«Το ελλαδικό φαινόμενο»

Αλήθεια, πόσο συχνά παρακολουθούμε σημαντικά ή πιο καθημερινά γεγονότα και συζητήσεις, βλέποντας τους πρωταγωνιστές να διεκδικούν το ρόλο του Γνώστη, ακόμη και Παντογνώστη; Ότι ξέρουν πραγματικά την ουσία των πραγμάτων/γεγονότων και φαινομένων, τις βαθύτερες αιτίες τους και κυρίως τις λύσεις;

Επίσης, πόσο συχνά γινόμαστε μάρτυρες συζητήσεων και επιχειρημάτων που όλοι μοιάζουν να μεταθέτουν την ευθύνη σε άλλους και αλλού και πάντως όχι να αναλαμβάνουν το μερίδιο ευθύνης που αναλογεί στον καθένα, ασκώντας πραγματική αυτοκριτική;

Επιτέλους πόσο συχνά παρακολουθούμε όλους να μιλούν πρωτίστως για δικαιώματα, για το δίκιο τους, αλλά σχεδόν ποτέ να μην ξεκινούν με την αντίληψη ή παράλειψη των δικών τους υποχρεώσεων καθηκόντων;

Αφήστε δε τον ξεχωριστό και μόνιμο τρόπο διεξαγωγής της όποιας συζήτησης, όπου πρώτα πρέπει να ακουστούμε και μετά να ακούσουμε!

Αν λοιπόν εξαιρέσουμε το «μεσογειακό μας ταπεραμέντο» και αναρωτηθούμε τι κρύβεται πίσω από τα τόσο συχνά μοτίβα των συμπεριφορών αυτών και αν-κάποιοι από τους αναγνώστες του άρθρου αυτού-θυμηθούν το προηγούμενο άρθρο του γράφοντος, μάλλον δε θα δυσκολευτούμε να συμφωνήσουμε ότι πίσω από τη μόνιμη διεκδίκηση και επιμονή στο δικό μας δίκιο, βρίσκεται μια βαθύτερα ριζωμένη ανασφάλεια. Η αβεβαιότητα στην επαφή μας με το κοντινό ή ευρύτερο περιβάλλον μας. Το περιβάλλον με το οποίο καθημερινά αλληλεπιδρούν με ποικιλοτρόπως σε προσωπική/οικογενειακή, κοινωνική, εργασιακή, ακόμη και στη φυσική του εκδοχή.

Διότι τόσο ο προσωπικός/οικογενειακός, κοινωνικός, όσο και ο επαγγελματικός περίγυρος, αλλά και η σχέση του ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον, αποτελούν συνολικά το χώρο, όπου ο άνθρωποςαπό την πρώτη στιγμή έρχεται σε επαφή με πολλά παραδείγματα τα οποία συνδιαμορφώνουν το χαρακτήρα του. Ο χαρακτήρας, ατομικός και «συλλογικό ήθος», διαμορφώνεται από την επίδραση του εξωτερικού περιβάλλοντος πάνω στις φυσικές ορμές/ένστικτα, τα θέλω και τις ανάγκες του ατόμου, μόλις κιόλας αντικρύσει το φως του μάταιου τούτου κόσμου. Και επειδή το περιβάλλον περιέχει τη Μίμηση και την Εμπειρία ως κύρια συστατικά από τα οποία μαθαίνει ο άνθρωπος, εύκολα καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι το «σύγχρονο ελλαδικό φαινόμενο» με τις παραπάνω συμπεριφορές προκύπτει από την πορεία των ανθρώπων μέσα από τι βλέπουν, τι μιμούνται και τι παθαίνουν στον περίγυρό τους.

Εφόσον δύο είναι οι κυριότεροι τρόποι Μάθησης, δηλαδή το «σχολείο» των Θετικών Προτύπων προς μίμηση, αλλά και το τεράστιο «σχολείο» του Λάθους που οδηγεί αυτόματα στην κατανόηση του Σωστού, μάλλον οφείλουμε να αναρωτηθούμε τι δεν πάει καλά με κάποιο ή και με τα δύο αυτά «σχολεία». Κοινώς «στραβός ο γιαλός ή στραβά αρμενίζουμε;». Είναι στραβά τα «πρότυπα» στον τόπο μας ή «στραβά είναι τα συμπεράσματα από τα λάθη μας;».

