Σκιάχτρα, οι φύλακες των αγροτικών καλλιεργειών

Σκιάχτρα είναι οι φύλακες των αγροτικών καλλιεργειών και τα συναντάμε ακόμα στην ύπαιθρο της Ροδόπης. Σε ένα χωράφι με ηλιόσπορο στην παραλία Μέσης, ο φακός μου κατέγραψε τέσσερα σκιάχτρα, τα δημιουργήματα αυτά της λαϊκής φαντασίας, που στόχο έχουν να σπείρουν τον φόβο στα πουλιά για να μην προκαλέσουν καταστροφές στα φυτά. Φωτογραφίζω τα σκιάχτρα με συμπάθεια. Και για τα ίδια και για τους ανθρώπους που τα φτιάχνουν.

Η φαντασία του δημιουργού τους σε αυτό το χωράφι στην παραλία Μέσης προσελκύει τον φακό. Δεν χρησιμοποιεί μόνο παλιόρουχα, αποφόρια, κουρέλια και άλλα ταπεινά κι άχρηστα υλικά, αλλά στολίζει το σκιάχτρο, ενώ του δίνει πρόσωπο, ώστε να μοιάζει λίγο πιο...ανθρώπινο. Τα σκιάχτρα έχουν πρόσωπο και στέκουν πάνω σε πασσάλους, παραγεμισμένα συνήθως με άχυρα ή με άλλα άχρηστα κουρέλια, να υπερασπίζονται την αγροτική καλλιέργεια. 

"Τα σκιάχτρα είναι συνυφασμένα με την προστασία και γονιμότητα της γης, αλλά και γενικότερα με την παραδοσιακή λαϊκή, αγροτική ζωή. Στόχος τους είναι να αποτρέπουν κάθε επίδοξο εισβολέα που επιβουλεύεται τους ιερούς καρπούς της γης. Να φοβίζουν – «σκιάζουν» – κάθε εναέριο (σπουργίτια, καρακάξες, άλλα πουλιά), αλλά και επίγειο «εχθρό» (αλεπούδες, κουνάβια, ασβούς κ.ά.). Προστατεύουν τη φυτική παραγωγή (αμπέλια, καλαμπόκια, βερικοκιές, συκιές, ροδιές) από τα πουλιά, αλλά τα βρίσκουμε συχνά και σε μικρές κτηνοτροφικές μονάδες (μαντριά) αφού, συχνά, σ’ αυτές υπάρχει κοτέτσι με πουλερικά ή περιστεριώνας όπου υπάρχουν αυγά που μπαίνουν στο στόχαστρο του «εχθρού».

Οι ανθρωπόμορφες αυτές πάνινες σιλουέτες, σε λίγα χρόνια ίσως δεν θα υπάρχουν πια. Τα δημιουργήματα αυτά, που αποτελούν στοιχείο του υλικού και πνευματικού λαϊκού μας πολιτισμού, θα χαθούν παίρνοντας μαζί τους μια προαιώνια λαϊκή έκφραση…" διαβάζουμε με ενδιαφέρον και σας μεταφέρουμε κείμενο που επιμελήθηκε για το protagon.gr o Γιώργος Αντωνίου δημοσιογράφος – ερευνητής.