Κομοτηναίοι φωτογράφοι παρουσιάζουν την τέχνη τους
12/05/25 - 16:26
Το ροκ, η κλασική και η βυζαντινή μουσική ως τρίπτυχο είναι τρεις αγάπες οι οποίες δεν έχουν πάψει να υπάρχουν, απλώς μετουσιώνονται κάθε τόσο. Το όπλο των κρατούντων όλης της γης, είναι ο φόβος. Με αυτό μας πολεμάνε. Πρέπει να νικήσουμε το φόβο. Το παιχνίδι του τραγουδιού εν Ελλάδι παίζεται με όρους οι οποίοι δε μου πάνε σαν άνθρωπο. Γι? αυτό και έμεινα στη μουσική την οποία ελέγχω και βγαίνει από την μέσα μου και δεν έχω να δώσω λογαριασμό σε κανέναν! Συνέντευξη Δήμος Μπακιρτζάκης
Ο Σταμάτης Σπανουδάκης γεννήθηκε στην Αθήνα. Από πολύ μικρή ηλικία, η μουσική έγινε το σημαντικότερο κομμάτι της ζωής του. Αρχικά, στα παιδικά του χρόνια, μελέτησε κλασική μουσική (κιθάρα και θεωρία), με τον Χαράλαμπο Εκμεκτσόγλου. Κατόπιν, ως έφηβος, τη δεκαετία του ‘60 και του ’70, έπαιζε μπάσο και πλήκτρα σε διάφορα συγκροτήματα στην Αθήνα, το Παρίσι και τέλος το Λονδίνο, όπου έζησε για αρκετά χρόνια και ηχογράφησε τους πρώτους του δίσκους. Στη συνέχεια, η κλασική μουσική τον κέρδισε και πάλι, οπότε αποφάσισε να επιστρέψει στις σπουδές του και να μελετήσει σύνθεση, αρχικά στο Wurzburg της Γερμανίας με καθηγητή τον Bertold Hummel, και στη συνέχεια πίσω στην Αθήνα με καθηγητή τον Κωνσταντίνο Κυδωνιάτη. Ήταν τότε που γοητεύτηκε από την τρίτη του αγάπη, τη βυζαντινή μουσική, η οποία τον οδήγησε στο ελληνικό τραγούδι και την ορχηστρική μουσική.
Από τότε προσπαθεί ενσυνείδητα να συνταιριάξει στη μουσική του τις τρεις του επιρροές (το ροκ, την κλασική και τη βυζαντινή μουσική).Έχει γράψει μεγάλο αριθμό τραγουδιών (μουσική-στίχοι) για τους περισσότερους σύγχρονους μεγάλους Έλληνες τραγουδιστές. Έχει επίσης συνθέσει μουσική για πολλές επιτυχημένες κινηματογραφικές ταινίες στην Ελλάδα, τη Γερμανία και την Ιταλία, καθώς επίσης και μουσική για το θέατρο και την τηλεόραση. Μέχρι σήμερα έχει ηχογραφήσει περισσότερα από πενήντα άλμπουμ. Από το 1995, έχει επικεντρωθεί σχεδόν αποκλειστικά στην οργανική μουσική, αντλώντας τα θέματά του από την ιστορία της Ελλάδας και τον Χριστιανισμό. Η μουσική του αυτή έχει σημειώσει πρωτόγνωρη εμπορική επιτυχία και όλοι του οι δίσκοι έχουν γίνει χρυσοί και πλατινένιοι, με ελάχιστη διαφήμιση και πολύ σπάνιες δημόσιες εμφανίσεις. Ο Σταμάτης ζει σε ένα ήσυχο προάστιο της Αθήνας, μαζί με τη γυναίκα του Ντόρη και τα τέσσερα σκυλιά τους. Διαθέτει δικό του στούντιο, όπου ηχογραφεί τη μουσική του, όντας ο ίδιος συνθέτης, ενορχηστρωτής, παραγωγός, εκτελεστής, αλλά και ηχολήπτης του έργου του.
Ο Σταμάτης Σπανουδάκης ήταν αυθόρμητος, ομιλητικός κι ευπροσήγορος, στην συνέντευξη που παραχώρησε ενώ ακούστηκαν κομμάτια από το cd που κυκλοφόρησε με αφορμή τις συναυλίες του καλοκαιριού. Μίλησε στο ράδιο Χρόνος 87,5fm για την μουσική και το έργο του. Στην συνέχεια παραθέτουμε ένα απόσπασμα.