Και εδώ καλούμαστε να είμαστε ειλικρινείς με τον εαυτό μας. Να παραδεχτούμε ότι ενώ απαιτείται η σωστή αναλογία 50-50 (ύπαρξη Θετικών Προτύπων και χρήσιμες Εμπειρίες Λάθους που μας διδάσκουν), η μεγάλη ζημιά γίνεται λόγω της ανυπαρξίας Θετικών Προτύπων. Αυτόματα το «σχολείο» του λάθους καλείται να φορτωθεί με περισσότερες επαναλήψεις, που δεν προλαβαίνει ένας απλός εγκέφαλος να επεξεργαστεί, πόσω μάλιστα όταν τα πολλά λάθη σημαίνουν απώλεια χρόνου, αγαθών, δύναμης, αντοχής και αυτοπεποίθησης. Έτσι το άτομο μοιάζει να αρμενίζει στα «χαμένα», να παλεύει με κύματα κινδύνων που χειροτερεύουν την ανασφάλεια, που με τη σειρά της ωθεί τον θαλασσοδαρμένο να πιάνεται από τα «μαλλιά»! Ποια μαλλιά; Κυρίως τα μαλλιά της άμεσης σωτηρίας, της γρήγορης πρόχειρης λύσης, της προσωρινής εξασφάλισης, που δεν κοιτά το μεθαύριο και τη συνεννόηση με άλλους θιγόμενους!

Να λοιπόν πώς μπορεί να εξηγηθεί η Βιασύνη στις απλές ή και τις πιο ανταγωνιστικές συζητήσεις της καθημερινότητας. Η Βιασύνη και η Αγωνία να μη «χάσουμε» το «τώρα» της δικής μας επιβεβαίωσης, το «λιμάνι» της σιγουριάς στον παρόντα χρόνο, αφού δεν υπάρχει εξασφάλιση ούτε στο «συλλογικό παρόν», ούτε στο προσωπικό και κοινό μας «αύριο». Αυτό ακριβώς το Αίτιο, αυτή η «υπαρξιακή αγωνία» έχει περάσει και λειτουργεί ως «σύγχρονο πολιτιστικό κεκτημένο», ως «ιστορικό γονίδιο συμπεριφοράς», που εμφανίζεται με διάφορες μορφές στον τρόπο που συζητάμε και διεκδικούμε σχεδόν πάντα και πριν απ’ όλα τα Δικαιώματά μας …ξεχνώντας ότι όταν ξεκινάς πρώτα με την αίσθηση Χρέους και Καθηκόντων, τότε πολύ περισσότερο και με ακλόνητο τρόπο έρχεται και η Δικαίωση, η απόλαυση των Δικαιωμάτων. Έρχεται μέσα από την κοινωνική αναγνώριση, αλλά και από τον ίδιο το Νόμο..για να μην υπεισέλθουμε και στη σφαίρα του υπερβατικού λέγοντας ότι το ίδιο το Σύμπαν «συνωμοτεί» υπέρ σου.

Δε θα μπορούσε όμως να αποτελεί τούτο το άρθρο ερέθισμα σοβαρού προβληματισμού, εάν δεν προσεγγίζαμε τους λόγους που οδήγησαν στη σύγχρονη αυτή πραγματικότητα. Γιατί δεν υπάρχει επαρκής «ποσότητα» και λειτουργία Θετικών προτύπων στην Ελλάδα σήμερα; Γιατί, ενώ υπάρχουν ασφαλώς λαμπρά παραδείγματα θετικών συμπεριφορών σε ατομικό, κοινωνικό, πολιτικό, διοικητικό, εκπαιδευτικό/παιδαγωγικό, υπηρεσιακό κλπ επίπεδο, αυτά είναι δυστυχώς αποσπασματικά και δεν υπάρχει μία συνολική συντριπτική πλειοψηφία θετικών λειτουργιών; Μάλλον χρειάζεται ψυχραιμία και «μεγαλοθυμία» για να παραδεχτούμε 3 μεγάλες Αλήθειες, που συνιστούν μαζί το «καζάνι» μέσα στο οποίο βράζουν τα διάφορα μέρη της κοινωνίας μας και παράγονται γεύσεις και αρώματα.

Αλήθεια 1η: Η Ελλάς συστάθηκε(1830 μ.Χ) με δανεικό χρήμα και -κυρίως- γι' αυτό με «δανεική»/εξαρτώμενη Διοίκηση(βλέπε μέχρι και προσφάτως με τα Μνημόνια). Και έτσι πορεύτηκε ιστορικά, με λίγες εξαιρέσεις.Τούτο δε σημαίνει ότι δεν είχε αξιολόγους εκπροσώπους, αλλά αναγκαστικά ήταν «μερικώς ή περισσότερο» εξαρτώμενη και «συναλλακτική» η Διοίκησή της. Αυτό ασφαλώς περνούσε ως δεδομένο και αυτονόητο στην εξέλιξη του χρόνου. Το αυτονόητο της Εξάρτησης του διοικούμενου από τον BigBrother.

