xρονοτοπία

Ξεπουλιέται ένας αρχαίος ελληνικός θώρακας πολεμιστή, του 5ου αι π.Χ.!
Σαν κι αυτούς που φορούσαν Θράκες ιππείς.

«Μια μπρούτζινη εμπρόσθια πλάκα από έναν θώρακα (του 5ου-3ου αι. π.Χ., βάρους 3,34 κιλών, ύψους 49 εκατ.), φυσιολογικά διαμορφωμένη με ανατομικές λεπτομέρειες του κορμιού και γραμμές, που καθορίζουν τους θωρακικούς και κοιλιακούς μύες, τις θηλές (εφαρμόσθηκαν χωριστά), την περιοχή του ομφαλού να εκτοξεύεται στο στομάχι, ένα τοξοειδές κολάρο στην κορυφή με πλάκες στο πλάι, με δακτυλίους για την δερμάτινους ιμάντες και δύο επί πλέον δακτυλίους στην πλευρά της κοιλιάς, επίσης για δερμάτινους ιμάντες. Ποιότητα μουσείου!».

Έτσι περιγράφει για να πιάσει. «πελάτες-θύματα» έναν αρχαίο ελληνικό θώρακα, κάποιου Έλληνα ήρωα-πολεμιστή, η ξεπουλήτρα εταιρεία TimeLine Auctions, τον οποίο ξεπουλά, παρανόμως και παρατύπως, στις 22 Μαΐου 2018, αποβλέποντας σε. 20.000 λίρες! 
Είναι, λέει «περιουσία ενός συλλέκτη από το ΒΔ. Λονδίνο, που παλαιότερα ανήκε σε συλλογή από την Ρηνανία-Παλατινάτο Γερμανίας, η οποία σχηματίσθηκε στις δεκαετίες 1960 και 1980»! Βολική αοριστία! 

Στην κλασσική αρχαιότητα, ο «μυϊκός θώραξ» ήταν ένας τύπος θώρακα από σφυρήλατο χαλκό, που ταίριαζε στον κορμό του φέροντος. Σχεδιάσθηκε για να μιμείται μια ιδεαλιστική ανθρώπινη διάπλαση. Εμφανίζεται αρχικώς στην ύστερη αρχαϊκή Ελλάδα. Έγινε ευρέως διαδεδομένος σε ολόκληρον τον 5ο-4ο αι. π.Χ. Στην ελληνική και ρωμαϊκή τέχνη, φοριέται από στρατηγούς, αυτοκράτορες και θεότητες. Οι θώρακες ήταν δύο κομμάτια (εμπρόσθιο και οπίσθιο), που σφυρηλατούνταν. Ζύγιζαν περίπου 25 κιλά! Τους βρίσκουμε σε τάφους Θρακών ιππέων. Η αρχαιότερη επιβλητική απεικόνιση στην ελληνική γλυπτική είναι στον κορμό ενός γλυπτού πολεμιστή, που βρέθηκε στην Ακρόπολι Αθηνών (470-460 π.Χ.). Απεικονίζεται επίσης στην αττική ερυθρόμορφη κεραμική (6ου-3ου αιώνα π.Χ.). Από τα μέσα περίπου του 5ου αιώνα π.Χ., ο μυϊκός θώραξ είναι μικρότερος, καλύπτει λιγότερο από την κοιλιά και πιο σφιγμένος στην μέση από ό,τι οι επόμενοι. Φοριόταν πάνω από έναν χιτωνίσκο, ένα ένδυμα από ένα ενιαίο ορθογώνιο μάλλινο ή λινό ύφασμα. 