«Ο πραγματικός δημιουργός νομίζω ότι θα ήταν ευτυχής να μην κάνει ποτέ συναυλίες και να μπορεί να είναι κλεισμένος στον κόσμο του, τον «ψεύτικο», και να δημιουργεί. Δηλαδή, εμένα το όνειρό μου θα ήταν, αν μπορούσα να διαλέξω, να είμαι ζωγράφος. Γιατί ο ζωγράφος έχει το καβαλέτο του, ζωγραφίζει, το δίνει, έφυγε, πήγε παρακάτω. Ως μουσικός βοηθάει πάρα πολύ να κάνεις μια συναυλία και όχι μόνο τον ίδιο το συνθέτη, αλλά και τον κόσμο που τον αγαπάει. Δηλαδή, θέλουν να σε δούνε. Κι εγώ θέλω να τους δω για να είμαι ειλικρινής.
Κι έτσι πρέπει να γίνεται είναι μια αμφίδρομη σχέση μπορώ να πω.
- Βέβαια. Κυρίως παίρνεις.
Λένε πολλοί ότι τελείωσε η περίοδος των μεγάλων δημιουργών: Θεοδωράκης, Χατζιδάκις, Λοΐζος.
- Κοιτάξτε εκεί πέρα υπάρχει τώρα ένα πρόβλημα.
Τους θεοποιήσαμε πολύ; Οι επιρροές τους είναι και σήμερα;
- Δε θέλω να πω τίποτα τέτοιο. Αλλά θέλω να πω το εξής: ο μόνος ο οποίος αξίζει να λέγεται μεγάλος δημιουργός είναι πολύ καιρό αφού έχει πεθάνει. Τότε παίζεται το παιχνίδι. Δηλαδή, κανείς δε θεωρούσε μεγάλο δημιουργό τον Μπαχ στην εποχή του ή το Μότσαρτ. Δηλαδή, αυτά όλα είναι προϊόντα της τρέχουσας πολιτιστικοπολιτικοκαλλιτεχνικής καταστάσεως, η οποία όπως και όλοι ξέρουμε ή τουλάχιστον όσοι δεν την ξέρουμε κάποτε πρέπει να το καταλάβουμε και αυτό ότι είναι όσο ελεγχόμενη όσο και η πολιτική μας. Λοιπόν, δεν ξέρουμε ποιοι είναι οι μεγάλοι δημιουργοί. Μπορεί, δηλαδή, σε εκατό χρόνια να εκπλαγούμε από εκεί που θα είμαστε με αυτό το οποίο αποφάσισαν τα παιδιά μας ή τα εγγόνια μας ότι είναι η μουσική της Ελλάδας.
Τώρα πώς τα παντρέψατε όλα αυτά; Εγώ, ας πούμε, όταν άκουσα εκείνη την εποχή ροκ με το κλαρίνο του Σαλέα ήταν εντελώς πρωτοποριακό.
- Ήταν, γιατί ομολογώ κι εγώ, ότι δεν είναι κάτι που το κάνω εθελημένα. Δηλαδή, δε λέω τώρα θα παντρέψω. Είναι πράγματα που υπάρχουν μέσα μου και βγαίνουν.
Δεν το κάνετε ας πούμε ως καινοτομία. Να πείτε: «Θα βγω. Θα δώσω έτσι ένα ερέθισμα στον πολίτη».
- Όχι, ποτέ. Πάντα ακολουθώ την ψυχή μου και αυτό μου έχει κοστίσει, γιατί το ακολουθώ σε όλες τις πλευρές της ζωής μου. Δεν μπορώ να είμαι ειλικρινής στη μουσική και ψεύτης σε αυτά που λέω. Πρέπει να είμαι σε όλα ένα. Και επειδή ως άνθρωπος μπερδεύομαι όταν λέω διαφορετικά πράγματα, το ίδιο κάνω και στη μουσική. Δηλαδή, ό, τι μου λέει η ψυχή μου αυτό και κάνω. Δηλαδή, δε θα είχα κάνει ποτέ ορχηστρική μουσική εν Ελλάδι, γιατί ποτέ δεν πούλαγε. Θα είχα συνεχίσει να κάνω δίσκους με τραγουδιστές.
Κακά τα ψέματα το κλασικό σχήμα το ξέρετε. Ας είναι ο συνθέτης. Αυτό που πουλάει είναι η τραγουδίστρια ή ο τραγουδιστής ή η φωνή η τάδε.
- Δεν ξέρουμε πολλούς συνθέτες ακόμη και τους μεγάλους που λέτε οι οποίοι να κάνουν συναυλία μόνοι τους. Πάντα έχουν μία πλειάδα τραγουδιστών: τρεις, τέσσερις πέντε, οι οποίοι υποτίθεται φέρνουν τον κόσμο. Εμένα αυτό με ενοχλούσε πάντα. Με «προσέβαλε» σαν καλλιτέχνη και λέω «Όχι, θα κάνω συναυλίες μόνος μου. Όσοι θέλουν ας έρθουν». Και έρχονται...
