«Ένα τολμηρό βήμα που θα έπρεπε να το συνοδεύσουμε με τη διαδικασία θεραπείας»

Στην αποποινικοποίηση της χρήσης ναρκωτικών, της προμήθειας και της κατοχής τους για προσωπική χρήση προχωρά για πρώτη φορά στην Ελλάδα η κυβέρνηση. Παράλληλα, το σχετικό νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης, που παρουσιάστηκε, αυστηροποιεί τη νομοθεσία για την εμπορία και τα κυκλώματα διακίνησης. Ένα θέμα ταμπού, που εύλογα άνοιξε τη συζήτησε για το αν η κυβέρνηση προχώρησε σε ένα σημαντικό και θαρραλέο βήμα ή αν απλά δίνει λάθος μηνύματα στην κοινωνία.

Σχολιάζοντας στο «Χ» το νέο «κώδικα νόμων για τα ναρκωτικά» ο γνωστός ποινικολόγος και καθηγητής στο ΔΠΘ Θεοχάρης Δαλακούρας, εμφανίστηκε επιφυλακτικός ως προς την εξέλιξη αυτή, εξηγώντας ότι το νομοσχέδιο αν και τολμηρό, δεν φαίνεται να επιλύει το τεράστιο πρόβλημα των ναρκωτικών στην ελληνική κοινωνία.

Η νομοθεσία μας είναι από τις αυστηρότερες στην Ευρώπη, παρόλα αυτά τα ναρκωτικά παραμένουν στην ημερήσια διάταξη. Αυτό το νομοσχέδιο θεωρείται ότι δίνει τη λύση;  
-Εάν προσπαθήσουμε να δούμε το νόμο περί ναρκωτικών αποξενωμένο από την θεραπευτική του διάσταση, θα βρεθούμε σε αδιέξοδα και τούτο γιατί τα ναρκωτικά είναι πρόβλημα υγείας. Πρέπει να το δούμε ως κοινωνία έτσι, δεν μπορούμε μόνο με τη φυλακή να αντιμετωπίσουμε το θέμα των ναρκωτικών. Υπό αυτή την έννοια, το νομοσχέδιο αυτό έχει κάποιες θετικές διατάξεις. Έχω όμως σημαντικές επιφυλάξεις για το αν μπορούν να εφαρμοστούν έτσι όπως προβλέπονται και αν θα έπρεπε να συμπληρωθούν και με άλλες διατάξεις.

Που θεωρείτε ότι υστερεί αυτό το νομοσχέδιο;
-Το θέμα των ναρκωτικών πρέπει να το δούμε από τις πλευρές που δημιουργούν τις παθογένειες. Έχουμε ένα σύστημα αστυνομικής καταδίωξης στα ναρκωτικά, έχουμε ένα σύστημα συνχρηστών, που δημιουργεί τεράστια προβλήματα και τους οδηγεί κατά βάση στις φυλακές και έχουμε μια τρίτη διάσταση, η οποία είναι η θεραπευτική διάσταση. Καλό είναι να λέμε ότι θα γίνουν και στις φυλακές κέντρα αποτοξίνωσης, αλλά η υλοποίηση απέχει χιλιάδες μίλια. Το θετικό του νομοσχεδίου είναι ότι συνδέεται περισσότερο η πλευρά των χρηστών με την έννοια της θεραπείας.  Η αρνητική κριτική λέει ότι ίσως είναι πολύ τολμηρό να πούμε, στους χρήστες «στο σπίτι σου μπορείς να κάνεις ότι θέλεις»,  χωρίς να τους συνοδεύσουμε με θεραπευτικά μέτρα.

Το νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης, μπορεί να φτάσει βαθιά στο πρόβλημα των ναρκωτικών και να εξαρθρώσει μεγάλα κυκλώματα που είναι και το ζητούμενο;
-Στο θέμα της εμπορίας ναρκωτικών διαπιστώνουμε μία σκλήρυνση της νομοθεσίας. Όμως ούτως ή άλλως ήταν ιδιαιτέρως αυστηρή η νομοθεσία της Ελλάδας. Παρόλα αυτά, δε φέραμε αποτέλεσμα, σε ότι αφορά τη διάσταση των εμπόρων. Είθε με τις νέες διατάξεις να έχουμε καλύτερα αποτελέσματα, αυτό είναι ζητούμενο όλης της κοινωνίας.

