Δάσκαλος στην άλλη πλευρά των συνόρων

Δάσκαλος στην άλλη πλευρά των συνόρων είναι ο Θανάσης Κούγκουλος και γι’ αυτό η άποψή του για το πως μπορούμε να προσεγγίσουμε ο ένας τον άλλον με ψυχραιμία και νηφαλιότητα έχει βαρύνουσα σημασία. Η αφορμή για να βρεθεί ως διδάσκων στην Τουρκία δόθηκε το 2008 στο πλαίσιο εκπόνησης της διδακτορικής του διατριβής στα Γιάννενα. Η συνεργασία με το Trakya University της Αδριανούπολης έδωσε το ερέθισμα στον κο Κούγκουλο να επισκεφτεί την γειτονική χώρα όχι ως ...τουρίστας αλλά ως εργαζόμενος και μάλιστα στον χώρο της εκπαίδευσης. 

Ποιος είναι όμως ο Θανάσης Κούγκουλος; Τελείωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στην Αλεξανδρούπολη. Έλαβε το πτυχίο του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Συνέχισε ως διδάκτορας Νέας Ελληνικής Φιλολογίας του Τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων με θέμα διδακτορικής διατριβής: Η Ήπειρος ως λογοτεχνικός μύθος στη μεταπολεμική πεζογραφία (βαθμός: Άριστα ομοφώνως). Από τον Οκτώβριο του 2008 έως τον Ιανουάριο του 2012, έπειτα από πρόσκληση της Κοσμητείας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θράκης της Τουρκίας στην Αδριανούπολη (Trakya Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi), δίδαξε, στη βαθμίδα του λέκτορα, Νέα Ελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία στον Τομέα Νέας Ελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας του Τμήματος Βαλκανικών Γλωσσών και Λογοτεχνιών (Balkan Dilleri ve Edebiyatları Bölümü – Çağdaş Yunan Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı) του Πανεπιστημίου Θράκης. Από το 2013 διδάσκει σε μεταπτυχιακό πρόγραμμα του Ινστιτούτου Κοινωνικών Επιστημών (Sosyal Bilimler Enstitüsü) του ίδιου Πανεπιστημίου και στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα «Γλώσσα και Λογοτεχνία στην Εκπαίδευση» του Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. 

Το να είναι δάσκαλος στην άλλη πλευρά των συνόρων έχει μεγάλο ενδιαφέρον γιατί, όπως λέει στον «Χ» ο κος Κούγκουλος «οι σπουδές του ελληνικού πολιτισμού στην Τουρκία και αντίστοιχα οι σπουδές τουρκικού πολιτισμού στην Ελλάδα είναι ο μόνος δρόμος για να μπορέσουμε να προσεγγίσουμε ο ένας τον άλλον με ψυχραιμία και νηφαλιότητα». Επίσης, προσθέτει, «πέρα από κάθε προσωπική τοποθέτηση που μπορεί να έχει οποιοσδήποτε και διατηρώντας φυσικά την εθνική του ταυτότητα, το να γνωρίζεις τι λέει ο άλλος για εσένα είναι ένα εργαλείο που μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε πολλαπλώς. Κυρίως για να υπάρξουν ισορροπίες μέσα σε μια κοινωνία».

Οι φοιτητές των ελληνικών σπουδών, όσους δηλαδή διδάσκει ο κος Κούγκουλος είναι φοιτητές νεοελληνικής φιλολογίας που σημαίνει ότι προτιμούν και επιλέγουν να μελετήσουν τον νεοελληνικό πολιτισμό, την λογοτεχνία και την γλώσσα. Σύμφωνα με τον ίδιο «την επιλέγουν σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από ότι την αγγλική ή την γερμανική γλώσσα και την λογοτεχνία, προφανώς διότι το θεωρούν ως μια καλύτερη επαγγελματική ευκαιρία. Ένα σημαντικό ποσοστό αυτών των φοιτητών εργάζονται επιστημονικά πάνω σε ζητήματα της νέας ελληνικής φιλολογίας και γλώσσας και προφανώς είναι και οι αυριανοί νεοελληνιστές στην Τουρκία, δηλαδή αυτοί οι οποίοι σε ακαδημαϊκό επίπεδο θα είναι πρεσβευτές του ελληνικού πολιτισμού εκεί».

Ο Θανάσης Κούγκουλος είναι γνώστης της τουρκικής γλώσσας και αυτό τον εξυπηρετεί στις διδακτικές του υποχρεώσεις. «Σε φοιτητές που έχουν τελειώσει τα τμήματα ελληνικής φιλολογίας στην Τουρκία χρησιμοποιώ κυρίως την ελληνική γλώσσα για να μάθουν και την αντίστοιχη ορολογία εννοείται. Στο μεταπτυχιακό έχουμε φοιτητές που δεν γνωρίζουν την ελληνική γλώσσα, είναι φοιτητές βυζαντινών σπουδών που δεν έχουν κάνει νέα ελληνική γλώσσα, οπότε εκεί μιλάω τουρκικά και χρησιμοποιώ όσο γίνεται τις αντίστοιχες μεταφράσεις κειμένων της νεοελληνικής γραμματείας στην τουρκική». Βέβαια, σημειώνει, «οι μεταφράσεις δεν καλύπτουν ακαδημαϊκές ανάγκες. Η κοινή ιστορία με τους Τούρκους δηλώνει και ένα ενδιαφέρον που μπορεί να έχει ένα ευρύτερο αναγνωστικό κοινό, δηλαδή ιστορίες που αφορούν την μικρασιατική καταστροφή ή αλλιώς τον πόλεμο της ανεξαρτησίας, όπως το λένε οι Τούρκοι. 
Αυτή η κοινή ιστορία προφανώς διεγείρει το ενδιαφέρον του αναγνωστικού κοινού. Εν τούτοις τα κείμενα αυτά δεν είναι αυτά που ονομάζουμε εμείς λογοτεχνικός κανόνας, δηλαδή τα κείμενα αυτά που θα πρέπει να διδαχθούν σε ένα ακαδημαϊκό περιβάλλον».

Προσωπικά για τον Θανάση Κούγκουλο  η γνώση της τουρκικής γλώσσας, αλλά και η επαφή του με την ακαδημαϊκή κοινότητα της Τουρκίας, του άνοιξε έναν πολύ ενδιαφέροντα δρόμο σε ό,τι αφορά την τουρκική βιβλιογραφία, για τον τρόπο που βλέπουν οι Τούρκοι τους Έλληνες ακόμα και μέσω των ακαδημαϊκών προσεγγίσεων.