Μεγάλη Αβεβαιότητα και το «όπλο» της Εμπιστοσύνης

Καθημερινά ερχόμαστε αντιμέτωποι με άπειρες εικόνες, γεγονότα και ερμηνείες που αφορούν τόσο την προσωπική βιοπάλη του καθενός, όσο και ευρύτερα κοινωνικά ή πολιτικά ζητήματα σε τοπικό, πανελλαδικό και φυσικά παγκόσμιο επίπεδο. Αν αναζητήσουμε κάτι κοινό, που να χαρακτηρίζει και να διαπερνά το σύνολο των θεμάτων αυτών, κάτι δηλαδή που να λειτουργεί ως βασικό συστατικό και κύριο αίτιο της επίδρασης όλων αυτών των γεγονότων στην ατομική και συλλογική συμπεριφορά, θεωρώ ότι αυτό είναι το στοιχείο της Αβεβαιότητας.

Αβεβαιότητα που εντείνεται ακόμη περισσότερο, όσο τα ίδια τα γεγονότα, αλλά και η αίσθηση που αρχικά προκαλούν στο πλατύ κοινό, χρονίζουν χωρίς λύση ή και διαδέχονται το ένα το άλλο με καταιγιστικό ρυθμό, που ο απλός «θεατής» τους δεν έχει ούτε το χρόνο ούτε και την ψυχολογική άνεση να τα κατανοήσει σε βάθος. Ό,τι «παράγεται» χωρίς να «καταναλώνεται», απειλεί να αποτελέσει στοιχείο σήψης, που δηλητηριάζει τον άνθρωπο καιφορτώνει το «εγκεφαλικό μας καλάθι» τόσο πιεστικά ώστε να τροφοδοτεί τον κύκλο της σύγχυσης/άγχους/φόβου/εσωστρέφειας/υπερ-ευαισθησίας/δυσπιστίας/συγκρουσιακότητας. Με τελικό αποτέλεσμα την αποδυνάμωση είτε της κοινωνικής γαλήνης, είτε της αναγκαίας συνεννόησης για κοινή αντιμετώπιση προκλήσεων σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο.

Μείζονα Ζητήματα(ΜΖ), όπως η κλιματική Κρίση, η ενεργειακή Μετάβαση και Επάρκεια, η προσαρμογή στον ψηφιακό Μετασχηματισμό, η ραγδαία Ψηφιοποίηση της παγκόσμιας Οικονομίας, οι εργασιακές/αναπτυξιακές Ανισότητες, η Μετανάστευση, η προβληματική «αποσύνδεση» μεγάλου μέρους της παγκόσμιας Κοινότητας από κλασικές και τσεκαρισμένες πηγές πληροφόρησης, η Ριζοσπαστικοποίηση μεγάλων τμημάτων των σύγχρονων Δημοκρατιών του Κόσμου, οι κίνδυνοι στον Κυβερνοχώρο, τα ανθρώπινα Δικαιώματα και η Διάχυση του δημοκρατικού Προτύπου ή αντιθέτως η διαφαινόμενη ανάδειξη αυταρχικών «Προτύπων», ο επιθετικός Αναθεωρητισμός, οι Πανδημίες και η-επιτρέψτε μου το νεολογισμό-«υγειονομική Μετάβαση» στο σύγχρονο Κόσμο, παρόλο που κατά καιρούς επιδρούσαν στις κοινωνίες, σήμερα έχουν έναν πρωτοφανή χαρακτήρα. Τόσο το μέγεθός τους όσο και η ταυτόχρονη επίδρασή τους στον Κόσμο παράγουν μία πρωτοφανή σε ένταση Αβεβαιότητα, ενεργοποιώντας τον παραπάνω Κύκλο από τη σύγχυση έως τη συγκρουσιακότητα. Παράγεται έτσι ένα εκρηκτικό μείγμα κινδύνων για την ατομική και συλλογική «Υγεία» μας και αντανακλαστικά τίθεται εν αμφιβόλω η εσωτερική ισορροπία που απαιτείται για την πορεία του ανθρώπου στον καθημερινό μικρόκοσμο του Αγώνα επιβίωσης και ομαλούς διαβίωσης. Επιβαρύνεται δηλαδή η έτσι κι αλλιώς αβεβαιότητα και αγωνία του ανθρώπου με δεδομένη τη φθορά των πάντων μέσα στο χρόνο.