Αλήθεια 2η: Η Δύσκολη Γεωγραφία της Χώρας με το βαλκανικό και «ανατολικό/ανατολίτικο» περιβάλλον, που σημαίνει αιώνες αλισβερίσικης (συναλλακτικής) Διοίκησης και κοινωνικής Επαφής, αλλά που εμπεριείχε και τη βαριά κληρονομιά των πολλών εθνικών συγκρούσεων. Αυτό οδήγησε σε συσσώρευση πολλών δεκαετιών προσφυγιάς, εγκατάλειψης, και συντριπτικών απωλειών, κάτι που ασφαλώς μεγέθυνε την «ιστορική ανασφάλεια» των πληθυσμών και των κοινωνιών που αλληλεπιδρούσαν εντός ελλαδικής ενδοχώρας μετά τις αναγκαστικές εκτοπίσεις ή μετακινήσεις τους.

Όλο αυτό το σύμπλεγμα Συγκρούσεων/χαμένων Πατρίδων/Προσφυγιάς διαμόρφωσε το χαρακτήρα της Προσδοκίας για Σωτηρία από κάποια ανώτερη Δύναμη/Αρχή που στην προκειμένη περίπτωση ήταν το «Κράτος» με τη Διοίκησή του. Αντίστοιχη με την αγωνία για άμεση εξασφάλιση της Ύπαρξης, ήταν και η Αβεβαιότητα για τη βιοποριστική/οικονομική εξασφάλιση. Αυτό το «υπαρξιακό άγχος» αφορούσε 1,5 εκατομμύριο νέους πολίτες στην Ελλάδα, οι οποίοι έπρεπε άμεσα να αποκατασταθούν, κάτι που στην πορεία του χρόνου πήρε χαρακτήρα αγώνα για «δικαίωση», μέσα σε ένα κοινωνικό/οικονομικό και διοικητικό περιβάλλον που δρούσε υπό τεράστια πίεση. Κάπου έπρεπε όλος αυτός ο κόσμος να «βολευτεί», με αποτέλεσμα να συγχωνευτούν οι έννοιες Βολέματος και Δικαίωσης, σα να ήταν το πιο φυσιολογικό πράγμα η «απορρόφηση του κόσμου» με κάθε μέσο. Αυτή η μαζική αγωνιώδης ανάγκη οδηγούσε προοδευτικά στη συσπείρωση Ομάδων κοινών συμφερόντων που ενωμένες πολιορκούσαν τη διοικητική/δημόσια Μηχανή για εξασφάλιση. Μόνο που αυτό γινόταν τυφλά και συγκρουσιακά απέναντι σε άλλες Ομάδες και συμφέροντα. Όσο μεγαλύτερη η Ομάδα πληθυσμιακά και περιφερειακά, τόσο μεγαλύτερη και η σύμπραξη της διοίκησης, που ψάρευε εκλογική δύναμη. Από το υποτυπώδες Κράτος στις αρχές του 20ου αιώνα είχαμε τελικά το Πελατειακό Κράτος. Από το «ο σώζων εαυτόν σωθήτω» περάσαμε στο Κράτος του μαζικού βολέματος και της αυθαιρεσίας.

Στην αγωνιώδη αυτή διαδικασία επέδρασαν πολλές βαρύνουσες περίοδοι φυσικών, οικονομικών και κοινωνικο-πολιτικών απωλειών, όπως η περίοδοςτης Κατοχής και κυρίως του Εμφυλίου, έως και η δικτατορική περίοδος και η κυπριακή τραγωδία.

Η τελευταία μάλιστα περίοδος (δικτατορία) με τις διώξεις και τις κατάφωρες παραβιάσειςτων ανθρωπίνων Δικαιωμάτων προσέφερε και την «ηθική επισφράγιση και νομιμοποίηση» ότι οι μακραίωνοι αγώνες για επιβίωση κόντρα στην αδικία, αφορούν πρωτίστως την Ιδεολογία, την κατάκτηση της Εξουσίας, ακόμη και το διεθνή Προσανατολισμό της Χώρας.