Ο Τάφος ΙΙ στην Βεργίνα, που θεωρείται ότι ανήκε στον Φίλιππο Β', πατέρα του Μ.Αλεξάνδρου, περιείχε έναν σιδερένιο θώρακα, που ήταν διακοσμημένος με ανάγλυφο χρυσό! Η γλυπτική αναπαραγωγή του ανθρώπινου σώματος στον μυϊκό θώρακα, μπορεί να εμπνέεται από την έννοια της ηρωικής διαπλάσεως και γυμνότητος. Η ανάπτυξη του μυϊκού θώρακα συνδέεται με την εξιδανικευμένη εικόνα του αρσενικού σώματος στην ελληνική τέχνη. Υπήρξε μια αυξανόμενη φυσιοκρατική απόδοση του ανθρώπινου σώματος στην κλασσική ελληνική γλυπτική, η οποία δημιουργήθηκε κυρίως από τον Πολύκλειτο, του οποίου το άγαλμα του Δορυφόρου απεικονίζει την ιδανική ελληνική αρσενική ομορφιά. Αγάλματα γυμνών εξιδανικευμένων ανδρών αφιερώθηκαν σε πολλά ελληνικά ιερά, ως οπτικές αναφορές-εξιδανικευμένες εικόνες-μνήμες για χαμένους άνδρες. Θώρακες ήταν επίσης αφιερωμένοι στους ναούς ως αναθήματα και ήταν κρεμασμένοι στους εσωτερικούς τοίχους των ναών, μαζί με ασπίδες και άλλα όπλα, είτε αυτά ήταν οι πανοπλίες των κατακτηθέντων εχθρών, ή η πανοπλία ενός νικηφόρου στρατηγού, ή ο ίδιος ο βασιλιάς που αφιέρωσε την πανοπλία του ως ευχαριστήριο προσφορά στους θεούς. Και ο Μ.Αλέξανδρος αφιέρωσε την πανοπλία του στον ναό της Αθηνάς στην Τροία ως αναθηματική προσφορά - Περισσότερα βλ. Τ. Everson «Warfare in Ancient Greece», εκδ. Stroud, 2004. 

Ως εκ τούτου, απ' όλα τα παραπάνω συνάγεται ότι αυτά είναι ιερά αντικείμενα για τους Έλληνες και δεν μπορεί να τα ξεφτιλίζει ο καθένας στα ξεπλυντήρια του κόσμου!

ΦΑΚΕΛΛΟΣ: ΣΑΡΚΟΦΑΓΟΙ:

1ο ΜΕΡΟΣ

Οι άγνωστες και μυστήριες «σαρκοφάγοι» των Μεσοχωρίων Εύβοιας.

Η Εύβοια, είναι γεμάτη μυστήρια (αρχαιολογικά και όχι μόνον.) που ακόμη δεν έχουν εξιχνιαστεί, ούτε καν προσεγγισθεί, όπως θα έπρεπε. Σιγά-σιγά και λίγο-λίγο θ' ανοίξω τον «φάκελλο Εύβοια». αλλά και τον «φάκελλο σαρκοφάγοι». 
Και ξεκινώ από τις «σαρκοφάγους» της περιοχής Μεσοχωριών. Υπάγονται σε μια «γραμμή» παρόμοιων «σαρκοφάγων» που ξεκινά από το Αυλωνάρι Κύμης και περνά από Μεσοχώρια, Δύστο, Στύρα, Κάρυστο. Όλες περιοχές με ιδιαίτερο λαογραφικό και αρχαιολογικό ενδιαφέρον. 

Οι «σαρκοφάγοι» που βρέθηκαν στην περιοχή των Μεσοχωρίων - χωριό που με τις πρόσφατες αλλαγές ανήκει στον Δήμο Καρύστου - σε διαφορετικά σημεία, στα μέσα του. 1950, είναι μονόλιθοι και. (φυσικά) συλημένοι (πολύ βολικό). Άγνωστη δε παραμένει και η χρονολόγηση τους!!! 

