Διατροφή και μικροβίωμα: η σημασία της υγιούς εντερικής χλωρίδας

Η διατροφή μας παίζει καθοριστικό ρόλο στην υγεία του εντερικού μικροβιώματος, δηλαδή του συνόλου των μικροοργανισμών που ζουν στο πεπτικό μας σύστημα

Η διατροφή μας παίζει καθοριστικό ρόλο στην υγεία του εντερικού μικροβιώματος, δηλαδή του συνόλου των μικροοργανισμών που ζουν στο πεπτικό μας σύστημα. Το εντερικό μικροβίωμα αποτελείται από τρισεκατομμύρια βακτήρια, ιούς και μύκητες που συνεργάζονται με τον οργανισμό για τη διάσπαση των τροφών, την απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών και τη ρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος. Η ποιότητα και η ισορροπία αυτού του μικροβιώματος είναι καθοριστική για τη συνολική μας υγεία, καθώς επιδρά σε πλήθος λειτουργιών, από την πέψη έως τη ρύθμιση της διάθεσης και την προστασία από διάφορες ασθένειες.

Πρεβιοτικά
Το μικροβίωμα του εντέρου επηρεάζεται έντονα από τις τροφές που καταναλώνουμε. Τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες, όπως τα φρούτα, τα λαχανικά, τα δημητριακά ολικής άλεσης και τα όσπρια, συμβάλλουν στην ανάπτυξη ευεργετικών βακτηρίων. Οι φυτικές ίνες λειτουργούν ως πρεβιοτικά, δηλαδή αποτελούν τροφή για τα καλά βακτήρια του εντέρου, που με τη σειρά τους παράγουν ουσίες όπως τα λιπαρά οξέα βραχείας αλυσίδας, που έχουν αντιφλεγμονώδη δράση και ενισχύουν την υγεία του εντερικού τοιχώματος, μειώνοντας τον κίνδυνο για παθήσεις του εντέρου και άλλες φλεγμονώδεις νόσους.

Προβιοτικά
Τροφές με προβιοτικά, όπως το γιαούρτι, το κεφίρ, το λάχανο τουρσί και άλλα ζυμωμένα προϊόντα, περιέχουν ζωντανούς μικροοργανισμούς που υποστηρίζουν την ισορροπία του εντερικού μικροβιώματος. Τα προβιοτικά συμβάλλουν στην αποκατάσταση της μικροβιακής ισορροπίας, ειδικά μετά από την πρόσληψη αντιβιοτικών ή άλλων παραγόντων που διαταράσσουν τη χλωρίδα του εντέρου. Σε συνδυασμό με τροφές που περιέχουν πρεβιοτικά, όπως οι φυτικές ίνες δημιουργείται ένα δυναμικό περιβάλλον που υποστηρίζει την υγεία του μικροβιώματος.

Τί πρέπει να αποφεύγουμε;
Οι οδηγίες για την προαγωγή της εντερικής υγείας περιλαμβάνουν επίσης τη μείωση της κατανάλωσης επεξεργασμένων τροφίμων, τα οποία περιέχουν πρόσθετα που μπορεί να βλάψουν την εντερική χλωρίδα. Επιπλέον, συνίσταται η αποφυγή τροφών πλούσιων σε κορεσμένα λιπαράαλλά και της υπερκατανάλωσης κόκκινου κρέατος. Αντίθετα, μια διατροφή με ποικιλία φυτικών τροφών, προβιοτικών και πρεβιοτικών και μέτρια κατανάλωση πρωτεΐνης κυρίως από ψάρια ή φυτικές πηγές φαίνεται να συμβάλλει στην βελτίωση της υγείας του μικροβιώματος του εντέρου.

Συνολική υγεία
Η διατήρηση της υγείας του εντερικού μικροβιώματος επηρεάζει τη συνολική υγεία. Έρευνες δείχνουν ότι η υγεία του εντέρου σχετίζεται με τη ρύθμιση του ανοσοποιητικού, τη μείωση της φλεγμονής και την πρόληψη χρόνιων ασθενειών, όπως οι καρδιοπάθειες και ο διαβήτης. Επίσης, το εντερικό μικροβίωμα φαίνεται να συνδέεται και με την ψυχική υγεία, καθώς υπάρχει αμφίδρομη επικοινωνία μεταξύ εντέρου και εγκεφάλου. Η ισορροπημένη χλωρίδα του εντέρου βοηθά στη μείωση των επιπέδων άγχους και μπορεί να επηρεάσει θετικά τη διάθεση και την ψυχολογία.

Η διατροφή είναι, επομένως, το κλειδί για ένα υγιές μικροβίωμα που προάγει τη συνολική ευεξία του ανθρώπου. Η κατανάλωση φυτικών ινών, προβιοτικών και η αποφυγή της τυπικής δυτικής διατροφής, μπορεί να συμβάλλει θετικά στη λειτουργία του εντερικού μικροβιώματος, υποστηρίζοντας το ανοσοποιητικό σύστημα, την λειτουργία του πεπτικού συστήματος και την ψυχική υγεία.

Πηγές
European Society for Clinical Nutrition and Metabolism (ESPEN). (2019). Guidelines on nutrition in gastroenterology. Clinical Nutrition, 38(2), 556-573. doi:10.1016/j.clnu.2018.08.002.
Zmora, N., et al. (2018). The Role of the Gut Microbiota in Human Disease. Cell, 174(4), 710-717. doi:10.1016/j.cell.2018.07.024.
Influence of Foods and Nutrition on the Gut Microbiome and Implications for Intestinal Health