Το ροκ, η κλασική και η βυζαντινή μουσική που το έχετε ως τρίπτυχο συνεχίζετε να το έχετε ως προμετωπίδα σε όλα τα έργα σας;
- Ναι, δηλαδή, είναι τρεις αγάπες οι οποίες δεν έχουν πάψει να υπάρχουν, απλώς μετουσιώνονται κάθε τόσο. Καμιά φορά παίρνει το πάνω χέρι η μία, καμιά φορά παίρνει το πάνω χέρι η άλλη. Καμιά φορά, ας πούμε, όταν είμαι μόνος μου στο σπίτι και μελετάω κλίνω πιο πολύ προς το ροκ. Όταν κάνω κάτι τα ξεχνάω όλα αυτά και απλώς ό, τι μου βγαίνει. Δεν ξέρω και εγώ γιατί βγαίνει το οτιδήποτε βγαίνει. Δεν ξέρω γιατί με συγκινεί, ας πούμε, η Σμύρνη ούτε έχω πάει ποτέ, ούτε είμαι από εκεί. Κι όμως έχω κάνει έναν από τους πιο ωραίους δίσκους μου που λέει για τη Σμύρνη, αλλά δεν είχα λόγο να το κάνω. Και πήρες μια άλλη πιο έμμεση απάντηση ότι δεν κάνω κάτι και αφού το κάνω το αγαπάω. Είναι το ακριβώς ανάποδο. Αγαπάω κάτι και μετά το μαθαίνω. Το ίδιο ισχύει για την ιστορία, για την τέχνη, για τη χώρα μας. Δηλαδή, αγαπάω το Μ. Αλέξανδρο και του κάνω μια μουσική, όχι το ανάποδο.
Καταλαβαίνω. Η ιστορία της Ελλάδας, βέβαια, ο χριστιανισμός. ο Μεγαλέξανδρος που τώρα γίνεται άγαλμα στα Σκόπια έτσι κατά κόρον κ. Σπανουδάκη και μας θλίβει αυτό ή όταν μιλάτε εσείς για τη Σμύρνη αυτή τη στιγμή γιορτάζεται στην Τουρκία η πορεία λέει της “μεγάλης νίκης”, οπότε ένας ο οποίος περικλείει μέσα στη μουσική του τον ελληνισμό και το χριστιανισμό νομίζω είναι σημαντικό.
- Αλλά το αστείο είναι ότι ο «πόλεμος» τον οποίο υφίσταμαι όλα αυτά τα χρόνια, γιατί δεν είναι παράπονο αυτό, είναι απλός. Δεν είμαι ούτε από τους Σκοπιανούς, ούτε από τους Τούρκους. Είμαι από τους Έλληνες. Αυτοί οι οποίοι πρώτοι δε θέλουν κάποιον να μιλάει για τον Αλέξανδρο είναι οι δικοί μας.
Γιατί τους βάζετε σε μπελάδες δηλαδή κ. Σπανουδάκη;
- Είναι μια ψυχοσύνθεση που αδυνατώ να καταλάβω, γιατί ενοχλούνται τόσο πολύ οι παράγοντες οι ιθύνοντες, δεν ξέρω πώς να το πω, όταν ένας άνθρωπος μιλάει για τη χώρα του, μιλάει, εξηγεί ότι η Σμύρνη δεν ήταν συνωστισμός, αλλά λέει ήταν σφαγή ή ο Μεγαλέξανδρος ήταν ήρωας μεγάλος και όχι αιμοσταγής δικτάτορας ή ότι ο μαρμαρωμένος βασιλιάς ήταν ένας άνθρωπος τον οποίο πρέπει να αγαπάμε ή ότι ο Κολοκοτρώνης ήταν ήρωας. Αυτά πρέπει να τα πράγματα δεν τα θέλουνε οι «εχθροί» μου.
Δεν αποτυπώθηκαν και σε τέχνες μέχρι τώρα, ε; Και από το σινεμά και από το θέατρο ελάχιστα δείγματα, όπως εσείς στη μουσική σας.
- Όχι, oι καλλιτέχνες τα φοβούνται. Τρέμουνε γιατί ξέρουν τον πόλεμο που θα υποστούν. Δηλαδή, ο φόβος έχει περάσει στην «έντεχνη» μουσική και καλλιτεχνία από το ’70. Είναι φοβισμένοι άνθρωποι οι οποίοι κουκουλώθηκαν σ΄ ένα δήθεν έντεχνο, όπου εκεί επιτρέπονται πολλά πράγματα ,όχι όμως να πεις την αλήθεια σου...