Μεταφέρθηκαν λίγο έξω από τα Μεσοχώρια, στον περίβολο της εκκλησίας του Άη Γιώργη, όπου και εκτίθενται, χρόνια τώρα στις βροχές και τις καιρικές συνθήκες, που σιγά-σιγά θα έχουν αλλοιώσει (για να μην πω εξαφανίσει) τις λεπτομέρειές τους. Οι αρχαιολόγοι τις είδαν σαν απλά πέτρινα «κουτιά» (σαρκοφάγους, και τις απέθεσαν όπου βρήκαν πρόσφορο πλάτωμα. 
Πλην της ανάληψης του έργου μεταφοράς στο σημείο που προανέφερα απ' τον τότε Δήμο, δεν αναφέρονται πουθενά λεπτομέρειες γι' αυτό το έργο και γι' αυτές! Δεν είναι περίεργο; 

Προσπάθησα ήδη να επικοινωνήσω με τα γραφεία της οδού Μπουμπουλίνας όπου και υπάγεται η Εφορία Αρχαιοτήτων Ευβοίας, μα δίχως απόκριση. Μου είπαν πως οι υπάλληλοι εκεί είναι για. διοικητικές πληροφορίες. 
Το κλασσικό ιστορικό αρχαιολογικό ενδιαφέρον της περιοχής

Στο  «Παλιοχώρι»,  βρέθηκαν θεμέλια  αρχαίων οικοδομών (εξ ου και το συνθετικό «παλιό» στο όνομά του),  σαρκοφάγοι  και  νομίσματα  μέχρι  και της  ρωμαϊκής  εποχής. 

Το χωριό Άγιος Γεώργιος, προσφέρεται για ένα ταξίδι μέσα στην ιστορία, με την βοήθεια των πλούσιων αρχαιολογικών ευρημάτων του, που συναντάμε ακόμη διάσπαρτα. Στους πρόποδες του λόφου Καστρί, στην νοτιοδυτική του πλευρά, έχουν βρεθεί πολλές επιτύμβιες πλάκες, μια εκ των οποίων βρίσκεται εντοιχισμένη στη βορειοδυτική πλευρά του ΙΝ Αγίου Γεωργίου! Στην περιφέρεια του Αγίου Ιωάννου του «Χόνδρους», το 1970, ανακαλύφθηκαν ομαδικοί τάφοι. 