Η αποποινικοποίηση της χρήσης, πιστεύετε ότι είναι ένα λάθος μήνυμα προς την κοινωνία;
-Θεωρώ ότι είναι εν μέρει τολμηρό βήμα, αλλά θα έπρεπε να το συνοδεύσουμε με την διαδικασία θεραπείας, έτσι ώστε να μην δίνεται η εντύπωση στην κοινωνία ότι κάνεις ότι θέλεις, αφού είναι ελεύθερη η χρήση ναρκωτικών. Έτσι δίνεται λανθασμένο μήνυμα. Δεν τιμωρούμε τον χρήστη, γιατί είναι αδιέξοδο ως κοινωνία να τον τιμωρήσουμε, πρέπει όμως να τον αντιμετωπίσουμε ως ασθενή.

Από την ώρα όμως που αναγνωρίζεις ότι κάποιος είναι ασθενής, πρέπει ταυτοχρόνως να παράσχεις τις διαδικασίες, τους θεσμικούς μηχανισμούς για την θεραπεία του, όχι να τον αφήσεις εσαεί να καπνίζει κάνναβη ή να παίρνει ηρωίνη στο σπίτι του. Είναι λάθος μήνυμα! Το σωστό μήνυμα είναι, σε αντιμετωπίζω ως ασθενή, σου δίνω όμως και τους θεσμικούς μηχανισμούς για να θεραπευτείς.

Κινδυνεύουμε να γίνουμε «Ολλανδία»;
-Μα και η Ολλανδία το άλλαξε το σύστημα της. Αυτή τη στιγμή έχει συγκεκριμένους χώρους μόνο εντός των οποίων επιτρέπεται η χρήση και  εξυπακούεται μόνο μαλακών ναρκωτικών, δηλαδή η χρήση χασίς και μαριχουάνας.

Εμείς δεν φτάσαμε με τις διατάξεις αυτές στο επίπεδο της Ολλανδίας.  Οι διατάξεις του νομοσχεδίου, αφήνουν ατιμώρητο τον χρήστη, αφού ο ίδιος ο χρήστης επιλέγει να κάνει κακό στον εαυτό του, χωρίς να τον βλέπει οποιοσδήποτε άλλος. Από την άλλη τιμωρεί τον συνχρήστη, με μία ποινή μέχρι ένα έτος. Όταν κάποιος κάνει έξω χρήση ναρκωτικών και συλλαμβάνεται, τότε έχει μια ποινή πλημμεληματική, βάζει δηλαδή κάποια σκαλοπάτια. 

Η οικονομία μας, η χώρα μας, η κατάσταση που ζούμε πανευρωπαϊκά, αυτή την στιγμή επιτρέπει τέτοια μέτρα λόγω χρημάτων;
-Έχω την αίσθηση ότι είναι αυτό που λέμε, εκτάκτου ανάγκης! Βρισκόμαστε πραγματικά σε αδιέξοδο τόσο επίπεδο διαχείρισης της δικαιοσύνης, όσο και σε επίπεδο εκδίκασης υποθέσεων στα εφετεία, γιατί είναι όλα κακουργήματα, με εξαίρεση τους χρήστες που για πρώτη φορά αφήνονται ατιμώρητοι. 

Σε επίπεδο διαχείρισης των φυλακών, θα ήταν θετικό αν μπορούσε η ελληνική οικονομία να αντέξει βήματα που έχουν γίνει σε άλλες έννομες τάξεις, όπως για παράδειγμα τις ειδικές φυλακές ή τμήματα φυλακών. Αυτά απευθύνονται μόνο σε τοξικομανείς. Από εκεί θα μπορούσαμε, αντί για σωφρονισμένους, να βγάζουμε αποτοξινωμένους.