Υπάρχουν σήμερα καλά δείγματα μουσικής στην Ελλάδα; Σας θλίβουν αυτά που ακούγονται, αυτά που προβάλλονται κατά κόρον από τα μέσα Μ.Μ.Ε;
- Επειδή μπερδευόμαστε ο όρος «μουσική» σημαίνει μουσική. Εσείς μιλάτε πιο πολύ για τραγούδι. Δε με απασχολεί πια καθόλου. Δεν το λέω με κανένα ίχνος σνομπισμού. Αν με απασχολούσε, θα έκανα, γιατί έχω κάνει τραγούδια δόξα τω Θεώ, πέτυχαν, τραγουδήθηκαν και τραγούδιουνται ακόμα. Έχω φύγει από την ιστορία του τραγουδιού ακριβώς γι’ αυτό το λόγο, γιατί το παιχνίδι του τραγουδιού εν Ελλάδι παίζεται με όρους οι οποίοι δε μου πάνε σαν άνθρωπο. Γι’ αυτό και έμεινα σε μια μουσική την οποία ελέγχω και βγαίνει από την ψυχή μου και δεν έχω να δώσω λογαριασμό σε κανέναν. Γι’ αυτό έφυγα από το τραγούδι.
Βέβαια, είστε και κοινωνικά και πολιτικά, πολιτιστικά ευαίσθητος κ. Σπανουδάκη. Σήμερα, σε αυτό το χάλι που περνάμε, σε αυτό που όλοι οι Έλληνες αυτή τη στιγμή έχουν σκύψει το κεφάλι και περιμένουν να ακούσουν και από τους καλλιτέχνες μας κάτι διαφορετικό τί έχει να πει ο Σταμάτης Σπανουδάκης;
- Έχω να πω δύο πράγματα: ένα ο σταυρός απέναντι στο Δ.Ν.Τ.. Αυτή είναι η μία έτσι χοντρή αλήθεια, γιατί πραγματικά η λύση δεν μπορεί να υπάρξει πια με την πολιτική. Η πολιτική είναι πια για γέλια. Δηλαδή, το είδαμε. Κι εγώ προσπάθησα με τις δικές μου δυνάμεις να βοηθήσω κάτι που νόμιζα σωστό. Βρήκα το μπελά μου από όλες τις πλευρές και δε με πειράζει ότι βρήκα τον μπελά μου. Αυτό είναι το λιγότερο. Μακάρι να είχε ένα αποτέλεσμα αυτό το οποίο ήλπιζα. Δε νομίζω πια ότι μπορεί να υπάρξει λύση από πολιτικής πλευράς. Η λύση θα έρθει από τον κόσμο ή από το Θεό ή από κάτι το οποίο κανείς μας δεν ξέρει και θα το ονομάσουμε μετά θαύμα. Αλλά η λύση για έναν καλλιτέχνη, για ένα άνθρωπο της τέχνης, είναι σήμερα να κλειστεί 100% στον εαυτό του και να παράγει ομορφιά, όχι απαντήσεις. Ο καλλιτέχνης δεν είναι υποχρεωμένος να απαντάει δεξιά ή αριστερά, κέντρο ή αυτό. Είναι υποχρεωμένος να δημιουργεί ομορφιά.
Αν σας ζητούσαν σήμερα να γράψετε κάτι πολιτικό για ένα κόμμα;
- Όχι, θα το έκανα πια μόνο ως δουλειά. Δε με ενοχλεί καθόλου να ακούω τη μουσική μας. Πώς ακούμε την Κάρμεν Ναμπουράνα, ας πούμε, που παίζει το ΠΑΣΟΚ; Δεν το θεωρώ κακό. Αν τους αρέσει ας την πάρουνε και ας την παίζουνε, αλλά δε με νοιάζει πια. Δεν είναι κάτι που θα κάνω με την ψυχή μου, διότι δεν έχω πια ελπίδα για την πολιτική και το μόνο που θα είχα να πω, αν μπορώ να δώσω μια συμβουλή σε ανθρώπους, είναι να μη φοβούνται. Μόνο αυτό. Δηλαδή, πλέον το όπλο των κρατούντων και όταν λέω κρατούντων εννοώ όλης της γης, είναι ο φόβος. Με αυτό μας πολεμάνε. Πρέπει να νικήσουμε το φόβο. Ως χριστιανός μία είναι η απάντηση: «Η αγάπη έξω βάλλει το φόβο», άρα πρέπει να αγαπάμε πάση θυσία δηλαδή ακόμα και αυτούς που μισούμε.
Αγάπη και καθημερινός αγώνας και η λύση όπως είπατε θα βρεθεί μέσα από τον απλό πολίτη.
- Προσωπικός αγώνας. Πάμε σε άλλες πολιτείες να βρεθούμε σε προσωπικές απεργίες. Δηλαδή, αν δεν αλλάξουν οι ίδιοι οι άνθρωποι δε γίνεται τίποτα. Και αν δεν πάρουμε εμείς το πάνω χέρι.