Αν λοιπόν αναζητούμε τη βαθύτερη αιτία της έντονης παθογένειας γύρω μας, αλλά και της ασταθούς παγκόσμιας ισορροπίας, οφείλουμε να προβληματιστούμε για το μέγεθος της Αβεβαιότητας που προκαλείται από τη σύμπτωση όλων των παραπάνω Μείζονων Ζητημάτων που έχουν ενσκήψει στο «δύσπεπτο διαιτολόγιο» της μικρής και μεγάλης καθημερινότητάς μας. Και όλο αυτό εντείνεται ακόμη περισσότερο όσο ο σύγχρονος άνθρωπος αναζητά σχεδόν αντανακλαστικά ερμηνείες που δήθεν παράγουν Βεβαιότητες μέσα στον πολύ επικίνδυνο χώρο της Συνωμοσιολογίας ή πονηρής Λύτρωσης από εθνικούς και παγκόσμιους Σωτήρες. Και ανάμεσα στα δύο άκρα, την Υπευθυνότητα της Λογικής από τη μια και τη«Λύτρωση» που «προσφέρει» ο Τσαρλατανισμός από την άλλη, διεισδύει ο Λαϊκισμός και η Εκμετάλλευση του ανθρώπινου φόβου. Το ζήσαμε πολύ πρόσφατα και μάλλον το ζούμε περιοδικά ακόμη και σήμερα.

Μετά από τον εντοπισμό του Αιτίου της υπέρβαρης Αβεβαιότητας στο σύγχρονο Κόσμο, ασφαλώς τίθεται το ερώτημα «πώς αντιμετωπίζεται» αυτή η απειλητική για την Ακεραιότητά μας κατάσταση. Λογικό συμπέρασμα είναι να πει κανείς «μα αντιμετωπίζοντας την Αβεβαιότητα στη ρίζα της». Δηλαδή αντιμετωπίζοντας δραστικά όλα ή τα περισσότερα από τα παραπάνω(ΜΖ). Ωστόσο προκύπτει ένα δυσεπίλυτο πρόβλημα: υπό το βάρος των γνωστών παγκόσμιων ανταγωνιστικών συμφερόντων μπορεί άραγε να υπάρξει παγκόσμιος συντονισμός για τη δραστική βελτίωση των δεδομένων; Αν ΝΑΙ, πόσος χρόνος θα χρειαστεί για τη διαμόρφωση μιας σημαντικά βελτιωμένης και οπωσδήποτε βιώσιμης παγκόσμιας πραγματικότητας; Αν ΟΧΙ (αν δεν μπορεί δηλαδή να υπάρξει παγκόσμιος συντονισμός), τι μπορεί να δράσει έστω αποσπασματικά για τη βελτίωση κάποιων δεδομένων, πχ οικονομικών ή θεσμικών σε κάποια μέρη του Πλανήτη;

Πριν προχωρήσουμε -σε κάποια άλλη ενότητα/άρθρο- προσεγγίζοντας τις απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά, θεωρώ αναγκαία μία απάντηση σε ένα θεμελιώδες αλληγορικό και χαριτωμένο Ερώτημα με διαχρονικό περιεχόμενο, το οποίο αν απαντηθεί, νομίζω ότι κάνουμε ένα καθοριστικό πρώτο Βήμα που μπορεί να αποτελεί έναν «μπούσουλα» για σημαντικά θέματα και προβλήματα. Στο «μέγιστο» θεμελιώδες ερώτημα λοιπόν «η κότα έκανε το αυγό ή το αυγό την κότα;», ας μη βιαστούμε να σχετικοποιήσουμε πάλι το ερώτημα, μεταθέτοντας μέσω αυτού και τη δυνατότητα να δίνουμε απαντήσεις σε πραγματικά δύσκολα ερωτήματα της Ζωής. Ναι λοιπόν, στο ερώτημα για την «κότα και το αυγό» υπάρχει απάντηση!..