Η διαμόρφωση λοιπόν του σύγχρονου Χαρακτήρα μας ήταν το αποτέλεσμα της σύνθεσης αυτών των αλλεπάλληλων διαδικασιών, όπου η προσωπική αγωνία επιβίωσηςδιαποτιζόταν από μία μαζική εμπειρία Απώλειας και Αδικίας, και μιας σταδιακής Πολιτικοποίησης του υπαρξιακού αγώνα, μέσα από διαχωρισμούς και υποσχέσεις του στυλ «Ο Αγώνας τώρα δικαιώνεται» ή «Ο Λαός στην Εξουσία».

Μείζον στοιχείο των παραπάνω ήταν η μεγέθυνση της Αναξιοπιστίας, της ανυπαρξίας Εμπιστοσύνης του Πολίτη προς τους Θεσμούς/Πολιτική και η συνολική Παραίτηση από την Προσπάθεια, αφού «όλα ελέγχονται, όλα είναι διαβρωμένα, μόνο το βόλεμα θα μας σώσει». Αποτελέσματα αυτής της Ώσμωσης ήταν το δημοσιονομικό Ξεχαρβάλωμα, η Αναξιοκρατία και η ανυπαρξία Προτύπων Θετικής Διαχείρισης των υποθέσεων μιας ολόκληρης Χώρας.

Έτσι δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος. Εκεί όπου δεν μπορεί το Κράτος/Δημόσιο να φροντίσει με τους Θεσμούς και τις Υπηρεσίες του τους πολίτες με τρόπο επαρκή και εξασφαλιστικό, το «κενό αυτό» το συμπληρώνει αυτόματα η Ομάδα Ατόμων με κοινά συμφέροντα. Εκεί διεισδύει ο Ατομισμός, η Ιδιώτευση, η Ιδιοτέλεια. Και εκεί παράγεται η Αμφισβήτηση του «γιατί εσύ και όχι εγώ».

Αλήθεια 3η: Υπάρχει σε πλανητικό επίπεδο η «επανάσταση της μαζικής/απρόσωπης Γνώσης των SocialMedia», που συγχέει την πραγματική Γνώση με την Άποψη! Απρόσωπα και κατά συρροή εκατοντάδες χιλιάδες χρήστες του Διαδικτύου και στην Ελλάδα «προβιβάστηκαν» ξαφνικά σε Αναλυτές και Γνώστες του Πλανήτη, εκφέροντας ατσεκάριστες και συνωμοσιολογικές ημιπληροφορίες κόντρα στις επίσημες Πηγές και Επιστημονικές διεργασίες. Έτσι επιδεινώνεται ακόμη περισσότερο η Αβεβαιότητα και καταρρακώνεται η Εμπιστοσύνη σε Θεσμούς, Λειτουργίες και Πρόσωπα.

Ας μην αναρωτιόμαστε λοιπόν γιατί «δεν μας καταλαβαίνουν οι άλλοι», γιατί «δε μας αφήνουν να μιλήσουμε», γιατί «επιμένουμε να προλάβουμε να πούμε ή να επιβάλουμε τη γνώμη μας στους άλλους».

Ας κατανοήσουμε ότι οι παραπάνω 3 αλήθειες αποτελούν το μείγμα που οδήγησε στην σχεδόν Ανυπαρξία θετικών προτύπων παντού, σε κάθε σφαίρα της ζωής μας. Και το μόνο που μένει είναι η ατομική πρωτοβουλία και διεκδίκηση. Μόνο που επειδή μας συνδιαμόρφωσε και το γεωγραφικό ανάγλυφο του ελλαδικού χώρου, το ανάγλυφο που με τα απρόσιτα κατσάβραχα έδινε χρόνο να αναπτυχθεί η Διαφορετικότητα(πράγμα όχι πάντα κακό), καταλήξαμε σήμερα να προχωρούμε αποκλειστικά με τους αυτοσχεδιασμούς, τις δοκιμές, με το σχολείο του λάθους και της απώλειας.

Τι κάνουμε όμως όταν μέσα από τα αλλεπάλληλα λάθη χάνουμε πολύτιμο χρόνο;

Τι κάνουμε όταν τα λάθη δεν τα πληρώνουμε μόνο εμείς, αλλά το μέλλον της Χώρας;

Τι κάνουμε όταν οι απώλειες είναι μη αναστρέψιμες και αφορούν την ίδια τη Χώρα;

Εδώ ακριβώς έρχεται να απαντήσει η ανάγκη για ένα πραγματικό Όραμα. Ένα Όραμα για το οποίο θα χρειαστεί το Εργαλείο της Εμπιστοσύνης για να το ακολουθήσει ο Κόσμος.

«Εμπιστοσύνη και συμμετοχική Ευημερία» λοιπόν… και συνδρομητές όλες και όλοι που έχουν ελπίδα.