Τί καινούριο ετοιμάζει ο Σταμάτης Σπανουδάκης να σεβαστώ το χρόνο σας;
- Τώρα ετοιμάζω ένα δίσκο για τη Μαρία, την Παναγία, την οποία υπεραγαπώ και ελπίζω να καταφέρω να της το αφιερώσω και να έχει και λίγο νόημα.
Να σας ευχαριστήσουμε θερμά. Να ευχηθούμε καλή επιτυχία και στις συναυλίες. Είναι πέντε πανελλαδικά σε επιλεγμένους χώρους. και νομίζω ότι πολύ καλά κάνετε και επιλέγετε την επαφή έτσι με τον κόσμο.
- Και κυρίως βόρειας Ελλάδας. Εκεί είναι η μεγάλη αγάπη μου, γιατί ο παππούς μου είναι από το Μοναστήρι και αυτό μου έμαθε τις ιστορίες για τον Αλέξανδρο, για το μακεδονικό αγώνα για όλα αυτά. Βέβαια, όταν τα άκουγα τότε έλεγα: «Τι σαχλαμάρες λέει», αλλά ήρθε η ώρα που με φωτίσανε.
Ευχαριστώ θερμά.
Από τότε προσπαθεί ενσυνείδητα να συνταιριάξει στη μουσική του τις τρεις του επιρροές (το ροκ, την κλασική και τη βυζαντινή μουσική).Έχει γράψει μεγάλο αριθμό τραγουδιών (μουσική-στίχοι) για τους περισσότερους σύγχρονους μεγάλους Έλληνες τραγουδιστές. Έχει επίσης συνθέσει μουσική για πολλές επιτυχημένες κινηματογραφικές ταινίες στην Ελλάδα, τη Γερμανία και την Ιταλία, καθώς επίσης και μουσική για το θέατρο και την τηλεόραση. Μέχρι σήμερα έχει ηχογραφήσει περισσότερα από πενήντα άλμπουμ. Από το 1995, έχει επικεντρωθεί σχεδόν αποκλειστικά στην οργανική μουσική, αντλώντας τα θέματά του από την ιστορία της Ελλάδας και τον Χριστιανισμό. Η μουσική του αυτή έχει σημειώσει πρωτόγνωρη εμπορική επιτυχία και όλοι του οι δίσκοι έχουν γίνει χρυσοί και πλατινένιοι, με ελάχιστη διαφήμιση και πολύ σπάνιες δημόσιες εμφανίσεις. Ο Σταμάτης ζει σε ένα ήσυχο προάστιο της Αθήνας, μαζί με τη γυναίκα του Ντόρη και τα τέσσερα σκυλιά τους. Διαθέτει δικό του στούντιο, όπου ηχογραφεί τη μουσική του, όντας ο ίδιος συνθέτης, ενορχηστρωτής, παραγωγός, εκτελεστής, αλλά και ηχολήπτης του έργου του.
Ο Σταμάτης Σπανουδάκης ήταν αυθόρμητος, ομιλητικός κι ευπροσήγορος, στην συνέντευξη που παραχώρησε ενώ ακούστηκαν κομμάτια από το cd που κυκλοφόρησε με αφορμή τις συναυλίες του καλοκαιριού. Μίλησε στο ράδιο Χρόνος 87,5fm για την μουσική και το έργο του. Στην συνέχεια παραθέτουμε ένα απόσπασμα.
«Ο πραγματικός δημιουργός νομίζω ότι θα ήταν ευτυχής να μην κάνει ποτέ συναυλίες και να μπορεί να είναι κλεισμένος στον κόσμο του, τον «ψεύτικο», και να δημιουργεί. Δηλαδή, εμένα το όνειρό μου θα ήταν, αν μπορούσα να διαλέξω, να είμαι ζωγράφος. Γιατί ο ζωγράφος έχει το καβαλέτο του, ζωγραφίζει, το δίνει, έφυγε, πήγε παρακάτω. Ως μουσικός βοηθάει πάρα πολύ να κάνεις μια συναυλία και όχι μόνο τον ίδιο το συνθέτη, αλλά και τον κόσμο που τον αγαπάει. Δηλαδή, θέλουν να σε δούνε. Κι εγώ θέλω να τους δω για να είμαι ειλικρινής.
Κι έτσι πρέπει να γίνεται είναι μια αμφίδρομη σχέση μπορώ να πω.
- Βέβαια. Κυρίως παίρνεις.
Λένε πολλοί ότι τελείωσε η περίοδος των μεγάλων δημιουργών: Θεοδωράκης, Χατζιδάκις, Λοΐζος.
- Κοιτάξτε εκεί πέρα υπάρχει τώρα ένα πρόβλημα.