Η Κότα έκανε το Αυγό!.. Διότι μπορεί το αυγό να βγάλει κότα, μπορεί όμως να βγάλει κοκοράκι, ή μπορεί να είναι κλούβιο, ή φυσικά μέσω μετάλλαξης κάποιο από τα εκατομμύρια αυγά μπορεί να βγάλει άλλο είδος πτηνού!..που μπορεί να μοιάζει με κότα, αλλά θα ανήκει σε άλλο είδος. Ενώ από την Κότα, όσο και να σφιχτεί(στην αναπαραγωγή που αφορά και το μεγάλο μας ερώτημα), αυτό που θα βγάλει, θα είναι ΑΥΓΟ! Εκτός και αν δε μιλούμε για αναπαραγωγή, αλλά για συνολικά τι πραγματάκια μπορεί να βγαίνουν από συγκεκριμένο σημείο της Κότας..Σε κάθε περίπτωση όμως έχουμε πιάσει το «Ν(ό)ήμα».

Έτσι λοιπόν, για να επιστρέψουμε στην πεζότητά μας, εάν αναρωτιόμαστε πώς θα καταφέρουμε να σπάσουμε τον Κύκλο της Αβεβαιότητας για το αύριό μας, οφείλουμε από τη μία πλευρά να μη σχετικοποιούμε τα πάντα, και από την άλλη να μην αποδίδουμε μονόπλευρα τα πράγματα σε ένα βολικό «αποδιοπομπαίο τράγο». Διότι υπάρχει η συνηθέστατη ρήση «για όλα φταίνε οι πολιτικοί που αλλοιώνονται λόγω της εξουσίας», ενώ υπάρχει και μια βαθύτερη εξήγηση που λέει «σε μια Δημοκρατία οι πολιτικοί δεν είναι τίποτε άλλο από εκφραστές των θέλω του λαού..επομένως ο λαός έχει τουλάχιστον ίση ευθύνη»..Και όμως και οι δύο διατυπώσεις είναι λαθεμένες. Διότι αφενώς οι πολιτικοί βγαίνουν από το λαό και εκφράζουν(στις Δημοκρατίες τουλάχιστον) τα θέλω και τις αντιφάσεις του ίδιου του λαού (αφού βγαίνουν από τον ίδιο κοινωνικό ψυχισμό με τα ίδια πάνω κάτω χαρακτηριστικά και πάθη), αφετέρου η ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ οφείλει να θέτει ΟΡΙΑ και ΠΡΟΤΥΠΑ. Παραδείγματα δηλαδή, εφόσον η πολιτική δεν είναι Μαγεία ταυτόχρονης ικανοποίησης όλων των-ενίοτε αντικρουόμενων-αιτημάτων του λαού, αλλά η ΤΕΧΝΗ του ΕΦΙΚΤΟΥ. Η Τέχνη της αποτελεσματικής σύνθεσης και ικανοποίησης κατά το δυνατό των περισσότερων και δικαιότερων αιτημάτων. Ώστε το προϊόν της Πολιτικής να έχει το βασικό στοιχείο του Μέτρου και μέσω αυτού της ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ στο μέλλον, προκειμένου να μην καλούνται πάντα οι επόμενες γενιές ή οι «άλλες» κοινωνικές ομάδες να βγάζουν το «φίδι από την τρύπα».

