Η άγνωστη ιστορία της Γρατινής

Μία βραδιά αφιερωμένη στην Γρατινή, στην Βυζαντινή Γρατιανούπολη και στην άγνωστη ιστορία της, πραγματοποίησε το απόγευμα του Σαββάτου 13 Απριλίου στο Πολυλειτουργικό Κέντρο του Δήμου Κομοτηνής, ο  Πολιτιστικός Μορφωτικός Εξωραϊστικός Σύλλογος Γυναικών Γρατινής. Με καλεσμένη ομιλήτρια την βυζαντινολόγο της Διεύθυνσης Εφορείας Αρχαιοτήτων Ν. Ροδόπης Σοφία Ακριβοπούλου και θέμα ομιλίας «Γρατινή - στοιχεία ιστορίας και αρχαιολογίας».

Στον χαιρετισμό της η πρόεδρος του συλλόγου γυναικών Αρχοντούλα Καραγεωργίου σημείωσε την ανάγκη να αναδειχθούν στοιχεία της ιστορίας και της αρχαιολογίας του οικισμού, εκφράζοντας την ελπίδα αυτή η εκδήλωση να είναι η αφορμή για για περισσότερες συνεργασίες και εκδηλώσεις, αναδεικνύοντας και αξιοποιώντας αυτό το κομμάτι της Βυζαντινής Γρατιανούπολης.

Από την ρωμαϊκή εποχή και την πιθανή ταύτιση της Γρατινής με την Γρατιανούπολη, ξεκίνησε την ομιλία της η κα Ακριβοπούλου, αναφέροντας ότι η Ρωμαϊκή Γρατιανούπολη, είναι μια από τις πολλές αυτοκρατορικές πόλεις που απαντώνται στη Θράκη, όπως η Αναστασιούπολη, η Μαξιμιανούπολη, η Τραϊανούπολη, η Πλωτινούπολη, η Αδριανούπολη, η Αρκαδιούπολη και η Κωνσταντινούπολη, οι περισσότερες από τις οποίες ακολουθούν την πορεία της Εγνατίας ή αναπτύσσονται σε κάθετες ή διαγώνιες οδούς της.

Ακολούθως πέρασε στην βυζαντινή περίοδο και τα ευρήματα που εντοπίζονται μέσα στην Γρατινή από τη διασωστική ανασκαφή, ένα μικρό ταφικό παρεκκλήσι, ένα ανάλογο ταφικό παρεκκλήσι στο χωριό Πάτερμα όπως και για το Κάστρο και την ιστορία του. Το ταφικό παρεκκλήσι ανασκάφηκε στο κέντρο του οικισμού το 1979, ενώ την ίδια χρονιά που ανασκάφηκε ένα παρόμοιο παρεκκλήσι στα Πάτερμα, το οποίο έχει δώσει καλύτερα αποτελέσματα, γιατί βρισκόταν εκτός οικισμού και διατηρήθηκε καλύτερα, και το οποίο βοηθά στην κατανόηση αυτού της Γρατινής. Πρόκειται για αρχαιολογικά ευρήματα που ανάγονται χρονικά στον 12ο-13ο αιώνα

Ειδικά για το κάστρο αναφέρθηκε ο πρωταγωνιστικός ρόλος που είχε στους εμφύλιους πολέμους του Βυζαντίου, αρχικά τους πολέμους μεταξύ Ανδρονίκου Β΄ και του εγγονού του Ανδρονίκου Γ΄,  και κυρίως αυτούς που ακολουθούν ανάμεσα στους Παλαιολόγους και τους Καντακουζηνούς, με τη Γρατινή να γίνεται σε κάποια φάση έδρα του Ματθαίου Καντακουζηνού, γιού του Αυτοκράτορα Ιωάννη Ε΄ Καντακουζηνού. Το κάστρο δεν έχει ερευνηθεί επαρκώς, γιατί βρίσκεται σε δύσβατη θέση.