Στην θέση «Ριζόκαστρο», στα ριζά, σους πρόποδες του λόφου, είναι το Κάστρο ή Καστρί, η ακρόπολις της αρχαίας  <http://www.gtp.gr/LocPage.asp?id=61642> Οιχαλίας. Απέναντι από τον λόφο αυτόν σώζονται τα ερείπια ναού της Παναγίτσας «στους Χόνδρους» και του Σωτήρος, προς το Δαφνόρρεμα. Στην θέση «Μονόχωρο» υπάρχει. μονόχωρος θολωτός μυκηναϊκός τάφος. Στην θέση «Κάμπος» νοτιοδυτικά του χωριού, αμέσως μετά την λιθόκτιστη γέφυρα για τον Άγιο Λουκά βρέθηκαν μαρμάρινες σαρκοφάγοι, θεμέλια τοίχων των οικιών της αρχαίας πόλεως και όστρακα. Στην θέση «Παλαιοχώρα», λένε, υπήρχε τμήμα αρχαίας οδού με σκυρόστρωμα (εξ ου και το συνθετικό «παλιό» στο όνομά της, για να καταλαβαίνουν μερικοί πως ο ελληνικός λαός διατήρησε στα τοπωνύμιά του την ιστορία που του περσόκοψαν)! Με την οδό αυτή, υπάρχουν πληροφορίες, ότι επικοινωνούσε η αρχαία Οιχαλία με την <http://www.gtp.gr/LocPage.asp?id=61013> Ερέτρια. Επίσης έχει βρεθεί λιθόστρωτος δρόμος, σε τρία σημεία, με τον οποίον επικοινωνούσαν με τον <http://www.gtp.gr/LocPage.asp?id=61585> Πορθμό και με τους Δήμους Βουδιόχων, Οιχαλίων,  <http://www.gtp.gr/LocPage.asp?id=64059> Τάμυνων και Κωμαέων. Στην θέση «Γούβες», ανακαλύφθηκαν πολλές γούβες, δηλ. αρχαίοι τάφοι και ένας θολωτός μυκηναϊκής εποχής. Η ηλικία τους προσδιορίσθηκε στο 1.000 π.Χ. Τα κτερίσματα του τάφου ήταν τόσο σπουδαία, ώστε ευρίσκονται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο των Αθηνών! Στην θέση «Κάραβος» υπήρχε οικισμός. Στην θέση «Κομνηνού» υπάρχουν ερείπια αρχαίων κτηρίων. Τάφοι, πιθάρια και άλλα ιστορικά ευρήματα μαρτυρούν την ύπαρξη μεγάλου αγροκτήματος, οικογένειας ή στρατηγού των βυζαντινών αυτοκρατόρων Κομνηνών. Στην θέση «Χαλαμπρέζα», ή αλλιώς «Δαφνόρρεμα», μικρός οικισμός, αποδεικνύει την μεγάλη ακμή που γνώρισε στα χρόνια της Φραγκοκρατίας. Στην θέση «Καμίνια» - ή αλλιώς «Μνήματα» - ανακαλύφθηκε χριστιανικό νεκροταφείο, που είχε καθολικό την «Παλιοεκκλησιά». Στον λόφο, βορειοδυτικά του χωριού, με την ονομασία «Τσεραπία», «Αλωνάτσι», «Βασιλική», «Παλλάτι» μπορούμε να ιδούμε μαρμάρινες σαρκοφάγους, που χρησιμοποιήθηκαν, σε δεύτερη χρήση, ως. λεκάνες συλλογής λαδιού στα χειροκίνητα ελαιοτριβεία του χωριού. Στην Βασιλική και το Παλλάτι, κατά την παράδοση, ήταν ο αρχαίος Δήμος της Ερέτριας, πιθανόν ο «εξ Ωόυ». Η περιοχή είναι γεμάτη από ερείπια βυζαντινών ναών, που μαρτυρούν την ύπαρξη πολλών οικισμών και κατά την βυζαντινή περίοδο.  

ΚΑΙ ΚΙΟΝΕΣ ΥΨΟΥΣ 11 μ. ΚΑΙ ΑΝΩ ΤΩΝ 100 ΤΟΝΩΝ!!!
Αλλά δεν είναι μόνον οι σαρκοφάγοι. Είναι και η παρουσία κιόνων τεράστιου μεγέθους που βρέθηκαν στα πανάρχαια λατομεία, στην θέση Πυργάρι του Νιμπορειού Ευβοίας, που προκαλεί πολλά ερωτήματα. 
Το μήκος ενός εξ αυτών των κιόνων, σπασμένου σήμερα, είναι 4,5 μ.! Η διάμετρός του 2,2 μ.! Ο όγκος του συγκεκριμένου τμήματος υπολογίζεται στα 17 κυβικά μέτρα! Το βάρος του στους 46 τόνους. Ο κίονας έπρεπε, χωρίς το κιονόκρανο, να έφθανε σε μήκος τα 11 μ. και το βάρος του πάνω από 100 τόνους! Ήταν συμπαγής (και όχι σπονδυλωτός, όπως συνηθίζετο αργότερα). Επίσης «άγνωστης» χρονολόγησης. 

Τι μέσα υπήρχαν για την μεταφορά αυτών των κιόνων από τα λατομεία στα λιμάνια, μέσω δύσβατων τόπων; 
Με τι είδους πλοία μεταφέροντο; Για τι είδους και ύψους κτήρια;
Είναι ελάχιστα από τα ερωτήματα που προκύπτουν.
(*) Ευχαριστώ τον κ. Νίκο Ρούπα για την πολύτιμη συμβολή του στην συγγραφή αυτού του κειμένου.
ΠΗΓΕΣ: τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου Αυλώνος, 1999.

Χ. Λάζου «ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ», εκδ. «ΑΙΟΛΟΣ».
Και: kartson.blogspot.gr, www.paranormap.net,  www.angelfire.com
ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ.