Τάσος Ιωάννου: Υπάρχει φως στο τούνελ αλλά είναι δυσδιάκριτο?

Η πρώτη επίσημη ελληνική πτώχευση μας πηγαίνει πίσω στο 1827, πριν ακόμη αναγνωριστεί το « Βασίλειον της Ελλάδος», όταν η ελληνική διοίκηση του Ιωάννη Καποδίστρια αδυνατεί να πληρώσει τα τοκοχρεωλύσια των «δανείων της Ανεξαρτησίας». Έκτοτε, το ελληνικό αστικό κράτος θα κηρύξει πτώχευση τρεις ακόμη φορές ( 1843,1893/98,1932). Για την ιστορία των πτωχεύσεων μιλήσαμε με τον οικονομολόγο Τάσο Ιωάννου που μας θύμισε ιστορικές στιγμές άσχημες συγκυρίες που πέρασε το ελληνικό έθνος. Από το 1879 ως το 1890 η χώρα δανείζεται αλόγιστα ενώ αναγκάζεται να εκχωρεί σε δάνεια το 40 με 50% των εσόδων της. Ο κρατικός προϋπολογισμός τις χρονιές εκείνες είναι μονίμως ελλειμματικός και το ισοζύγιο πληρωμών αρνητικό. Τη δεκαετία του 1880 υπάρχει ραγδαία πτώση στις εξαγωγές του κύριου εξαγωγικού προϊόντος, της σταφίδας, εξαιτίας και της ανάκαμψης των γαλλικών εξαγωγών.  Η ελληνική οικονομία φτάνει στην κατάρρευση καθώς τα έσοδα από την εξαγωγή της σταφίδας διοχετεύονταν στην αποπληρωμή του εξωτερικού χρέους. Το 1893 ο Τρικούπης αναφωνεί στη βουλή το ιστορικό «Κύριοι, δυστυχώς επτωχεύσαμεν». Ακόμη μία πτώχευση του ελληνικού κράτους ήταν γεγονός. Η χρεοκοπία οδήγησε στις πρώτες εργατικές κινητοποιήσεις και απεργίες με πιο σημαντική εκείνη των μεταλλωρύχων του Λαυρίου το 1896. Τότε βέβαια τα χρήματα είχαν επενδυθεί σε έργα, σιδηροδρόμους, λεωφόρους, γέφυρες και λοιπά. Η δεύτερη πτώχευση ήταν το 1898 όταν κάναμε την εκστρατεία εναντίον των Τούρκων και χάσαμε. Τότε πληρώσαμε αποζημιώσεις στην Τουρκία μέχρι πρόσφατα πληρώναμε για την αποζημίωση που πήρε με απόφασή του το Συμβούλιο των Εθνών. Η πτώχευση του 1893/98 είχε ως αποτέλεσμα και την χρεοκοπία του παλιού πολιτικού συστήματος.

Η άλλη ήταν η παγκόσμια κρίση του 1932 και μάλιστα στα βιβλία αναφέρεται ότι ο πατέρας των Κένεντυ πήρε τον οδηγό του και πήγαινε άγρια χαράματα στο τρένο για την μεταφόρτωση των εμπορευμάτων και είδε του εργάτες να μιλάμε περί πτωχεύσεως… Μετέτρεψε όλα τα χρήματα του σε χρυσό και όπως ξέρετε ο χρυσός και τα πάγια, σπίτια – οικοδομές και λοιπά, σε περίπτωση πτώχευσης πολλαπλασιάζεται η αξίας τους καθώς υποτιμάται το νόμισμα. Η δραχμή για να παραμείνει στον «κανόνα χρυσού» τότε συνδέθηκε  με το αμερικανικό δολάριο.  Το Σεπτέμβρη του 1931 προκλήθηκε πανικός με «φυγάδευση» στο εξωτερικό 3,6 εκ. δολαρίων από ιδιώτες και τράπεζες. Η κυβέρνηση ζητά εναγωνίως νέα δάνεια χωρίς επιτυχία.  Η κατάσταση είναι πια μη αναστρέψιμη. Την άνοιξη του 1932 ο Βενιζέλος αναγκάζεται να εγκαταλείψει καθυστερημένα τον « χρυσό κανόνα» και να υποτιμήσει την δραχμή. Την πρωτομαγιά του 1932 ανακοινώνει στη βουλή την πτώχευση της Ελλάδας και την στάση πληρωμών του εξωτερικού χρέους.