Επομένως, ενώ πράγματι ο λαός και οι λαοί με τα κοινωνικο-πολιτιστικά τους στοιχεία είναι συνυπεύθυνοι για το επίπεδο των Πολιτικών τους Εκπροσώπων, τελικά ο Πολιτικός Εκπρόσωπος φέρει περισσότερη ευθύνη για έναν απλό θεμελιώδη λόγο: Επειδή ζητά την ψήφο για να εκπροσωπήσει τους πολλούς… Επειδή ζητά να είναι υπεύθυνος όχι μόνο για την οικονομική Ανάπτυξη, αλλά και τη λειτουργία των Θεσμών της Δημοκρατίας, με κύριο θεσμό αυτόν της Δικαιοσύνης. Η Δικαιοσύνη και ευρύτερα το Δίκαιο επιβάλλει συνεχή αγώνα για Δικαιώματα, αλλά και Υποχρεώσεις… Επιβάλλει πρωτίστως τη λειτουργία θετικών Προτύπων και Παραδειγμάτων Διαφάνειας και Χρηστής Διαχείρισης όλων των υποθέσεων της Κοινωνίας… Αυτό είναι το ζητούμενο από την Πολιτική. Ασφαλώς αυτό απαιτείται και από κάθε πολίτη, αλλά η διαφορά με τον Πολιτικό είναι ότι ο απλός πολίτης ό,τι και να κάνει συνήθως επιδρά σε πολύ μικρότερο κοινωνικό περιβάλλον συγκριτικά με τον Πολιτικό.

Γίνεται έτσι αντιληπτό ότι Πολιτική και Πολιτικοί έχουν βαρύνοντα ρόλο. Ρόλο σχετικά με το Όραμα που επιτέλους απαιτούν οι καιροί, αλλά και του Εργαλείου που οφείλουν να χρησιμοποιήσουν για να ακολουθήσει ο ολοένα και πιο δύσπιστος κόσμος ένα τέτοιο Όραμα. Και αυτό το εργαλείο είναι η ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ. Εμπιστοσύνη παντού, με κάθε τρόπο και με κάθε κόστος για τον Πολιτικό. Πώς δομείται όμως η Εμπιστοσύνη;

Ας είμαστε απλά ειλικρινείς: H Εμπιστοσύνη χτίζεται και κερδίζεται με την ΑΦΑΙΡΕΣΗ ΕΓΩ και την ΠΡΟΣΘΕΣΗ ΕΜΕΙΣ. Δεν υπάρχει ισχυρότερο θετικό παράδειγμα στην ατομική, οικογενειακή, κοινωνική και πολιτική μας ζωή, από το πρακτικό μήνυμα του οικειοθελούς περιορισμού του ΘΕΛΩ. Αντί μιας απεριόριστης επιθυμίας να βρίσκεται κάποιος στη μέθη της Εξουσίας κόντρα στα «θέλω» των άλλων, προτείνεται η Ισορροπία ανάμεσα σε αυτά. Πραγματική Εμπιστοσύνη δημιουργείται μόνο εάν δοθεί αγώνας για ισορροπία ανάμεσα στα Θέλω του ενός και τα Θέλω των άλλων. Έτσι παράγεται ένα επαρκές ΜΠΟΡΩ, η δυνατότητα δηλαδή να πορεύεται Κοινωνία και Λαός με στοχευμένο και βιώσιμο τρόπο.

Τι άραγε σημαίνει ΑΥΤΟΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΣ του ΕΓΩ στην Πράξη της Πολιτικής; Τι μπορεί να κάνει τη διαφορά μεταξύ κλασικών υποσχέσεων και εμπιστεύσιμου Οράματος; Τι οφείλει να «περικόψει» ένας Πολιτικός ή Πολιτευτής από τον εαυτό του και τα θέλω του, ώστε να εκπέμψει ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ στον κόσμο;

Υπάρχει αληθινή δυνατότητα μιας τέτοιας προοπτικής; Ασφαλώς ΝΑΙ..

Με την προσέγγιση της Αλήθειας να είναι αρχικά δύσκολη, αλλά εγγύηση για την ατομική και συλλογική μας βελτίωση.

Το περιεχόμενο της προσέγγισης «Εμπιστοσύνη ως εργαλείο Ευημερίας», σε επόμενη ενότητά μας.