Τους θεοποιήσαμε πολύ; Οι επιρροές τους είναι και σήμερα;
- Δε θέλω να πω τίποτα τέτοιο. Αλλά θέλω να πω το εξής: ο μόνος ο οποίος αξίζει να λέγεται μεγάλος δημιουργός είναι πολύ καιρό αφού έχει πεθάνει. Τότε παίζεται το παιχνίδι. Δηλαδή, κανείς δε θεωρούσε μεγάλο δημιουργό τον Μπαχ στην εποχή του ή το Μότσαρτ. Δηλαδή, αυτά όλα είναι προϊόντα της τρέχουσας πολιτιστικοπολιτικοκαλλιτεχνικής καταστάσεως, η οποία όπως και όλοι ξέρουμε ή τουλάχιστον όσοι δεν την ξέρουμε κάποτε πρέπει να το καταλάβουμε και αυτό ότι είναι όσο ελεγχόμενη όσο και η πολιτική μας. Λοιπόν, δεν ξέρουμε ποιοι είναι οι μεγάλοι δημιουργοί. Μπορεί, δηλαδή, σε εκατό χρόνια να εκπλαγούμε από εκεί που θα είμαστε με αυτό το οποίο αποφάσισαν τα παιδιά μας ή τα εγγόνια μας ότι είναι η μουσική της Ελλάδας.
Τώρα πώς τα παντρέψατε όλα αυτά; Εγώ, ας πούμε, όταν άκουσα εκείνη την εποχή ροκ με το κλαρίνο του Σαλέα ήταν εντελώς πρωτοποριακό.
- Ήταν, γιατί ομολογώ κι εγώ, ότι δεν είναι κάτι που το κάνω εθελημένα. Δηλαδή, δε λέω τώρα θα παντρέψω. Είναι πράγματα που υπάρχουν μέσα μου και βγαίνουν.
Δεν το κάνετε ας πούμε ως καινοτομία. Να πείτε: «Θα βγω. Θα δώσω έτσι ένα ερέθισμα στον πολίτη».
- Όχι, ποτέ. Πάντα ακολουθώ την ψυχή μου και αυτό μου έχει κοστίσει, γιατί το ακολουθώ σε όλες τις πλευρές της ζωής μου. Δεν μπορώ να είμαι ειλικρινής στη μουσική και ψεύτης σε αυτά που λέω. Πρέπει να είμαι σε όλα ένα. Και επειδή ως άνθρωπος μπερδεύομαι όταν λέω διαφορετικά πράγματα, το ίδιο κάνω και στη μουσική. Δηλαδή, ό, τι μου λέει η ψυχή μου αυτό και κάνω. Δηλαδή, δε θα είχα κάνει ποτέ ορχηστρική μουσική εν Ελλάδι, γιατί ποτέ δεν πούλαγε. Θα είχα συνεχίσει να κάνω δίσκους με τραγουδιστές.
Κακά τα ψέματα το κλασικό σχήμα το ξέρετε. Ας είναι ο συνθέτης. Αυτό που πουλάει είναι η τραγουδίστρια ή ο τραγουδιστής ή η φωνή η τάδε.
- Δεν ξέρουμε πολλούς συνθέτες ακόμη και τους μεγάλους που λέτε οι οποίοι να κάνουν συναυλία μόνοι τους. Πάντα έχουν μία πλειάδα τραγουδιστών: τρεις, τέσσερις πέντε, οι οποίοι υποτίθεται φέρνουν τον κόσμο. Εμένα αυτό με ενοχλούσε πάντα. Με «προσέβαλε» σαν καλλιτέχνη και λέω «Όχι, θα κάνω συναυλίες μόνος μου. Όσοι θέλουν ας έρθουν». Και έρχονται...
Το ροκ, η κλασική και η βυζαντινή μουσική που το έχετε ως τρίπτυχο συνεχίζετε να το έχετε ως προμετωπίδα σε όλα τα έργα σας;
- Ναι, δηλαδή, είναι τρεις αγάπες οι οποίες δεν έχουν πάψει να υπάρχουν, απλώς μετουσιώνονται κάθε τόσο. Καμιά φορά παίρνει το πάνω χέρι η μία, καμιά φορά παίρνει το πάνω χέρι η άλλη. Καμιά φορά, ας πούμε, όταν είμαι μόνος μου στο σπίτι και μελετάω κλίνω πιο πολύ προς το ροκ. Όταν κάνω κάτι τα ξεχνάω όλα αυτά και απλώς ό, τι μου βγαίνει. Δεν ξέρω και εγώ γιατί βγαίνει το οτιδήποτε βγαίνει. Δεν ξέρω γιατί με συγκινεί, ας πούμε, η Σμύρνη ούτε έχω πάει ποτέ, ούτε είμαι από εκεί. Κι όμως έχω κάνει έναν από τους πιο ωραίους δίσκους μου που λέει για τη Σμύρνη, αλλά δεν είχα λόγο να το κάνω. Και πήρες μια άλλη πιο έμμεση απάντηση ότι δεν κάνω κάτι και αφού το κάνω το αγαπάω. Είναι το ακριβώς ανάποδο. Αγαπάω κάτι και μετά το μαθαίνω. Το ίδιο ισχύει για την ιστορία, για την τέχνη, για τη χώρα μας. Δηλαδή, αγαπάω το Μ. Αλέξανδρο και του κάνω μια μουσική, όχι το ανάποδο.