Έτσι μετά το 1910, η οικονομική κατάσταση της χώρας βελτιώθηκε, αλλά το 1922 κατέρρευσε η Μεγάλη Ιδέα. Η εισροή ενάμισι εκατομμυρίου προσφύγων έθεσε ως προτεραιότητα του ελληνικού κράτους την άσκηση κοινωνικής πολιτικής. Τα δάνεια που χορήγησε η διεθνής κοινότητα προς την ελληνική κυβέρνηση ανακούφισαν το διψασμένο για ρευστό δημόσιο ταμείο, χωρίς, ωστόσο, να επιλύσουν το οικονομικό πρόβλημα της χώρας. Το ελληνικό κράτος προσέφυγε, το 1927, στην Κοινωνία των Εθνών (ΚτΕ) και ζήτησε τη δανειακή συνδρομή της για την εξυγίανση της δραχμής. Οι διαπραγματεύσεις που ακολούθησαν ήταν σκληρές και επίπονες και κατέληξαν, μεταξύ άλλων, στην ίδρυση της Τραπέζης της Ελλάδος, στην εισαγωγή του κανόνα συναλλάγματος?χρυσού, στη μετατρεψιμότητα της δραχμής και στη σύνδεσή της με τη στερλίνα» σύμφωνα με τις πηγές.

«?Η άλλη οικονομική κρίση ήταν μετά τον ανταρτοπόλεμο, όταν πλέον είχε η Ελλάδα τις πληγές της γιατί σκοτώθηκαν γύρω στους 550 ? 600 χιλιάδες Έλληνες, συνολικά με την Γερμανική κατοχή και τον ανταρτοπόλεμο και άλλες 400-500 χιλιάδες ήταν οι τραυματίες, οι ανάπηροι. Φυσικά τότε πάλι ήρθε η επιτροπή, φύγαμε από την Αγγλική επικυριαρχία και ήρθαν οι Αμερικάνοι και εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα και όριζαν τον εκάστοτε πρωθυπουργό, πρόεδρο και λοιπά.  Τότε μπήκαν και τα αυξημένα δέκατα τα λεγόμενα, οι νεότεροι δεν θυμούνται, οι παλαιότεροι τα έζησαν, όπου όταν ο παραγωγός έβγαζε 100 κιλά προϊόν, τα δέκατα ήταν φόρος και τα μάζευαν. Τα έθεταν σε δημοπρασία και τα έπαιρναν ιδιώτες και οι οποίοι επωφελούντο. Φυσικά λυπούμαι σαν Έλληνας που κανένας από τους κυβερνήτες μας δεν υπέβαλλε αίτημα αποζημιώσεων από την Γερμανία. Το κατοχικό αναγκαστικό δάνειο, καθόσον πήραν από την Ελλάδα χρυσό και λοιπά με τα τοκοχρεολύσια, όχι περισσότερο από το 2-3% σήμερα θα ήταν πλέον των 500 δις και πρόσφατα όταν έγινε το δικαστήριο στη Χάγη με προσφυγή της Γερμανίας καθώς δεν είχε εκδικαστεί στην Ιταλία, η Ελλάδα δεν το υποστήριξε. Επικαλέστηκε ετεροδικία.  Η Γερμανία δεν  αθωώθηκε αλλά στο τέλος της απόφασης στο Διεθνές δικαστήριο της Χάγης είχε μια παράγραφο που έλεγε ? είναι διαπραγματεύσιμο σύμφωνα με τις διμερείς σχέσεις των δύο κρατών» θα πει ο κ. Ιωάννου. 

Όταν τον ρωτούμε αν υπάρχει φως στο τούνελ, θα πει ότι υπάρχει, αλλά είναι δυσδιάκριτο. Παροτρύνει όλους τους Έλληνες και ειδικά τους μικρομεσαίους, να κάνουν υπεράνθρωπες προσπάθειες «για να μπορέσουμε να συμμαζέψουμε την κατάσταση και να μην πάμε σε μια μη ελεγχόμενη πτώχευση δίνοντας το πρώτο λόγο στην ανάπτυξη, στην παραγωγή, καθόσον το ισοζύγιο εξωτερικών πληρωμών είναι ελλειμματικό».