75 οι παππούδες φορούσαν τα πατροπαράδοτα ρούχα τους. Ήταν ντυμένοι με το καπέλο τους, το πουκάμισο, το γιλέκο, το ζωνάρι, την βράκα και τα τσαρούχια ή τα παπούτσια. Γύρω από τα πόδια έβαζαν τα ποδοπάνια. Μερικοί έβαζαν για λούσο μαύρος τρίχες γύρω από τα ποδόπανα στην γάμπα. Οι γυναίκες φορούσαν τα φασκιόλια (φέσι με τσιμπέρι), πάνω στο τσιμπέρι είχαν περασμένη μια ασημένια πόρπη. Φορούσαν επίσης ένα είδος παλτού με μακριά μανίκια με σχέδια επάνω τους. Από πάνω φορούσαν γούνα με τσόχα, στα χέρια τους είχαν περασμένα ασημένια βραχιόλια, ζώνη φορούσαν ασημένια με μικρά ασημένια κρεμαστά που χτυπούσαν όταν χόρευαν.

Έθιμα είχαν το έθιμο των 9 φαγητών, τα κάλαντα ή Σούρβα, την μηλίνα, την τζαμάλα, τα βρεξούδια, την μπάμπω γκιονού, την χάσκα, την συγχώρεση, το κάψιμο των ψύλλων, την πιπερούγκα, τα νυχτέρια, τον Κλήδωνα και πολλά άλλα.

Στο χωριό από την ημέρα που έκτισαν τα σπίτια τους οι πρόσφυγες με πλιθιά μόνο λίγα σπίτια ξαναχτίστηκαν. Κάθε 15Αυγουστο ο Πολιτιστικός Σύλλογος του χωριού τηρώντας τις παραδόσεις οργανώνει το αντάμωμα των απανταχού Νεοπετρινών με τράπεζα αγάπης στο χώρο δίπλα στην εκκλησία. Εκεί προσφέρουν το κρέας από ένα θυσιασμένο μοσχάρι και τρώνε περί τα 800 άτομα.

Σήμερα στο χωριό ζουν γύρω στα 20 υπέργηρα άτομα. Σε λίγα χρόνια και αυτό το χωριό θα σβήσει. Εδώ έζησαν μόνο τρεις γενιές από την μέρα της καταραμένης προσφυγιάς του 1922, τέταρτη γενιά δεν θα υπάρξει λόγω της πολιτικής των πολιτικών που μας κυβέρνησαν από τότε μέχρι και σήμερα που ενδιαφέρονταν και ενδιαφέρονται μόνο για το κράτος των Αθηνών αφήνοντας να μαραθεί εγκαταλειμμένη η Θράκη.

Πηγές
Τζελεπίδης Κυριάκος 
Θρακικό Κέντρο Εταιρεία Θρακικών Μελετών
Τριαντ. Β. Τζούνης - 
Η ιστορία της Πέτρας
Οι sapes.mysch.gr Κεραμυδάς