Καταλαβαίνω. Η ιστορία της Ελλάδας, βέβαια, ο χριστιανισμός. ο Μεγαλέξανδρος που τώρα γίνεται άγαλμα στα Σκόπια έτσι κατά κόρον κ. Σπανουδάκη και μας θλίβει αυτό ή όταν μιλάτε εσείς για τη Σμύρνη αυτή τη στιγμή γιορτάζεται στην Τουρκία η πορεία λέει της “μεγάλης νίκης”, οπότε ένας ο οποίος περικλείει μέσα στη μουσική του τον ελληνισμό και το χριστιανισμό νομίζω είναι σημαντικό.
- Αλλά το αστείο είναι ότι ο «πόλεμος» τον οποίο υφίσταμαι όλα αυτά τα χρόνια, γιατί δεν είναι παράπονο αυτό, είναι απλός. Δεν είμαι ούτε από τους Σκοπιανούς, ούτε από τους Τούρκους. Είμαι από τους Έλληνες. Αυτοί οι οποίοι πρώτοι δε θέλουν κάποιον να μιλάει για τον Αλέξανδρο είναι οι δικοί μας.
Γιατί τους βάζετε σε μπελάδες δηλαδή κ. Σπανουδάκη;
- Είναι μια ψυχοσύνθεση που αδυνατώ να καταλάβω, γιατί ενοχλούνται τόσο πολύ οι παράγοντες οι ιθύνοντες, δεν ξέρω πώς να το πω, όταν ένας άνθρωπος μιλάει για τη χώρα του, μιλάει, εξηγεί ότι η Σμύρνη δεν ήταν συνωστισμός, αλλά λέει ήταν σφαγή ή ο Μεγαλέξανδρος ήταν ήρωας μεγάλος και όχι αιμοσταγής δικτάτορας ή ότι ο μαρμαρωμένος βασιλιάς ήταν ένας άνθρωπος τον οποίο πρέπει να αγαπάμε ή ότι ο Κολοκοτρώνης ήταν ήρωας. Αυτά πρέπει να τα πράγματα δεν τα θέλουνε οι «εχθροί» μου.
Δεν αποτυπώθηκαν και σε τέχνες μέχρι τώρα, ε; Και από το σινεμά και από το θέατρο ελάχιστα δείγματα, όπως εσείς στη μουσική σας.
- Όχι, oι καλλιτέχνες τα φοβούνται. Τρέμουνε γιατί ξέρουν τον πόλεμο που θα υποστούν. Δηλαδή, ο φόβος έχει περάσει στην «έντεχνη» μουσική και καλλιτεχνία από το ’70. Είναι φοβισμένοι άνθρωποι οι οποίοι κουκουλώθηκαν σ΄ ένα δήθεν έντεχνο, όπου εκεί επιτρέπονται πολλά πράγματα ,όχι όμως να πεις την αλήθεια σου...
Υπάρχουν σήμερα καλά δείγματα μουσικής στην Ελλάδα; Σας θλίβουν αυτά που ακούγονται, αυτά που προβάλλονται κατά κόρον από τα μέσα Μ.Μ.Ε;
- Επειδή μπερδευόμαστε ο όρος «μουσική» σημαίνει μουσική. Εσείς μιλάτε πιο πολύ για τραγούδι. Δε με απασχολεί πια καθόλου. Δεν το λέω με κανένα ίχνος σνομπισμού. Αν με απασχολούσε, θα έκανα, γιατί έχω κάνει τραγούδια δόξα τω Θεώ, πέτυχαν, τραγουδήθηκαν και τραγούδιουνται ακόμα. Έχω φύγει από την ιστορία του τραγουδιού ακριβώς γι’ αυτό το λόγο, γιατί το παιχνίδι του τραγουδιού εν Ελλάδι παίζεται με όρους οι οποίοι δε μου πάνε σαν άνθρωπο. Γι’ αυτό και έμεινα σε μια μουσική την οποία ελέγχω και βγαίνει από την ψυχή μου και δεν έχω να δώσω λογαριασμό σε κανέναν. Γι’ αυτό έφυγα από το τραγούδι.
Βέβαια, είστε και κοινωνικά και πολιτικά, πολιτιστικά ευαίσθητος κ. Σπανουδάκη. Σήμερα, σε αυτό το χάλι που περνάμε, σε αυτό που όλοι οι Έλληνες αυτή τη στιγμή έχουν σκύψει το κεφάλι και περιμένουν να ακούσουν και από τους καλλιτέχνες μας κάτι διαφορετικό τί έχει να πει ο Σταμάτης Σπανουδάκης;
- Έχω να πω δύο πράγματα: ένα ο σταυρός απέναντι στο Δ.Ν.Τ.. Αυτή είναι η μία έτσι χοντρή αλήθεια, γιατί πραγματικά η λύση δεν μπορεί να υπάρξει πια με την πολιτική. Η πολιτική είναι πια για γέλια. Δηλαδή, το είδαμε. Κι εγώ προσπάθησα με τις δικές μου δυνάμεις να βοηθήσω κάτι που νόμιζα σωστό. Βρήκα το μπελά μου από όλες τις πλευρές και δε με πειράζει ότι βρήκα τον μπελά μου. Αυτό είναι το λιγότερο. Μακάρι να είχε ένα αποτέλεσμα αυτό το οποίο ήλπιζα. Δε νομίζω πια ότι μπορεί να υπάρξει λύση από πολιτικής πλευράς. Η λύση θα έρθει από τον κόσμο ή από το Θεό ή από κάτι το οποίο κανείς μας δεν ξέρει και θα το ονομάσουμε μετά θαύμα. Αλλά η λύση για έναν καλλιτέχνη, για ένα άνθρωπο της τέχνης, είναι σήμερα να κλειστεί 100% στον εαυτό του και να παράγει ομορφιά, όχι απαντήσεις. Ο καλλιτέχνης δεν είναι υποχρεωμένος να απαντάει δεξιά ή αριστερά, κέντρο ή αυτό. Είναι υποχρεωμένος να δημιουργεί ομορφιά.
Αν σας ζητούσαν σήμερα να γράψετε κάτι πολιτικό για ένα κόμμα;
- Όχι, θα το έκανα πια μόνο ως δουλειά. Δε με ενοχλεί καθόλου να ακούω τη μουσική μας. Πώς ακούμε την Κάρμεν Ναμπουράνα, ας πούμε, που παίζει το ΠΑΣΟΚ; Δεν το θεωρώ κακό. Αν τους αρέσει ας την πάρουνε και ας την παίζουνε, αλλά δε με νοιάζει πια. Δεν είναι κάτι που θα κάνω με την ψυχή μου, διότι δεν έχω πια ελπίδα για την πολιτική και το μόνο που θα είχα να πω, αν μπορώ να δώσω μια συμβουλή σε ανθρώπους, είναι να μη φοβούνται. Μόνο αυτό. Δηλαδή, πλέον το όπλο των κρατούντων και όταν λέω κρατούντων εννοώ όλης της γης, είναι ο φόβος. Με αυτό μας πολεμάνε. Πρέπει να νικήσουμε το φόβο. Ως χριστιανός μία είναι η απάντηση: «Η αγάπη έξω βάλλει το φόβο», άρα πρέπει να αγαπάμε πάση θυσία δηλαδή ακόμα και αυτούς που μισούμε.
Αγάπη και καθημερινός αγώνας και η λύση όπως είπατε θα βρεθεί μέσα από τον απλό πολίτη.
- Προσωπικός αγώνας. Πάμε σε άλλες πολιτείες να βρεθούμε σε προσωπικές απεργίες. Δηλαδή, αν δεν αλλάξουν οι ίδιοι οι άνθρωποι δε γίνεται τίποτα. Και αν δεν πάρουμε εμείς το πάνω χέρι.
Τί καινούριο ετοιμάζει ο Σταμάτης Σπανουδάκης να σεβαστώ το χρόνο σας;
- Τώρα ετοιμάζω ένα δίσκο για τη Μαρία, την Παναγία, την οποία υπεραγαπώ και ελπίζω να καταφέρω να της το αφιερώσω και να έχει και λίγο νόημα.
Να σας ευχαριστήσουμε θερμά. Να ευχηθούμε καλή επιτυχία και στις συναυλίες. Είναι πέντε πανελλαδικά σε επιλεγμένους χώρους. και νομίζω ότι πολύ καλά κάνετε και επιλέγετε την επαφή έτσι με τον κόσμο.
- Και κυρίως βόρειας Ελλάδας. Εκεί είναι η μεγάλη αγάπη μου, γιατί ο παππούς μου είναι από το Μοναστήρι και αυτό μου έμαθε τις ιστορίες για τον Αλέξανδρο, για το μακεδονικό αγώνα για όλα αυτά. Βέβαια, όταν τα άκουγα τότε έλεγα: «Τι σαχλαμάρες λέει», αλλά ήρθε η ώρα που με φωτίσανε.
Ευχαριστώ θερμά.
Ακολουθήστε το xronos.gr στο Google News
